You are on page 1of 10

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Flipino II

Unang Markahan: Tula

Aralin 2:

A. Mga Uri ng Taludturan B. Ponemang Suprasegmental Antas 1

Bilang ng araw/sesyon: 6

Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa tula bilang isa sa uri ng akdang pampanitikan sa tulong ng angkop na gramatika/ retorika A. Panitikan: 1. Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula 2. Uri ng Taludturan a. Tradisyonal b. Blangko-berso c. Malaya 3. Apat na Uri ng Tula a. Pandamdamin/Liriko (oda, elehiya, soneto, awit/himno) b. Tulang Pasalaysay (epiko, awit, korido, balada, pasyon) c. Tulang Dula (Moro-moro/Komedya, Tibag, Panuluyan, Sarsuwela) d. Tulang Patnigan (Karagatan, Duplo, Balagtasan, Batutian) 4. Mga Elemento ng Tula a. sukat b. tugma c. aliw-iw o indayog d. talinghaga 5. kariktan B.Gramatika/ Retorika 1. Mga Pananda a. Pantukoy na ng b. Pang-ukol sa anyong sa; at c. ay bilang pananda ng ayos ng pangungusap 2. Mga Ponemang Suprasegmental a. diin b. tono,intonasyon c. hinto/antala 3. Mga Pangungusap na Walang Paksa a. Eksistensyal b. Pahanga c. Maiikling Sambitla d Pamanahon e. Pormulasyong Panlipunan 4. Pang-uring Pamilang a. Patakaran b. Panunuran

Pamantayan sa Pagganap Ang mag-aaral ay nakabibigkas ng tula na sariling likha

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Mga Kakailanganing Pag-unawa para sa Buong Markahan; Ang tula ay isang paraan ng panggagagad at pagpapahayag ng masidhing damdamin sa pamamagitan ng matatayog na kaisipan at larawang-diwa na nakapaloob sa mga saknong, at karaniwang may sukat at tugma. Napakalaking bahagi ng kulturang Pilipino ang masasalamin sa ating mga tula, at itoy inilalarawan sa kakaiba at masining na paraan na nakatutulong sa mga tao na maging mapanuri at mapahalagahan ang kagandahan ng ating mga akdang pampanitikan, kabilang ang tula. Ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng gramatika at retorika ay daan tungo sa pagkakaroon ng kakayahan sa epektibong komunikasyon, pasulat man o pasalita. Kakailanganing Pag-unawa para sa Aralin Ang pagbabago-bago ng estilo lalo na sa uri ng taludturang gagamitin ay bunga ng pagbabago ng panahon at impluwensiya ng kultura mula sa ibat ibang bansa, at dahil na rin sa kaalaman, kakayahan at karanasan ng isang manunulat o makata sa pagdaraan ng mga panahon. Higit na mapahahalagahan ang tula kung susuriin ito hindi lamang ang nilalaman kundi higit ang kagandahang nakapaloob sa bawat taludturan nito - ang sukat at tugma, aliw-iw at indayog, matatalinghagang kaisipan na mabisang inilalahad ng makata sa maayos at masining na paraan. Nakatutulong nang malaki ang ponemang suprasegmental sa pagbibigay ng wastong kahulugan ng isang salita o pahayag na daan upang malinaw na maiparating ang mensahe sa taong kausap/kaharap. Nauunawaan ng mag-aaral ang: A. Panitikan 1. Uri ng Taludturan a. Tradisyonal b. Blangko-berso c. Malaya B. Gramatika/ Retorika 1. Ponemang Suprasegmental a. tono b. haba/diin c. antala/antala

Mahahalagang Tanong para sa Buong Markahan: Paano naiiba ang tula sa akdang nasa anyong tuluyan?

Bakit mahalagang pag-aaralan at unawain ang tula bilang isang anyo ng akdang pampanitikan.?

Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng gramatika at retorika?

Mahalagang Tanong para sa Aralin Bakit nagbabago ang estilo ng pagsulat ng taludturan sa tula ?

Paano mapahahalagahan ang uri ng taludturan ng isang tula?

Bakit mahalaga ang paggamit ng mga ponemang suprasegmental tulad ng diin, tono at intonasyon?

Ang mag-aaral ay: nakapagbabahagi ng nasaliksik na mga impormasyon tungkol sa ilang premyadong makata sa Pilipinas nakapagbibigay-kahulugan sa mahihirap na salitang ginamit sa tula sa masining na paraan nakapaghahambing ng mga tulang may ibat ibang uri ng taludturan nakapagbibigay ng halimbawa ng mga uri ng taludturan nakabibigkas ng tula gamit ang wastong ponemang suprasegmental (diin, tono, hinto/antala) nakabubuo ng sintesis mula sa mga impormasyon kaugnay ng aralin nakasusulat ng suring-papel (paghahambing at pagtutulad) ng mga tulang may ibat ibang taludturan

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

InaasahangPodukto/Pagganap: Pagsulat ng suring- papel (paghahambing at pagtutulad) ng mga tulang may ibat ibang uri ng taludturan

Antas 2 Pagpapatibay sa Antas ng Pag-unawa; Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pamamagitan ng: pagpapaliwanag sa mga katangiang taglay ng mga tradisyonal na uri ng tula. Mga kraytirya: naglalahad ng mga patunay: naglalahad ng sariling paglalahat/ kongklusyon; napaninindigan ang sariling paglalahat/kongklusyon pagbibigay ng sariling pakahulugan sa ilang tulang Pilipinong tradisyonal gamit ang wika ng kabataan sa kasalukuyan. Mga kraytirya: orihinal, masining, napapanahon, angkop sa paksa pagbuo at paglalahad ng sariling pananaw kung alin ang higit na mabisa sa pagsulat ng tula, ang tradisyonal na may sukat at tugma o ang malayang taludturan Mga kraytirya: naglalahad ng sariling pananaw; may batayan ang nabuong sariling pananaw; napangangatuwiranan ang sariling pananaw pagpapahayag ng naging damdamin at naging damdamin ng ibang tao matapos makabasa o makapakinig ng mga tulang may ibat ibang uri ng taludturan. Mga kraytirya: makatotohanan; naglalahad ng sariling damdamin at ng ibang tao; nagpapakita ng pag-unawa sa damdamin ng iba. pagbabahagi ng kaalaman tungkol sa kabutihang dulot ng pag-aaral ng mga tradisyonal na tula. Mga kraytirya: may batayan; tapat sa sinasabi; may kaugnayan sa kasaysayan ng panulaan sa bansa pagbibigay ng mga halimbawa na nagpapatunay na may mga kulturang popular sa kabataan ngayon ang kasasalaminan ng kahawig ng kultura ng pagtula na may malayang taludturan. Mga kraytirya: naglalahad ng mga patunay; makatotohanan.

Sa Antas ng Pagganap Pagtataya sa isinulat na suringpapel batay sa mga kraytirya: A. Orihinal B. May kaugnayan sa paksa C. Taglay ang mga elemento ng suring-papel D. Presentasyon

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Antas 3 A. Tuklasin : Sa bahaging ito, lilinawin ng guro ang dating kaalaman/ karanasan ng mga mag-aaral tungkol sa ibat ibang uri ng tradisyonal na tula sa pamamagitan nang pagsasagawa ng bugtungan. Ipaaalam sa kanila ang mga paksang tatalakayin (Ang Ibat Ibang Uri ng Taludturan at Ponemang Suprasegmental), ang Inaasahang Produkto/Pagganap (Pagsulat ng psuring- papel ng mga tulang may ibat ibang uri ng taludturan), at ang mga kraytirya kung paano ito tatayain. Bibigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na bumuo ng hinuha/sagot sa mahahalagarang tanong para sa araling ito. . Iminumungkahing tanggapin ng guro ang lahat ng sagot ng mga mag-aaral upang mataya kung gaano na ang alam nila. Itanong ng guro ang Mahahalagang Tanong para sa panitikan: Bakit nagbabago ang estilo ng pagsulat ng taludturan sa tula ? at Paano mapahahalagahan ang uri ng taludturan ng isang tula? Gayon din ang para sa gramatika/retorika : ? Bakit mahalaga ang paggamit ng Mga Ponemang Suprasegmental tulad ng diin, tono at intonasyon?

Ang mga mag-aaral ay : nakapagsasagawa ng bugtungan (kolaboratibong gawain) Halimbawa: Mayroon akong bugtong. Hindi masagot-sagot (Sagot: kamatayan) (Hanggat maaari ay ipasulat sa pisara/manila paper ang mga bugtong ng mga mag-aaral. Pagkatapos, ipabilang ang pantig sa bawat taludtod ng bugtong. ) nakapagbabahagi ng mga nalalaman nila tungkol sa sumusunod na konsepto gamit ang ibat ibang grap/tsart at iba pa (Iminumungkahing gawing kolaboratibong pag-uulat. Subukin kung may nalalaman ang bawat pangkat sa paksang tatalakayin 1)

TRADISYONAL NA TULA Paraan ng pagsusulat

2)

Karaniwang tema at paksa sa pagsulat Mga Halimbawa

MAKABAGONG TULA

Paksa sa pagsulat

Mga alituntunin sa pagsulat

3)

Kongkreto/ Blangko berso

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

(Hikayating magbigay ng reaksiyon ang mga mag-aaral sa mga kasagutang ibinahagi mula sa mga konsepto.) nakapagbabahagi ng kani-kanilang nalalaman tungkol sa ilang kilala at dakilang makata sa Pilipinas gaya ng sumusunod:.

s Baltazar
(Iminumungkahing magsaliksik ang mga mag-aaral ng mahahalagang impormasyon tungkol sa mga naging papel at naiambag ng bawat makata sa Panulaang Pilipino.) nakapanonood/ nakapakikinig/ nakababasa ng tulang Ako ang Daigdig ni Alejandro G. Abadilla, isang halimbawa ng malayang tula Itoy mungkahi lamang, maaaring palitan ng guro.) Itanong ng guro: 1. 2. 3. 4. Ano ang iyong napansin sa paraan ng pagkakasulat ng tula? Madali bang unawain ang tulang napakinggan/napanood/nabasa? Bakit? Anong katangian ng tula ang iyong nakita/ napakinggan/ nabasa? Ipaliwanag. Paano nagkakatulad at nagkakaiba ang tulang Ako ang Daigdig ni Alejandro Abadilla sa koridong Ibong Adarna?

nakapagmumungkahi ng Mahahalagang Tanong (EQ) para sa aralin sa pamamagitan ng pagsasagawa ng ambush interview (Iminumungkahing ibigay ang gawaing ito sa mga napiling mag-aaral na magsasagawa ng ambush interview bago ang araw ng pagtalakay ng aralin.) nakapagmumungkahi ng Inaasahang Produkto/Pagganap sa pagtatapos ng aralin sa pamamagitan ng Hiling ko ay..., o mga kauri nito (Ipasulat sa kapat () na bahagi ng papel ang mga Inaasahang Produkto/Pagganap ng mga mag-aaral. Pagkatapos, bumunot at basahin ng guro ang sulat na parang isang anchor sa telebisyon. nakapagbibigay ang mga mungkahing kraytirya kung paano tatayain ang inaasahang produkto/pagganap para sa aralin (Ipasulat sa manila paper at ipaskil sa isang bahagi ng silid-aralan) nakapagbibigay ng hinuha sa Mahahalagang Tanong: 1. Bakit nagbabago ang estilo ng pagsulat ng taludturan sa tula ? 2) Paano mapahahalagahan ang uri ng taludturan ng isang tula?, at 3) Bakit mahalaga ang paggamit ng mga ponemang suprasegmental tulad ng diin, tono at intonasyon? nakapagbibigay ng mga salitang may kaugnayan sa SABUNGAN bilang paghahanda sa gawaing Linangin

SABUNGAN

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

B. Linangin: Sa bahaging ito ipababasa/ ipanonood/ iparirinig at tatalakayin ang tulang Ang Manok Kong Bulik ni Jose Corazon de Jesus upang maihambing ito sa tulang Ako ang Daigdig ni Alejandro G. Abadilla. Kinakailangang masuri/ mataya kung ang mga nabuong hinuha/sagot ng mga mag-aaral sa bahaging Pagtuklas ay tama/ katanggap-tanggap. Iminumungkahi na maging maingat ang guro sa di-pagtanggap sa mga maling hinuha/sagot ng mga mag-aaral. Sa bahaging ito, inaasahang naitama na (kung mayroon mang mali/ di-katanggap-tanggap) na Kakailanganing Pag-unawa na dapat matutuhan ang mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga makahulugan at mapanghamong gawain. Inaasahang lilinangin ang Anim na Aspekto ng Pag-unawa ng mga mag-aaral. Ang mga mag-aaral ay: (Iminumungkahing ibigay na ng guro sa bawat pangkat ang gawaing ito bilang takdang aralin bago ang pagtalakay.) nakapakikinig /nakababasa ng tulang Ang Manok Kong Bulik ni Jose Corazon de Jesus sa pamamagitan ng dugtungang pagbasa ng mga saknong ng tula (kalakip ang babasahin) nakapagbibigay ng kahulugan sa ilang malalalim na salita na lumutang sa tula

pintakasi

piseta trambia

nakatatalakay ng tula gamit ang mungkahing larawan sa ibaba sa pamamagitan ng pagsipi sa mga saknong/taludtod na maaaring kahawig ng ipinakikita sa mga ito

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Piliin ang saknong na kahawig ng nasa larawan Saknong; _______________________ _______________________ _______________________ _______________________ _______________________ _______________________ _______________________ _______________________

Isa-isahin ang mga taludtod sa bawat saknong na nagpapakita ng masamang kaugalian na ipinakita sa tula Saknong: __ taludtod: ___ _____________________ _____________________ _____________________ _____________________ _____________________ _____________________ _____________________ _

nakapaghahambing ng tulang Ang Manok Kong Bulik at Ako ang Daigdig sa tulong ng Graphic Overview.

sukat ANG MANOK KONG BULIK tugma Jose Corazon de Jesus paksa

sukat AKO ANG DAIGDIG tugma Alejandro G. Abadilla

paksa

KONGKLUSYON

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

nakapagbabahagi ng nasaliksik na bahagi ng kasaysayang pampanitikan tungkol sa pagkakaroon ng modernismong panulaan sa panahon ni Alejandro Abadilla sa pamamagitan ng newscasting. (Iminumungkahing magsaliksik ang mga mag-aaral sa gawaing ito bago talakayin sa klase. Maaaring gamitin ang format sa pag-uulat ng ibat ibang programang nagbabalita sa telebisyon, o kaya namay magbigay ng input ang guro tungkol sa mga uri ng taludturan.) nakabibigkas ng mga halimbawa ng ibat ibang uri ng taludturan nakahihinuha ng isang makabagong paraan nang pagtula ang tulang kongkreto o blangko berso na isinulat ni Will P. Ortiz, ang Lipad nakapaghahambing ng mga katangian ng tulang nabanggit sa mga tulang Ang Manok Kong Bulik at Ako ang Daigdig (Ipasulat sa manila paper ang isinagawang pagsusuri ng mga mag-aaral.) nakalalahok sa malayang talakayan sa tulong ng alinman sa Ugnayang-Tanong-Sagot (UTS), Paraphase As You Comprehend (PAC), Think Pair Share, at iba pa Mga mungkahing tanong: 1. Sa iyong palagay, bakit maituturing na tula ang blangko-berso? Ipaliwanag. 2. Tama ba ang naging reaksiyon o hakbang ng mga modernista sa panulaan sa pamumuno ni Alejandro Abadilla? Patunayan ang sagot. 3. Bakit kinakailangang may sapat na kaalaman ang isang nangangarap na maging makata sa tradisyonal na paglikha ng tula bago tuluyang magsulat ng malayang taludturan? 4. Kung ikaw ay isang makata anong uri ng tula ang nanaisin mong isulat? Bakit? nakapaghahambing ng pagkakatulad at pagkakaiba ng mga uri ng taludturan gamit ang napiling estratehiya a. Tradisyonal b. Blangko-berso c. Malaya nakabubuo ng sintesis tungkol sa pakasa sa pamamagitan ng Word Connection Technique

mahalaga

tradisyonal na tula

malayang taludturan

Pag-aralan

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

C. Palalimin: Sa bahaging ito, bubuo ng paghihinuha ng isang halimbawa ng tulang blangko berso na Lipad na isinulat ni Will P. Ortiz. Pagtitibayin ang nabuong wastong Kakailanganing Pag-unawa ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga mapanghamong tanong/gawain upang silay magnilay, muling balikan ang mga natutuhan na, muling mag-isip at baguhin ito kung kinakailangan. Dito isasagawa ang pananaliksik at pagsasanib ng angkop na gramatika/ retorika, sa tulong ng angkop na teksto (alinman sa pagsasalaysay, paglalarawan, paglalahad, pagpapaliwanag pangangatuwiran at iba pa). Ihahanda ng guro ang mga mag-aaral upang mailapat ang kanilang natutuhan sa pagsasagawa ng Inaasahang Produkto/ Pagganap sa bahaging Paglalapat. Inaasahang tutugunan ng guro ang pagiging kakaiba ng bawat mag-aaral, ang kanilang kalakasan at kahinaan sa pamamagitan ng pagtuturong kailangan/ angkop sa kanila. Bibigyan din sila ng pagkakataon na mataya nila ang kanilang natutuhan at kakayahan. Inaasahan ding ipagpapatuloy ang paglinang sa Anim na Aspekto ng Pag-unawa ng mga mag-aaral.

Ang mga mag-aaral ay: nakapanonood /nakababasa ng isang MTV (Music Television) ng awit na Noypi na pinasikat ni Bamboo, bokalista ng isang popular na banda o mga kauri nito (Pahapyaw na talakayin ang mensahe ng awit. Pagkatapos, ipasulat sa pisara ang mga salita sa awit na binigyang diin (maaaring isinigaw, nilakasan ang pagbigkas o mga bahaging banayad lamang ang pagkakaawit ng mang-aawit. Iugnay ang araling pangwika sa bahaging ito ng aralin Mga Ponemang Suprasegmental. Magbigay ng input ang guro tungkol sa araling pangwika: Mga Ponemang Suprasegmental. nakatutukoy sa mga ponemang suprasegmental kung ito ay (diin, tono/intonasyon at hinto o antala) sa loob ng pangungusap (Iminumungkahi na ang guro ay maghanda ng aytem na pagsasanay pangwika kaugnay ng araling pangwikang tinalakay.) nakabibigkas nang wasto sa mga salita mula sa saknong ng tula

Mahabaging ina! Kailan sya lalaya? Kailan lalagutin sansiglong tanikala? Kayhirap bang amining dahil sa kanya, kayraming kalulwa ang nakalalaya? Bakit di sya kayang tanggapit lingapin gaya ng paglingap sa wikang umalipin? Bakit ikawy bingi saming munting tinig gayong laganap na wika sa daigdig?
Saknong mula sa tulang Pakiusap Ina ni: Jayson Alvar Cruz

(Pansinin kung wasto ang pagkakabigkas ng mga mag-aaral sa diin, tono/ intonasyon at antala sa mga saknong ng tula)

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

nakabubuo ng mahahalagang kaisipan mula sa mga salitang nasa loob ng kahon. (Sa bahaging ito, kinakailangang masagot na ng mga mag-aaral ang Kinakailangang Pag-unawa (E.Q) sa aralin

ponemang suprasegmental mensahe salita/pahayag


D. Ilapat:

tamang pagbigkas kausap/kaharap mahalaga tamang kahulugan

Sa bahaging ito, aktuwal na isasagawa ng mga mag-aaral ang Inaasahang Produkto/ Pagganap para sa aralin (Pagsulat ng suring- papel) bilang patunay na naunawaan nila ang aralin. Muli, balikan ang mga kraytirya sa pagtataya ng nasabing gawain. Ipadama/ Ipakita sa mga mag-aaral ang kahalagahan at kaugnayan ng Inaasahang Produkto/ Pagganap sa kanilang sarili, at sa pagpapayaman ng kulturang Pilipino.

Ang mga mag-aaral ay: (kolaboratibong gawain) (Iminumungkahi na magbigay ng input ang guro at talakayin sa klase ang mga elemento, hakbangin at halimbawa ng pagsulat ng suring-papel.Mas makatutulong kung bubuo muna ng isang suring-papel ang buong klase bago ang pagsasagawa ng Inaasahang Produkto/Pagganap.) nakapaglalahad/ nakapagbabalik-aral sa mga kraytirya sa pagtataya sa isusulat na suring-papel (paghahambing at pagtutulad) ng mga tulang may ibat ibang taludturan nakasusulat ng suring-papel (maaaring indibidwal o pangkatan) naipababasa at nabibigyang- puna ang naisulat na pagsusuring papel batay sa mga kraytiryang inilahad (Maaaring gawing isahan o kolaboratibo ang produkto/pagganap.) (Iminumungkahi na muling itanong ang Mahahalagang tanong (EQ) para sa araling ito upang matiyak na nakuha ng mga mag-aaral ang tamang Kakailanganing Pag-unawa (EU) para sa aralin.) Mga Kakailanganing Kagamitan Sipi ng mga tula: Ang Manok Kong Bulik; Ako ang Daigdig; Lipad; at Kung Tuyo na ang Luha Mo, Aking Bayan Mga babasahin na may kaugnayan sa Kasaysayan ng Panulaan sa Pilipinas (Mungkahing aklat na babasahin: PALIHAN: Hikayat sa Panitikan at Malikhaing Pagsulat nina Eugene Evasco et al.; Pag-unawa sa Ating Pagtula ni Virgilio S. Almario Mga kraytirya sa pagtataya ng pagsusuring-papel. Internet, (Youtube) Ako Ang Daigdig

You might also like