Banghay-Aralin sa Filipino III Ang Kasaysayan ng Noli Me Tangere March 4, 2013

A. Mga Kasanayan
1. Pagsusuring Pampanitikan Napalalawak ang kahulugan ng mga di-familyar na salitang nakapaloob sa paksa. 2. Pagsusuring Pangnilalaman Nabibigyang-tibay ang Mensaheng nais ipabatid ng paksa sa pamamagitan ng pagbabahagi ng opinyon. 3. Pagsusuring Pampanitikan Napahahalagahan ang kabuuan ng paksa. B. Mga Layunin Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahan na; 1. Nabibigyang-kahulugan ang mga di-familyar na salitang nakapaloob sa paksa 2. Naiisa-isa ang mga mahahalagang tauhan sa paksa gayundin ang mga katangian nito 3. Nakalalahok sa talakayan nang may kawilihan at may kaakibat na malawak na pag-unawa 4. Natutukoy ang bisang pangkaisipan gayundin ang talinghagang nakapaloob sa pamagat ng paksa 5. Napahahalagahan ang kabuuan ng paksa. C. Mga Nilalaman Ang seleksyong ito ay tumatalakay sa kaligirang kasaysayan ng Noli Me Tangere. Pinahahalagahan nito ang pagkakalikha ng nobelang ito at ang mahalagang papel nito sa ating lipunan. Ito ay isang nobelang panlipunan na tumutukoy sa mga kabuktutan ng rehimeng Kastila na maituturing na kanser ng lipunan. Sa seleksyon ding ito ay matatalakay ang ilan sa mga mahahalagang tauhan sa nobela. D. Esensyal na Pag-unawa Ang Noli Me Tangere ay isang nobelang panlipunan na tumatalakay sa mga depekto at kabuktutan ng mga Kastila. E. Dating Kaalaman Ito ay hango sa ebanghelyo ni Juan na nangangahulugang Huwag mo Akong Salingin. F. Bagong Kaalaman Ang nobelang ito ang susi sa kalayaan ng ating bansa at susi para magising ang diwang nasyonalismo nating mga Pilipino. Dahil dito, nagkaroon ng pambansang pagkakakilanlan ang ating bansa. G. Mga Kagamitan Teksto: Kasaysayan ng Noli Me Tangere Pah. 9 at 19 Kagamitan: larawan, biswal eyds, chalk Sanggunian: Obra Maestra (Noli Me Tangere)

H. Proseso Gawain ng Guro A. Introduksiyon 1. Panimula Magandang umaga sa inyo! Gawain ng Mag-aaral

Magandang umaga rin po G. Saudan, magandang umaga po mga Guro, ikinagagalak po naming kayong makitang muli.

Bago tayo dumako sa ating aralin, sumandali muna tayong tumahimik para sa isang panalangin. (Mananalangin ang guro) AMEN AMEN Bago kayo umupo, pakiayos muna ng inyong mga upuan. (aayusin ng mga bata ang upuan) Makakaupo na kayo. Sino ang liban ngayon? Wala po! Mabuti kung ganun. 2. Pagtalakay sa Aralin a. Pagganyak Ngayon klas, bago tayo tumungo sa ating aralin, may nais muna akong ibahaging Trivia para sa inyo. Kung sino man ang makakuha o makapagbigay ng tamang sagot ay makatatanggap ng gantimpala. Handa na ba kayo? Sino sa inyo ang nakaaalam ng kumpletong pangalan ni Rizal? Ikaw Ginoo, maaari mo bang isulat sa pisara ang iyong sagot? Okay maraming salamat! Alam ko namang iyan ang nalalaman ninyong kumpletong pangalan ni Rizal pero ayon sa tour guide namin, mayroon pang kadugsong ang kaniyang apelyido. Mayroon bang nakaaalam dito? Kung gayon ay bibigyan ko kayo clue. Ito ay nagsisimula sa Q at nagtatapos sa S. Okay klas, ito ay Quintos na nagmula sa bahagi ng kaniyang Ina.
Ang kaniyang ama ay may pangalang Francisco Engracio Rizal Mercado y Alejandro at ang kaniyang ina naman ay Teodora Morales Alonso Realonda y Quintos. Sa madaling salita, siya ay may pangalang? Magaling!

Opo! Ako po!

Jos Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda

Wala po.

Jos Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda Quintos po.

B. Interaksyon
A. Paghahawan ng Sagabal Bago tayo tuluyang dumako sa ating aralin ay atin munang bigyan ng kahulugan ang mga di-familyar na salitang nakapaloob sa paksa. Gagawin natin ito sa pamamagitan ng laro. Pamilyar ba kayo sa larong Bring Me? Para mas maging malinaw, narito ang Mekaniks. *Ang mga mag-aaral ay mahahati sa apat na pangkat. Paunahan ang bawat pangkat na maibigay sa guro ang anumang bagay na sasabihin nito at ang unang pangkat na makapagdadala ang siyang may pagkakataong sumagot. Kapag hindi naibigay ng naunang pangkat ang sagot, magkakaroon lamang sila ng 1 puntos at may pagkakataon ang ibang pangkat na sagutin ito at sila rin ay mabibigyan ng 1 puntos. Maliwanag ba? Panuto: ibigay ang kahulugan ng mga salita sa ibaba. 1. 2. 3. 4. 5. Napabantog Ibinuhos ang kaluluwa at diwa Magugugol Nababalam Noli Me Tangere *Matapos maibigay ang kahulugan ng bawat salita, ito ay gagamitin ng mga mag-aaral sa pangungusap. B. Talakayan Ngayon naman ay dumako na tayo sa pagtalakay sa ating paksa. Ngayon ay babalik tayo sa nakaraan at tutuklasin natin ang katangi-tanging kasaysayan ng Noli Me Tangere. Sino sa inyo ang may librong ito sa kanilang tahanan? Okay, Ginoo, nabasa mo na ba ang librong ito? Ano ang mga nalalaman mo tungkol sa nobelang ito? Maraming Salamat! Sino pa ang may nalalaman tungkol dito?

Opo!

Sagot: Napatanyag/nakilala Ibinigay ang lahat ng makakaya Magagamit Maaantala Huwag mo akong Salingin

Ako po! Opo! Ito po ay isang nobelang panlipunan na isinulat ng ating Pambansang Bayani na si Dr. Jose Rizal. Ang pamagat po nito ay nangangahulungang Huwag mo akong Salingin na hango sa Bibliya. Si Rizal po ay 24 na taong gulang nang sulatin ito. Siya noon ay nasa Madrid. Ang unang kalahati ay isinulat niya dito, ang ikaapat na bahagi ay sa Paris at ang natitirang ikaapat na bahagi ay sa Germany . Natapos ang nobelang ito noong ika-21 ng Pebrero, 1887.

Okay. Maraming Salamat! Iyan nga ang naging kasaysayan kung saan at kailan nalikha ang Noli Me Tangere. Ngayon

naman ay tuklasin natin kung paano ito nalikha. Siyempre, bago tayo makasulat ay kailangan na mayroon tayong inspirasyon o pinaghuhugutan. Ano ang nagtulak sa kanya para sulatin ito?

Hindi po orihinal na ideya ni Rizal ang pagsulat nito kundi pumasok lamang ito sa kaniyang isip matapos niyang basahin ang The Wandering Jew o Ang Hudyong Lagalag ni Eugenio Sue. Siya ay nakipagtulungan kay Lopez Jaena at ilang kababayan sa Madrid subalit hindi nila binigyang halaga ang hangarin niyang iyon.

Magaling! Ayon sa aking napanuod, mas gusto ng mga kababayang iyon ni Rizal na sumulat tungkol sa babae, sugal, bisyo at kung anuman ang kanilang kinahihiligan dahil ayon sa kanila, mas gusto nila ang mga ganoong uri ng paksa. At nang dahil nga sa hindi niya matiis na Makita ang kaniyang mga kababayan sa sarili nitong bayan, naisipan niyang isulat ito nang mag-isa. Sa pagkakasulat nito, ano ang naging epekto nito sa mg Pilipino maging sa mga Kastila?

Tama! Naging madali ba ang pagkakalathala nito?

Nagising po ang diwang Nasyonalismo ng mga Pilipino, silay namulat sa katotohanang sila ay alipin sa sarili nilang bayan. Sa kanilang banda po ay naging maisinit naman ang tainga at mata ng mga Kastila kay Rizal. Hindi po dahil sobrang pagtitipid po at hirap ang naranasan ni Rizal para lang dito. Naranasan po niyang 2 beses lang kumain sa buong maghapon sa isang maliit na restawran sa kagustuhan niyang makaipon ng perang magagamit sa pagpapalimbag nito. Dito pa lang po ay matatatanto na natin kung gaano ang paghahangad niya na ito ay malathala dahil alam po niyang ito ang susi para sa isang mapayapang paraan ng pagkakamit ng nakaraan.

Magaling! At mayroong sinasabi na naging tagapagligtas ng nobleng ito. Sino siya at ano ang kaniyang nagawa?

Mabuti na lang talaga at may mga mabubuting tao na nagmimistulang anghel at sobrang laki ng pasasalamat natin sa kanila dahil kung wala siya, marahil ay alipin pa rin tayo sa ating sariling bayan at walang naglalakas-loob na isigaw ang kanilang mga naghihimagsik na damdamin para sa kalayaan. Naging matagumpay ba ang pagkakalimbag nito?

Siya po si Dr. Maximo Viola na nagpahiram ng 300 piso kay Rizal na ginamit niya sa pagpapalimbag nito. Ngunit hindi naman po nagtagal at nabayaran din niya ito nang magpadala ang kaniyang kapatid na si Paciano ng 1,000 piso.

Opo. Ito po ay natapos ilimbag sa Imprenta Lette sa Berlin ng mga 2,000 sipi at natapos noong Marso, 1887.

Okay. Maraming salamat! Ano naman ang naging bunga ng pagkakalikha nito?

Sa isang di-tuwirang paraan, ito po ay nakaimpluwensiya sa rebolusyon at napukaw ang damdamin ng mga Pilipino na lumaban bagamat nananalig pa rin siya na sanay sa isang mapayapang pagkilos makamit ang kalayaan.

Tama! Ngayon klas, paano nailigtas ang manuskritong ito sa panahon ng paglalaban ng mga Amerikano at Hapones sa Maynila noong 1945?

Itinago po ito sa isang pader na tinapakan ng semento. Nabili po ito ng pamahalaan ng Pilipinas sa halagang 25,000 piso ayon na rin sa kapasyahan ng Batasan ng Pilipinas at sa pagmamalasakit nina Speaker Osmena at Vice Gov. Gilbert at sa ngayon, ito po ay nasa pag-iingat ng The National Library.

Maraming salamat! Talaga naming napakamakasaysayan ng pagkakalimbag ng nobelang ito. Ngayon klas, bakit mahalaga na pag-aralan ang kasaysayan ng Noli Me Tangere?

Dahil mahalaga po na lumingon tayo sa nakaraan at malaman kung gaano kaigting ang pagnanais ni Rizal na mailathala ito. Dahil po dito, namulat po tayo sa katotohanang dapat po tayong magsilbi at tumulong sa ating bayan sa simpleng bagay at paraan na alam natin.

Tumpak! Magaling! Ngayon naman klas, ngayong nabigyang linaw na ang ating isip tungkol sa nobelang ito, maaari na nating tanggalin ang mga tanong sa ibabaw at tunghayan natin kung sino ang natatakpan nito. *(tatanggalin ng guro ang mga tanong at malalantad ang larawan ni Rizal.) Ngayon klas ay makikita ninyo ang larawan ni Rizal. Buung-buo at tila walang pagsisisi. Kanina klas, kung hindi nasagot ang tanong na ano, marahil ay walang ulo si Rizal. Kung gayon, mawawalan siya ng utak at hindi rin niya maisusulat ang Noli. Kung hindi naman nasagot ang gitnang bahagi, marahil ay walang bituka si Rizal at tiyak na mamamatay siya. At kung hindi naman nasagot ang tanong na Bakit, marahil ay wala siyang paa. Ibig sabihin lang nito ay hindi niya malalakbay ang daigidig at hindi siya makakukuha ng mga kaalaman buhat dito. Ngayon klas, ano ang nais niyong sabihin sa kanya ngayong kaharap na ninyo siya.

Sino pa?

Nais ko pong sabihin sa kanya na Maraming salamat dahil kung hindi dahil sa kanya, hindi tayo Malaya ngayon. Ako po, nais kong sabihin sa kanya na ako man po ay tutulong sa bansa sa simpleng paraan na kapakipakinabang na alam ko.

Maraming salamat! Ngayong natuklasan na natin ang kasaysayan ng Noli Me Tangere, sana ay maisabuhay natin ang mensaheng nais ipaabot ni Rizal sa atin na dapat ay pahalagahan at magmalasakit tayo sa ating bayan. Ngayon naman ay pahapyawan naman natin ang ilang mahahalagang tauhan sa nobelang ito na nag-iwan nga marka sa kanilang papel na ginampanan. Hahatiin ko kayo ngayon sa dalawang pangkat. Mayroon akong dalawang larawan dito at kailangan ninyong ilagay sa katapat nito ang pangalan nila. Ngayon ay kailangan ko ng tig-aanim na kinatawan sa bawat pangkat. Maliwanag ba? *(isasagawa ng bawat pangkat ang Gawain) Natapos nyo na ba? Magaling! Ngayon naman ay kailangan ninyong ipakilala sa klase ang mga tauhan. Ang unang pangkat na matatapos ang siyang mananalo at magkakaroon ng pagkakataong ipakilala ang mga tauhan. Mga tauhan sa larawan: 1. Maria Clara

Opo.

Opo.

-Si Maria Clara de los Santos y Alba o Maria Clara,

ay ang mayuming kasintahan ni Crisostomo; mutya ng San Diego na inihimatong anak ng kanyang ina na si Doa Pia Alba kay Padre Damaso. -Si Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin o Crisostomo o Ibarra, ay isang binatang nag-aral sa Europa; nangarap na makapagpatayo ng paaralan upang matiyak ang magandang kinabukasan ng mga kabataan ng San Diego. - malayong pamangkin ni Don Tiburcio at pinsan ng inaanak ni Padre Damaso na napili niya para mapangasawa ni Maria Clara. -Si Elias ay isang bangkero at magsasakang tumulong kay Ibarra para makilala ang kanyang bayan at ang mga suliranin nito. -o Bernardo Salvi, kurang pumalit kay Padre Damaso, nagkaroon ng lihim na pagtatangi kay Maria Clara. -Si Damaso Verdolagas o Padre Damaso, ay isang kurang Pransiskano na napalipat ng ibang parokya matapos maglingkod ng matagal na panahon sa San Diego; tunay na ama ni Maria Clara. - Si Don Santiago de los Santos o Kapitan Tiago, ay isang mangangalakal na tiga-Binondo; amaamahan ni Maria Clara. -Si Donya Victorina de los Reyes de Espadanya o Donya Victorina, ay isang babaing nagpapanggap na mestisang Kastila kung kaya abutabot ang kolorete sa mukha at maling pangangastila. -isang matapat na tinyente ng mga guwardiya sibil na nagsalaysay kay Ibarra ng tungkol sa kasawiang

2. Ibarra

3. Linares

4. Elias 5. Padre Salvi

6. Padre Damaso

7. Kapitan Tiago

8. Donya Victorina

9. Tinyente Guevara 10. Sisa, Basilio at Crispin

sinapit ng kanyang ama. -Si Narcisa o Sisa, ay isang masintahing ina na ang tanging kasalanan ay ang pagkakaroon ng asawang pabaya at malupit. Si Basilio at Crispin ay mga magkapatid na anak ni Sisa; sila ang sakristan at tagatugtog ng kampana sa simbahan ng San Diego.

Maraming Salamat! Ang unang pangkat ang nagwagi.

C. INTEGRASYON

a. Gawain/Laro Ngayon naman klas, magkakaroon tayo ng isang laro. Mayroon akong tinipon na mga tanong na mula sa ating paksa. Mekaniks: Mahahati kayong muli sa dalawang pangkat. Sa bawat tanong ay paunahang sumagot ang bawat kinatawan sa pamamagitan ng pagsusulat sa pisara. Matapos na maibigay ang tamang sagot, pipili ang kinatawan ng lobo at itoy kaniyang papuputukin. Sa loob ng lobo ay mayroong puntos at premyo para pangkat. Naunawaan nyo ba? Mga Puntos at Sorpresa: 1. Lobo1 = 3 puntos at dalawang katol 2. Lobo2 = 5 puntos at 3 pack na suka 3. Lobo3 = 2 puntos at 3 pirasong Saging 4. Lobo4= 4 na puntos at dalawang Kape 5. Lobo5= 5 puntos at 3 lolipop 6. Lobo6= 4 na puntos at isang Mansanas 7. Lobo7= 3 puntos at isang balot na Mani Panuto: Ibigay ang tamang sagot sa bawat tanong. 1. Ano ang nabasa ni Rizal at naisulat niya ang Nobelang Noli Me Tangere? 2. Ano ang ikapitong apelyido ni Rizal? 3. Kailan natapos ang pagpapalimbag sa Noli Me Tangere? 4. Siya ang itinuturing na tagapagligtas ng Noli Me Tangere. 5. Siya ay isang bangkero at magsasakang
tumulong kay Ibarra para makilala ang kanyang

Opo.

Sagot:

The Wandering Jew ni Eugenio Sue Quintos Marso, 1887

Dr. Maximo Viola

Elias

bayan at ang mga suliranin nito.

6. Saang ebanghelyo ng bibliya kinuha ni Rizal ang pamagat ng kaniyang nobela? 7. Siya ay isang binatang nag-aral sa Europa;
nangarap na makapagpatayo ng paaralan upang matiyak ang magandang kinabukasan ng mga kabataan ng San Diego.

Ebanghelyo ni Juan

Crisostomo Ibarra

b. Paglalahat Muli, ano nga ulit ang kahulugan ng Noli Me Tangere? Bakit mahalaga na pag-aralan ang nobelang ito?

Huwag mo akong salingin Upang malaman natin ang hirap na naranasan ni Rizal para lang maipalimbag ito at maipamulat sa atin na mahalaga ang pagmamalasakit at pagtulong sa ating Inangbayan.

c. Paglalapat Kung ikaw si Rizal, ipipilit mo rin bang maipalimbag ang nobelang ito? Bilang isang kabataan, paano ka makakatulong sa ating bayan? d. Pagtataya Ngayon klas, pakitabi na ng inyong mga gamit at tumahimik para sa isang maikling pagsusulit. Panuto: Ibigay ang hinihingi ng mga sumusunod. 1. Magbigay ng 5 pangunahing tauhan sa nobela. 6-7. Ano ang naging bunga ng nobelang ito sa ating lipunan? 8-10. kung hindi naipalimbag ang nobelang ito, ano sa palagay mo ang kalagayan ng ating bansa? e. Takdang aralin Ibuod ang Kabanata 1-5 ng Noli Me Tangere. Kilalanin ang mga tauhan at itala ang mga mahahalagang pangyayari sa bawat kabanata.

Opo, dahil alam kong ito ang susi para sa kalayaan ng ating bansa. Sa pamamagitan ng pagiging mabuting huwaran sa iba at paggawa ng mga bagay na makabubuti sa lahat.

MICHAEL D. SAUDAN BSED-IV (Filipino) Inihanda ni: