You are on page 1of 14

“Bagong USOk sa mga Kabataan”

Panimula
Sa panahon ngayon, hindi maitatangging tunay na laganap na ang
paninigarilyo sa Pilipinas. Kung inyong mapapansin, tila bawat sulok ng
ating bansa ay pinupugaran ng mga nagbebenta at gumagamit ng
sigarilyo. Mapaartista man o propesyunal, drayber o kahit ang mismong
mga doktor at nars sa mga ospital ay kabilang sa populasyong ito. Kahit na
ang mga mahihirap o tambay na ginagapang na lamang ang kanilang
pang- araw-araw na kakainin ay maaaring malakas ding manigarilyo. Dahil
dito, hindi na nakapagtataka pa kung tutularan ng kabataan ang ganitong
gawain.
Ang paninigarilyo ng kabataan ay maituturing na isa sa mga
nangungunang isyung patuloy na pinagtatalunan at sinusubukang maibsan.
Patuloy ang pagtaas ng bilang ng mga kabataang nalululong sa bisyong ito.
Dagdag pa rito ang kaalamang dumarami at tila pabata pa nang pabata
ang mga sumusubok manigarilyo. Patuloy ang ganitong paglaganap kahit
na marami ng mga solusyon at batas ang isinasagawa at isinasakatuparan
upang labanan o di kaya naman ay mabawasan ang paglaganap ng
gawaing ito.
Ang pamanahong papel na ito ay nagbibigay atensyon sa mga
karanasan ng mga batang Pilipinong naninigarilyo. Kabilang na rito ang
kanilang mga dahilan at pananaw ukol sa paninigarilyo pati na rin ang
pagbabagong naidulot nito sa kanilang pamumuhay. Nakapaloob din dito
ang ilang mga suhestyon sa pagtigil o pagbabawas ng paninigarilyo.

Layunin
Nais makamit ng pag-aaral na ito ang mga sumusunod na layunin:
paglalahad ng mga impormasyon tungkol sa kalagayan ng mga kabataang
Pilipino kaugnay sa paninigarilyo; pagtatala ng mga karaniwang dahilan at
salik na nakaaapekto sa desisyon ng kabataan na manigarilyo at mga
karaniwang epekto ng paninigarilyo lalo na kung bata pa lamang ay
nasimulan na ang ganitong bisyo; at pagbibigay ng ilang mga mungkahi at
solusyon upang makatulong sa mga nais tumigil sa paninigarilyo.

I. Mga Kaugnay na Babasahin o Literatura


A. Kalagayan ng Paninigarilyo ng Kabataan sa Pilipinas
Laganap na sa ating lipunan ngayon ang mga batang naninigarilyo.
Nakalahad dito ang ilang istadistika at impormasyon tungkol sa mga
batang naninigarilyo sa Pilipinas:
· 20% ng kabataang Pilipino ay nagsisimulang manigarilyo sa edad na
10 pababa. (Miguel-Baquilod, M., NEC, 2001)
· Isa sa tatlo o 27% ng kabataang Pilipino ay naninigarilyo.
(Global Youth Tobacco Survey ng World Health Organization at
Center for Disease Control and Prevention, 2007)
· Halos 40% ng mga batang lalaki ay naninigarilyo. (WHO, 2002)
· Apat sa sampung estudyante na may edad na 13-15 ay
nakapanigarilyo na. (CDC-MMWR, 2003)
· Isa sa walong estudyante na may edad na 13-15 ay nagsimulang
manigarilyo bago ang edad na 10. (CDC-MMWR, 2003)
· May mas malaking posibilidad na manigarilyo ang mga batang lalaki
kaysa sa mga babae. (CDC-MMWR, 2003)
· Ang mga batang may magulang na naninigarilyo ay may mataas na
posibilidad na manigarilyo rin pagtanda. (FCAP)
· 62% ng mga batang Pilipino ay pinagbebentahan ng sigarilyo sa mga
tindahan. ( CDC-MMWR, 2005)
· Ang mga bata na malapit sa kanilang mga magulang ay may mas
mababang posibilidad na manigarilyo. ( Teen Tobacco Epidemic in
Asia, 2004)

Sa mga susunod na bahagi ng pag-aaral na ito ay ipapakita ang ilang mga


dahilan kung bakit mahirap tanggalin sa ating lipunan ang bisyong ito.
B. Mga Salik at Dahilan ng Paninigarilyo ng Kabataang Pilipino
Sa bawat batang naninigarilyo ay mayroong kwento sa likod nito. Pare-
pareho man silang nag-umpisang manigarilyo sa murang edad, iba-iba pa rin ang
kani-kanilang mga dahilan. Ilan sa mga dahilan o salik na nakaaapekto sa
kanilang desisyong manigarilyo ay ang mga sumusunod: Estado o kalagayan sa
buhay, paninigarilyo ng magulang, kapatid, at iba pang kamag-anak, kakulangan
ng patnubay ng magulang sa paglaki, peer pressure, kahinaan ng loob sa
pagharap sa mga problema, pampalipas oras (relaxation or to relieve stress) at
ang availability at murang presyo ng sigarilyo. (J. S. Ahluwalia, K. Resnicow, at W.
S. Clark. 1998)
Hindi nililimita sa mga nakalista sa itaas ang mga maaring dahilan o salik sa
paninigarilyo ng kabataan, sapagkat ang desisyong manigarilyo ay sadyang
sabdyektibo.
C. Mga Nilalaman ng Sigarilyo na Nakaaapekto sa Kalusugan ng
Gumagamit
Ang isang sigarilyo ay binubuo ng iba't ibang kemikal na ginagamit sa pang
araw araw na buhay sa pormang insecticide (Nicotine), ginagamit sa lason
(Arsenic) hanggang sa mga kilalang kemikal na nakapagsisimula ng kanser. Ang
mga sumusunod ay ang mga pangunahing nakasisira sa kalusugan ng sino mang
naninigarilyo: ( www.50plushealth.co.uk at
http://www.bloodindex.org/content_cigarette.php)
 Nicotine

Ito ay isang insecticide at herbicide na


nakalalason sa nervous system ng isang tao.
Ito ang pangunahing nakadudulot ng adiksyon
sa naninigarilyo. Pinaparalisa nito ang mga
muscles of respiration o paghinga kapag ito ay
kinonsumo nang higit sa kaya ng ating
katawan. Ang taong makalalanghap ng
nicotine ay makakaramdam ng pagkairita,
pagkagutom at pagbaba ng konsentrasyon.
Ang nicotine na may mahinang konsentrasyon
ay isang stimulant na nakapagpapahusay ng
kaisipan, konsentrasyon at memorya ng isang
tao (helpwithsmoking.com). Ito ay isang droga
na nakapagpapataas ng bahagdan ng dami ng
Dopamine, isang neurotransmitter na may
kaugnayan sa sensation ng sarap at saya, sa
ating katawan. Ito ang dahilan kung kaya
nakadarama ng sensation ng pagka-relax ang
mga gumagamit nito. Ang nicotine din ay
nakakapagpahina ng gana kumain kaya naman
ang mga kababaihan na gumagamit nito ay
nahihirapan tumigil sapagkat sila'y
nangangamba na bigla silang tataba sa
paghinto nila nito.
Kahit na kaunting nicotine lang ang pumapasok sa loob ng katawan, may
kakayahan pa rin ito na gawing nicotine dependent ang sinumang
gumamit kaya naman napakahirap para sa kanila ang huminto sa
paninigarilyo. Ang mga taong naadik dito ay nakararanas ng mga
tinatawag na withdrawal symptoms tulad ng pagkahilo, pagkagalit, at
lubos na kalungkutan sa tuwing sinusubukan nilang ihinto ito.
 Tar
Ito ay isa sa mga nagdudulot ng kanser sa mga naninigarilyo. 95% ng
insidente ng lung cancer ay nag-uugat sa pagkalanghap ng tar. Kapag
sumobra ang exposure sa kemikal na ito, naninigarilyo man o hindi ay
magkakaroon ng malaking posibilidad na magkaroon ng kanser sa baga.
 Carbon Monoxide
Pinapalitan nito ang oxygen sa katawan na makasasama sa kalusugan ng
tao; mauubusan ang supply ng oxygen sa buong katawan na magdudulot ng
pagkahina ng mga ugat at tissue na kapag hindi nabigyan ng sapat na
hangin ay mamamatay hanggang ang indibidwal ay mamamatay rin. Ito rin
ay nagdudulot ng pagsikip ng mga daluyan ng dugo na dahilan ng mga
komplikasyon sa puso.
Karamihan sa mga kemikal ng sigarilyo ay tinatawag na irritants. Sinisira
nito ang mga sinasabing cilia o filter ng ating respiratory system hanggang sa
puntong hindi na maaaring linisin ang anumang hangin na pumapasok dito. Dahil
dito, makararanas ang gumagamit ng matinding pag-ubo, kahirapan sa paghinga,
hanggang sa pagkasira ng baga. Sinasabing umaabot sa 4000 ang mga
irritants sa isang sigarilyo at lahat ng iyon ay nalalanghap, hindi lamang ng
gumagamit kundi pati na rin ang mga tao sa kanyang paligid.

D. Mga Epekto ng Paninigarilyo


Alam nating maraming masasamang epekto ang paninigarilyo sa ating
populasyon. Ngunit, bakit nga ba patuloy pa rin ang paglaganap nito hanggang
sa kasalukuyan? Isa sa pinakamahalagang dahilan ay ang tinatatawag na peer
pressure kung saan naiimpluwensyahang
manigarilyo ang isang bata ng kanyang mga kaibigan dahilan sa kagustuhang
makisama sa mga ito (helpwithsmoking.com). Ang ilan naman ay nagsasabi na
ito ay nakapagbibigay ng relaxing
sensation, ngunit sa katunayan ay nagdudulot ito ng ganitong pakiramdam
dahil may iba pang
ginagawa ang tao na nakapagpapa-relax habang naninigarilyo tulad ng pag- upo,
pakikipagkwentuhan, atbp. (helpwithsmoking.com). Ang ilan naman ay nagsasabi
na ang
paninigarilyo ay nakatutulong mag-isip. Ito ay nakapagbibigay ng bagay (ang
sigarilyo) para pagtuunan ng ating kumpletong atensyon at samakatuwid
nakakatulong sa ating konsentrasyon (Dichter 1947), ngunit ito ay maituturing
lamang na sekondaryang epekto. Ang ilang nabanggit na mga psychological na
epekto ng paninigarilyo ay hindi nangyayari sa lahat sapagkat nasa isip lang ito
ng gumagamit. Bagamat sinasabi ng ilan na nakakatulong ito sa kanila, kaakibat
naman nito ang mga pinsalang matatamo sa paggamit nito at hindi ito
matutumbasan ng mga nabanggit na mabuting epekto.
Ang pinakakilalang epekto ng paninigarilyo sa katawan ng tao ay ang
pagiging mas vulnerable sa sakit (Martin, 2008). Ilan sa mga sakit na maaaring
makuha sa paninigarilyo ay ang kanser sa baga at ilang mga komplikasyon sa
puso. Maaari rin itong magresulta sa abnormal na panganganak sa mga
naninigarilyong kababaihan (www.prolife.org.ph) . Ito rin ay maaaring makasira
sa itsura ng isang tao tulad ng paninilaw ng labi at mga daliri pati na rin ang
pagkasira ng ngipin, at pagbaho ng katawan (Clarke, 1986). Nasisira din ang
reputasyon ng mga gumagamit nito sapagkat ang kultura natin ay mayroong
negatibong pananaw sa mga naninigarilyo (www.prolife.org.ph). Ang patuloy na
paninigarilyo ay maaaring magdulot ng adiksyon, kung saan sa patuloy na
paggamit ng sigarilyo ay unti-unti silang sumasalalay dito (Salazar, 2007) . Ang
mga taong naadik dito, lalo na ang mga mahihirap, ay maaaring magkaroon ng
dagdag na gastos na siya namang magdudulot ng dagdag na kahirapan
(Mahonev, 2003). Siyam sa bawat sampung naninigarilyo ay may kaalaman sa
mga bantang ito subalit patuloy pa rin silang naninigarilyo (Pazzibugan, 2008).
E. Paano Mababawasan ang Paninigarilyo ng Kabataang Pilipino?
1. Paano Pipigilin?
Ang mga magulang ay may pinakamalaking impluwensya sa kanilang
mga anak. Ang mga bata ay natututo sa panggagaya sa kanilang mga
nakikita, partikular sa mga gawain ng kanilang mga magulang. Dahil dito,
napakaimportanteng magsilbing mabuting modelo ang mga magulang at
patnubayan ang mga anak habang sila ay lumalaki. Ang mga sumusunod ay
mga pahayag ni Scott, S.,L.P.C.,L.M.F.T. na tungkol sa ilan sa mga maaaring
gawin ng mga magulang upang maiwasan na matutong manigarilyo ang
kani- kanilang anak: maging isang mabuting modelo sa anak; kung ayaw
ninyo silang manigarilyo, siguraduhing kayo mismo ay hindi naninigarilyo;
turuan at ipaalam sa anak ang mga hindi mabuting epekto ng paninigarilyo
tulad ng mga sakit na maidudulot nito, mga masasayang na pera at ang
kasamaang dulot nito sa kalikasan; maging vocal sa pagsulong ng isang
smoke- free environment. Halimbawa, sa bahay, siguraduhing walang mga
sigarilyo at ashtrays; sa tuwing kayo ay kakain sa labas, imungkahi sa
restawran na magsadya ng mas malaking espasyo para sa non- smoking
area kaysa sa mga smoking areas; magreklamo sa mga kompanya ng
tobacco na ang kanilang mga advertisements ay hindi kaaya-ayang makita
ng mga batang nasa murang edad; at turuan ang mga anak na manindigan
sa mga prinsipyo lalo na kapag nariyan na ang salik na peer pressure.
Laging tatandaan na timbangin ang masama at mabuti sa bawat desisyon
na gagawin. Hindi kailangang magkaroon ng ganitong uri ng bisyo para lang
maging in o maging cool.
2. Paano tigilan ang paninigarilyo?
Si Proctor (1996) ay nagbigay ng ilang mga paraan upang matigil ang
paninigarilyo: panindigan ang desisyong pagtigil sa paninigarilyo;
pangalagaan ang pangangatawan: sikaping matulog ng walong oras,
uminom ng walong baso ng tubig, kumain ng masusustansyang pagkain at
magehersisyo; lantarang ipahayag ang pagkagusto at ang nararamdamang
tuwa dahil ikaw na ngayon ay tobacco-free; kapag inalok ka ng sigarilyo,
manindigan na tumanggi rito. Maghanap ng mga taong susuporta sa iyo
(mga kaibigan at pamilya); tanungin ang sarili kung ang paninigarilyo ba ay
nakatutulong sa mga responsibilidad mo sa buhay; at magtala ng datos
kung ilang beses mo naramdaman sa isang araw na kagustuhang
manigarilyo.
3. Para sa mga kaibigan na nais tulungan ang kaibigan tumigil sa
paninigarilyo
Si Ferguson (1996) ay nagbigay ng ilang mga paraan: huwag pagalitan o
pagbantaan ang kaibigan. Sa ganitong paraan, makonsensya man ang
kaibigang naninigarilyo, gugustuhin niya pa ring humithit ng sigarilyo para
hindi na makonsensya pa. Ito ay nagtutulak pa sa kanya sa paninigarilyo;
huwag isiping iisa ang paninigarilyo at ang nagsisigarilyo. Isipin pa rin natin
na ang naninigarilyo ay tao pa rin at may damdamin. Subukang lumagay sa
kinaroroonan ng kaibigang naninigarilyo upang maintindihan kung ano ang
kanyang nararamdaman; huwag pagsabihan ang kaibigan kung ano ang
dapat nilang gawin; sabihan ang kaibigan na gawin niya kung ano ang tingin
niyang pinakamakabubuti para sa kanya; mag-alok sa kaibigan ng ilang
mga maaring gawin katulad ng sports upang mapalitan nito ang
paninigarilyo; purihin ang kaibigan sa bawat pagtanggi o pagpigil sa sariling
manigarilyo.

II. Paglalahad ng Sariling Pag-aaral


Sa pangangalap ng mga datos, ang mga mananaliksik ay nagsagawa ng
panayam sa apat na respondente. Gumamit ang mga mananaliksik ng isang
audio recorder upang mabalikan ang mga panayam sa panahon ng kanilang
pagsulat. Ang unang nagbahagi ng kanyang karanasan sa paninigarilyo ay isang
estudyante sa ikaapat na taon sa isang pampublikong hayskul. Tawagin na
lamang natin siyang “Juan”. Ang ikalawa naman ay isang kapus-palad na pagala-
gala sa Quiapo at Sampaloc. Ilihim na lamang natin ang kanyang katauhan sa
pangalang “Donald”. Ang ikatlo ay isang 17 taong gulang na estudyante ng
nursing. Itago na lamang natin siya sa alyas na “Bobby”. Ang huling
nakapanayam ay isang limampu’t isang taong gulang na construction manager
na nagsimulang manigarilyo noong siya ay labing tatlong taong gulang pa
lamang. Itago na lamang natin siya sa pangalang “Ace”.
Habang kinakapanayam ang mga respondente, mapapansin na ang kanilang
mga dahilan sa paninigarilyo ay magkakaugnay sa isa’t isa. Ayon kay Alhuwalia
et al., isa sa mga pangunahing dahilan ay ang impluwensya ng mga kapamilya
lalo na ang mga magulang. Ayon pa nga sa isang istadistika ng FCAP, ang mga
batang may magulang na naninigarilyo ay may mataas na posibilidad na
manigarilyo rin pagtanda. Sa aming panayam kay Ace, nabanggit niya na ang
kanyang ina at mga kapatid ay naninigarilyo. Nang tanungin kung naging
impluwensya ba ang kanyang ina, sagot niya,
“Siguro indirectly influenced, kasi nakikita ko siya noong bata ako... kaya
noong alukin ako ng mga friends ko, hindi na
ako nag-hesitate.”
Dagdag pa rito ang karanasan din ni Bobby na ang kanyang nakatatandang
kapatid naman ay naninigarilyo rin kahit na may asthma pa siya. Ihiningi niya rin
ng permiso ang kanyang paninigarilyo sa kanyang magulang bago siya sumubok
nito. Sa kaso naman ni Juan, alam ng kanyang ama na siya ay naninigarilyo,
ngunit sabi lamang sa kanya,
“… pag free time mo lang gawin.”
Ito ang mga patunay na ang pamilya ay ang pangunahing impluwensya sa
mga kabataan, lalo na sa mga Pilipino. Maaaring dahilan nito ay ang close family
ties o malapit na samahan ng pamilyang Pilipino na bahagi na ng ating kultura.
Dahil dito, hindi malayong mangyari na gayahin ng mga anak ang kanilang mga
magulang o kapatid na naninigarilyo. Dagdag pa rito ang nabubuong
pananaw sa kanilang isipan na tila karaniwan ang bisyong paninigarilyo. Kahit na
maraming magulang, naninigarilyo man o hindi, ay naniniwalang may masamang
epekto ang paninigarilyo, hindi lahat ay pagbabawalan ang kanilang mga anak na
manigarilyo tulad sa sitwasyon nina Ace, Bobby at Juan. Tulad ng inilathala ni
Scott, ang mga magulang ay dapat maging isang mabuting modelo sa anak;
kung ayaw ninyo silang manigarilyo, siguraduhing kayo mismo ay hindi
naninigarilyo. Isa rin sa kanyang mga suhestiyon ay turuan at ipaalam sa anak
ang mga hindi mabuting epekto ng paninigarilyo tulad ng mga sakit na
maidudulot nito, mga masasayang na pera at kasamaan na dulot sa kalikasan.
Iilan lamang ito sa mga maaring gawin ng mga magulang upang mapatigil o
iwasan ang pagsimula ng paninigarilyo ng kanilang mga anak.
Subalit kahit maayos man ang pagpapalaki ng mga magulang sa kanilang
mga anak, marami pa rin silang makikilalang maaring makaimpluwensya sa
kanilang mga desisyon. Isa na rito ang kanilang mga kaibigan o peers. Tulad ng
nabanggit ni Bobby sa aming panayam, mas madalas siyang manigarilyo kapag
nakakasama niya ang kanyang mga kaibigan ngunit kapag weekends daw ay
mas kaunti ang kanyang nakokonsumong sigarilyo. Samantalang kapag may
pagdiriwang naman, ayon sa kanya,
“Minsan tatlong tao kami, nakaakaubos kami ng tatlong pack.”
Sa kaso naman ni Juan, ang mga kaibigan niya ang nagturo sa kanya
manigarilyo. Halos lahat sa kanyang mga kaklase ay nagsimulang manigarilyo
noong sila ay nasa ikalawang taon pa lamang ng hayskul. Tulad din ni Juan, si
Ace ay natutong manigarilyo dahil sa impluwensya ng kanyang mga kaibigan sa
seminaryo. Ganoon din naman ang nangyari sa kaso ni Donald. Natuto siyang
manigarilyo sa pang-uudyok ng kanyang mga nakasamang kapus-palad.
Nakwento pa nga niya na
“Una, sabi sa akin, lunukin ko ‘yung usok kaso umubo-ubo ako.”
Dito mapatutunayan na hindi lahat ng mga kaibigan ay magtuturo sa atin ng
kabutihan tulad ng mga binansagang bad influence o B.I. Kaya dapat ay piliin
nang mabuti ang mga kaibigan at kung maaari ay ikaw ang mang-impluwensya
ng kabutihan sa kanila. Ayon nga kay Ferguson (1996), bilang mga kaibigan,
maaari tayong makatulong sa kaibigang naninigarilyo upang sila ay mapatigil sa
ganitong bisyo. Inilahad niya ang ilang paraan tulad ng mga sumusunod:
subukang lumagay sa kinaroroonan ng kaibigang naninigarilyo upang
maintindihan kung ano ang kanyang nararamdaman; huwag pagsabihan ang
kaibigan kung ano ang dapat nilang gawin; sabihan ang kaibigan na gawin niya
kung ano ang tingin niyang pinakamakabubuti para sa kanya; mag-alok sa
kaibigan ng ilang mga maaring gawin katulad ng sports upang mapalitan nito ang
paninigarilyo; at, purihin ang kaibigan sa bawat pagtanggi o pagpigil sa sariling
manigarilyo.
Dagdag pa sa inilathala ni Alhuwalia et al. na mga salik o dahilan sa
paninigarilyo ay ang kahinaan ng loob sa gitna ng problema. Nangunguna na rito
ang problema sa pamilya. Nang tinanong namin si Juan kung bakit siya
nagsimulang manigarilyo ay sabi niya,
“Pampalipas lang po ng problema”
at dagdag pa rito ay nang tinanong ay kung ano ang mga problemang iyon
“pamilya ko po...nagkakagulo”.
Sa pag usad ng pakikipanayam ay nalaman namin na hiwalay ang kanyang
magulang at paminsan minsan niya lamang nakikita ang kanyang tatay
samantalang hindi na niya nakikita ang kanyang nanay. Si Donald naman ay,
ayon sa kanya, kadalasang ginugulpi ng kanyang tatay at stepmother. Aniya,
“ Father ko at stepmother ko po, masyado nila ako inaalila...tatay ko po, sinisisi
po ako sa pagkamatay ng nanay ko”.
Sabi pa niya ay hindi siya inaasikaso ng kanyang madrasta. Nang lumayas,
ay hinanap siya ng kanyang tatay upang parusahan,
“Hinahanap lang po nila ako para bugbugin”
ang kanyang nabanggit. Mahalin ng mga magulang ang mga anak kahit na ano
pa man sila. Patnubayan sila lalo na’t sila’y mga bata pa lamang. Kausapin sila at
turuan ng mga mabubuting asal ng sa gayon ay mawala ang posibilidad na sila’y
maglayas. Sabihin sa kanila na hindi solusyon ang pagbibisyo, tulad ng
paninigarilyo, sa paglutas ng problema sapagkat sa pagamit nito ay mas lalo pa
nilang daragdagan ang problema kapag sila’y nagkasakit.
Isa pa sa mga salik na nabanggit ni Alhuwalia et al. ay sa paggamit ng
sigarilyo ay nakapagdudulot ito ng sinasabing relaxing effect na minsan ay
kahalintulad sa addicting effect. Ayon kay Juan, sa paninigarilyo ay nawawala ang
kanyang problema sa kadahilanang nakapopokus siya sa lasa ng sigarilyo. Isa ito
sa epekto ng paninigarilyo kung saan nagsisilbi ang sigarilyo bilang bagay na
mapagtutuunan ng pansin para mawala sa kasalukuyan ang mga bagay na
gumugulo sa kanyang isipan (Dichter, 1947). Sabi naman ni Donald, ay
itinuturing na niya raw itong dessert.
“Feel na feel ko manigarilyo pagkatapos kong kumain”,
kanyang sinabi. Isa naman ito sa epekto ng nicotine kung saan nakakapagpawala
ito ng busog o gana pagkatapos kumain kaya naman ginagawa itong bagay na
pangpawala ng umay (helpwithsmoking.com).
Ayon naman kay Bobby, sa kanyang paninigarilyo ay naaaliw siya sa apoy at
nakakawala ng kaba at antok. Ito ay maihahantulad sa dahilan ni Juan
manigarilyo kung saan ang sigarilyo ay nagiging isang bagay na ginagamit upang
maiba ang pinagtutuunan niya ng pansin (Dichter, 1947). Sa kasong ito,
nababaling sa apoy ang kanyang pansin kaysa sa problema o ibang gawain. Kaya
naman nawawala ang kaba ni Bobby ay dahil ang sigarilyo ay isang kilalang
stimulant na nakakapagpagising sa utak (helpwithsmoking.com)
Sa mga dahilang inilahad, nakapagtataka kung bakit hirap pa rin tumigil ang
mga nainigarilyo. Karamihan sa kanila ay hindi naaalarma sa mga masasamang
epekto ng bisyong ito. Tulad na lamang ng nabanggit ni Ace,
“Ang importante maayos yung buhay mo, maayos yung mga anak mo, yung
pakikitungo mo sa kapwa mo... I am ready to face the consequences of
[smoking], just as I am ready to be taken by God.”
Sabi naman ni Bobby paminsan minsan ay pansamantala rin naman
siyang humihinto sa
paninigarilyo, lalo na kapag sumasama ang kanyang pakiramdam. Handa rin siya
sa mga maaaring
Larawan: ang panayam kay
mangyari sa kanya sa hinaharap. Hindi rin naman niya ninanais mabuhay nang matagal at
umabot pa Ace sa punto na siya ay aalagaan pa ng iba. Sa kaso naman ni Donald ay
sinusubukan niya ring bawasan ang kanyang paninigarilyo dahil hindi na rin maganda ang
kanyang pakiramdam ngunit nahihirapan
siyang tuluyang tanggalin ang paninigarilyo sa kanyang sistema.

III. A. Kongklusyon
Sa pagtatapos ng papel na ito, napagtanto ng mga mananaliksik ang mga
sumusunod: una, masasaksihan sa panahon ngayon na dumarami at pabata nang
pabata ang mga kabataang nagsisimulang manigarilyo; ikalawa, kahit sabdyektib
ang desisyong manigarilyo, mayroon pa ring mga dahilang magkakapareho tulad
ng pamilya, kaibigan, problema at paniniwala sa buhay na nakapag-uudyok na
magsimulang manigarilyo; ikatlo, iba-iba man ang mga dahilan ng mga
naninigarilyo, iisa lamang ang kanilang kahihinatnan, sapagkat pare-pareho
lamang ang nilalaman ng sigarilyo. Halos lahat ng mga epekto nito ay
nararamdaman ng naninigarilyo, maaaring magkaiba lamang sila sa paraan nang
pagtanggap dito.
B. Rekomendasyon
Upang malutasan ang lumalalang isyu ng paninigarilyo sa mga kabataan,
dapat pagtuunan ng pansin ang mga sumusunod: una, iminumungkahi ng mga
manunulat na pagtibayin ang patnubay ng mga magulang sa kanilang mga anak
lalo na habang sila ay bata pa lamang. Maging mabuting modelo sa mga anak;
huwag hayaang sa mga magulang mismo mapulot ng mga anak ang mga hindi
magagandang gawain. Ikalawa, maging mabuting impluwensya sa mga kaibigan.
Ang pagiging mabuting kaibigan ay nangangahulugang hindi mo hahayaang
ituloy ng iyong kaibigan ang kanyang ginagawang hindi maganda; dapat pa nga
ay ikaw ang isa sa mga unang magpapatigil sa iyong kaibigan imbis na sabayan
mo pa siya sa bisyong ito. Ikatlo, mahalin at pahalagahan ang sarili, ibang mga
tao at ang kapaligiran. Isipin nang mabuti kung makasasama ba o makabubuti sa
iyo at sa iba ang paninigarilyo.
Para sa kaso ni Juan, payo ng mga manunulat na harapin niya ang kanyang
mga problema. Hindi makatutulong ang paninigarilyo sa paglutas ng mga ito. Sa
halip, makadudulot pa ito ng ibang problema sa hinaharap. Hindi maitatama ang
mali ng isa pang pagkakamali. Dapat nating tandaan na ang ating pamilya ay
laging nariyan para sa atin at handang tumulong sa paglutas ng ating problema.
Napagtanto namin na nakabubuti ang ginagawa ni Donald, na pagbaling ng
kanyang oras sa paglalaro imbis na manigarilyo. Lalo na sa kalagayan ng
kanyang buhay na isang kahig isang tuka, iminumungkahi naming disiplinahin
niya ang kanyang sarili. Unahin ang pangunahing pangangailangan bago ang
kanyang bisyo.
Ipinapayo kay Bobby na maging totoo sa sarili; kung gusto niya talagang
tumigil, panindigan niya ito. Hindi kailangang makibagay sa gawain ng mga
kaibigan para siya ay tanggapin nila. Kung ganito ang sitwasyon, hindi sila tunay
at mabubuting kaibigan.
Dahil nabanggit ni Ace na ang mahalaga naman ay ang pakikipagkapwa at
pag- aalaga sa pamilya, bakit hindi na lamang niya alagaan ang sarili upang
mapagpatuloy pa niya ang pagsasabuhay at pagbabahagi ng ganitong
paniniwala.
Philippines. Nakuha noong
M G A S A N G G U N I A Disyembre 2009 sa
N : http://emeritus.blogspot.com/2008
/01/teenage-smoking-in-
Ahluwalia, J., Resnicow, K., Clark, W.
philippines.html
(1998). Ethnicity and Disease
Journal: Article: pp.385-393, Volume
How to Stop Smoking. Philippine
8, Issue 3 (October 1998). Nakuha
Publishing House, Manila,
noong Disyembre 2009 sa
http://atp.allenpress.com/perlserv/? Philippines. (1996)
request=get- Clarke, D. (1996). Why I Smoke.
abstract&doi=10.1043%2F1049- How to Stop Smoking, 7.
510x. Ferguson, T. (1996). Helping A
(1998)008%5B0385%3AKASRES Friend Quit. How to Stop Smoking,
%5D2.3L0%3B2&ct=1 10-11.
Proctor, S. (1996). How To Stop
BloodIndex. Nakuha noong January
2009 sa Smoking. How to Stop Smoking,
http://www.bloodindex.org/content_c 14-15. Scott, S. (1996). Helping
igarette.php Children Resist. How to Stop
Smoking, 12-13.
Dichter, E. (1947). Why Do We
Smoke Cigarettes?. Nakuha noong
Enero 2009 sa Mahonev, K. (2003). Facts About
Smoking for Teen Christians.
http://smokingsides.com/docs/
whysmoke.html Nakuha noong Disyambre 2008 sa
http://christianteens.about.com/od/
Emer. (2008). Teenage Smoking in the advice/a/SmokingFacts.com
com/why-people-smoke.php

Martin, T.. (2008). Smoking Facts for World Health Organization. Nakuha
Parent and Teens, The Dangers of noong Disyembre 2008 sa
Secondhand Smoke and More. http://www.wpro.who.int/media_ce
Nakuha noong Enero 2009 sa ntre/fact_sheets/fs_20050528.htm
http://quitsmoking.about.com/od/tee
nsmoking/a/teensmokefacts.htm

Pazzibugan, D. (2008). Women


smokers in RP getting younger.
Nakuha noong Disyembre 2008 sa
http://newsinfo.inquirer.net/breakin
gnews/nation/view/ 20081204-
176137/Women-smokers-in-RP-
getting-younger

Salazar, T. (2007). Will new Smoking


pill work?. Philippine Daily Inquirer
(October 6, 2007)

Smoking - Cigarette Contents. (2004).


Nakuha noong January 2009 sa
http://www.50plushealth.co.uk/ind
ex.cfm?
articleid=922&ArticleAction=print

Smoking: Straight Talk for Teenagers.


Nakuha noong Nobyembre 2008 sa
http://www.prolife.org.ph/page/teen_
touch10

Tobacco Use Among Students Aged 13-


15 Years --- Philippines, 2000 and
2003. (2005) Nakuha noong
Disyembre 2008 sa
http://
www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrh
tml/mm5404a3.htm

Why do people smoke - reasons why


people start and continue to smoke.
Nakuha noong Enero 2009 sa
http://www.helpwithsmoking.

You might also like