Professional Documents
Culture Documents
Kahalagahan
Kung wala ang wika, mawawalan ng saysay ang halos lahat ng gawain ng
sangkatauhan, sapagkat nagagamit ito sa pakikipag-ugnayan katulad ng sa
pakikipagkalakalan, sa diplomatikong pamamaraan ng bawat pamahalaan, at
pakikipagpalitan ng mga kaalaman sa agham, teknolohiya at industriya.
Etimolohiya
Kasaysayan at teorya
Hindi lubos na nalalaman kung saan, kailan, at paano nagsimula ang paggamit
ng wika. Subalit mayroong mga hinuha at kuru-kuro ang mga dalubhasang
nagsipagaral ng paksang ito. Isa sa mga teoryang ito ang nagsasabing "ginaya
ng mga sinaunang tao ang mga tunog na narinig niya sa kalikasan." Halimbawa
ng mga tunog na ito ang mga kahol ng mga asong-gubat o ng mga bumubukal
na sapa. Dahil sa iba't ibang interpretasyon o gawi sa paggaya ng mga "tunog ng
kalikasan" na ito kaya nagkaroon ng maraming mga wika sa mundo
Mga katangian
Ito ang mga karaniwang katangian ng wika: may balangkas, binubuo ng
makahulugang tunog, pinipili at isinasa-ayos, arbitraryo, nakabatay sa kultura,
ginagamit, kagila-gilagis, makapangyarihan, may antas, may pulitika, at
ginagamit araw-araw.
Mga antas
Kabilang ang mga sumusunod sa mga kaantasan ng wika:
Mga kagamitan
Ito ang pitong kagamitan ng wika:
Kahulugan ng Wika
Nang dumating ang mga Kastila sa ating bansa, hinangad nilang mapalaganap
ang Kristiyanismo, kaya’t minabuti ng mga prayle na mag-aral ng iba’t ibang
wikain sa Pilipinas sa halip na ituro ang kanilang wika sa mga katutubo. Sa
ganitong paraan, nakapg-ambag sa wika ang mga mananakop ng Kastila dahil
sa pagkakasulat nila ng aklat gramatika ng iba’t ibang wikain sa Pilipinas.
Nang dumating ang mga Amerikano, biglang naunsyami ang mithiin ng mga
Pilipino ng itakda ng pamahalaan na ang Ingles ang gawing opisyal na wikang
panturo sa mga paaralan. Ipinagbawal ang paggamit ng bernakular sa paaralan
at sa tanggapan. Ito ang dahilan kung bakit simula noong pananakop ng mga
Amerikano hanggang bago sumiklab ang pangalawang digmaang pandaigdig,
hindi umunlad ang ating wika.
Ang ating mga lider na makabayan tulad nina Lope K. Santos, Cecilio Lopez,
Teodoro Kalaw at iba pa ay nagtatag ng kilusan nakung saan sila ay naging
masigasig sa pagkakaroon ng wikang pambansa. Nagharap ng panukula si
Manuel Gillego na gawing wikang pambansa at wikang opisyal ang Tagalog
subalit patuloy pa ring namayani ang Ingles.
Wikang Filipino
Ang Filipino ang pambansang wika at isa sa mga opisyal na wika ng Pilipinas—
ang Inggles ang isa pa—ayon sa Saligang Batas ng 1987. Isa itong wikang
Awstronesyo at ang de facto na pamantayang bersyon ng wikang Tagalog,
bagaman de jure itong iba rito.
Kasaysayan at sariling katangian
Noong 1961, nakilala ang wikang ito bilang Pilipino upang mahiwalay ang
kaugnayan nito sa mga Tagalog. Nagtakda naman ang Saligang Batas ng 1973
ng panibagong pambansang wikang papalit sa Pilipino, isang wikang itinawag
nitong Filipino. Hindi binanggit sa artikulong tumutukoy, Artikulo XV, Seksyon
3(2), na Tagalog/Pilipino ang batayan ng Filipino; nanawagan ito sa halip sa
Pambansang Asamblea na mag-“take steps towards the development and formal
adoption of a common national language to be known as Filipino.” Gayundin,
nilaktawan ng Artikulo XIV, Seksyon 6, ng Saligang Batas ng 1987, na ipinagbisa
matapos ng pagpapatalsik kay Ferdinand Marcos, ang anumang pagbabanggit
ng Tagalog bilang batayan ng Filipino at mismong ipinagpatuloy na “as [Filipino]
evolves, it shall be further developed and enriched on the basis of existing
Philippine and other languages (emphasis added).” Tiniyak pa ng isang
resolusyon[2] ng Mayo 13, 1992, na ang Filipino “ang katutubong wika, pasalita at
pasulat, sa Metro Manila, ang Pambansang Punong Rehiyon, at sa iba pang
sentrong urban sa arkipelago, na ginagamit bilang wika ng komunikasyon ng
mga etnikong grupo. (emphasis added).” Gayumpaman, tulad ng mga Saligang
Batas ng 1973 at 1987, hindi nito ginawang kilalanin ang wikang ito bilang
Tagalog at, dahil doon, ang Filipino ay, sa teoriya, maaaring maging anumang
katutubong wikang Awstronesyo, kasama na ang Sugboanon ayon sa paggamit
ng mga taga-Kalakhang Cebu at Davao.
Antas ng Wika
Ikalawang uri naman ay ang lalawiganin. Kabilang sa antas na ito ay ang mga
salitain ng mga katutubo sa lalawigan. May temang lalawiganin sa kani kanilang
dila ang mga Kabiteño, Batangueno, Bicolano at iba pa. Aa paggamit ng mga
salitang hindi banyaga at hindi rin naman Tagalog, matibay na indikasyon ng
lalawiganing tema ang pagkakaroon ng punto O sa ingles ay accent.