Filipino I Reviewer

Kabanata 1

WIKA

A. Wika, Katuturan at Katangian 1. Ang wika ay masistemang balangkas. 2. Ang wika ay sinasalitang tunog. 3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos. 4. Ang wika ay arbitaryo. 5. Ang wika ay ginagamit. 6. Ang wika ay nakabatay sa kultura 7. Ang wika ay nagbabago. B. Mga Teorya ng Pinagmulan ng Wika 1. Teoryang Bow-wow ang wika ay mula sa panggagaya ng tunog ng kalikasan. 2. Teoryang Pooh-pooh napabulalas ng masidhing damdamin tulad ng sakit, tuwa, sarap.. 3. Teoryang Yo-he-ho bunga ng pwersang pisikal 4. Teoryang Ta-ra-ra-boom-de-ay nag-ugat sa mga tunog ng kanilang nililikha na mga ritwal. 5. Teoryang Ta-ta - ayon sa kumpas o galaw ng kamay ng tao. 6. Teoryang Ding-dong - tunog na nililikha ng mga bagay-bagay. 7. Teoryang Mama - pinakamadaling pantig ng pinakamahalagang bagay (kahawig ng Bow-wow) 8. Teoryang Sing-song - nagmula sa paglalaro, pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw at iba pa.. 9. Teoryang Hey you! - ayon kay Revesz, ito ay bunga ng interpersonal na konktak ng tao sa kanyang kapwa tao 10. Teoryang Coo Coo - tunog na nililikha ng mga sanggol 11. Teoryang Yum Yum - tunog at kilos ng pangangatawan. (Hawig ng Ta-ta) 12. Teoryang Babble Lucky - walang kahulugang bulalas ng tao. 13. Teoryang Hocus Pocus -mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay n gating mga ninuno. 14. Teoryang Eureka! - mga ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga arbitaryong tunog. C. Kahalagahan ng Wika 1. Instrumento ng Komunikasyon. 2. Nag-iingat at Nagpapalaganap ng Kaalaman. 3. Nagbubuklod ng Bansa. 4. Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip. D. Mga Tungkulin ng Wika 1. Interaksyunal 2. Instrumental 3. Regulatori 4. Personal 5. Imahinatibo 6. Heuristik 7. Impormatib

- tungkuling ginagamit sa pagtatag, pagpapanatili at pagpapatatag ng relasyong sosyal sa kapwa. - tungkuling ginagamit sa pagtungon sa pangangailangan. - tungkuling ginagamit sa pagkontrol o paggabay sa kilos o asal ng ibang tao - tungkuling ginagamit sa pagpapapahayag ng sariling damdamin o opinion. - tungkuling ginagamit sa pagpapahayag ng imahinasyon sa malikhaing paraan. - tungkuling ginagamit sa paghahanap o paghingi ng impormasyon. - tungkuling ginagamit sa pagbibigay ng impormasyon.

E. Antas ng Wika 1. Pormal - mga salitang istandard dahil kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng higit na nakararami. a.) Pambansa -ginagamit sa mga aklat panwika/pambalarila sa lahat ng paaralan. b.) Pampanitikan/Panretorika ginagamit ng mga manunulat sa kanilang mga akdang pampanitikan. 2. Impormal - mga salitang karaniwan, palasak, pang-araw-araw sa pakikipag-usap a.) Lalawiganin - bokabularyong dayalektal; particular na pook; may kakaibang tono b.) Kolokyal - ginagamit sa pagkakataong impormal; pagpapaikli ng salita c.) Balbal - tinatawag na slang; may sariling codes; bulgar at mura Paghango sa mga Salitang Katutubo/Lalawiganin Halimbawa: gurang; buang; bayot; sibat; dako Panghihiram sa Wikang Banyaga (maaaring nananatili o nagbabago ang orihinal na kahulugan ng salita)

Halimbawa: dedbol; salvage; pikon; vacuum Pagbibigay ng Bagong Kahulugan sa Salitang Tagalog Halimbawa: hiyas; luto; taga; ube; durog Pagpapaikli/Reduksyon Halimbawa: Munti;`syano; utol/tol; Kana Pagbabaligtad/Metatesis - Buong Salita Halimbawa: atab; adnagam; atik; alkab - Papantig Halimbawa: lespu; tsikot; astig; wakali Paggamit ng Akronim Halimbawa: gg; hp; ksp; pg; hd; tl Pagpapalit ng Pantig Halimbawa: daya-joya; asawa-jowa; bakla-jokla Paghahalo ng Wika Halimbawa: anong say mo; bakal boy; pa-effect Paggamit ng Bilang Halimbawa: 14344 (iloveyouverymuch) Pagdaragdag Halimbawa: puti-isputing Kumbinasyon 1. Pagbabaligtad at Pagdaragdag Halimbawa: hindi-dehin-dehins 2. Pagpapaikli at Pagdaragdag Halimbawa: Pilipino-Pino-Pinoy 3. Pagpapaikli at Pagbabaligtad Halimbawa: pantaloon-talon-lonta; sigarilyo-siyo-yosi 4. Panghihiram at Pagpapaikli Halimbawa: dead malice dedma; american boy amboy; security sikyo 5. Panghihiram at Pagdaragdag Halimbawa: get-gets; inlove-inlab/inlababo F. Barayti ng Wika 1.) Dayalek - nililikha ng dimensyong heograpiko; tinatawag na wikain sa iba pang aklat; ginagamit sa isang particular na rehiyon. 2.) Sosyolek - barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal; sosyal na barayti ng wika. Legal Jargon (Jargon) mga tanging bokabularyo ng isang particular na pangkat ng gawain. Idyolek - ang kaniya-kaniyang paraan ng paggamit ng wika. Pidgin - Nobodys native language. Hal: Suki, ikaw bili tinda mura. Creole - unang naging pidgin at kalaunan ay naging likas na wika (nativized) Kabanata 2 Wikang Pambansa, WIkang Akademiko A. Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Pambansa sa Pilipinas Ang Wikang Pambansa sa Saligang Batas 1935 - nagtadhana ng tungkol sa wikang pambansa: ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad ar pagpapatibay ng isang wikang. (Seksyon 3, Artikulo XIV) 1973 - dapat ipahayag sa Ingles at Pilipino ang mga Wikang Opisyal (Artikulo XV, Seksyon 3) 1973 - dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na adapsyon 1972 (Disy.) - nag-atas ang Pangulong F.Marcos sa SWP na ang SB ay isalin sa wikang sinasalita 50,000 1987 - pinagtibay ang bagong Konstitusyon ng Pilipinas. - Artikulo XIV, Seksyon 6: Ang wikang pambansa.ay Filipino. Samantalangito ay payabungin. - Artikulo XIV, Seksyon 8: Ang Konstitusyongdapat ipahayag sa Filipinopangunahing wikang.. Ang Kalikasan ng Wikang Pambansa 1937 (Nob.9) -SWP ay nagpatibay ng resolusyon..

 1937 (Dis.30)

-Kautusang Tagapagpaganap ay ipinahayag ng Pangulong Quezon ang W.Pilipinas batay sa Tagalog

B. Tagalog, Pilipino, Filipino: May Pagkakaiba ba? Wikang Tagalog - wika sa Bulacan, Batangas, Rizal, Laguna, Quezon, Cavite, Mindoro, Marinduque, Nueva Ecija, Puerto Princesa at pati Metro Manila. - Isang wikang natural; may katutubong tagapagsalita Wikang Tagalog Bilang Wikang Pambansa nang ideklara ni President M.Quezon ang W.Pambansa na batay sa Tagalog Wikang Pilipino - ang Filipino National Language; Wikang Opisyal

C. Pagpapalanong Pangwika at Elaborasyon Tungo sa Intelektwalisasyon ng Wikang Filipino a.) Pagsasalin Halimbawa: east silangan b.) Lubusang Panghihiram Halimbawa: Xerox Xerox c.) Transliterasyon Halimbawa: computer kompyuter