NATURAL NA PAMAMARAAN SA PAGSASAKA

Hango sa Manwal sa
NATURAL FARMING TECHNOLOGY
ng EARTHKEEPERS Agricultural Research and Development
Tiaong, Quezon

Ihinanda nina:

ELENA M. MANAIG
EDITHA R. PEREY
Extension Implementing Unit
College of Agricultural Sciences and Technology
Laguna State Polytechnic University
Siniloan, Laguna
 NATURAL NA PAMAMARAAN SA PAGSASAKA

Ang natural na pamamaraan at gamit sa pagtatanim at pagaalaga ng hayop ay:

 gumagamit ng mga natural at likas na nasa bukid

 may pagpapahalaga at paggalang sa lahat ng may buhay
 hindi nakakasira sa kalikasan; nakakatulong para sa balanseng ecolohikal
 walang polusyon sapagkat hindi gumagamit ng kemikal na abono at pestisidyo
 matipid
 madaling gawin at ihanda ang mga “inputs”
 mataas ang kalidad ng produkto at ligtas sa mga kemikal na naklalason

MGA “INPUTS” SA NATURAL FARMING TECHNOLOGY:

Pahina
1. Indigenous Microorganism (IMO) 1
2. Fermented Plant Juice (FPJ) 2
3. Fish Amino Acid (FAA) 3
4. Water-soluble Calcium Phosphate (WCP) 4
5. Water-soluble Calcium (WC) 5
6. Fermented Fruit Juice (FFJ) 6
7. Oriental Herbal Nutrient (OHN) 7
8. Lactic Acid Bacteria Serum (LABS) 8
9. Natural Attractant for flying insects (NAFI) 8
10. Seed and Seedling Treatment 9
11. NATURAL PIG FARMING 10

1. Indigenous Microorganism (IMO)

Mga kailangan sa paggawa ng IMO concoction:
1. Kahon na yari sa kahoy (8.5”x11”) or tukil
2. Papel at plastic na pantakip sa bibig kahon o tukil
at pantali
3. Dahon ng kawayan o bunot na pantakip sa kahon o tukil
4. Tapayan
5. Kanin 1 kilo ½ kilo
6. Molasses (pulot) o asukal na pula 1 kilo ½ kilo

2
Mga hakbang na dapat gawin:
1. Ilagay ang 1 kilo kanin sa kahong kahoy o tukil
2. Takipan ang kahon o tukil ng malinis na papel at talian ito
3. Takipan muli ng plastic at talian upang hindi ito mabasa ng ulan, o puntahan ng
insekto at daga.
4. Ilagay sa makahoy na lugar o kawayanan at takpan ng dahon ng kawayan o bunot.
5. Buksan and kahon o tukil pagkaraan ng 3 araw. Ang mga amag ay makikita sa
ibabaw ng kanin.
6. Ilagay sa tapayan ang inamag na kanin at haluan ng 1 kilong molasses o pulot
7. Takipan ang tapayan ng malinis na papel at talian ito. Ilagay sa malamig o malilom
na lugar. Pagkaraan ng 7 araw, ito ay magiging malaputik na sabaw. Ito na ang
IMO.

Paano gamitin ang concoction:

1. Ihalo ang 2 kutsarang IMO sa 1 litro tubig
2. I-spray ito sa lupa at halaman

Kahalagahan/Pakinabang sa IMO:
1. Ibinabalik ang sustansiya ng lupa. Ito ay natural na nasa lupa ngunit nawawala sa
maraming sanhi, halimbawa ay kapag ang lupa ay nagkaroon ng lason o asim.
2. Pinabibilis ang pagpapabulok.

2. Fermented Plant Juice (FPJ)

3
Mga kailangan sa paggawa ng FPJ concoction:
1. Saha ng saba, talbos ng kamote, kangkong o alugbati. Maari din 2 kilo 1 kilo
ang labong
2. Molasses o pulot, o kaya ay asukal na pula 1 kilo ½ kilo
3. Pantadtad o panggayat at patangnanan o sangkalan
4. Bato na pampabigat
5. Tapayan at pantakip dito
Mga hakbang na dapat gawin:
1. Kumuha ng saha ng saba, talbos ng kamote, kangkong o alugbati. Maari din ang
labong
2. Gayatin ng maliliit ang nais na sangkap at haluan ito ng 1 kilo pulot
3. Ilagay sa tapayan at lagyan ng isang bato upang lumubog
4. Kinabukasan, tanggalin ang bato at takipan ang tapayan ng malinis na papel at
plastik, at talian. Ilagay ang tapayan sa isang malamig at malilim na lugar. Ang
fermentation o pagbuburo ay matatapos pagkaraan ng 7 araw.
5. Ito ay magkakaroon ng mga 2½ litro ng sabaw. Ito na ang FPJ.

Paano gamitin ang FPJ concoction:

1. Ihalo ang 2 kutsarang FPJ sa 1 litro tubig
2. Kasama ng IMO, i-spray ito sa lupa 1 beses 1 linggo.

Kahalagahan/Pakinabang sa FPJ:

4
 1. Pagkain ng IMO. Tinutulungang dumami ang IMO.
2. Tumutulong sa paglago ng halaman.
3. Nagpapaberde ng dahon.
4. Nakakatulong sa photosynthesis.
5. Maari din itong inumin ng tao.

3. Fish Amino Acid (FAA)

Mga kailangan sa paggawa ng FAA concoction:
1. Pinaghinainan ng isda (tinik, bituka, hasang, balat, kaliskis) o
1 kilo ½ kilo
laman ng kuhol
2. Molasses o pulot, o kaya ay asukal na pula 1 kilo ½ kilo
3. Plastik na lalagyan.

Mga hakbang na dapat gawin:

1. Ilagay ang pinaghinainan ng isda (tinik, bituka, hasang, balat, kaliskis) o laman ng
kuhol sa isang plastik na lalagyan. Dagdagan ng kasing daming molasses (1 kilo:1
kilo).
2. Takipan ang tapayan at ilagay sa malamig at malilim na lugar. Kunin ang sabaw
pagkaraan ng 20 araw.

Paano gamitin ang FAA concoction:

a. Ihalo ang 2 kutsarang FAA sa 1 litro tubig
b. I-spray ito sa halaman, lupa at/o compost.

5
Kahalagahan/Pakinabang sa FAA:
a. Nagpapalago ng halaman.
b. Tumutulong para magamit ng halaman ang nitrohino (nitrogen).

4. Water-soluble Calcium Phosphate (WCP)

Mga kailangan sa paggawa ng Calcium phosphate:
1. Buto ng hayop 2 kilo 1 kilo
2. Suka ng niyog 5 galon 2½ galon
3. Ihawan
4. Kalderong pagpapkuluan ng buto
5. Plastik na lalagyan.

Mga hakbang na dapat gawin:

1. Pakuluan ang buto ng hayop upang maihiwalay ang natititang karne at taba nito.
Patuyuin sa hangin (air-dry).
2. Iihaw hanggang maging parang uling ito. Palamigin.
3. Ilagay sa plastik na lalagyan na may lamang suka ng niyog. Takipan sa loob ng 30
araw.

Paano gamitin ang Calcium phosphate:

1. Ihalo ang 2 kutsarang Calcium phosphate sa 1 litrong tubig.
2. I-spray ito sa halaman, lupa at/o compost.

6
Kahalagahan/Pakinabang sa Calcium phosphate:
1. Pampabulaklak

5. Water-soluble Calcium (WC)

Mga kailangan sa paggawa ng Calcium:
1. Balat ng itlog ng manok, itik, atbp. 2 kilo 1 kilo
2. Suka ng niyog 5 galon 2½ galon
3. Kawali na pagsasangagan.
4. Plastik na lalagyan.

Mga hakbang na dapat gawin:

1. Isangag ang balat ng itlog hanggang umitim.
2. Palamigin at ilagay sa plastik na lalagyan. Haluan ng suka ng niyog. Takipan sa
loob ng 20 araw.

Paano gamitin ang Calcium:

1. Ihalo ang 2 kutsarang Calcium sa 1 litrong tubig.
2. I-spray ito sa halaman, lupa at/o compost.

Kahalagahan/Pakinabang sa Calcium:
1. Pampatibay ng bulaklak

6. Fermented Fruit Juice (FFJ)

Mga kailangan sa paggawa ng FFJ:
1. Hinog na prutas (saging, mangga, papaya at avokado).
1 kilo ½ kilo
Maari din ang kalabasa.
2. Molasses o pulot, o kaya ay asukal na pula 1 kilo ½ kilo
3. Tapayan

7
Mga hakbang na dapat gawin:
1. Gayatin ng maliliit ang hinog na prutas. Alisin ang balat at buto.
2. Ilagay ang ginayat na prutas sa loob ng tapayan at haluan ng 1 kilo molasses
3. Takipan ng malinis na papel at talian ito. Ilagay sa malamig at malilom na lugar.
I-ferment o buruhin sa loob ng 7 araw. Magkakaroon ito ng humigit-kumulang
2½ litrong sabaw.
4. I-spray ito sa dahon at lupa.

Paano gamitin ang FFJ:

a. Ihalo ang 2 kutsarang FFJ sa 1 litrong tubig.
b. Idagdag sa pinaghalong IMO at FPJ at i-spray ito sa dahon at lupa ng namumungang
kahoy.

Kahalagahan/Pakinabang sa FFJ:
a. Pampatamis ng prutas.
b. Nagbibigay ng potassium.
k. Maari rin itong inumin ng tao.

7. Oriental Herbal Nutrient (OHN)

Mga kailangan sa paggawa ng OHN:
a. Bawang o Luya 5 kilo 2½ kilo
b. Beer 2 grande 1 grande
k. Molasses o pulot, o kaya ay asukal na pula 1 kilo ½ kilo
d. Lambanog
e. Sili, makabuhay, bunga ng neem tree
g. Tapayan, pantakip at pantali

8
Mga hakbang na dapat gawin:
1. Gayatin ng maliliit ang liya o bawang.
2. Ilagay ang ginayat na luya o bawang sa loob ng tapayan at lagyan o haluan ng beer.
3. Pagkaraan ng 12 oras, lagyan ng 1 kilo molasses. Buruhin ng 4-5 araw.
4. Idagdag ang lambanog hanggang ibabaw ng luya o bawang.
5. Pagkaraan ng 10 araw kunin ang sabaw na sindami ng inilagay na lambanog. Ito na
ang OHN; maari na itong gamitin.
6. Lagyan muli ng lambanog ang natirang laman ng tapayan. Pagkaraan muli ng 10
araw kunin ang sabaw na sindami ng inilagay na lambanog. Maaring gawin ang
pagbabanto hanggang 5 ulit, kaya lamang sa ika 4-5 beses, haluan ang lambanog ng
dinurog na sili, makabuhay o bunga ng neem tree upang mapanatili ang bisa.

Paano gamitin ang OHN:

1. Ihalo ang 2 kutsara ng OHN sa 1 litrong tubig.
2. Idagdag sa pinaghalong IMO at FPJ at i-spray ito sa dahon at lupa kada linggo.

Kahalagahan/Pakinabang sa OHN:
1. Pestisidyo.

8. Lactic Acid Bacteria Serum (LABS)

Mga kailangan sa paggawa ng LABS:
Mailalagay sa 7 pulgadang lalim
a. Unang hugas-bigas
sa tapayan
b. Sariwang gatas 7 beses na dami ng hugas-bigas
k. Molasses o pulot, o kaya ay asukal na pula
g. Tapayan, papel na pantakip at pantali

9
Mga hakbang na dapat gawin:
1. Itabi ang unang hugas-bigas; ito ay sagana sa mabuting microorganism.
2. Ilagay ito na may 7 pulgadang lalim sa tapayan.
3. Ilagay ang tapayan sa malamig at malilim na lugar.
4. Pagkaraan ng 7 araw and ang “darak” ay makikitang nakalutang. Salain, sukatin at
gamitin ang tubig ng LABS lamang.
5. Muling ilagay sa tapayan ang tubig ng LABS. Dagdagan ng sarivang gatas 10 beses
ng dami ng tubig ng LABS. Takpan ang tapayan ng malinis na papel at talian.
6. Pagkaraan ng 7 araw, ang taba (fat) ay lulutang sa ibabaw at sa ilalim nito ang
madilaw na bagay (yellowish substance).
7. Kunin ang kulay dilaw na bahagi (hindi kasama ang taba) at dagdagan ng molasses
kasing dami ng LABS upang hindi ito mapanis. Itabi ang tapayan sa malamig at
malilim na lugar sa loob ng 7 araw.

Paano gamitin ang LABS:

a. Ihalo ang 2 kutsara ng LABS sa 1 litrong tubig.
I-spray sa halaman at compost. Ito ay maari
ring inumin ng hayop.
Kahalagahan/Pakinabang sa LABS:
a. Pangdepensa laban sa fungus at virus..

9. Natural Attractant for flying insects (NAFI)

Mga kailangan sa paggawa ng NAFI:
a. Suka 1 galon ½ galon
b. Molasses o pulot, o kaya ay asukal na pula ½ kilo ¼ kilo
k. FPJ 1/3 litro 1/6 litro

Mga hakbang na dapat gawin:

1. Ilagay sa 1 galong suka ang ½ kilo molasses at pakulian at palamigin.
2. Idagdag at ihalo ang 1/3 lito ng FPJ.
3. Ilagay ang solusyon sa lalagyan na bukas ang isa o magkabilang tabi at ibitin sa
punong namumunga at sa balag ng gulay. Maari din ilagay sa tabo o planggana at
ilagay sa garden.

10
Kahalagahan/Pakinabang sa NAFI:
a. Bitag para sa mga insektong lumilipad.

10. Seed and Seedling Treatment

Mga kailangan sa paggawa ng solusyon:
a. Tubig 3 litro 1½ litro
b. Lambanog 2 kutsara 1 kutsara
k. FPJ 2 kutsara 1 kutsara
d. OHN 2 kutsara 1 kutsara
e. net bag o wire basket

Mga hakbang na dapat gawin:

1. Ihalo ang 2 kutsara lambanog, 2 kutsara FPJ at 2 kutsara OHN sa 3 litrong tubig.
2. Ilagay ang binhi sa net bag o wire basket sa loob ng 4 -8 oras depende sa binhi.
Kung ang binhi ay mabagal sumibol, dapat ibabad ito ng matagal
3. Itanim o ipunla kaagad ang ibinabad na binhi bago matuyo.
4. Kung maglilipat-tanim, huwag diligan ang punla sa loob ng 2 araw. Katulad sa
unang hakbang, maghalo ng 2 kutsara lambanog, 2 kutsara FPJ at 2 kutsara OHN
sa 3 litrong tubig. Ibabad ang punla sa solusyon sa loob ng 15 segundo at itanim
kaagad.
5. I-spray o idilig and natirang solusyon sa halaman pagkatapos na ito ay maitanim.

11
Kahalagahan/Pakinabang sa natural seed treatment:
a. Ang binhi ay nagkakaroon ng makapal na cotyledons na magagamit laban sa uod.
b. Nagkakaroon din ang binhi ng magandang ugat laban sa sakit.
k. Nagiging maayos ang pagtubo ng buto o binhi at punla.

11. NATURAL PIG FARMING

a) Natural na pakain sa baboy
a1. Starter
Paghalu-haluin ang sumusunod at i-ferment sa loob ng 3 araw:
A. 40 kilong darak
B. 2 litro ng concoction:
300 ml FPJ
300 ml FFJ (tordan)
400 ml OHN
1000 ml FAA
C. 4 kilo malunggay o mga katulad na dahon
D. 1 kilo ipil-ipil o madre cacao
E. 2 kilo (kangkong, alugbati, talbos ng kamote baging man o kahoy,
talinum, saluyot, uray.

a2. Grower
Paghalu-haluin ang sumusunod at i-ferment sa loob ng 3 araw:
A. 40 kilong darak
B. 2 litro ng concoction:
300 ml IMO
300 ml FPJ
300 ml FFJ (tordan)
300 ml OHN
800 ml FAA
C. 3 kilo malunggay o mga katulad na dahon
D. 3 kilo ipil-ipil o madre cacao
E. 3 kilo (kangkong, alugbati, talbos ng kamote baging man o kahoy,
talinum, saluyot, uray

12
 a) “Bedding” ng banlat
a1. Paghaluin ang 10 sako ng hinimay na bunot ng niyog, 2 sako ng lupa at ½
kilong asin.
a2. Habang hinahalo ang mga sangkap ay i-spray ang IMO, FPJ, OHN, at FAA.
a3. Dapat mga 60% ang moisture o pagkabasa ng kabuuang mixture. Ito na ang
“bedding” .
b) Pang-spray para sa“Bedding” ng baboy
500 ml IMO
250 ml FPJ
650 ml FAA
100 ml OHN (luya)
1,500 ml

c) Pantanggal ng amoy
2 lata ng sardinas IMO
1 lata ng sardinas FPJ

Ihalo ang IMO at FPJ sa 16 litrong tubig o isang knapsack sprayer

Mga sangkap na paghahalu-haluin para sa pampalago ng halaman,

pampabulaklak, at pampakapit ng bulaklak:

Natural na PAMPALAGO PAMPABU- PAMPAKAPIT

Pataba at Pestisidyo NG HALAMAN LAKLAK NG BULAKLAK
IMO 350 100 300
FPJ 150 150 150
FAA 350
Calcium (Bone) 350
Calcium (Egg) 400
FFJ 200 150
OHN (luya) 150 200
1,000 1,000 1,000

160-320ml/16 liters of water (1knapsack sprayer)

13
Natural na
BILANG NG ARAW NG PAGHAHANDA
Pataba at Pestisidyo
IMO 3 araw pagpapaamag + 7 araw fermentation = 10 araw
FPJ 1 araw + 7 araw na pagbuburo
FAA 20 araw
Calcium (Bone) 30 araw
Calcium (Eggshell) 20 araw
FFJ 7 araw na pagbuburo
OHN (luya) 7 araw na pagbuburo + 12 araw = 17 araw
Natural attractant 1 araw

Para sa iba pang kaalaman, maaring makipagugnayan sa sumusunod:

FELIPA A SERRANO, Ph D
College Dean

ELENA M MANAIG
LOLITA D VIYAR, Ph D
EDITHA R PEREY
IMELDA M MORENO, Ph D

o sa sinumang staff ng

EXTENSION IMPLEMENTING UNIT

College of Agricultural Sciences and Technology
Laguna State Polytechnic University
Siniloan, Laguna

14