EBOLUSYON NG WIKANG FILIPINO

Bawat bansa ay may kaniya-kaniyang pagkakakilanlan. Maaring ito ay sa porma ng

watawat, sa himig ng pambansang awit, o sa wikang sinasalita. Tulad din ng ibang
bansang malaya, ang Pilipinas ay may sarili ding wika. Ngunit saan nga ba
nagsimula ang wikang Filipino? Kusa lamang ba itong sumibol? Ito ba ay isang
wikang hiram? O ito ba ay pinagsama-samang mga salita mula sa iba’t-ibang
kultura?

May siyam na pamilya ng wika sa buong daigdig at kinabibilangan ito ng humigit-

kumulang 3,000 pangunahing wika. Isa sa siyam na ito ay kinabibilangan ng wika sa
Pilipinas. Ang ating wika ay nasasaklawan ng pamilyang Austronesian o Malayo-
Polynesian na kinabibilangan ng mga kawikaan sa Timog Silangang Asya gaya ng
Indonesia at Malaysia.
Sawaiori at Jahori, Mela-nesia, at Malay ay ang tatlong subpamilyang nasa ilalim ng
pamilyang Malayo-Polynesian. Sa mga sub-pamilyang ito, ang ating wika ay
napapaloob sa Malay bilang sangay na Tagala.

Itinuturing pangunahing wikang katutubo ang Tagalog, Ilocano, Pangasinan, Kapam-

pangan, Bicol, Waray o Samar-Leyte, Cebuano, Hiligaynon o Ilongo, Maranaw,
Tausug, at Maguindanao, batay sa dami ng populasyon o porsyento ng mga tao na
gumagamit, nagasalita, nagsusulat, at nakakaunawa rito. Halos lahat ng mga
wikang ito ay may kanya-kanyang dayalekto, gaya ng Tagalog (Tagalog-Rizal,
Tagalog-Bulacan, Tagalog-Batangas, Tagalog-Marinduque, Tagalog-Cavite, at iba pa.
Gauyundin sa Cebuano, na kung saan ay may Cebuano-Cebu, Cebuano-Bohol,
Cebuano-Surigao, at iba pa. Ang Hiligaynon naman ay mayroong Aklanon, Kiniray-a,
Cuyunon, Palaweño, Ilongo, at iba pa. Ang Bicol ay mayroong Naga, Legaspi, Bato,
Buhi, Catanduanes, Sorsogon, Masbateño, at iba pa. Samantala ang Ilocano naman
ay may Ilocos, Abra, Cagayan, Samtoy, Ibanag, Bulubundukin, at iba pa.

Ang alif-ba-ta at abecedario

Bago pa dumating ang mga banyaga dito sa Pilipinas tulad ng mga Kastila, ang mga
katutubong Pilipino ay may sarili ng alpabeto at sistema ng pagbabaybay na mas
kilala sa tawag na “alibata” o alif-ba-ta sa Arabo. Ang matandang alpabeto ng mga
katutubo ay syllabic at binubuo ng tatlong patinig (vowels) at labing-apat na katinig
(consonants). Ang patinig ay mayroong a, e, at i, samantalang ang o at u naman ay
may iisa lamang tunog na lubhang nakalilito. Bawat isa sa mga katinig ay binabasa
na may kasama na patinig a, kapag ito ay walang marka sa itaas o sa ibaba na mas
kilala sa tawag na “kudlit,” o isang uri ng marka na ginagamit sa mga matatandang
sistema ng pagsusulat. Kapag ito naman ay may kudlit sa ibaba, ang patinig a, ay
napapalitan ng patinig o o di kaya ay u. Ngunit kung ang kudlit naman ay nasa
itaas, ang patinig ay nagiging e o i.

Nang sinakop ng mga Kastilang mananakop ang Pilipinas, pilit na binago ng mga ito
ang kulturang pangkatutubo ng mga sinaunang Pilipino. Binura ng mga Espanyol
ang mga paganong pag-uugali ng mga katutubo, kabilang na ang pag-iiba sa
sistema ng pag-susulat, pagbasa at mga salita ng mga ito. Ipinakilala ng mga
Kastila ang kanilang sariling bersyon ng alibata, ang abecedario o ang alpabetong
Espanyol.
Nang dumating naman ang mga Amerikano sa Pilipinas, ipinatupad ang patakarang
alinsunod sa ilang patakarang ipinatupad ng mga mananakop na Kastila. Ang mga
ito ay ang pagyakap sa Kristyanismo at ang pagiging sibilisado ng mga pamayanan.
Ipinalaganap ng mga Amerikano ang pam-publikong sistema ng edukasyon. Ginamit
ang wikang Ingles bilang pangunahing instrumento sa pagtuturo kaya ang
Hispanisasyon ng mga Kastila ay napalitan ng Amerikanisasyon.

Ang Surian ng Wikang Pambansa

Nang manungkulan si Manuel L. Quezon bilang Pangulo ng Komonwelt at si Sergio

Osmeña bilang pangalawang Pangulo, binig-yan pansin ang isyung “nasyonalismo.”
Naniniwala ang mga liderato ng bansa noon na dapat magkaroon ng isang
pangkalahatang pambansang wika na siyang mahalaga sa pagtataguyod ng
pangkabuuang unawaan at pagkikintal ng pambansang pagmamalaki ng
sambayanan. Ayon sa Artikulo XIV, Sekyon 3 ng Konstitisyong 1935, ang magiging
bagong wika ay ibabase sa mga kasalukyang katutubong wikang meron sa ating
bansa.

Ang Unang Pambansang Asemblea noong ika-13 ng Nobyembre, 1937, ang siyang
bumuo sa Institusyon ng Wikang Pambansa. Ang mga naging kasapi sa komiteng ito
ay sina Jaime de Veyra (Hiligaynon), Santiago Fonacier (Ilocano), Casimiro Perfecto
(Bicol), Felix Rodriguez (Samarnon), Felix Sotto (Cebuano), Cecilio Lopez (Tagalog),
Hadji Butu (Maranao-Maguindanao), Isidro Abad (Cebuano), Zoilo Hilario
(Pampango), Jose Zulueta (Pangasinan), at Lope K. Santos (Tagalog).

Nang binuo ang Commonwealth Constitution, ang wikang “Tagalog” ang siyang
naging pambansang wika ng Pilipinas, ayon na rin sa Executive Order Bilang 134.
Ang mga naging batayan nito ay ang: pagiging lingua franca nito, o paggamit ng
Tagalog sa maraming sangay ng komersyo at kalakalan; ang dami ng katutubong
nagsasalita nito, sa dahilang ang wikang ito ay ang pangunahing ginagami
 IMPLUWENSYA NG ESPANYOL SA ATING BANSA

SISTEMA NG EDUKASYON:
mga prayle ang unang nagbukas ng mga paaralan sa kapuluan alinsunod na rin sa
kautusan ng hari ng Spain na palaganapin ang Kristiyanismo sa bansa. Sa
pamamagitan ng mga paaralang pangparokya na kanilang itinatag, itinuro ang mga
sakramento, dasal, at iba pang paraan ng pananampalatayang Kristiyano. Nagtayo
ang mga espanyol ng mga kolehyo tulad ng Colegio de Santa Potenciana, COlegio
de San Ignacio, Colegio-Seminario de San Jose, Colegio de Santo Tomas ( na ngayo'y
University of Santo Tomas) at Colegio de San Juan De Letran.

LIBANGAN
Natuto ng iba't ibang paraan ng paglilibang ang mga pilipino. Natutuhan nila sa
mga espanyol ang paglalaro ng baraha, sabong, karera ng kabayo, loterya, at cara y
cruz.

KULTURA
Itinatag ng mga espanyol ang mga bayan at lalawigan. BAwat bayan ay may patron.
Ipinakilala ng mga espanyol ang pagsamba sa iba't ibang santo bilang patron.
Nagdaos sila ng mga pista taun-taon sda iba't ibang lalawigan para sa mga santong
nakatulong sa kanila. Ilan sa mga pistang kilala ay ang Moriones sa Marinduque,
Pahiyas sa Lucban, Quezon at Hermosa sa Zamboanga.

PAGKAIN
Makikita sa panghimagas ang impluwensiya ng kastila. Karamihan sa Mga putaheng
ginagamitan ng itlog at gatas ay halaw sa lutuing kastila, tulad ng leche flan, braso
de mercedes, at pastillas.
At ang mga Kastila ang nagpakilala sa atin ng Kristiyanismo, at kundi dahil sa
kanila, hindi natin makikilala ang salitang "nasyonalismo".

Lahat na yata ng aspeto sa buhay ng mga Pilipino ay naimpluwensya ng mga

Espanyol. Unang-una ang Katolisismong pananampalataya at pagdiriwang ng mga
fiesta. Sa edukasyon, pilit na itinuro ang relihiyon at wikang Espanyol. Kaya
kapansin-pansin ang mga hiram na salita gaya ng mesa, taza, tinidor at iba pa. Ang
mga pangalan din ng mga Filipino ay pinalitan. Maraming Filipino ngayon ay may
apilyidong Espanyol gaya ng Chavez, Zamora, Quezon, Rodriguez, atbp. May
impluwensya din ang mga Espanyol sa pananamit at pagluluto.