Professional Documents
Culture Documents
1
Maipraprayoridad ang mga kondisyong ito at magigng resulta ng
pampamayanang pagsusuri ay ang kalagayang pangkalusugan
ng komunidad. Ito ay magiging batayan upang maipatupad ang
pangkalusugang interbensyon at paraan na makakapagpaayos sa
kondisyon ng komunidad.
Pangkalahatang Layunin
Kahalagahan ng Pag-aaral
3
Alinsunod sa programa ng Department of Health (DOH) para sa mga barangay,
ang mga datos ay magagamit ng mga mamamayan o Barangay Officials para mas
mapadali ang pagpapatupad ng mga programang pangkalusugan ng DOH sa Barangay.
Saklaw at Limitasyon
4
Hindi nabilang sa pag-aaral na ito ang mga pamilyang
tumanggi sa panayam na isinagawa at ang pagresulba sa mga
natukoy na suliranin ng komunidad. Hindi kabilang dito ang
pagla-laan ng pondo para sa pagpapatayo ng Baranagy hall at
pagtustos sa pangangailanagang pang-kalusugan ng bawat isa
tulad ng gamot at pasilidad pang-kalusugan.
Metodolohiya
5
ang ocular survey sa pagbuo o pagguhit ng Spot map ng
Barangay. Ito ay ang pagguhit ng isang mapa upang mailarawan
ang laki, lawak at kaanyuan ng Barangay. Nakapaloob din sa
pamamaraang ito ang pag-alam sa kabuuang populasyon,
tahanan, hangganan at mga lugar na sakop ng komunidad, pati
na rin ang mga pasilidad na nasa loob ng Barangay.
6
● Focused Group Discussion (FGD). Ito ay ang pagsasagawa
ng maikling pagpupulong sa pagitan ng mga mag-aaral at piling
myembro ng komunidad ukol sa napiling paksang pangkalusugan
upang mangalap ng mga impormasyon.
7
Operational Definition
A. DEMOGRAPHIC DATA
8
*sa pilipinas, mula sa edad na 15 pataas na hindi marunong magbasa o magsulat
ay tinatawag na Illiterate
9. Ethnic background- Etnigong kinabibilangan ng pamilya
10. Place of origin- lugar na pinanggalingan, maaaring Luzon, visayas o Mindanao
11. Primary dialect spoken- pangunahing dayalekto na ginagamit ng isang pamilya
12. Population projection- paraang ginagamit upang malaman ang bilang ng pagdami
ng populasyon. Nakatutulong upang makapagsagawa ng naaayong programang
pangkalusugan ang mga tagaayos ng komyunidad
13. underemployment- mayroong trabaho ngunit mas mababa ayon sa natapos na
kakayahan.
14. Dependency ratio- ratio na nagpapakita ng porsyento ng taong nakadepende sa
magulang (eded 0-14 at 65 pataas) at may kakayahang tumayo sa sarili (edad 15-
64)
COMMUNITY AS A PLACE
A. Environment (kapaligiran)
1. Spot Map- ginagamit upang matukoy ang kinalalagyan ng bawat tahanan
/ nagpapakita ng pangkalahatang bilang ng tahanan at pamilya
/ tumutukoy s kinalalagyan ng mga tulay o kalsada
/ tumutukoy sa mga importanteng palatandaan ng bawat lugar
/ tumutukoy sa mga pasilidad na taglay ng barangay tulad ng health center,
baranggay hall, sambahan, ospital, talipapa, paaralan at iba pa.
9
B. Ways of resolving perceive community problems- pamamaraang ginagamit ng
mga namumuno o mamamayan sa barangay ukol sa paglutas ng kanilang mga
suliranin.
• Occupation (Trabaho)
a. Employed- mayroong trabaho
• Self-employed- Kumikita sa sariling sikap sa pamamagitan ng
pagtatayo ng sariling negosyo. Walang nagdidikta sa kanya ng dapat
niyang gawin. Nasa sa kanya ang sariling desisyon ukol sa
pamamaraan ng pagtatatrabaho sapagkat pag-aari nya ang trabahong
ito.
• Employed- may trabaho subalit hindi nya ito pag-aari. Namamasukan
lamang sa isang kompanya o isang negosyo na pagmamay-ari ng
ibang tao. Mayroong nangunguna sa kaniya. Hindi tinitingnan dito
ang kanyang natapos kundi ang kakayahan upang magtrabaho o
matapos ang hangad o ipinagagawa ng nagbibigay ng trabaho sa
kanya.
• Under-employed- may trabaho subalit ang taglay nyang trabaho ay
hindi angkop sa kanyang natapos. Mas mababa ang katayuaan ng
kanyang natanggap na trabaho kaysa sa natapos o pinag-aralan.
• Professional- mga nakapagtapos ng kolehiyo na may trabaho tulad ng
doctor, engineer, guro, nurse at iba pa.
• Nonprofessional- mga di nakapatapos ng pagaaral. Ang kanilang
trabaho ay mababa sa kursong kinuha nila. Tulad ng mga magsasaka,
drayber, at iba pa.
b. Unemployed- walang trabaho
2. House and Land Ownership- pagmamay-ari ng bahay at lupa kung saan ang bahay
at lupa na tinutuluyan ng isang pamilya ay maaring sakanila o inuupaan lamang.
3. Family monthly income and Expenditure- Buwanang kinikita ng bawat myembro
ng pamilya at gastos.
4. Prioritization of expenditure- ranggo ayon sa pangunahing pinagkakagastusan ng
pamilya at kung magkano ang ginagastos nila dito.
5. Resources allotted to health care- nakalaang pera na panggugol ng pamilya sa
kanilang kalusugan. Nagpapakita ng pagpapahalaga nila sa kanilang kalusugan.
10
D. Health Aspects
1. Environmental (kapaligiran)
a. Housing (pabahay)
• Construction materials (kagamitang ginamit sa pagpapatayo)
/ light (mahinang klase ng materyales)- gawa sa bamboo, nipa, dahon
ng coconut, sawali at iba pa
/ Strong (matibay)- gawa sa konkreto
/ mixed (halo) - pinaghalong ‘light at strong’ na materyales
• Adequacy of living space (laki o sukat ng tahanan)
* pagkuha sa sukat ng bahay upang malaman kung naaayon ang laki ng
kanilang tahanan sa bilang ng myembro ng pamilya.
*Nararapat na 6 square meter sa isang katao
• Ventilation (paglabas at pagpasok ng hangin sa loob ng tahanan )
/ Well ventilated- mayroong sariwa at sapat na hanging taglay ang
tahanan
/ Poorly ventilated- walang sapat na hangin
• Lighting facilities- mga kagamitang pang-ilaw tulad ng elektrisidad,
kandila o gaas
/ Uri:
• Water sealed-latrine- Ito ay isang uri ng palikuran na binubuhusan ng tubig
sa pamamagitan ng nasalok na tubig mula sa gripo o anumang
pinanggagalingan ng tubig. Wala itong imbakan ng tubig kung kayat
kailangan mo pang magbuhat ng pambuhos nito.
12
f. disposal of wastes (pagtatapon at pagsasaayos ng mga basura)
/ Uri:
• Hog feeding- pinapakain sa hayop ang mga natirang pagkain.
• Open dumping- pagtatambak ng basura sa kung saang lugar ng walang
takip
• Open burning – pagsusunog ng basura
• Burial pit-utas paglalagay ng mga basura sa nabungkal na lupa na may
takip na may layong 25 metro.
• Composting- pagbabaon ng mga basura kung saan ito ay nagiging
pataba
• Garbage collection- pangongolekta ng basura
13
c. Community health programs and services- programa at serbisyong pangkalusugan
sa komunidad
• Family Planning- pagpaplano ng pamilya
⁄ pamamaraan:
• Natural- natural na pagpaplano ng pamilya
• Artificial- artipisyal na pagpaplano ng pamilya
• Permanent – permanenteng paraan pagdating sa pagpaplano ng
pamilya kung saan hindi na sila magka-anak
• Nutritional status of age target group- timbang ng bata mula sa 0-83 na buwan
upang matukoy kung sila ba ay malnourish.
• Immunization status- edad mula 0-12 months kung saan nakasaad ang antas
ng bakuna na natanggap ng sanggol at kung anu-ano ang mga ito.
14
15
16
MAIKLING PAGSASALARAWAN NG BARANGAY
Kag. Arman Angeles Kag. Eladio De Sosa Kag. Romualdo De Kag. Virgilio Kag. Rae
(Chairman, Committee on (Chairman, Committee Guia (Chairman,
health) Sismaet Lambert De
agriculture & Nat. Committee on Peace and
Resources) order)
(Chairman, Guia (SK Chairman,
Committee on Committee on youth
finance) and sports
development)
Lupong Tagapamayapa 17
Ang barangay ay nagkaroon ng kabuuang kita noong (2007)
na umabot sa P651, 530 na nag mula sa buwis ng
mamamayanan P35000, sa (LGSIRC) Local Government Share on
Internal Revenue Collection P614, 530, samantalang ang
kabuuang gastusin ng barangay ay umabot sa P823, 882.75 na
binubuo ng “personal service” P314 448, pagpapanatili ng
kaayusan sa barangay P131 157.75 at halagang P378 277.12
para saiba pang gastusin (Non-office expenditures) noong taong
din 2007.
18
ospital ng munisipyo ng Maragondon, dahilan ito upang si San
Raphael ang maging kanilang patron.
19
kinatitirikan ng mga bahay sa purok ng Gulod. Walang maruming
tubig o mmaruming hangin an gang nalalanghap ng mga
mamamayan, pero may mga lugar tulad ng sakahan na kung
saan naggagaling ang mga peste, tulad ng lamok at daga.
20
DEMOGRAPIKONG DATOS
21
Talaan 1: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Populasyon
Ayon sa Edad at Kasarian na mga Indibidwal na Nasarbey sa Brgy.
Garita-B, Maragondon Cavite, Disyembre 2007
Edad: lalak Bahagda bahagd Kabuuan bahagda
i n Babae an g bilang n
70-up 1 0.11% 3 0.33% 4 0.44%
65-69 16 1.76% 19 2.09% 35 4.28%
60-64 11 1.21% 11 1.21% 22 2.41%
55-59 22 2.41% 15 1.65% 37 4.06%
50-54 28 3.07% 35 3.84% 63 6.92%
45-49 27 2.96% 21 2.31% 48 5.27%
40-44 21 2.31% 26 2.85% 47 5.16%
35-39 29 3.18% 34 3.73% 63 6.92%
30-34 34 3.73% 33 3.62% 67 7.35%
25-29 40 4.39% 44 4.83% 84 9.22%
20-24 37 4.06% 44 4.83% 81 8.89%
15-19 62 6.81% 48 5.27% 110 12.07%
10-14 50 5.49% 47 5.16% 97 10.65%
5-9 51 5.60% 39 4.28% 90 9.88%
0-4 35 3.84% 28 3.07% 36 6.92%
kabuua
n 464 50.93% 447 49.07% 911 100%
Interpretasyon:
Sa 201kabuuang pamilya na nasarbey ay mayroong 911 na
indibidwal. 464 na indibidwal dito ay mga lalaki at 447 naman
dito ay mga babae. Ang may pinakamalaking bilang ng lalaki ay
nasa edad na 15-19 na may bahagdan na 6.81%. at ang may
pinakamalaking bilang ng babae ay nasa edad na 15-19 na may
22
bahagdan na 5.27%. Ang may pinakamaliit na bilang ng mga
lalaki at babae ay parehong nasa edad na 70 pataas na may
bahagdan na 0.44 ng populasyong nasarbey
Pagsusuri:
Ipinapakita dito na mayroong 103 na lalake sa bawat 100
na mga babae sa populasyon ng Barangay Garita-B Maragondon,
Cavite. Nasa edad na 35 ang median age ng populasyon ng
komunidad na nagpapakita na karamihan sa mga mamamayan
ay masasabing nasa batang populasyon.
Implikasyon sa kalusugan:
1
Nasa 35 ang median age ng barangay at sa ganitong edad
produktibo ang pagbubuntis. Sa kadahilanang ito, masasabing
may mataas na fertility rate ang Barangay, at may malaking
posibilidad na lalaki ang kanilang populasyon sa maiksing
panahon. Mayroon ding 46 katao ang nakadepende sa bawat 100
taong may trabaho at kumikita ng pera. Ito ay maaaring
magdulot ng kakulangan sa badyet-pangkalusugan ng pamilya.
Makikita sa larawan sa itaas na marami dito ang nasa edad na
maari nang magtrabaho at hindi naman ganoon kadami ang mga
batang 14 pababa. Ayon sa talaan 10, makikita na may 45.66%
ng populasyong may edad 15-65 ang may trabaho. 2Dahil dito,
maaaring hindi matutugunan ng pamilya ang lahat ng kanilang
pangangailang-pinansyal
1
Economics, Philippines Setting, Madeline Hurster, page 281
2
Economics, Philippines Setting, Madeline Hurster, page 281
23
Talaan 2: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Istraktura ng
Pamilya Ayon sa Pagkakasapi ng 201 Pamilyang Nasarbey sa
Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
3.98%
20.90%
Nukleyar
Ekstended
Mag-isa
75.12%
Interpretasyon:
24
Malaking bahagi ng komunidad ay may nukleyar na uri ng
pamilya na may bilang na 151 o 75.12% at pumapangalawa ang
extended na uri ng pamilya na may bilang na 42 o 20.90 %.
Pagsusuri:
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng nukleyar na uri ng
pamilya ay nangangahulugan na maaaring mapunan ng maayos
ang mga pangangailangan ng bawat miyembro ng pamilya, ito ay
maaaring iugnay sa buwanang kita ng pamilya na makikita sa
Talaan 14, na nagpapakita na mayroong P1000-5000 buwanang
kita ang karaniwang pamilya sa Barngay Garita-B. Ipinapakita sa
Talaan 15 na karamihan sa mga pamilya ay may buwanang
gastusin na nasa P1000-5000 na maaaring nangangahulugan na
sapat lamang ang kanilang kinikita para punan ang pangaraw-
araw na pangangailanagan ng isang pamilya.
Implikasyon sa kalusugan:
3
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng nukleyar na
uri ng pamilya ay maaaring makapagbigay ng sapat na atensyon
sa bawat miyembro ng pamilya lalo na sa aspetong kalusugan
dahil sa kanila lamang natutuon ang pagbibigay atensyon sa
pangangailangang pang-kalusugan ng bawat isa.
3
The Filipino Family: emerging structures and arrangements, Aurora E.
Perez
25
Talaan 3: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Uri ng
Pagdedesisyon ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Namamah
ala Bilang Bahagdan
Patriyarkal 154 77.00%
Matryarkal 39 19.00%
Nag-iisa 8 4.00%
Kabuuan 201 100%
4.00%
19.00%
Patriyarkal
Matryarkal
Nag-iisa
77.00%
26
Interpretasyon:
Pagdating sa pagdedesisyon sa pamilya, 154 o 77.00% ng
bilang ng kabuuang populasyon ay mga padre de pamilya ang
namamahala. Sumunod ang matriyarkal na may bilang na 39 o
19% na ang Ina ang nagdedesisyon, at 8 o 4.00% dito ang
namumuhay at nagdedesisyon sa kanilang sarili.
Pagssusuri:
Karamihan ng pamilya sa Brgy. Garita-B, ay ama ang
nagdedesisyon. Ito ay nakagawian na simula pa noong panahon
ng mga Kastila at mga lalaki ang itinuturing na mas
makapangyarihan sa pagdedesisyon pagdating sa pamilya.
Implikasyon sa kalusugan:
4
Ang pagkakaroon ng namumuno sa isang pamilya mapa-
ama o ina ay nagdudulot ng tamang pag-gabay sa aspetong
pangkalusugan ng isang pamilya. Ito rin ay magiging dahilan
upang masubaybayan ng maayos ang kalusugan ng bawat
miyembro ng pamilya.
4
Article Perez et. al. (2005)
27
Talaan 4: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Estado Sibil ng
661 Indibidwal Edad 15 Pataas na Nasarbey sa Brgy. Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Bahagda
Estado Sibil Bilang n
Kasal 376 56.88%
Walang asawa 250 37.82%
Biyuda/biyudo 23 3.48%
Common law 11 1.66%
Legal na hiwalay 1 0.15%
Kabuuan 661 100%
1.66%
0.15%
3.48%
Kasal
Walang asawa
37.82% Biyuda/biyudo
56.88% Common law
Legal na hiwalay
28
Talangguhitan 4: Bahagdan na Nagpapakita ng Estado Sibil ng
661 Indibidwal Edad 15 Pataas na Nasarbey sa Brgy. Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Interpretasyon:
Malaking bahagi ng populasyon ng Brgy. Garita-B ay may-
asawa(376). Lumalabas na 56.88 bahagdan ng kabuuang bilang
ng populasyon ay may asawa, 37.82% o 250 ang single, 3.48 na
bahagdan ang mag-isa na sa buhay, 1.66 bahagdan naman ang
nagsasama ng hindi kasal, at 0.15% naman ang legal na hiwalay
na.
Pagsusuri:
Pinakamataas ang mga kasal na may 56.88 bahagdan
sapagkat marami sa populasyon ang mga babaeng nasa fertility
age (15-44 gulang) na may 27.44 % (Talaan 1) na nasa tamang
gulang upang ikasal. Sa estadong ito marami ang may
kakayahan upang magkaroon ng anak kaya masasabing kabilang
sa batang populasyon ang Barangay Garita B.
Implikasyon sa kalusugan:
29
5
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga kasal sa
komunidad ay nangangahulugan na ang mga babae ay may
kakayahang magdalang-tao.
Bilan Bahagda
Relihiyon g n
Katoliko 770 84.52%
Protestante
(born again, christian group, Baptist 104 11.41%
LDS/mormons 17 1.87%
Iglesia ni Kristo 16 1.76%
Saksi ni Jehova 4 0.44%
Kabuuan 911 100%
5
Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition pg. 653
30
1.76%
1.87% 0.44%
11.41%
Katoliko
Protestante
LDS/mormons
Iglesia ni Kristo
Saksi ni Jehova
84.52%
Interpretasyon:
Pinakamalaking bahagdan ng mamamayan sa komunidad
ay mga Romano Katoliko ito ay 84.52% o 770 na katao.
Sinusundan ito ng mga Protestante 11.41% o 104 na katao at huli
ang Saksi ni Jehova ba 0.44% o 4 na katao.
Pagsusuri
Karamihan ng mga tao sa Garita-B ay Katoliko sapagkat sa
ang ating bansa ay maituturing na pinakaunang Kristyanong
bansa sa Timog Silangang Asya.
31
Implikasyon sa kalusugan
6
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga indibidwal
na kabilang sa relihiyong Romano Katoliko ay nagpapakita ng
kanilang paniniwala sa natural na pagpapaplano ng pamilya at
hindi pagsang-ayon sa paggamit ng mga artipisyal na
kontrsepyon.
Bilan Bahagd
Tagal ng paninirahan g an
Matagal ng naninirahan sa 189 94.03%
6
Barabara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition pg. 410
32
lugar
Bago lamang sa lugar 12 5.97%
Kabuuan 201 100%
5.97%
7 buwan pataas
0-6 na buwan
94.03%
Interpretasyon:
Malaking bahagi ng populasyon ang 7 taon at mahigit nang
nakatira sa Barangay Garita-B, na may bilang na 189 o 94.03%
33
na pamilya. Samantalang 5.97% o 12 na pamilya naman ang
kulang 7 taon nang nakatira sa barangay na ito.
Pagsusuri
Ang mga mamamayan sa Barangay Garita-B ay matagal ng
naninirahan sa naturang komunidad sapagkat karamihan sa mga
pamilya ang siyang nagmamay-ari ng mga bahay na may bilang
na 153 at bahagdan na 76.12 na namana pa nila mula sa
kanilang mga ninuno na sa pagtagal ng panahon ay pinasa na sa
iba’t-ibang henerasyon. Kaya’t hanggang ngayon sila ay
namamalagi parin sa Barangay Garita-B.
Ipinapakita sa Talaan 39 na may malaking bilang ng mga pamilya
ang nakikilahok sa mga programang pangkalusugan tulad ng
libreng konsultasyon (50.74%), imyunisasyon (48.25), family
planning (37.31%) prenatal check up (32.84%), at well-baby
clinic (28.86%).
Implikasyon sa kalusugan
7
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga pamilya na
mahabang taon ng namamalagi sa komunidad ay maaring
nangangahulugan na karamihan sa kanila ay may sapat ng
kaalaman sa mga programang pangkalusugan at sila ay
nakikilahok narin sa mga programang ito.
7
Community Health Nursing in the Philippines 9th edition 2000
34
Talaan 7: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pangunahing
Diyalekto na Ginagamit ng 201 na Pamilyang Nasarbey sa
Brgy.Garita-B Maragondon,
Cavite, Disyembre 2007
0.50%
0.50%
1.00%
Tagalog
Ilokano
Bisaya
Others(English)
98.00%
35
Interpretasyon:
Pinakamalaking bahagi ng mamamayan sa komunidad ang
gumagamit ng diyalektong tagalog ito ay 98% o 197 na pamilya.
Sumunod dito ang gumagamit ng Ilokanong diyalekto na may
bilang na 2 o 1.00%.
Pagsusuri
8
Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ay may
pangunahing diyalektong Tagalog. Ito ay sa kadahilanang ang
lalawigan ng Cavite ay bahagi ng Timog Katagalugan at ang
diyalektong Tagalog ang pangunahing diyalekto ng rehiyon.
Implikasyon sa kalusugan
9
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng Tagalog bilang
pangunahing diyalektong ginagamit ng mga mamamayan sa
komunidad ay nagbibigay daan sa bawat isa upang madaling
makipag-ugnayan sa mga kapitbahay. Madali rin para sa
tagapangalaga ng kalusugan na makakalap ng mga datos,
magturo at makipag-ugnayan sa mga pasyente. Ang Tagalog
bilang kanilang pangunahing ginagamit sa
pakikipagkomunikasyon ay mahalaga upang mapalaganap ang
mga impormasyon lalo na patungkol sa kalusugan sapagkat ayon
8
Philippine History
9
Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition, et. Al. pg. 10,
pg. 419
36
sa KII ang mga impormasyon ay nalalaman ng mga mamamayan
sa pamamagitan ng pakikipagsalamuha nila sa bawat isa (words
of mouth).
37
Elementarya-nakatapos
200 22.52% Hindi nakatapos
180
19.09% Sekondarya-nakatapos
160
16.82%
140 Hindi nakatapos
14.81%
120 13.10% Kolehiyo-nakatapos
100
Hindi nakatapos
80 7.96%
60 Boksyunal-nakatapos
4.04%
40 Hindi nakatapos
20 0.73% 0.73%.50% Post grad
0
Walang pormal na
1
edukasyon
Interpretasyon:
Mula sa 817 na indibidwal edad 7 pataas na nasarbey, ang
may pinakamataas na bahagdan ay ang hindi nakatapos ng
Elementarya na may bilang na 184 o 22.52%. Pumapangalawa
naman ang may 19.09% o 156 indibidwal na hindi nakatapos ng
sekondarya at ang pangatlo ay may bilang na 135 o bahagdan na
16.82% na hindi nakatapos sa kolehiyo. Samantalang may 0.5% o
4 na indibidwal naman ang walang pormal na edukasyon.
Pagsusuri
Pinakamarami ang hindi nakatapos ng elementarya sa
kadahilanang sapat lamang ang kita ng kanilang mga magulang
38
sa pang-araw-araw na gastos kung kaya hindi napagtutuunang
pansin ang edukasyon.
Implikasyon sa kalusugan
10
Ang kawalan ng sapat na edukasyon ay isang sanhi kung
bakit hindi natutugunan at nabibigyan ng tamang edukasyon at
pangangalaga ang mga miyembro ng pamilyang may
karamdaman. Ang kakulangan ng sapat na kaalaman kaugnay sa
tamang pangangalaga ng mga may sakit ay isang dahilan ng
mataas na bilang ng pagkakaroon ng karamdaman sa
komunidad.
Ang malaking bilang ng mga indibidwal na hindi nakatapos
ng kolehiyo ay isang dahilan kung bakit malaki ang bilang ng
walang trabaho sa Garita B, ang ilan sa mga trabaho na mayroon
sa Garita B ay hindi kayang tustusan ang mga pangangailangan
ng mga mamamayan sa komunidad.
Kasalukuyang nag-aaral
Nakatapos sa kolehiyo
51.77%
Post graduate
32.19%
Walang pormal na
edukasyon
Interpretasyon:
Karamihan sa 817 indibidwal edad 7 pataas ay ang mga
huminto na sa pag-aaral na may bilang na 423 o 51.77%, habang
32.19% naman ang kasalukuyang nag-aaral. Samantalang 0.50%
naman ng 817 na indibidwal ang walang pormal na edukasyon.
Pagsusuri
Ang pinakamataas na estado ng edukasyon ay ang mga
huminto sa pag-aaral, sapagkat maraming pamilya ang hindi
40
sapat ang buwanang kita na mayroon lamang P1000-5000 upang
matustusan ang pag-aaral ng kanilang mga anak. Makikita rin
natin sa Talangguhitan 8 na ang may pinaka-mataas na bahagdan
ay ang mga hindi nakatapos ng pag-aaral.
Implikasyon sa kalusugan:
11
Ang pagkakaroon ng malaking bilang ng indibidwal na huminto
sa pag-aaral ay nagiging sanhi ng hindi sapat na kaalaman
tungkol sa kalusugan. Ang kakulangan ng sapat na kaalaman
hinggil sa tamang pangangalaga sa kanilang kalusugan ay
nakaaapekto sa kanilang tungkulin.
11
Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition, pg.151
41
Talaan 10: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Estado ng
Pangunahing Pangkabuhayan ng 622 indibidwal edad 15-64 na
nasarbey sa
Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Estado ng
pangunahing
pangkabuhayan Bilang Bahagdan
Walang trabaho 338 54.34%
May trabaho 284 45.66%
Kabuuan 622 100%
42
45.66% Walang trabaho
Interpretasyon:
Karamihan sa 622 indibidwal edad 15-64 ay ang mga
walang trabaho sa Barangay Garita- B na may bilang na 338 o
54.34%. Samantalang mayroong naman bilang na 284 o 45.66%
ang mga walang trabaho.
Pagsusuri:
Karamihan ay walang trabaho sa kadahilanang pinaka-
mataas na bahagdan (Talaan 8) ang hindi nakapagtapos ng
43
elementary at humigit-kumulang 52 bahagdan ang huminto sa
pag-aaral (Talaan 9).
Implikasyon sa kalusugan:
12
Ang pagkakaroon ng malaking bahagdan ng walang
trabaho sa komunidad ay maaring magdulot ng kakulangan ng
pondo para sa kalusugan.
44
Non-Professional 228 80.28%
Professional 56 19.72%
Kabuuan 284 100%
Interpretasyon
Ang 228 indibidwal na may trabaho o 80.28% ang kabilang
sa mga may trabahong non-professional samantalang 56 0
19.72% naman ang kabil;ang sa propesyunal na uri ng trabaho
45
Pagsusuri
Ang madaming bilang ng mga may trabaho sa loob ng
kanilang komunidad o bayan ay hindi nangangahulugan ng
mataas na estadong pangsosyo-ekonomiko ng kanilang
komunidad. Ang kanilang mga trabaho ay kumikita lamang ng
sapat para sa kanilang pamilya.
Implikasyon sa kalusugan
13
Ang kita ng pamilya ay depende sa uri ng hanapbuhay ng
mga miyembro nito, bagamat may trabaho hindi pa rin ito sapat
upang matustusan ang pangangailang ng bawat miyembro ng
pamilya. Ang sapat lamang na kita ng pamilya para sa pang-
araw-araw na pang-gastos ay nagpapakita ng kanilang
kakulanagn ng sapat na badget na nakalaan para sa aspetong
pang-kalusugan ng bawat miyembro ng pamilya.
13
Health Economics in the Philippines Setting, Revised Edition, 2005,
Completed and Edited By EPH Staff, page 28
46
Talaan 12: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Lugar na
Pinagtatrabahuhan ng 284 indibidwal na edad 15-64 na may
trabaho na nasarbey sa Brgy.Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
12.33%
Sa loob ng
Cavite(in)
Sa labas ng
Cavite(out)
87.67%
47
Interpretasyon:
Karamihan sa 284 na indibidwal na may trabaho sa
Barangay Garita-B ay ang nagtratrabaho sa loob ng Cavite na
may 249 o 81.67 bahagdan. Samantalang 12.33 bahagdan nito
ang nagtratrabaho sa labas ng Cavite.
Pagsusuri:
14
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga
nagtatrabaho sa loob ng Cavite ay nagpapakita na maramimg
lugar sa Cavite ang maaring pagtrabahohan ng mga
mamamayan dito.
Implikasyon sa kalusugan:
15
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga taong
nagtatrabaho sa loob ng Cavite ay nakakapagdudulot ng
48
Talaan 13: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 5
Pinakamataas na Iba Pang Pinagkukunan ng Kita ng 201 na
Pamilya na na-sarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite,
Disyembre 2007
Iba pang pinag-kukunan
ng kabuhayan Bilang Bahagdan
Tindahan 28 50.00%
Padala galing sa kamag-
anak 12 21.43%
Nagpapalaki ng baboy 7 12.50%
Nag-paparenta ng
Apartment 5 8.93%
Nag-la-labada 4 7.14%
Kabuuan 56 100%
7.14% Tindahan
8.93%
Padala galing sa kamag-
anak
12.50% Nagpapalaki ng baboy
50.00%
Nag-paparenta ng
Apartment
21.43% Nag-la-labada
49
Talangguhitan 13: Bahagdan na Nagpapakita ng 5 Pinakamataas
na Iba Pang Pinagkukunan ng Kita ng 201 na Pamilya na na-
sarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Interpretasyon:
Marami sa mga pamilya ang may iba pangpinagkukunan ng
kabuhayan 50% o 28 ng pamilya ang may tindahan, 21.43% o 12
na pamilya naman ang pinapadalahan ng pera galling sa mga
kamag-anak, 12.50% o 7 na pamilya naman ang nagpapalaki ng
baboy, 8.93% o 5 na pamilya ng nagpaparenta ng apartment at
mayroong 7.14 o 4 na pamilya ang naglalaba.
Pagsusuri:
16
Dahil sa may iba pang pinagkukunan ng kabuhayan ang
mga mamamayan ng Brgy.Garita-B nagkakaroon sila ng pondo na
nakalaan para sa kanilang kalusugan na makakatulong kung
sakaling magkakaroon ng sakuna.
16
Health for Better Living, Madeline M. Hurster, page 227
50
Talaan 14: Bilang at Bahagdan na Nag-papakita ng Buwanang kita
ng 201 pamilya na nasarbey sa Brgy.Garita-B, Maragondon,
Cavite, Disyembre 2007
51
Talangguhitan 14: Bahagdan na Nag-papakita ng Buwanang kita
ng 201 pamilya na nasarbey sa Brgy.Garita-B, Maragondon,
Cavite, Disyembre 2007
Interpretasyon:
Malaking bahagi ng komunidad ng Barangay Garita-B na
ang pamilya ay kumikita ng P1001-5000 ito ay may 33.83%.
Sumunod naman ay P5001-10000 na may 48 o 23.88% P10001-
15000 na may 26 o 12.94% P1000-pababa na may 19 o 9.45%
P15000-20000 na may 18 o 8.96% P20001-25000 na may 10 o
4.98% P30001-pataas na may 7 o 3.48% P25001-30000 na may 5
o 2.49% ang pinakamababa.
Pagsusuri:
Ayon sa KII karamihan sa mga mamamayan ng Barangay
Garita-B ay mga magsasaka sapagkat malaking bahagi ng
52
Barangay ay sinasaka ng mga tao kung kaya’t karamihan sa
kanila ay pagsasaka ang trabaho.
Implikasyon sa Kalusugan:
17
Dahil sa maraming kumikita ng 1001-5000, maraming
pamilya ang dumaranas ng kahirapan dahil sa hindi sapat ang
kinikita ng mga ito. Hindi lahat kayang matugunan at mabigyang
prayoridad ang pangkalusugan sapagkat ang kanilang kinikita ay
sapat lamang sa pangunahing pangangailangan ng pamilya tulad
ng pagkain.
Interpretasyon:
Mayroong 66 na pamilya o 32.84% ay ang gumagastos ng
1001-5000 pesos, ito ang pinakamataas. Samantalang 1 o 0.5%
54
na pamilya naman ang gumagastos ng 25001-30000 pesos kada
buwan.
Pagsusuri:
Karamihan sa mga pamilya ay gumagastos ng 1001-5000
pesos sa kadahilanang sapat lamang ang kanilang kinikita kada
buwan. Ang kinikita nila ay pinagkakasya lamang sa isang buong
buwan na gastusin ng pamilya.
Implikasyon sa kalusugan:
18
Kadalasan na nangunguna ang pagkain at
pumapangalawa lamang ang sa kalusugan. Dahil sa sapat
lamang ang pondo ang karaniwang ginagawa ng pamilya ay
magpakonsulta lamang tuwing may sakit
56
milya na Nasarbey sa Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre
2007
Interpretasyon:
Mayroong 87.56% o 176 na pamilya na ang pagkain ay ang
unang pinaprayoridad. Meron namang 3.48% o 7 na pamilya ang
inuuna ay ang kalusugan at 2.99% o 6 na pamilya ang sa
edukasyon.
Pagsusuri:
Ang mga pamilya sa Barangay Garita-B ay pagkain ang
pangunahing pinagkakagastusan sa kadahilanang ito ang
pangunahing pangngangailangan ng tao. Pangalawa naman ang
sa kalusugan sa kadahilanang binibigyan ng pansin ang kanilang
kalusugan upang mabigyan agad ng agarang lunas kung meron
mang sakit ang isa sa myembro ng kanilang pamilya.
Implikasyon sa Kalusugan:
19
Ayon sa Maslow’s Heirarchy of needs, ang tao ay kailangan
munang mapunan ang physiologic needs tulad ng pagkain na
kinakailangan ng ating katawan, bago makamtan ang susunod
dito. Makikita natin dito na ito rin ang kailangan ng isang pamilya.
19
Kozier, Fundamentals of nursing, 7th ed. et. al., pg. 145, 273.
57
Talaan 17: Bilang at Bahagdan na Nag-papakita ng Paglalaan Para
sa Kalusugan ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,
Maragondon Cavite, Disyembre 2007
34.83%
Yes
No
65.17%
58
Interpretasyon:
Karamihan sa 201 na pamilya ang may nakalaang pondo
para sa kalusugan na may 65.17 bahagdan. Samantalang 34.83
bahagdan naman ang mga pamilyang walang nakalaang pondo
para sa kalusugan.
Pagsusuri:
Mas nakararami ang mayroong nakalaang pondo para sa
kalusugan sa kadahilanang pumapangalawang
pinagkakagastusan ng mga mamamayan ang kalusugan na
makikita sa talaan 16.
Implikasyon sa Kalusugan:
20
Ang pagkakaroon ng malaking bahagdan ng mga
pamilyang my nakalaang pondo para sa kalusugan ay maaaring
makatulong o magamit sa mga hindi inaasahang pangyayari. Ang
mga Health Insurance tulad ng Phil health ay makatutulong
upang mabawasan ang mga gastusin sa bahay
20
COPAR, Untalan, p. 121
59
Talaan 18: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pag mamay-ari
ng Bahay ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
60
2.49%
5.97%
15.42%
Pag-aari
Inuupahan
Libreng upa
Hulugan
76.12%
Interpretasyon:
Mayroong 76.12% o 153 na pamilya ang nagmamayari ng
kanilang bahay, 15.42% o 31 na pamilya naman ang
nangungupahan, 5.97% o 12 na pamilya naman ang
nangungupahan ng libre at 2.49 o 5 na pamilya naman ang
hinuhulugan ang bahay.
Pagsusuri:
61
Ang mataas na bahagdan ng mga pamilya na nagmamay-
ari ng kanilang bahay sa kadahilanang marami ang mga
residente ang permanente nang nakatira sa Barangay Garita-B ito
ay makikita sa talaan 6.
Implikasyon sa Kalusugan:
21
Ang pagmamay-ari ng sariling bahay ay mas nakakabuti
para sa isang pamilya kaysa nagbabayad pa ng renta. Ang pera
na sanang pambayad ng renta ay maaring gamitin para sa
ikauunlad ng kalusugan.
21
COPAR, Untalan, p. 101
62
Uri ng mga materyales na
ginamit sa pinatayong Bilan Bahagd
bahay g an
Strong(matibay) 87 43.28%
Mixed(halo) 69 34.33%
Light(mahina) 45 22.39%
Kabuuan 201 100%
22.39%
Strong(matibay)
43.28%
Mixed(halo)
Light(mahina)
34.33%
Interpretasyon:
Mayroong 43.28 na bahagdan o 87 na pamilya ang may
strong na materyales. Samantalng 34.33 na bahagdan o 69 na
63
pamilya naman ang mixed, at 22.39 na bahagdan o 45 na
pamilya naman ang light ang ginamit na materyales sa paggawa
ng bahay.
Pagsusuri:
Karamihan sa mga pamilya ng Barangay Garita-B ay may
matibay na bahay sa kadahilanang ang Cavite ay madalas
tamaan ng bagyo taon-taon. At dahil din sa klima dito kung kaya’t
marami ang mayroong matibay na bahay.
Implikasyon sa kalusugan:
22
Ang pagkakaroon ng matibay na bahay ay maganda, dahil
mailalayo ka sa mga sakunang maaaring mangyari tulad ng
bagyo, lindol at iba pang natural na kalamidad. Sa mahinang
klase maaaring may mga sakit na magkaroon ng sakit sapagkat
ang ganitong bahay ay manipis at expose sa environment.
22
COPAR, Untalan, p. 115
64
Talaan 20: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Uri ng
Pinagkukunan ng Ilaw ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-
B, Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Bilan Bahagda
Pinag-kukunan ng Liwanag g n
Elektrisidad 184 91.54%
Kerosene 9 4.48%
Kandila 8 3.98%
Kabuuan 201 100%
3.98%
4.48%
Elektrisidad
Kerosene
Kandila
91.54%
65
Talangguhitan 20: Bahagdan na Nagpapakita ng Uri ng
Pinagkukunan ng Ilaw ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-
B, Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Interpretasyon:
Makikitang pinakamalaking bahagi ng komunidad ay
gumagamit ng elektrisidad, 91.54% o 184 na pamilya.
Samantalang 4.48% o 9 na pamilya naman ang gumagamit ng
kerosene at 3.98% o 8 na pamilya naman ang gumagamit ng
kandila.
Pagsusuri:
Ang malaking bahagi ng mga pamilyang gumagamit ng
elektrisidad ay maiuugnay sa talaan 16 kung saan ipinapakita
ditto na pangatlo ito sa pinagkakagastosan ng mga pamilya sa
komunidad.
Implikasyong Pangkalusugan:
23
Ang patuloy na paggamit ng kandila at kerosin sa mga
liblib na lugar kung saan ang mga bahay ay yari lamang sa kugon
at sawali ay maaaring magsanhi ng sunog sapagkat ang
23
www.bureauoffireprotection.com
66
pagkakayari ng bahay ay madaling matupok ng apoy kung itoy
mapapabayaan.
24
Ang pagkakaroon ng kuryente sa mga bahay ay
nakakatulogn upang maiwasan ang aksidente sa loob ng tahanan
at sa pamamagitan din nito nakakatulong ito upang hindi lumabo
ang kanilang mga mata.
Bilan Bahagda
Pagtatabi ng pagkain g n
Refrigerator 127 63.18%
Lamesa 44 21.89%
Basket 21 10.45%
Kabinet 9 4.48%
Kabuuan 201 100%
24
Franks & Wagnalls: Family Medical Guide, 2001, page 156
67
4.48%
10.45%
Refrigerator
Lamesa
21.89% Basket
63.18% Kabinet
Interpretasyon:
Ipinapakita sa talaan 21 na ang pinakamalaking bahagi ng
populasyon sa komunidad ay gumagamit ng refrigerator sa
pagtatabi ng pagkain ito ay 127 na pamilya o 63.18 bahagdan.
Sumusunod dito ang lamesa, basket, divider, Tupperware, at bowl
ang lahat ng ito ay may takip.
Pagsusuri:
68
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng gumagamit ng
refrigerator sa pagtatabi ng pagkain ay maaaring sa sumusunod
na kadahilanan: 1. Paniniwala ng mga tao sa epektibong resulta
nito sa pagpepreserba ng pagkain. 2. May kakayahan silang
bumili ng refrigerator. Ang maayos na sistema sa pagtatabi ng
pagkain ay nagpapakita ng pagpaprioridad sa nito.
Implikasyon sa Kalusugan:
25
Ang pagkakaroon ng mataas na bahagdan ng gumagamit
ng refrigerator upang pagimbakan ng pagkain ay nakakatulong
upang mapanatili ang lasa, kulay, amoy, at sustasya ng pagakin.
Ang mga walang takip na pinaglalagyan ng pagkain naman ay
maaaring magdulot ng sakit. Diarrhea, ang isa sa pinaka dahilan
kung bakit nagkakasakit ang mamamayan sa komunidad.
26
Ang paggamit ng refrigerator ay isang paraan kung saan
ang mikrobyo sa pagkain ay naiiwasang dumami dahil na rin sa
malamig nitong temperature na nagpapanatili ng malusog na
pamumuhay.
25
DOH 1997
26
Syketter, 2004, Food Preparation and means of preservation, page
497
69
Cavite, Disyembre 2007
4.98%
8.46% local na sistema
ng tubig
nabibiling tubig
44.27%
poso
42.29% balon
Interpretasyon:
Nakararaming pamilya ang kumukuha ng tubig sa local
water system ito ay 44.27 bahagdan o 89, samantalang 42.29
70
bahagdan o 85 na pamilya naman ang commercially prepared,
4.98 bahagdan o 10 na pamilya naman ang sa artesian well, at
8.46% o 17 na pamilya naman ang sa deep well.
Pagsusuri:
Karamihan sa mga pamilya ay kumukuha ng tubig sa local
water district sa kadahilanang 1001-5000 ang buwanang kita ng
pamilya namakikita sa talaan 14 at pang-ngatlo ang tubig sa
pinaprayoridad ng mga pamilya kapantay ng sa elektrisidad na
makikita sa talaan 16.
Implikasyon sa Kalusugan:
27
Ang paggamit ng local water system bilang inuming tubig
ay maaaring magdulot ng mga sakit tulad ng Diarihea,
amoebiasis at iba pa kapag ito ay hindi nabigyan ng karampatang
proteksyon laban sa mga mikrobyo ayon sa UNICEF at World
Health Organization.
27
UNICEF And WHO
71
Talaan 23: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pinaglalagyan
ng Inuming Tubig ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy. Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
72
Interpretasyon:
Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ay gumagamit ng
bote upang pagimbakan ng inuming tubig na may 45.27
bahagdan at mayroong 3.48 bahagdan ang gugamit ng drum
upang pag-imbakan ng inuming tubig.
Pagsusuri:
Bote ang pangunahing pinagiimbakan ng inuming tubig sa
kadahilanang mas madali itong makita at mura pa na tama
lamang sa buwanang kita ng pamilya na makikita sa talaan
bilang 14.
Implikasyon sa kalusugan:
28
Mas madaling magkaroon ng nakapamiminsalang
mikroboyo ang mga pinaglalagyang inumin na walang takip.
Dahil sa ito ay bukas, ang mga mikrobyong dala ng iba’t-ibang
insekto ay maaaring malipat sa tao at maging sanhi ng
pagkakasakit.
28
Health for Better Living, Madeline M. Hurster, page 84
73
Talaan 24: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pamamaraan
ng Paglilinis ng Tubig ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Garita-B,
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
3.98%
20.9%
Pagpapakulo
Pagsasala
Pag-lalatak
75.12%
74
Interpretasyon:
Karamihan sa 201 na pamilya Barangay Garita-B ay
nagpapakulo ng tubig upang malinis, ito ay may bahagdan na
75.12 bahagdan at mayroong 3.98 bahagdan ang pagpapalatak
ang ginagamit na paraan.
Pagsusuri:
Karamihan sa 201 na pamilya ay gumagamit ng paraan ng
pagpapakulo upang masigurong malinis ang inuming tubig sa
kadahilanang ang mga pamilya ng Barangay Garita-B ay
kumukuha ng inuming tubig sa local water system na makikita sa
talaan 22.
Implikasyon sa Kalusugan:
29
Ang pagpapakulo ng tubig ay pumapatay ng mikrobyo at
sa ganitong paraan maaaring maiwasan ang pagkalat ng sakit
tulad ng diarrhea, dysentery, cholera at typhoid fever.
29
Health and Safety to You by Harold S. Diehl and Anita D. Laton page
512
75
Talaan 25: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Paghihiwalay
ng mga Basura na Isinasagawa ng 201 Pamilya na Nasarbey sa
Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Bilan Bahagda
Paghihiwalay ng mga basura g n
Hindi 120 59.70%
Oo 81 40.30%
Kabuuan 201 100%
76
40.30%
Hindi
Oo
59.70%
Interpretasyon
Malaking bahagi ng populasyon ng Barangay Garita B hindi
naghihiwalay ng kanilang mga basura na may 59.70 bahagdan.
Samantalang 40.30 bahagdan naman ang naghihiwalay ng
kanilang mga basura.
Pagsusuri:
77
Karamihan sa mga mamamayan ng baranagay Garita-B ay
hindi naghihiwalay ng kanilag mga basura sapagkat makikita sa
talaan 27 na mataas na bahagdan ang pagkokolekta ng basura.
Ipmlikasyon sa Kalusugan:
30
Ang patuloy na hindi paghihiwalay ng mga basura ay
maaring magiging sanhi ng pagdami ng mga pesteng naninirahan
sa mga basura at nagdudulot ng sakit sa isang komunidad.
Maaapektohan din nito ang kalusugan ng mga pamilyang
naninirahan sa komunidad.
78
n
Garbage bag
May takip 58 28.9%
Walang takip 14 6.97%
Waste Basket
May takip 11 5.4%
Walang takip 5 2.5%
Sako
May takip 81 40.3%
Walang takip 29 14.43%
Wala 3 1.5%
Interpretasyon:
Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ay ang mga
basurahan na may takip na may 76 bahagdan. Habang ang
walang takip na basurahan ay may 24 bahagdan.
79
Pagsusuri:
Marami ang gumagamit ng sako sapagkat pagsasaka ang
pangunahing pinagkukunang kabuhayan ng mga mamamayan sa
baranagay, ang sakong ginamit na pinaglagyan ng mga palay ay
siya namang ginamit muli upang paglagyan ng mga basura.
Implikasyon sa kalusugan
31
Kung ang mga basurahan ay walang takip at nadadapuan
ng mga insekto, mas madaling maikalat nito ang sakit sa
pamamagitan ng hangin o pagdapo ng mga insektong ito sa ating
mga kakainin.
31
COPAR, 1st Edition, 2005, page 161
80
Paraan ng pagtatapon ng Bahagda
basura Bilang n
Kino-kolektang basura 166 82.59%
Pagsusunog 44 21.89%
Pagbabaon 5 2.49%
Burial Pit (hukay) 3 1.49%
Animal feed (pagpapakain sa
hayop) 1 0.50%
1.49%
0.50%
2.49% Kino-kolektang basura
21.89%
Pagsusunog
Pagbabaon
Interpretasyon:
81
Karamihan sa mga pamilya ay kinokolektahan ng basura na
may bahagdan na 82.59. Mayroon din 21.89 bahagdan ay
nagsusunog ng kanilang mga basura at mayroon 1.49 bahagdan
naman ay burial pit (hukay).
Pagsusuri:
Marami ang pamilya na kino-kolektahan ng basura sa
kadahilanang maraming pamilya ang nakakaalam sa mga
serbisyo ng barangay.
Implikasyon sa kalusugan:
32
Ang pangongolekta ng basura ay nakakatulong upang
mabawasan at maiwasan ang pagdami ng mga peste sa bahay
ng mga pamilya na maaaring magdulot ng mga sakit sa mga
mamamayan.
32
National Waste Management Commission
82
Talaan 28: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Uri ng
Palikuran na Ginagamit ng 201 Pamilya na Nasarbey sa
Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
12.94%
Di buhos
Di flush
87.06%
83
Interpretasyon:
Karamihan sa mga pamilya sa barangay Garita B ay
gumagamit ng di-buhos na palikuran na may bahagdan na 87.06
at 12.94 bahagdan naman ay gumagamit ng di-flush na
palikuran.
Pagsusuri:
Nakararami ang mga pamilya na gumagamit ng di buhos na
palikuran sa kadahilanang ito lamang ang sapat sa kanilang
kinikita na makikita sa talaan 14.
Implikasyon sa kalusugan:
33
Ipinapakita dito na marami ang gumagamit ng di-buhos at
di-flush na palikuran na maaring magdulot ng pagpigil sa
pagkalat ng sakit. Ang palikuran ay maaari ding pamahayan ng
mga peste. At maaari din nitong maapektohan ang inuming tubig
kapag ito ay malapit sa toilet tank. Kailangan ito ay maylayo na
25 meters at panatilihing walang latak. Ang tama at maayos na
palikuran ay ang susi upang mapaunlad ang kalusugan,
kondisyon ng kapaligiran at ang kalidad ng buhay.
33
http://www.departmentofhealth.ph/topis/sanitationoptions.html
84
Talaan 29: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pagmamay-ari
ng Palikuran ng 201 Pamilya na Nasarbey ng Brgy.Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
1.00%
8.46%
Pribado
Komyunal
Pampubliko
90.55%
85
Talangguhitan 29: Bahagdan na Nagpapakita ng Pagmamay-ari
ng Palikuran ng 201 Pamilya na Nasarbey ng Brgy.Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Interpretasyon:
Karamihan sa mga pamilya sa barangay Garita-B ang
nagmamay ari ng sariling palikuran na may 90.55 bahagdan
samantalang 8.46 bahagdan naman ay nakikihati at 1 bahagdan
naman ay gumagamit ng pampublikong palikuran.
Pagsusuri:
Marami ang nagmamay-ari ng kanilang palikuran sapagkat
ang kanilang tinitirahan na kinatatayuan ng palikuran ay sa kanila
din namakikita sa talaan 18.
Implikasyon sa kalusugan:
34
Ang pagkakaroon ng sariling palikuran ay nababawasan
ang posibilidad ng pagkalat ng sakit. Ang mga nakikihati dito ay
magaling mahawahan ng sakit. Ang ganitong palikuran ay
34
http://www.departmentofhealth.ph/topis/sanitationoptions.html
86
masasabing hindi maayos at mahirap mapanatili ang kalinisan
kaya madaling pagkuhanan ng sakit.
Uri ng
daluyang Bahagda
tubig Bilang n
Open
drainage 121 60.20%
Blind 68 33.83%
87
drainage
None 12 5.97%
Kabuuan 201 100%
5.97%
Open drainage
33.83%
Blind drainage
None
60.20%
Interpretasyon:
Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ay nagbukas ng
daluyang tubig na may 60.20 bahagdan samantalang 33.68
bahagdan naman ang mga pamilyang sarado ang daluyang tubig
at may 5.97 na bahagdan ng pamilyang walang daluyang tubig
sa kanilang lugar.
Pagsusuri:
88
Ang pagkakaroon ng bukas na duluyan ng tubig ng
nakararaming mamamayan sa komunidad ay nagpapakita ng
kakulangan ng sapat na kita na makikita sa talaan 14 at
pinagkukunan upang magkaroon ng saradong daluyan ng tubig
kung saan ito ay mas magastos.
Implikasyon sa kalusugan:
35
Ang pagkakaroon ng bukas na uri ng daluyan ng tubig ay
isang sanhi ng pagdami ng mga naninirahang peste sa
komunidad na maaaring magdala ng mga nakahahawang sakit
kapag hindi palagiang nalilinis.
89
drainage g n
Free flowing 98 80.99%
Stagnant 23 19.01%
Kabuuan 121 100%
19.01%
Free flowing
Stagnant
80.99%
Interpretasyon:
Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey na may bukas na
daluyang tubig ay may maayos o tuloy-tuloy ang agos ng tubig
90
na may 80.90 bahagdan. Samantalang 19.01 bahagdan naman
ay pamilyang may baradong lagusan.
Pagsusuri:
Mataas ang bilang ng free flowing water sa open drainage
sa kadahilanang maraming pamilya ang kinokolektahan ng
basura na makikita sa talaan 27 nagpapakita ng kung bakit hindi
nagbabara ang mga daluyan ng tubig
Implikasyon sa kalusugan:
36
Ang pagkakaroon ng mataas na bahagdan ng free flowing
water sa open drainage ay maaaring maiwsan ang pamamahay
ng peste at mga sakit na makukuha sa tubig kung mapapanatili
itong maayos.
36
According to Modern Medical Guide, page 137
91
Talaan 32: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga Uri ng
Peste na Mayroon ang 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Bahagda
Peste Bilang n
Lamok 162 80.60%
Langaw 97 48.26%
Ipis 83 41.29%
Anay 39 19.40%
Daga 13 6.47%
6.47%
19.40%
Lamok
80.60% Langaw
41.29%
Ipis
Anay
Daga
48.26%
92
Interpretasyon:
Mula sa 201 na pamilyang nasarbey, 80.60 bahagdan sa
kanila ay may mga lamok sa kanilang nasasakupan at sumunod
dito ay mga langaw, ipis, anay at daga.
Pagsusuri:
Ang pagkakaroon ng mataas na bahagdan ng lamok sa
Barangay Garita B ay nagpapakita na marami ang mga lugar na
pinamamahayan ng mga lamok, isa na rito ang madadamong
mga lugar at palayan.
Implikasyon sa kalusugan:
37
Ang mga lamok ay isa sa mga pesteng nagdudulot ng
sakit sa tao. Sila ang responsible sa pagkakaroon ng sakit na
malaria, yellow fever, dengue, filariasis ang encephalomyelitis.
37
Health Concepts for College Students by Johnson, Terry, Gaines &
Humphrey page 274, Personal and Community Health by Turner, p.
301
93
Talaan 33: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Pagkakaroon
ng Pinamamahayan ng Peste na Mayroon ang 201 Pamilya na
Nasarbey sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Pagkakaroon ng Bahagd
pinamamahayan ng peste Bilang an
Mayroon 103 51.24%
Wala 98 48.76%
Kabuuan 201 100%
mayroon
48.76% 51.24% wala
94
Interpretasyon:
Ayon sa mga datos na nakalap mayroon 51.24% o 103 na
pamilya ang mayroong pinamamahayan ng peste at 48.76% o 98
naman ang wala.
Pagsusuri:
Marami ang mayroong pinamamahayan ng peste sapagkat
karamihan sa mga mamamayan ng Barangay Garita-B ay hindi
naghihiwalay ng kanilang basura. at meron ding mga basurahang
walang takip. Isa pang dahilan ay ang lugar ng barangay ay
malapit sa bukid kung saan maaaring namamahay ang mga
peste.
Implikasyon sa kalusugan:
38
Dahil sa madami ang lugar na pinamamahayan ng peste,
nakapagdudulot ito ng mga nakahahawang sakit sa mga
mamamayan ng komunidad.
38
W.K. Angevine et.al. , Koday’s Amazing Insects, page 635
95
Talaan 34: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga
Ginagawang Paraan sa Pagsugpo ang mga Pesteng ito na
Mayroon ang 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
120
Insecticides
52.74%
100
Pagpapa-usok
80
May screen ang pintuan
60 at bintana
23.88%
20.40% Mouse traps
40
96
Mayroon ang 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B,
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Interpretasyon:
Ayon sa mga datos na nakalap, mayroong106 na pamilya
nag gumagamit ng insecticide upang mapuksa ang mga peste.
May 48 na pamilya naman ang nagpapausok, 41 na pamilyang
may screen ang pintuan at bintana, 16 na pamilyang gumagamit
ng Flytraps at 4 na pamilyang gumagamit ng lason at katol.
Pagsusuri:
Ang mga tao sa barangay ay gumagamit ng insecticide
sapagkat ito ay madaling gamitin, mura, mabibili kung saan-saan,
at effortless hindi katulad ng pagpapausok na kailangan ng oras
at panahon.
Implikasyon sa kalusugan:
39
Ang patuly na paggamit ng insecticide ay maaarin
magdulot sa mga bata at matatanda ng hika, iritasyon,
pagsusuka at pagubo kapag madalas itong nalalanghap.
39
www.vectorcontrol.ph
97
Talaan 35: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 93 na Asong
may Bakuna at Wala sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite,
Disyembre 2007
98
46.24% May bakuna
53.76% Walang bakuna
Interpretasyon:
Ayon sa mga datos na nakalap mayroong 53.76% o 50
bilang ng mag asong may bakuna at 46.24% o 43 bilang ng mga
walang bakuna ang aso.
Pagsusuri:
99
Ipinapakita ng talaan na mas mataas ang bilang ng mga
asong may bakuna, ipinapakita nito na may kaalaman ang mga
mamamayan sa epekto nito at dulot ng rabbies sa kanilang
kalusugan at sa pagpapaalala ng mga health workers sa kanilang
lugar. Ang pagkakaroon naman ng mga asong walang bakuna ay
dahil sa hindi pakikilahok ng ibang mamamayan ng Barangay
garia-B sa mag programang pambarangay.
Implikasyon sa kalusugan:
40
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga may
bakunag aso ay nagreresulta sa madaling pag0iwas ng mga tao s
sakit particular sa rabbies. Ang rabbies ay nakamamatay,
bumubilang ito ng 200-400 na indibidwal rito sa pilipinas ay
pumapangaim sa may mataas na bilang ng insidente ng rabbies
sa taong 2004 ng DOH.
40
Deparment of health
100
Talaan 36: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 65 na Pusang
may Bakuna at Wala sa Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite,
Disyembre 2007
9.23%
Walang bakuna
May bakuna
90.77%
101
Interpretasyon:
Ayon sa mga datos na nakalap ang bilang ngpusa ay 65 o
100%. Ang pusang walng bakuna ay 59 o 90.7% nakakuha ng
pinakamataas na bilang at samatalang may mga pusang may
bakuna na may bilang na 6 o 9.23% na may pinakamababang
bilang.
Pagsusuri:
Ang paniniwala ng nakararaming pamilyang na hindi
nakapagpasa ng rabies ang mga pusa ay nagpapakita ng
kanilang pagwawalang bahala sa magiging resulta nito.
Implikasyon sa kalusugan:
41
Ang pagkakaroon ng mataas na bilang ng mga pusang
walang bakuna ay naglalapit sa tao na magkasakit particular sa
rabis. Ang bakuna sa hayop ay isang proteksyon sa mga tao sa
sakit na ito at mapapanatiling ligtas laban sa implikasyon
41
Department of Health
102
Talaan 37: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Taong may
Kinukunsulta at Hindi Kumukunsulta Kapag Nagkakasakit ng 201
na Pamilya na Nasarbey sa
Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Unang taong
kinukunsulta pag Bilan Bahagda
may sakit g n
Doktor 164 81.59%
Hindi kumukunsulta 21 10.45%
Albularyo 14 6.97%
BHW 2 1.00%
Kabuuan 201 100%
1.00%
6.97%
Doktor
10.45%
Hindi
kumukunsulta
Albularyo
BHW
81.59%
103
Talangguhitan 37: Bahagdan na Nagpapakita ng Taong may
Kinukunsulta at Hindi Kumukunsulta Kapag Nagkakasakit ng 201
na Pamilya na Nasarbey sa
Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Interpretasyon:
Karamihan sa 201 na pamilyang nasarbey ang
kumukunsulta sa doctor kapag nagkakasakit na may 81.59
bahagdan samantalang may 1 bahagdan naman ay
komukunsulta sa BHW.
Pagsusuri:
Ang mataas na bilang ng mga pamilyang kumukubsulta sa
isang doktor kapag may karamdaman ay maiuugnay sa Talaan 39
na may mataas na bilang ng nakaaalam (173 o 22.82%) at ang
gumagamit (102 o 25.63%) sa mga serbisyong pangkalusugan ng
health center at hospital. Ito ay maaari ring iugnay sa Talaan 16
na nagpapakkitang ang kalusugan ang pangalawasa
pinaprayoridad ng mga mamamayan sa barangay.
Implikasyon sa kalusugan:
42
Ang isang doktor ay mayroong sapat na kaalaman at
kakayahan upang makapagbigay ng sapat na medikasyon at
pangangalaga sa mga taong may sakit.
42
Barbara Kozier, Fundamentals of Nursing 7th Edition pg. 94
104
Talaan 38: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Gamot na
Iniinum ng 201 Pamilya na Nasarbey sa Brgy.Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Bilan Bahagda
Uri ng gamot g n
Prescribed 157 78.11%
Herbal 13 6.47%
Over the counter 31 15.42%
Kabuuan 201 100%
105
6.47%
15.42%
Prescribed
Over the counter
Herbal
78.11%
Interpretasyon:
Mula sa 201 na pamilyang nasarbey may 78.11 bahagdan
nito ang bumibili ng nireresetang gamot, 15.42 bahagdan naman
ay bumibili sa pharmasya ay walang reseta ng doktor at
mayroong 6.47 bahagdan na may pamilya ay gumagamit ng
herbal upang panlunas sa kanilang sakit.
Pagsusuri:
106
Ang mataas na bilang ng mgapamilyang bumibili at
gumagamit ng niresetang gamot ay maaaring iugnay sa Talaan
37, ipinapakita nito na maraming pamilya ang naniniwala sa
kakayahan ng isang propesyunal pagdating sa pangangalaga sa
kalusugan.
Implikasyon sa kalusugan:
43
Ang mga gamot na nireseta ng mga doctor ay mabisang
paraan upang madaling malunasan ang mga sakit. Ang mga
gamot na nireseta ng isang legal na doctor ay
mapagkakatiwalaan sa pangangalaga ng mga sakit.
107
program e Utilize
Tapat ko linis ko 51.70% 48.25% 39.34% 12.43%
Peace and order 46.70% 53.23% 35.80% 10.90%
Sports fest 37.30% 62.60% 17.40% 19.90%
Free consultation 86.06% 13.94% 50.74% 35.32%
Immunization 78.10% 21.90% 48.25% 29.85%
Family planning 74.12% 25.88% 37.31% 36.81%
Prenatal check up 69.65% 30.35% 32.84% 36.81%
Well-baby clinic 69.15% 30.85% 28.86% 40.29%
90.00% 86.06%
78.10%
80.00% 74.12%
69.65% 69.15%
70.00% 62.60%
Interpretasyon:
Ang may pinakamataas na programa na may maraming
nakakaalam at kumukunsulta ay ang programang ng sa libreng
konsultasyon na may bahagdan na 86.06% na nakakaaalam at
108
5.74% ang bilang ng mga nagkukunsulta. Pumapangalwa sa
programa ay ang programa sa imyunisasyon na may bahagdan
na 78.10% naman ang bahagdan ng mga nakakaalam at 48.25%
ang nagkukunsulta.
Pagsusuri:
Ang maraming bilang ng pamilyang may alam at
gumagamit ng programang libreng konsultasyon ay maaaring
iugnay sa Talaan 14 at 15 na nagpapakitang ang buwanang kita
ng pamilya ay sapat lamang sa pangaraw-araw na gastusin ng
pamilya kaya’t maaaring umaasa ang maraming pamilya sa
libreng konsultasyon ng barangay.
Implikasyon sa kalusugan
44
Ang pagkakaroon ng maraming pamilya na nakakaalam at
tumatangkilik sa programang libreng konsultasyon ay nagbibigay
tulong sa mga mamamayan upang kanilang malaman ang
kanilang mga sakit at madali itong matugunan.
44
Community Health Nursing 9th Edition, pg. 89
109
Talaan 40: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita Estado ng
Imyunisasyon ng 15 indibidwal na may Edad 0-12 Buwan sa
Brgy.Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Bilan Bahagda
g n
Incomplete 11 73.33%
Complete 3 20.00%
Fully immunized 1 6.67%
Kabuuan 15 100%
6.67%
20.00%
Incomplete
Complete
Fully immunized
73.33%
110
Interpretasyon:
Mayroong 73.33% o 11 na bata ang hindi kumpleto ang
bakuna, mayroon naman 20% o 3 bata ang may kumpletong
bakuna, samantalang 6.67% o 1 bata ang fully immunized.
Pagsusuri:
Ang maraming bilang ng mga sangol na hindi kumpleto ang
bakuna ay maaaring iugnay sa Talaan 14 at 15 na nagpapakitang
ang buwanang kita ng isang pamilya ay sapat lamang upang
mapunan ang mga pangaraw-araw na gastusin at
pangangailangan at wala ng nakalaan para sa pagbabakuna sa
mga ito. Hindi na kaya ng mga pamilyang mayroong mga sangol
na mabigyan ng kumpletong bakuna ang kanilang mga anak,
bagamat mayroong programang libreng bakuna ang barangay,
hindi pa rin nito kayang punan ang kakulangan sa bakuna ng mga
sangol.
Implikasyon sa kalusugan:
45
Ang bakuna ay isinasagawa para palakasin ang katawan
ng isang bata upang maiwasan dapuan ng sakit. Ang immune
system ng batang kumpleto sa bakuna ay nagpapatibay ng
kanilang resistensya upang labanan ang impeksyon. Ang bakuna
ay nagtataguyod ng kalusugan sa mga bata laban sa mga bagay
na nagdudulot ng sakit.
45
Public Health Nursing, 10th Edition, pg. 142
111
Talaan 41: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga
Tumatanggap at Hindi Tumatanngap na 452 Indibidwal na
Nasarbey sa Brgy. Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
36.50%
Tumatanggap
Hindi tumatanggap
63.50%
112
Talungguhitan 41: Nagpapakita ng mga Tumatanggap at Hindi
Tumatanggap ng mga Indibidwal sa 201 na Pamilya Ayon sa
Nasarbey sa Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Interpretasyon:
Mula sa 452 katao edad 15-44 na nasarbey ang 287 o
63.50% ang gumagamit ng pagplaplano ng pamilya: samantalang
165 o 36.5% naman ang hindi gumagamit ng paraan ng
pagplaplano ng pamilya.
Pagsusuri:
Mas nakararami ang tumatanggap ng pagpapaplano ng
pamilya sapagkat karamihan sa mga pamilya ng barangay ang
nakaka-alam at gumagamit ng mga programang pangkalusugan
gaya ng pagpapalano ng pamilya.
Implikasyon sa kalusugan:
46
Ang tamang pagpaplano ng pamilya ay mabisang paraan
ng pagpigil sa mabilis na pagdami ng populasyon. Ang
pagkakaroon ng maliit na bilang ng pamilya ay nangangahulugan
ng sapat na pagtugon sa pangangailagang pangkalusugan ng
bawat miyembro ng pamilya.
46
Community Health Nursing, page 31
113
Talaan 42: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng mga Paraan ng
Pagpa-plano ng 287 na Indibidwal Ayon sa Nasarbey sa Brgy.
Garita-B Maragondon, Cavite,
Disyembre 2007
Bilan Bahagd
Paraan g an
Natural 179 62.37%
Artipisyal 98 34.15%
Permanen
te 14 4.88%
114
4.88%
34.15% Natural
Artipisyal
Permanente
62.37%
Interpretasyon:
Sa 287 na tumatangap ng pagplaplano ng pamilya, 179 o
62.73% ang gumagamit ng natural na paraan sa pagpaplano ng
pamilya at 98 o 34.15% ang gumagamit ng artipisyal na paraan.
Mayroon namang 14 o 4.81% ang gumagamit ng permanenteng
paraan ng pagplaplano.
115
Pagsusuri:
Ang mataas na bilang ng mga indibidwal na gumagamit ng
natural na pagpaplano ng pamilya ay maaaring iugnay sa Talaan
5 na nagpapakitang rlihiyong Romano Katoliko ang relihiyon ng
mas nakakaraming mga mamamayan sa barangay na
ipinagbabawal ang paggamit ng artipisyal na kontrapsyon.
Implikasyon sa kalusugan:
47
Ang paggamit ng natural na paraan ng pagpaplano ng
pamilya ay maaaring hindi epektibo dahil maaari pa ring
mabuntis ang mga kababaihan at magkaroon ng anak. Hindi
masaydong epektibo ang ganitong paraan kumpara sa artipisyal
na paraan na itinataguyod ng DOH dahil sa mabisang epkto nito.
47
Community Health Nursing, page 32
116
Talaan 43: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng Ibat ibang Uri
ng Gatas na Ipinapainom ng 15 indibidwal edad 0-12 months sa
Brgy. Garita-B
Maragondon, Cavite, Disyembre 2007
Bilan Bahagda
Infant feeding program g n
Breastmilk 7 46.67%
Formula (powdered) 6 40.00%
Mixed 2 13.33%
Kabuuan 15 100%
13.33%
Breastmilk
46.67% Formula
(powdered)
Mixed
40%
117
Interpretasyon:
Mayoong 46.67% o 7 mga sangol ang napapasuso ng
kanilang ina. Mayroon namang 40% o 6 sangol na powdered milk
ang iniinum na gatas, at 13.33% o 2 sangol na magkahalong
powder at breastmlk ang pinapainom.
Pagsusuri:
Ang maraming bilang ng mga nanay na nagpapasuso ay
maaaring iugnay sa buwanang kita ng pamilya sa Talaan 14 at 15
na nagpapakita na ang buwanang kita ay sapat lamang upang
mapunan ang mga gastusin ng isang pamilya. Ang pagpapainom
ng powdered milk ay mas magastos kaysa sa pagpapasuso ng
mga sanggol.
Implikasyon sa Kalusugan
48
Ang pagpapasuso ay naglalaan ng sapat na nutrisyon para
sa mga sanggol., ito ay nagpapatibay ng kanilang resistensya
upang maiwasan ang ano mang impeksyon. Para naman sa mga
nanay na gumagawa ng pagpapasuso ay pinapababa ang
posibilidad ng pagkakaruon ng kanser sa suso at osteoporosis.
48
Public Health Nursing in the Phil. 10th Edition, pg. 139
118
Talaan 44: Bilang at Bahagdan na Nagpapakita ng 5
Nangungunang Sakit ng 42 na Indibidwal Ayon sa KII at RR sa
Brgy. Garita-B Maragondon, Cavite,
Disyembre 2007
Bilan Bahagd
Sakit g an
Influenza 26 62%
Diarrhea 11 26%
Hypertension 2 5%
Bronchitis 2 5%
dog bite case 1 2%
Kabuuan 42 100%
5% 2%
5%
Influenza
diarrhea
26% hypertension
bronchitis
62% dog bite case
119
Talangguhitan 44: Bahagdan na Nagpapakita ng 5 Nangungunang
Sakit ng 42 na Indibidwal Ayon sa KII at RR sa Brgy. Garita-B
Maragondon, Cavite,
Disyembre 2007
Interpretasyon:
Ang nangungunang dahilan ng pagkakasakit ng mga
mamamayan sa barangay ay influenza na may 26 na bilang o
62%, sumunod ay ang Diarrhea na may 11 o 26%, at ang
panghuli ay angkagat ng aso na may 2%.
Pagsusuri:
49
Mataas ang bilang ng influenza sa sapagkat ito ang
nangungunang sakit ng mga Pilipino simula pa noong 2003 ayon
sa DOH. Ito rin ay maaaring iugnay sa pagiging nakakahawang
sakit nito. Ito ay isang sakit na madaling maipasa sa
pamamagitan ng pagbahing, pag-ubo at direktang
pakikipagsalamuha sa isang taong may influenza. Maaari itong
iugnay sa mgadatos na nakalap ng KII na ang mga bahay sa
komunidaday magkakalapit lamang.
Implikasyon sa kalusugan:
50
Ang nakakahawang sakit na influenza ay kadalasan na
nangungunang dahilan ng pagkakasakit. Kadalasan na madaling
49
Public Health Nursing, 10th Edition, pg. 276
50
Public Health Nursing, 10th Edition, pg. 239
120
mahahawaan at madaling kapitan ng sakit na ito ay ang mga
bata at mga nakatatanda. Ipinapakita sa Talaan 1 na ang Barngay
Garita-B ay mayroong nakakaraming bilang ng mga bata na
mayroong mahinang resistansay upang labanan ang sakit gaya
ng influenza.
121
20%
20%
Interpretasyon:
Ang sakit sa puso ang may pinakamataas na bahagdan ng
pagkamatay sa baranagay Garita-B na may bilang na 2 o 40%.
Ang iba pang dahilan ng pagkamatay ay Bronchitis, COPD, at
Drug overdose na may bilang na 1 o 20%.
Pagsusuri:
51
Ang sakit sa puso ang isa sa nangungunang dahilan sa
mataas na bilang ng pagkamatay ng mga tao sa Pilipinas mula pa
51
Community Health Nursing in the Philippines 9th Edition, pg. 143
122
noong taon 2003 ayon na rin sa DOH. Ito ay maaaring iugnay sa
mga sakit na namamana ng isang indibidwal at sa uri ng
pamumuhay kagaya ng pagkakaroon ng mga bisyo na maaaring
makaapekto sa pagkakaroon ng sakit sa puso, gaya ng
paninigarilyo at pagkain ng mga makolesterol na pagkain.
Implikasyon sa Kalusugan
Kadalasan din ang pagkakaroon ng sakit sa puso ay
karaniwang maiuugnay sa alta presyon at komplikasyon sa puso.
Interpretasyon:
123
Ayon sa nakalap na datos 81 o 12.25% ang mga
naninigarilyo sa barangay Garita B.
Pagsusuri:
52
Ayon sa librong the smoking diaries ang paninigarilyo ay
isa sa pinaka karaniwang bisyo ng tao sa pilipinas at maging sa
ibang bansa. Ang paninigarilyo ay walang pinipiling edad bata at
matanda. Ayon din dito ang paninigarilyo daw ay nakaka adik
dahil sa nikotida na tinataglay nito. Ang pag eendorso sa
telebisyon, radio, dyaryo at magazine ng mga ibat ibang klase ng
sigarilyo ay sis a dahilan kung bakit naeenganyo ang mga tao sa
paggamit nito.
Implikasyon sa kalusugan:
53
Ang sakit na pwedeng makuha ng aktib smoker ay ang
mga sumusunod: maaring makakuha ng kanser sa baga, sakit sa
puso, pagiging yellowish ng kulay ng ngipin at pagkasira ng
ngipin. Maaring ding makakuha sa paninigarilyo ang pag atake sa
puso at stroke.
5.00% 1.00%
Nakakatanda
Iba pa
97%
Interpretasyon:
125
Malaking bilang ng mga pamilya sa komunidad nag
kumikilala sa mga opisyal ng barangay bilang mga namumuno sa
kanilang barangay na may 82.28% o 195 , sumunod dito ay ang
non-government organization ito ay may 7.17% o 17 na
pamilyang kumikilala. At 5.91% o 14 na ang kinikilala ay ang
pinuno ng Relihiyon
Pagsusuri:
Pinakamataas na bahagdan ang mga opsyal na mga
barangay sa kadahilanang sila ay binoto ng mga tao upang
mamuno sa kanilang nasasakupan. Bukod pa rito, ang mga
mamamaya ng Brangaay Garita B ay naniniwala na ang mg
opisyales na mga ito ay may kakayahang panglagaan ang
kanilang mga asasakupan. Mas malaki rin ang kanilang
nalalaman patungkol sa kanlang sinasakupan. Malaki ang
kanilang obligasyon para sa kapakanan ng bawat indibidwal sa
Brgy. Garita B.
Implikasyon sa kalusugan:
54
Ang pagkakaroon ng namumuno sa isang barangay ay
nagpapakita ng madaling pagbibigay ng impormasyon sa
kanyang nasasakupan, kagaya na lamang ng mga programang
pangkalusugan. Madali itong maikakalap sa mga mamamayan
dahil sa mga taong namumuno. Ang mga Barangay opisyales na
mga ito ang siyang mangunguna upang bumuo ng isang
programa tungkol sa kalusugan ng kanilang nasasakupan. Ang
mga lider na ito ay maglalaan ng pondo para sa programang
54
Health Nursing in the Philippines pg. 52
126
isasagawa nila ukol sa kalusugan ng bawat mamayan ng Garita
B.
Bilan Bahagd
Kilalang organisasyon g an
Barangay Council 149 47.15%
Couples for Christ 45 14.24%
Sangguniang kabataan 70 22.15%
Seniors citizens club 50 15.82%
Ceb 2 0.63%
Kabuuan 316 100%
0.63%
14.24%
Barangay Council
Sangguniang kabataan
15.82% 47.15%
Seniors citizens club
Couples for Christ
Ceb
22.15%
127
Interpretasyon:
Barangay Council ang kinikilalang organisasyon sa
barangay may ito ay nasa 47.15% sumunod dito ang
sangguniang kabataan na may 22.15% pagkatapos aty seniors
citizens club na may 15.82%, at ang pinakahuli ay ang Couples
for Christ na may 14.24%.
Pagsusuri:
Marami ang nakakakilala sa baranagy council sapagkat
marami ang tumuturing sa kanila bilang mga namumuno sa
komunidad. Ipinapakita sa Talaan 46 na ang mga opisyal ng
barangay ang kinikilalang pinuno ng kanilang komunidad.
Implikasyon sa kalusugan:
55
Ang pagkakaroon ng namumuno sa isang barangay ay
nagpapakita ng madaling papgpapakalap ng mga impormasyon
sa kanyang nasasakupan, kagaya na lamang ng mga programang
pangkalusugan.
55
Health Nursing in the Philippines pg. 52
128
Problem Identification
129
Bibliography
130
Appendix A
Group B33
Leader: Taucan, Divine Neleh
Members:
Borbon, Wiesley Bernard
Espayos, Norman
Francisco, Carol
Lim, Maureen Clarisse
Mayo, Kenneth
Napeñas, Wanda
Paquiz, Frizelle
Ponciano, Joseph Lawrence
Seredon, Darryl Gabriel
Zantua, Ma. Elvira
Group B34
Leader: Nolasco, Eunice
Members:
131
Cadiente, Joey Louis
Cruz, Aivi
Florida, Jan Josel
Gomez, Kristine Gayle
Lucero, Krizza Rose
Mendoza, Reiniño
Parañal, Princess
Rollan, Jason Paul
Soliven, Allan Paul
Tugbo, Jennifer
Group B35
Leader: Gonzales, Dominique
Members:
Cruz, Pam Alyssa
Dizon, Dave
Gutierrez, Hazel
Luna, Hannah
Nicolas, Kevin
Norico, Joanne
Roncale, Macrene
Ronquillo, Ariston
Sta. Ana, Thomas Odin
Valdez, Maiza
Group B36
Leader: Ventura, Regine
Member:
132
Diaz, Grace Anne
Duque, Aldrine Ian
Kong, Gayzle
Larracas, Lorenzo
Manabat, Kris-Ann Evert
Onnagan, Dhezirine
Pacis, Paolo
San Jose, John Daryl
Santiago, Grace Anne
Class Mayor:
Manabat, Kris-Ann Evert
Community Leader:
Sta. Ana, Thomas
Records Reveiew:
Wanda Napeñas
Kristine Gomez
Joseph Lawrence Ponciano
Spot Mappers:
Norman Espayos
Jan Josel Florida
Kenneth Mayo
Kevin Nicolas
Aldrine Duque
Regine Ventura
133
Reiniño Mendoza
Hannah Luna
(Segregation)
Joseph Lawrence Ponciano
Joey Louis Cadiente
Krizza Lucero
(Vectors)
Frizelle Paquiz
Kristine Gomez
Ma. Elvira Zantua
Treasurer:
Ariston Ronquillo
Hannah Luna
Food Committee:
Carol Francisco
Jennifer Tugbo
Registration Committee:
Pam Cruz
Dominique Gonzales
Hazel Gutierrez
Gayzle Kong
134
Grace Santiago
Editing committee:
Wiesley Borbon
Kris-Ann Manabat
Joanna Norico
Frizelle Paquiz
Princess Parañal
Joseph Ponciano
Divine Taucan
Regine Ventura
CLINICAL INSTRUCTORS
Yvette Buenacosa
Richel Simon
May Las Pasana
Randolph Pascubillo
Appendix B
FAR EASTERN UNIVERSITY
Institute of Nursing
Associate in Health Science Education
Community Health Survey Tool
Head of the family:__________________________________________
Control No:_________________
(kinikilalang puno ng Pamilya)
Complete address:__________________________________________
No. of Family members:________
(tirahan)
(bilang ng Pamilya)
Length of Residency:________________________________________
Surveyed by:_________________
(tagal ng paninirahan sa lugar)
(pangalan ng nag-survey)
Place of Origin:____________________________________________
Date:_______________________
(lugar na Pingamulan)
(petsa)
Ethnic Background:_________________________________________
(Etnikong grupo na kinabibilangan)
Primary Dialect Spoken:_____________________________________
Pangunahing dialektong ginagamit
COMMUNITY AS a PEOPLE
Family Sructure, Characteristics and Dynamics
No. Name of Relationship Sex Date Of Age Civil Status Religion Education (edukasyon) Occupation (
household to the head (kasarian) Birth edad (estado sibil) (relihi-yon)
members of the family (kapan 15 above
Highest educational educational Place
(pangalan ng (kaugnayan ga-
attainment Status (Antas (lugar)
myembro ng sa puno ng nakan)
(pinaka-mataas na Ng Edukasyon)
pamilya) Pamilya)
antas ng edukasyon
natapos
135
LEGEND: M-Male S- single C- Catholic EG-elementary PG-Post grad
F-Female M-married P-Protestant graduate NF-no formal
W- widowed SA-7th Day EU-Elementary education
CL-common Adventist Undergrad PS-presently
law INC-Iglesia ni HG-high school grad studying
Sep- separated Christo HU-high school SS-stopped
A- annulled JW- Jehova’s undergrad studying
Witnesses CU-college undergrad C-college grad
O-Others: V-Vocational
Specify
136
( ) Aware unaware
()
If aware identify the community program (anu ano po ung mga community program)
( ) peace and ( ) tapat ko ( ) Others (Please
order linisin ko specify)
( ) sports fest _____________
b) What kind of program do you engage in (alin pos a mga ito yung mga sinasalihan nyo)
( ) peace and ( ) tapat ko ( ) Others (Please
order linisin ko specify)
( ) sports fest _____________
3. Predominant organization in the community (kilalang Samahan sa komunida)
( ) Barangay ( ) sangguniang ( ) Others (Please
Council kabataan specify)
( ) Couples for ( ) seniors _____________
Christ citizens club
4. traditions celebrated observed in the community (trdisyongidinaraos, ipinagdiriwang sa komunidad)
( ) Fiesta ( ) Others
( ) Thanksgiving (Please specify)
( ) Holy week ___________
C. Environmental Aspect
1. Land Ownership (pagmamay-ari ng lupang tinitirahan)
() ( ) rented ( ) lease ( ) rent free
owned to own
2. House ownership (pagmamay-ari ng bahay na tinitirahan)
() ( ) rented ( ) lease ( ) rent free
owned to own
3. Type of materials used for house (uri ng materyales ng bahay)
() ( ) strong ()
light ( ) mixed makeshift
4. Ventilation (don’t forget the requirement: opening 10% of floor area)
( ) well ventilated ( ) poorly
( ) fair ventilated
5. Lighting-facilities (Kung may kuryente ba? If wala ano pong ginagamit ninyo?
( ) electricity ( ) Others
( ) kerosene (Please specify)
( ) candles _____________
6. Excreta Disposal (uri ng Palikuran)
() d pit () ()
pail priv over water
syste y hun seale
m () g d
() bore latri latrin
open d- ne e
pit hole () ()
privy latri anti flush
() ne polo type
close type
7. Ownership of toilet facility (pagmamay-ari ng palikuran)
( ) private (sariling ( ) shared (may ( ) public (gamit
gamit) kahati sa gamit) pambayan)
8. Sanitary condition of toilet facility
( ) good ( ) fair ( ) poor
9. Sewerage system in the community (uri ng kanal sa komunidad)
( ) blind drainage ( ) open drainage ( ) none
10. Condition (kalagayan ng daloyang tubig sa kanal)
( ) free flowing ( ) stagnant
11. Segregation (do you segregate, if yes how?)
() ( ) NO
YES:___________
____
12. Type of waste disposal used (uri ng Pagtatapon ng basura)
( ) Animal feed ( ) Burial Pit ( ) Others (Please
( ) Open Dumping ( ) Garbage specify)
( ) Burning Collection (DPS) _____________
( ) Composing
13. Container used for garbage
() ( ) waste ( ) none
garbage basket
bag ( ) sack
____ covered ____ uncovered
14. Source of drinking water (pinanggagalingan ng inuming tubig)
( ) commercially ( ) artesian well ( ) streams, rivers or
prepared ( ) deep well spring
( ) local water ( ) rain water
system
15. Storage of drinking water (imbakan ng inuming tubig)
( ) jar (banga) ( ) Bottles ( ) water tank
137
( ) plastic glass ( ) drum ( ) water
container dispenser
____ ____
covered uncovered
16. Methods commonly used in sanitizing water (paraang ginagamit upang mapanatiling malinis ang tubig)
() apa (pagsasal (pagpapala
boilin kulo a) tak)
g ) () ( ) Others (Please
(pagp () Sediment specify)
Filtration ation _____________
17. Domestic animals upkeep (dogs and cats ONLY)
Kind (uri) Number Place Kept (pinaglalagyan) Vaccination (bacunang ginamit)
(bilang) With (mayroon) Without (wala)
D. Health Aspects
1. Community health Programs (programang pangkalusugan)
Aware (alam) Utilizes (nakukunsulta)
( ) free consultation ______ ______
( ) immunization ______ ______
( ) family planning ______ ______
( ) prenatal checkup ______ ______
( ) well-baby clinic ______ ______
( ) Others (Please specify) _____________
2. Family health practices
Health practices Practices Not practiced Frequency in a week
Use of hygienic products
Sleeps 6-8hrs a day
Brush teeth
Cuts toe nails
Clean ears
Change clothes
Eat balanced diet
Smoking
Regular exercise
Used of prohibited drugs
Dental check-up
Drinking alcoholic beverages
Medical checkup
Recreational relaxation activities
3. Food usually eaten (madalas na kinakaen)
() () ()
fish veg mix
() etab ed
meat le
4. Food storage practices (pangangalaga sa Pagkain)
( ) refrigerator ( ) basket
( ) table ( ) Others (Please specify) _____________
______ covered ______ uncovered
5. First person consulted in times of illness (unang taong linukunsulta tuwing my nagkakasakit)
( ) doctor ( ) BHW ( ) Relatives
( ) nurse ( ) Hilot ( ) Others (Please
( ) albularyo ( ) Midwife specify)
( ) faith healer ( ) Family _____________
6. Medication taken during illness (gamut na iniinom)
( ) prescribed ( ) herbal
( ) Others (Please specify) _____________ ( ) over the counter
138
7. Methods of family planning (pagplaplano ng pamily)
Name Age (15-44) Acceptors None Acceptors
a) Natural
( ) rhythm ( ) withdrawal ( ) Others (Please
( ) cervical ( ) basal body specify)
mucus method temperature _____________
b) Artificial contraceptives
( ) condoms ( ) Others
( ) IUD (Please specify)
( ) Pills _____________
c) Permanent
() ( ) tubal legation
vasectomy
• For items 8-11 : answer only if applicable
o 8 and 10 – if there are children 0-12 months
o 11 - If there are children 0-83 months (0-7yrs old.)
o 9 – if there is a pregnant member of the family
8. Infant feeding program
( ) breast milk ( ) formula ( ) mixed
Formula used:
_____ Condensed milk
_____ Powdered milk
_____ Evaporated Milk 9. Maternal Care (pangangalaga
_____ Others (Please specify)
_____________
sa mga buntis)
Name No. of Age of Expected date Prenatal Checkup Tetanus toxoid
(pangalan) pregnancy gestation of delivery With Without With
(bilang ng (inaasahang
buwan ng petsa ng
Pagbubuntis) Panganganak)
14. Others:
Name Age Sex Wt Ht BP Smoker? Yes/no Drink alcohol? Diet? Yes/no Family history? Su
Yes/no hypertension, etc.
139
Appendix C
Edad: male
0-4
5-6 Head of the family
7-9 Patriarch
al
10-14
Matriarch
15-18
al
19
Others
20 pls
21-24 specify
25-29
30-34 Civil status
35-39 single
40-44 married
45-49 widowed
50-54 common
55-59 law
60-64 separated
65abo
ve
Edad: female Relihiyon:
0-4 Catholic
5-6 Protestant
7-9 7th Day
10-14 Adventist
15-18 Iglesia ni
19 Christo
20 Jehova’s
Witnesses
21-24
Others:
25-29
30-34 Lenth of residency:
35-39 0-6months
40-44 7months
45-49 above
50-54
55-59 Place of origin:
60-64 Luzon
65abo Visayas
ve Mindana
o
140
Self-
employed
Primary dialect:
Tagalog Type of occupation
Bisaya
Others
pls
specify
Place of work
Educational attainment
Elem. Grad
Elem under
grad
HS grad
HS under
grad
College
grad
College
under grad
Vocational
total
141
SSS GSIS
Savings
Others
142
Mixed
Priority Expenditure:
1 2 3 4 5 6 7
Food
House
rental
Electric
bill
Water bill
Health
Educatio
n
Clothing
Source of drinking water:
commerciall
y prepared
local water
system
artesian well
Storage of drinking water:
deep well
jar (banga)
rain water covered
streams, uncovered
rivers or
Bottles
spring
covered
uncovered
Water tank
covered
uncovered
Plastic glass container
covered
uncovered
Drum
143
covered covered
uncovered uncovered
Water dispenser
Methods sanitizing water:
Boiling
Filtration
Sedimentatio
n
Others
Segregation:
Yes
no
144
Sewerage system: W/o vaccine
Blind
drainage
Open Cats
drainage W/ vaccine
None W/o vaccine
drainage
145
prescribe) Immunization status
Others 0-12 months
Incomplete
Complete
Fully
Recognized leaders: immunized
Barangay
officials Nutritional status
Non- 0-83 months
government Underweight
organization Normal
s Overweight
Religious
leaders Family planning:
Acceptor
Elders
None
Others acceptor
Predominant organization: Natural planning:
Barangay Rhythm
Council Cervical
Couples for mucus
Christ method
sanggunian Withdrawal
g kabataan Basal body
seniors temperatur
citizens club e
Others Other
146
Hypertensive:
Prenatal checkup
With
without Awareness:
Unaware
peace and
Tetanus toxoid immunization order
With tapat ko
without linisin ko
sports fest
Infant feeding program Others
Breast milk
Engage in:
peace and
Formula order
Condensed tapat ko
Powdered linisin ko
Evaporated sports fest
Others Others
Mixed
Recognition of authority
Barangay
Health resources: officials
NO Non-
Health governme
Insurance nt
organizati
Phil Health
ons
SSS GSIS
Religious
Savings leaders
Others Elders
Others
147
Appendix D
Topics/Determinants:
1.)History of barangay
2.)Climate
3.)Recognized leaders
4.)Predominant organizations
5.)Type of industries associated with health
6.)Areas that contribute to vector problem
7.)Presence of air and water pollution
8.)Awareness and utilization of health
9.)Lighting facility
10.)Garbage disposal
Guide Questions:
History
Organizational Pattern
148
1.)Anu-ano ang mga kilalang samahan sa inyong barangay?
2.)Anu-ano ang mga programang kanilang pinapatupad?
3.)Paano ito nakakarating sa mga mamamayan?
Political Aspect
Health Aspect
Environmental aspect
150
1.)Anu ang kadalasang paraan ng pakikipag-ugnayan sa
inyong barangay?
2.)Anung uri ng mga sasakyan ang madalas gamitin sa
inyong barangay?
3.)Paano nakakapunta ng mga mamamayan sa ospital?
Appendix E
152
and expenditure
5.) Dependency
ratio
6.) Religion
C. Health and
Illness Pattern
1.) Nutrirional
Status of target
age group (0-6
years old)
2.) Immunization
status of target
age group (0-12
months)
3.) Maternal care
(15-44 years
old0
4.)
Breastfeeding
(0-2 years old)
5.) Leading
causes of
morbidity
6.) Leading
causes of
mortality
Appendix F
153
154
155
Appendix G
Control
No. Head of the Family Number
1 Yivencio Balasbas 172
156
2 Julian Ramons Jr. 133
3 Norby Ramons 111
4 Nemesio Hechanora 114
5 Regino Hornales 138
6 Adalaida Anan 124
7 Ignacio Antaso 143
8 Raymond Basco 132
9 Wilfredo Cadalso 63
10 Lauro Cuevas 179
11 Arminio Bautista 65
12 Dante Divina 122
13 Benjamin Labrador 54
14 Luzviminda Labrador 55
15 Esmeralo Hernandez 52
16 Aldinard Andallo 130
17 Danilo Banrion 178
18 Roderick Angels 245
19 Gemma Angeles 22
20 Noel Angeles 32
21 Eduardo Gardia 147
22 Erlinda Butalano 193
23 Gregorio Umali 15
24 Edelberto Umali 16
25 Gina Caluinusayan 246
26 Nelia Cabral 64
27 Luisito Binagoran 70
28 Menardo Angeles 78
29 Joel Angeles 87
30 Rodelio Magante 244
31 Angelito Gomez 72
32 Paulito Bautista 76
33 Teodulo Adolan 20
34 Jay Uneta 173
35 Maianito Oneta 84
36 Amelita Igos 83
37 Rodelio Magante 214
38 Victoria Magante 243
39 Rolando Tanonas 113
40 Alberto Malvar 136
41 Precilia Reyes 96
42 Nenita Casasola 104
157
43 Sabelita Cruzat 97
44 Lambert De Guia 86
45 Enerberto Reyes 99
46 Corazon Cuevas 222
47 Lilibeth Bensurto 95
48 Nelia Perdon 203
49 Roylan Atanke 163
50 Alberto Limacosa 43
51 Melchor Cavli 67
52 Ansenio Pablo Jr. 221
53 Santiago Gancayco 112
54 Ruben Hernandez 74
55 Edgar Casama 93
56 Virgilio Casania 229
57 Randy Magante 66
58 Raymundo Bautista 142
59 Lilibeth Bautista 94
60 Andres Hernandez 85
61 Robin Magante 89
62 Armando Aquirre 77
63 Quiriro Cultura 103
64 George Beltran 88
65 Fernando Delos Santos 107
66 Lucena Abog 105
67 Emiliano Riel 98
68 Armando Delos Santos 92
69 Claudio Malbar 91
70 Elpidio Perdon 73
71 Alfredo Chores 123
72 Haryy Francisco 125
73 Christopher Amboy 116
74 Ernesto Gomez 102
75 Lauro Gomez 71
76 Angelito Gomez 72
77 Noel Angeles 32
78 Anicia Villaranda 130
79 Sabelita Cruzet 2
80 Rolando Labaca 3
81 Rodel Teqila 64
82 Cezar Pantunal 26
83 Julian Ramos Jr 133
158
84 Provio, Escorido 187
85 Armando Perfinan 189
86 Julifo Mlina 185
87 Antonio Hornales 33
88 Lauriana RamiresCatura 145
89 Bergilio Sustal 166
90 Leonardo Pareja 69
91 Ruby Eseque 180
92 Gloria De Guzman 167
93 Nelson Angeles 103
94 Jimmy Filipino 139
95 Carolina Sisracon 79
96 Buenifacia Pagara 10
97 Chistoffer Amboy 101
98 Emmauel Santos 210
99 Rolie Tarrabago 169
100 Romena Albrando 205
101 Eduardo Garcia 202
102 Roldan Gayo 121
103 Bayani Mabini 120
104 Ruther Andalajao 109
105 Karen Joy Baylor 108
106 Anthony Bautista 115
107 Rogelio Huerto 135
108 Rogelio Huerto 198
109 Alvin Labrador 166
110 Angelito De Vera 240
111 Alfredo Chores 239
112 Jerry Ceralon 237
113 Degidirion Caculitau 191
114 Joseph Aminda 192
115 Juan Bersimming 6
116 Arnold Labrador 90
117 Belinda Ternida 162
118 Romualdo Mendoza 29
119 Angon Cornelio 19
120 Crispin Gomez 61
121 Ber Sismaet 30
122 Gilbert Sismaet 24
123 Raymundo Bautista 142
124 Ignacio Antaso 143
159
125 Ernesto Alberto 48
126 Helen Hernandez 141
127 Armando Aquirre
128 Yolly Alberto 51
129 Garcia Danilo 18
130 Alex Alaghay 234
131 Carmilo Remitado 155
132 Arseli Angeles 100
133 Jasmin Alcantara 9
134 George Gloriani 170
135 Nelia Perdon 203
136 Isagani Hernandez 252
137 Leonilo Flores 12
138 Chona Balderama 141
139 Perlita Donez 23
140 Cornelio Angan 19
141 Leonilo Flores 12
142 Desidirion Caculitan 37
143 Wilfredo Cadalso 5
144 Eliseo Sales 151
145 Laurianna Ramirez 145
146 Catura 156
147 Michaael Fajatia 58
148 Marcisa Igos 144
149 Sonia Ramires 71
150 Bivencio Basnas 43
151 Melchor Cavli 149
152 Fernando Garay 14
153 Eduardo Gomez 143
154 Joel Bognot 231
155 Sergio Igos 58
156 Manuel Boldogano 50
157 Rolly Descasio 76
158 Martina Bautista 93
159 Sotera Andelen 88
160 Egar Casama 131
161 George Beltran 34
162 Romeo Pado 201
163 Agnes Antonio 194
164 Donminador Anata 39
165 Jaime Mojila 80
160
166 Julifo Momila 251
167 Mangalindan. Anet 149
168 Ylolando Lizando 175
169 Lydia Guipo 174
170 Angel Bambao 146
171 Roberto De Guzman 227
172 Virginia Bolima 224
173 RJ Juerto 120
174 Carmelita Mangalindan 11
175 Nolando Lizardo 57
176 Eduardo Incognito 51
177 Cira Caminuzayan 232
178 Yolly Alberto 82
179 Rommel Andulan 10
180 Jose Gomez Jr 157
181 Victor Kadaw 137
182 Buenifacio Pagara 148
183 Rhoel Perez 142
184 Marcelino Dela Cruz 159
185 Joselito Kalaw 200
186 Arnold marques 164
187 Ben Reigo De Dias 205
188 George Rosita 179
189 Rosario Javier 49
190 Rowena Albrando 110
191 Elma Cadiz 196
192 Alfredo Acma 109
193 Jerry Ceralon 141
194 Rother Andalahao 169
195 Helen Hernandez 242
196 Erlinda Butalano 117
197 Yoi Lamato 207
198 Ronald Andalajao 241
199 Lydia Guipo 165
200 Leonilo Flores 125
201 Gina Leonera 127
202 Jennifer Magsakay 149
203 Edgardo Init 13
204 FernandoCaraig Garay 53
205 Aurora Anca 153
206 Arnold marques 154
161
207 Jemmy Incleto 202
208 Jun Antaque 222
209 Eduardo Gardia 206
Appendix H