ISANG PAGAARAL UKOL SA MGA NEGATIBONG EPEKTO NG

PAGTATAGO EMOSYON NG MGA NARS SA KANILANG MGA PASYENTE

Isang Pamanahong-Papel na Iniharap sa Kaguruan ng Departamento ng Filipino,

Kolehiyo ng Narsing, Unibersidad ng Santo Tomas

Bilang Pagtupad sa Isa sa mga Pangangailangan ng

Asignaturang Filipino 2, Pagbasa at Pagsulat
Tungo sa Pananliksik

ng
Group I-11

Pebrero, 2010
 DAHON NG PAGPAPATIBAY

Bilang pagtupad sa isa sa mga pangangailangan ng asignaturnag Filipino 2,

Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik, ang pamanahong papel na ito na
pinamagatang Isang Pagaaral Ukol sa mga Negatibong Epekto ng Pagtago ng
Emosyon ng mga Nars sa Kanilang mga Pasyente ay inihanda at iniharap ng pangkat
ng mga mananaliksik mula sa I-11 na binubuo nina:

Tama Conchinati Martinez Kimberly Mae Pascual

April Rose Matienzo Kendrick Aaron Tan

Robelle Fatima Mercado Nikka Ursula Timog

Arianne Joy Pascua

Tinataggap sa ngalan ng kagawaran ng Filipino, Kolehiyo ng Narsing,

Unibersidad ng Santo Tomas, bilang isa sa mga pangangailangan sa asignaturang Filipino
2, Pagbasa at pagsulat Tungo sa Pananaliksik.

Aissa Abegail Jimenez

Propesor
 PASASALAMAT

Ang buong grupo ay nagbibigay ng kanilang pasasalamat sa mga sumusunod na

indibidwal na nagbigay ng kanilang mahalagang kontribusyon sa pagkakumpleto ng
proyektong ito:

• sa Diyos na may kapal na nagalay ng husay, tiyaga at presensya ng isip sa lahat

ng mga miyembro ng grupo upang makamit ang matiwasay na pagtatapos ng
pamanahong papel na ito,

• kay Ma’am Aissa Abegail Jimenez na nagsilbing aming gabay sa pagbuo at

pagsulat ng bawat detalye ng aming papel,

• kay Sir Aguedo Florence Jalin Jr., na nagbahagi ng makabuluhan at kapaki-

pakinabang na impormasyon ukol sa mga pangunang hakbang ng pananaliksik,

• sa mga awtor, editor, at mananaliksik na lumikha ng mga aklat at artikulong

nagsilbing resources kung saan nakasalalay ang kredibilidad, laman at kabuuan ng
aming proyekto,

• sa Central Library ng Unibersidad ng Santo Tomas na naging makabuluhan sa

aming pagkakalap ng ebidensya’t impormasyon na nagsilbing suporta at sentral
na punto ng aming pamanahong papel,

• kay Veronica Timog, R.N. at na aming nakapanayam sa isang interbyu; ang

kanilang mga opinion at kaalaman ay nagbigay-daan sa pagpapalawak ng aming
kalinangan ukol sa ideyang aming sinaliksik,

• sa lahat ng mga respondenteng nag-isang tabi ng kanilang oras upang

makapagbigay ng impormasyong naging pangunahing materyales ng teoretikal na
pundasyon n gaming pamanahong papel,
• sa miyembro ng aming mga pamilya, na hindi lamang nagbigay ng pinansyal na
tulong ngunit pati na rin ang mas importanteng emosyonal na suporta at
paghihikayat.

Maraming salamat!

—Mga Mananaliksik
 KABANATA I
ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO

1. Introduksyon

Noong araw na iyon, ako ay gumagamit ng internet. Sa kung anong pagkakataon

na dumating, napadpad ako sa allnurses.com, isang internet forum na pinupuntahan ng
parehong mga baguhan na nars (kalimitan ay humihingi ng tulong patungkol sa kung
anong mga medikal na sitwasyong hindi nila gamay) at beteranong propesyunal (na
nagbibigay ng tulong sa mga naunang nabanggit). Malimit kong nakikita ang aking nanay
na pumupunta sa website na ito, at dahil sa bugso ng kagustuhang magsiyasat ng kaunti,
tumingin-tingin ako. Mayroong isang partikular na mensahe ang sandaling nagpatigil
sakin ng sa aking upuan at hiinikayat ang aking atensyon. (Ang orihinal na artikulo’y
nakasulat sa Ingles.)

“.. Ako ay isang nars na nagtatrabaho sa araw araw na ginawa ng Diyos. Sa

kada araw na lumilipas ay nakakakita ako ng mga pasyenteng may iba’t ibang
kondisyon, ngunit hindi ko naman talaga ito kinakainisan. Nakikita ko nga ito bilang
isang pangaraw-araw na bagay na, katuwa-tuwa pa nga minsan kung ikukumpara sa
maligamgam kong mga karanasan. Ngunit isang masamang balita ang dumating sa akin
isang araw, at matapos kong marinig ito ang tanging nasa isip ko na lamang ay ‘na-rape
ang asawa ko’. Nawala lahat ng mga mekanismo sa aking katawan na nagpapaandar sa
aking responsableng sarili. Nakahiga lang ako isang umaga, naalalang kailangan ko
palang pumasok sa trabaho, at nagtaka kung bakit ko pa ginagawa iyon. Nahirapan ako
makihalubilo sa lahat noon. Nakakasira ng bait na kailangan mong ngumiti sa harap ng
iba kahit na sa loob ay namamatay-matay ka na. ..”

Isa nang katanggap-tanggap na gawain sa mga nars ang pagtatago ng emosyon sa

mga pasyente’t ibang mga tao. At tama ito; hindi saklaw ng pasyente ang personal na
buhay ng mga propesyunal na nakapalibot sa kanya, kaya’t hindi niya kinakailangan na
matanaw ang kung ano mang bumabagabag sa isip ng mga taong wala naman direktang
koneksyon sa kanya. Nakakapagpataas lamang ito anxiety level ng pasyente, ang
makitang nakabusangot at matamlay ang nagaalaga sa kanya. Maaari niyang makita ang
ekspresyon na ito bilang repleksyon ng sarili niyang kalagayan at kalusugan. Ang
pagpapakita ng emosyon ay nagbibigay daan rin sa masyadong personal na relasyon sa
pasyente, na dapat iwasan ng isang miyembro ng medical staff upang maging matiwasay
ang sinasabing termination phase ng kanilang samahan. Magbubunga sa transference o
counter-transference ang samahan ng isang nars at pasyente kung hindi susundin ang
tamang pamamaraan ng pakikitungo.

Ngunit ang pagaaral na ito ay hindi naglalayon na kontrahin ang kredibilidad ng

katotohanang kakalahad lamang. Ang aming pananaliksik ay nakaayon sa pagtanggap na
kinakailangan ang pagtago ng emosyon sa propesyong Narsing; ngunit ang tinutumbok
nito ay ang pagkakaroon ng negatibong epekto, mapa-pisikal o sikolohikal, ng ganitong
gawain.

Ang pagaaral na ito ay sumasaklaw sa iba’t ibang aspeto ng pagtatago ng

emosyon ng mga nars at ang pisikal at sikolohikal epekto nito, parehong panandalian at
pangmatagalan.

2. Layunin ng Pag-aaral

• Upang mag-karoon ng ideya kung ano ang epekto ng labis na pagdadamdam ng

mga nars.

• Upang mag-karoon ng kaalaman ukol sa masamang epekto ng labis na pag-iisip

sa katawan ng tao lalo na sa propesyong napili.
 • Upang malaman ang sanhi o pinanggagalingan ng mga damdaming ito.

• Upang malaman kung paano ito nakakaapekto sa pakikipag-kapwa ng mga nars.

• Para magkaroon ng ideya ang mga nars at mga tao kung ano ang mga sintomas ng
ganitong uri ng ‘stress’.

• Upang matuklasan natin kung may mga masamang epekto ba sa mismong

kalusugan ng mga nars ang masyadong pagtatago ng emosyon.

• Upang matukoy ang mga sakit na naidudulot ng pagtatago ng emosyon upang

matulungan hindi lamang ang mga nars o mga kolehiyong magaaral na gustong
kumuha ng nursing, kung hindi pati narin ang mga taong mahilig magkimkim ng
sama ng loob.

• Upang malaman kung paano masosolusyunan ang mga suliraning ito na hindi
lang para sa mga nars kung hindi para narin sa ikabubuti ng mga pasyente.

3. Kahalagahan ng Pag-aaral

Mahalaga ang pananaliksik na ito dahil ito’y magiging batayan ng pag-aaral ng

mga emosyon ng isang nars at ang mga posibleng epekto nito sa kanyang sarili, sa
kanyang propesyon, sa kanyang pasyente at sa kanyang kapwa ka-trabaho sa medical
staff.
 Ang pag-aaral na ito ay magbibigay linaw sa mga dahilan ng pagkakaroon ng
negatibong emosyon ng isang nars at ang mga posibleng epekto nito lalo na sa kanyang
propesyon. Magsisilbi itong gabay sa mga nars sa kung papaano nila maiiwasan ang
pagkakaroon ng negatibong emosyon o sa kung papaano nila makokontrol ang ganitong
klaseng emosyon na hindi naapektuhan ang sinuman na nakapalibot sa kanya.

Inaasahan na sa pag-aaral na ito ay ma-eebaluweyt ng mga nars ang kanilang

sarili at ang kanilang emosyon at magkaroon ng kaalaman sa mga epekto ng negatibong
emosyon, upang hindi ito maging hadlang sa kanilang pagtra-trabaho at hindi maging
hadlang sa pakikipag-relasyon nila sa ibang tao.

4. Saklaw at limitasyon ng Pag-aaral

Ang pamanahong papel na ito ay nakatuon sa mga natatagong damdamin ng mga

Nars sa kanilang propesyon at ang mga negatibong epekto nito sa kanilang pisikal at
sikolohikal na kabutihan.

Ang sarbey na aming ginawa ay limitado lamang sa mga estudyante nag kolehiyo
ng Narsing ng Unibersidad ng Santo Tomas. Ang dami ng respondente ay nasa 50 katao
lamang, kung saan 25 ay nanggaling sa mga mag-aaral ng ikalawa at ikaapat na taon at
25 sa ikalawa at unang taon ng Narsing. Ito ay upang makakuha ng balanseng
impormasyon na sumasangay rin sa grupo ng mag-aaral na mayroong karanasan na sa
mga gawain ng pagiging nars.

Kinuha rin naming ang panayam ng tatlong propesyunal na nars upang

mapalawak ang aming kaalaman sa tulong ng kanilang importanteng mga opinion. Bilang
mga propesyunal na, sila ang pangunang nakakaranas ng mga nais naming talakyin at ang
kanilang pananaw ay mayroong malaking kabuluhan sa aming pananaliksik.
 5. Depinisyon ng Terminolohiya

• Motivation – Mga panloob at panlabas na faktors na naguudyok sa kagustuhan at

enerhiya ng tao upang patuloy na isa-alangalang ang kanyang sarili sa isang
trabaho, responsibilidad o paksa, at maglabas ng sikap patungo sa pagkamit ng
isang mithiin. Ang motivation ay ang ‘energizer’ ng asal at pinamumulan ng lahat
ng paggawa. Ito ay ang resulta ng pangangalahok ng iba’t ibang faktors gaya ng
(1) sidhi ng kagustuhan o pangangailangan, 2) incentive or reward value ng
mithiin, at (3) expectations ng tao sa kanyang sarili at ng mga taong nakapalibot
sa kanya.

• Emotion – karanasan ng damdamin kung saan umuusbong ang paggawa ng isang

bagay; naghihikayat at nakakaapekto sa pamamaraan ng pag-asal, ngunit mahirap
mahulaan.

• Instincts – tiyak na pattern sa asal na nabibilang lamang sa isang kabuuan ng

specie; pinaniwalaan na pinaguugatan ng paraan ng pagasal ng tao hanggang 1920
nang malaman na 1) ang asal ay natututunan, at 2) ang asal ay malimit na hindi
umaayon sa pagbabago.

• Drive – isang kalagayan ng arousal/tensyon na nagtutulak sa pagusbong ng asal.

• Drive-Reduction Theory – Ayon sa teoryang ito, ang asal ay isang

pagtatangkang mabawasan ang kasalukuyang tensyon/arousal sa katawan, at
maibalik ito sa karapat dapat na balanse.

• Intrinsic Motivation – tinatawag din na internal motivation; pagkumpleto sa

isang gawain dahil sa kasiyahang makukuha rito.

• Extrinsic Motivation – tinatawag din na external motivation; pagkumpleto sa

isang gawain alang-alang sa kakalabasan nito, mapa gantimpala o pagiwas sa
parusa.
• Aggression Behavior –isang pag-aasal na minamarkahan ng pisikal o sikolohikal
na pagmamalabis; ang hangaring gawin ito ang pinaka-sentral na punto.

• Achievement Motive – sinusukat ng oryentasyon sa trabaho at pamilya;

pangangalilangan na maging magaling sa isang tiyak na aspeto; pangangailangang
malagpasan ang mga hinaharap na problema, mapa trabaho, pag-aaral, isports at
iba pa.

• Display Rules – pagpapakita ng pangunang emosyon; maliit lamang ang

pagkakaiba kung hindi pare-pareho, mapalipat man galing sa isang kultura
papunta sa iba, ngunit nakapagpapausbong parin ng pagkalito sa iba; nakaturo sa
mga sitwasyon kung saan naaayon ang pagpapakita ng damdamin.

• Emotional Labor – naaayon sa sosyolohikal na aspeto; isininasad sa mga

partikular na trabaho ang pagbabago, patatago o pagkontrol sa emosyonal na
ekspresyon; nangyayari sa mga propesyong katulad ng medisina at narsing.

• Arousal Theory – isang teorya ng motivation kung saan ang bawat tao ay may
optimal na lebel ng arousal na nakasalalay sa sitwasyong kinaroroonan nito.
Pinapanatili ito ng kanyang kagustuhan at nakakaapekto sa antas ng gawain.

• Affect – tumutukoy sa ekspresyon ng mukha.

• Supression – batid na pagpigil sa isang hindi katanggap-tanggap na pakiramdam

o ideya.

• Anger Management – isang sistema ng sikolohical at terapyutikal tekniks at

gawain kung saan ang isang indibidwal na mayroong hindi ma-kontrol na galit ay
maaring mapababa ang masasamang epekto ng negatibong emosyonal na
kalagayan. Sa mga ibang bansa, ang anger management ay isinasama sa isang
paghatol na ginagawa ng kanilang legal system.

• Somatization – isang pangmatagalang kondisyon kung saan ang pisikal na

sintomas ay umusbong galing sa sikolohikal na problema. Walang nakikitang
pisikal na problema sa taong nasa ganitong kondisyon.
• Termination Phase – ang huling hakbang sa ‘nurse-patient relationship’ kung
saan lahat ng mithiin ng nars para sa pasyente ay nakamit na; dito nagtatapos ang
kanilang samahan.

• Transference – tumutukoy sa isang problema sa ‘termination phase’ kung saan

may nabuong ‘dependency’ ang pasyente sa nars na pumipigil sa maayos na
pagtatapos ng samahan.

• Counter-transference – tumutukoy sa isang problema sa ‘termination phase’

kung saan ang nars naman ang nagkaroon ng ‘attatchment’ sa pasyente na
pumipigil sa maayos na pagtatapos ng samahan.
 KABANATA II
MGA KAUGNAY NA PAGAARAL AT LITERATURA

Bago natin mahunina ang mga negatibong epekto ng pagtatago ng emosyon ng

isang nars sa pasyente nito, kinakailangan muna nating maintindihan ang pasikot-sikot ng
relasyong nagdudugtong sa dalawang panig. Ang nurse-patient relationships ay
tinatawag din na interpersonal relationships, at sa iba naman ay therapeutic relationship
at helping relationships. Ang pagtulong ay isang prosesong naghihikayat sa pagsulong ng
kalusugan ng isang indibidwal, at ito ay makakamit gamit ng dalawang tiyak na mithiin:
una ay ang pagtulong nitong pangasiwaan ang mga problema ng mga pasyente na
magreresulta sa maayos na paggamit ng kanilang mga natatagong oportunidad, at
pangalawa ay ang matulungan ang mga pasyente na patnugutan ang kanilang pangaraw-
araw araw na gawain. Mayroong apat hakbang ang isang nurse-patient relationship at ito
ay ang preinteraction phase, introductory phase, working phase at panghuli ay ang
termination phase. Ang preinteraction phase ay maaaring ihambing sa panahong
ginugugol upang maghanda para sa isang talumpati o interbyu. Kadalasan ang nars ay
nakakalap na ng impormasyon tungkol sa kliyente gaya ng pangalan, tirahan, edad at
medical history. Ang introductory phase naman ay importante dahil sa ito ang
naghahanda ng tono sa kabuuan ng relasyon. Dito nangyayari ang masinop na pag-
oobserba ng dalawang panig sa isa’t isa. Kinakarakterisa ng tatlong pangyayari ang
hakbang na ito: pagbubukas ng relasyon, paglilinaw ng problema ng pasyente, at pagbuo
ng isang non-verbal na kontrata. Sa working phase naman nakakamit ang mga mithiin na
pinagisipan at hinulma sa introductory phase. Gaya ng ibang mga hakbang, mayroong
dalawang pangyayari sa stage na ito: ang pagaanalisa ng emosyon at iniisip ng pasyente,
at ang paggawa ng nararapat na aksyon na naaayon dito. Ang panghuli ay ang
termination phase, kung saan nagtatapos ang relasyong binuo ng nars at ng pasyente.
Kung maganda ang pagraan ng pagbuo sa relasyong ito, magkakaroon ng positibong
pananaw ang indibidwal patungo sa paghihiwalay na kailangang maganap. Kung hindi
naman, maaring magkaroon ng transference o counter-transference, kung saan mayroong
salik na nagpipigil sa pasyente o sa nars na tuldukan ang pakikpagugnayan nila sa isa’t
isa. (Berman, Snyder, Kozier & Erb, 2008, p. 472-475)

Nagkakaiba-iba tayo sa pagpapakita ng emosyon. Ayon sa mga sikolohogo na

espesyalidad ang personalidad ng mga tao, mayroong tatlong aspeto ang emosyon, at
binubuo ito ng affectivity, intensity, at expressiveness. Ang affectivity ay tumutukoy sa
karanasan ng pagdama ng emosyon (http://en.wikipedia.org/wiki/Affect_%28psychology
%29). Ito ay may dalawang dimensyon. Ang positive affect ay tumutukoy sa mga mga
damdaming mayroong masayang kalikasan; gaya ng saya, pagkasabik, at iba pa. Ang
negative affect naman ay tumuturo sa mga damdaming mayroong malungkot na
kalikasan; ilang na rito ay ang galit, kaba at takot. Ayon kay Brissette at Cohen (2002),
Tarlow at Haaga (1996), Watson, Clark, at Carey (1988), mayroong koneksyon ang
negative affect sa sikolohikal na stress. Pinapakita nito na ang mga taong mayroong
mataas na antas ng ganitong klase ng mga emosyon ay nakakaranas ng mas maraming
problemang pangkalusugan kung ikukumpara sa mga taong mayroong antas na mababa
(Burger, 2007, p. 215). Kung titingan natin ng mabuti, ang pagkakaroon ng problema ay
isang napapanahong pangyayari sa ating buhay. Mayroon ka mang positibo o negatibong
affect, hindi makakailang makakapagdulot parin ito ng pagbabago sa stress level. Isang
pamamaraan ng pagpapababa nito ay ang pamamahagi ng problema sa iba gamit ang
pakikipagusap, gaya ng ipinapakita ng susunod na talata.

Ang person-centered therapy ay umiikot sa pagbibigay ng naaayon na kapaligiran

na makapagdudulot ng sikolohikal na pagsupling sa mga pasyente nito. Ayon kay Carl
Rogers na gumawa sa ideyolohiyang ito, lahat ng mga tao ay umuusbong pasulong sa
isang positibong pamamaraan, maliban nalang kung mapigilan ng ilang mga salik ang
pagunlad na ito. Kinakailangan lamang na magbigay ang naaayon na tulong ang therapist
upang makabalik ang pasyente sa pamamaraang ito. Mithiin ng Rogerian therapy ang
maging mas bukas ang kliyente sa sarili nilang personal na karanasan, maging pala-
tanggap sa lahat ng aspeto ng kanilang sarili, at mabawasan ang pagiging depensibo sa
mga bagay-bagay na maaaring humamon sa kanilang konsepto ng sarili. Dapat silang
maging masaya at umusad ng kumpletong kumpleto. Ngunit paano ito nakakamit?
Kinakailangan munang magkaroon ng magandang relasyon sa pagitan ng therapist at ng
pasyente bago pa man ang kung anu-anong mga hakbang. Kailangan ng therapist na
maging makatotohanan ngunit hindi nakakasakit, pala-tanggap ngunit kritikal sa mga
maling gawain ng pasyente niya. Mahalaga ang makatotohanang relasyon na ito sa
kadahilanang malaki ang ginagampanan ng pagtitiwala sa nasabing prosesong, upang
para sa ganoon ay hindi matakot sa rejection ang indibidwal. Magkakaroon lamang ng
kalayaan sa nadaramang kagipitan sa pamamaraan ng pagmumulat sa damdamin at
pagpapahayag nito. (Burger, 007, p. 308-309)

Hindi naman kinakailan ng propesyunal na tulong ang mga problemang hindi

naman ganoon kabigat. Kadalasan, isang simpleng paguusap lamang sa pagitan ng
dalawang tao ang kinakailan upang mabawasan ang stress na naibibigay problema. Isang
pamamaraan na ang tinatawag na self-disclosure. Nakaranas na ng ganitong klaseng
pakikipagtalastasan ang karamihan. Nagsisimula ang paguusap sa mga pangkaraniwan na
mga paksa lamang, ngunit habang lumilipas ang oras, unti-unting naipapasok ang mga
mas pribadong usapin gaya ng mga maliliit na impormasyon ukol sa kalagayan ng
pamilya, o kaya’t sa inis na nararamdaman ng patungkol sa mga katrabaho. Ito ang
pangunang hakbang sa isang maganda’t pang-patagalang pagkakaibigan. Isa pang
positibong epekto ng self-disclosure ay ang pagbibigay nito ng isang kaaya-ayang
pakiramdam. Maraming humanistic psychologists ang nagtutulak sa ideyang mahalaga
ang prosesong ito sa pag-hakbang patungong mainam na personal growth at kasiyahan.
Nakakatulong din ito sa pagtanggap ng sarili. (Burger, 2007, p. 322-323)
 Isang importenteng terminolohiya ang anxiety sa pagaaral na ito. Ang anxiety o
matatawag natin sa ating sariling wika na pag-aalala o pagkakabalisa ay maiilarawan na
bago, kakaiba, mapagbabala o masasabing di kontroladong sitwasyon. Ito ay maaring
pumukaw sa nervous system ng isang tao, nakapagpapataas ng presyon ng dugo,
pamamawis ng kamay, panginginig, pagkakaroon ng pakiramdam ng paru-paro sa tiyan,
pangangailangang umihi ng madalian, pagsikip ng dibdib, hirap sa paghinga at ang huli
ay pagkakaroon ng nasasabing insomnia o ang pakiramdam ng hindi makatulog sa gabi.
Ang anxiety ay isang normal na pagtugon sa stress ngunit kung ito ay malala na, maaari
itong magdala ng negatibong katangian sa buhay (Walker, Payne, Smith, & Jarret, 2008).
Sa anxiety, sa kawalan at pagkakaroon nito, nakasalalay an gaming pagaaral. Dito
mahuhunina ang mga iba’t ibang pagtugon sa mga problema at kung anong mga epekto
ang puede nitong madulot. Coping strategies ang tawag sa mga gawaing isinasagawa ng
isang tao upang isang-ayon ang sarili pabalik sa normal sa kalagayan nito bago pa man
magkaroon ng stress sa kanyang pang-araw araw na buhay. Napakalawak ng reynds ng
mga stratehiyang ginamit ng mga tao upang muli nilang makamit ang karaniwan o
normal na kalidad ng kanilang pamumuhay. Maari ay maglakad-lakad sila, o kaya
kausapin ang isang kaibigan na mayroong katulad na karanasan, o kung hindi naman
kaaya-aya ang stratehiya maaring uminom na lamang ang indibidwal, o kaya piliting
kalimutan ang mga pangyayaring kinauugatan ng stress na ito. Dahil sa pagkakaiba-iba
ng mga coping styles ng mga tao, mayroon ding iba’t ibang uri ng coping. Ang problem-
focused coping ay sumesentro sa direktang pagayos sa problema at sa ganoon ay ang
kumpletong pagalis nito. Iba naman ang emotion-focused coping, kung saan mas
binibigyang halaga ang pagbawas ng emosyunal na kabigatan at hindi ang problema
mismo. Ang panghuli ay ang avoidance coping, na gumagana sa pamamaraan ng
pagtulak ng nakakabagabag na karanasan paalis sa diwa o kamalayan ng tao. Ito ang
pinakamasamang uri ng coping strategy dahil sa patalilis na katangian nito, na hindi
nagpapahintulot ng pagusbong ng sikolohikal na kalusugan.

Hindi man ganoon kaangkop ang emotion-focused coping, karamihan parin ng

populasyon ang mayroong preperensya sa paggamit nito. Isang imbestigasyon ang
isinagawa upang malaman ang pinakasikat na istratehiyang pangangkop na naaayon sa
lipunan ngayon. Tinanong ang dalawang partikular na grupo (nahihiwalay sa babae at
lalaki) kung paano nila isinasaayos ang mga sitwasyong nakakapagbanta ng normalidad
ng pangaraw-araw na buhay sa loob ng nakaraang pitong buwan. (Folkman & Lazarus,
1980). Nakuha ang mga opinion ng mga respondente gamit ang isang tseklist ng mga
posibleng sagot. Sa mga pagpipilian, kasama dito ang mga emotion-focused at problem-
focused na stratehiya. Mahigit kumulang na 1,300 na karanasan ang sinuri’t inalisa.
Nakita sa pagaaral na ito na karamihan ng mga tao ay gumagamit ng kumbinasyon ng
emotion-focused at problem-focused na stratehiya, kung hindi man isa sa mga ito. Ayon
naman sa ibang mga pagaaral, mas tumutuon ang mga kababaihan sa paggamit ng
emotion-focused strategy at sa problem-focused strategy naman ang preperensya ng mga
lalaki (Burger, 2007). Sa pagaaral na ito naipapakita ang inisyal na kahiligan ng
karamihan na gumamit ng emosyonal na stratehiya ng pag-angkop. Kung ibabalik sa
sitwasyon ng nurse-patient relationship, ang nars ay mayroong obligasyong itago ang
personal na nararamdaman nito. Ito ay isang mahirap na gawain, lalo na sa sitwasyon
kung saan sukdulan ang bigat at hirap na dinadala ng problemang nabanggit. Subalit dahil
isang responsibilidad ito at isang parte ng protocol ng isang propesyunal, pipilitin parin
ng indibidwal na maskarahan ng ngiti ang kanyang mukha, na hindi nagtataguyod ng
maayos na pag-angkop sa problema. Ayon sa artikulo ni Burger ukol sa Rogerian
therapy mapapawi lamang ng tuluyan ang mga suliranin ng isang tao kung magkakaroon
sila ng kalayaan sa mga emosyon na ito gamit ang pagpapahayag (Burger, 2007).

Ang pagtatago ng emosyon ay tumutukoy sa proseso kung saan ang emosyon na

nararamdaman ng indibidwal ay naaapektuhan pati kung paano nila ito nararanasan at
ipapakita. (Vandekerckhove, et al, 2008) Ang propesyon na nursing ay isa sa mga
propesyong sanay na magtago ng emosyon dahil narin sa supporta ng kanilang pamilya,
kaibigan at kung paano sila sinanay para sa propesyong ito. Ang pagtatago ng emosyon
ay aspeto ng pagkontrol ng sarili at ito ay nanga ngailangan ng sikolohikal at kognitibong
lakas para makontrol ang emosyon. Ang labis na pagdadamdam ay nakakaapekto hindi
lamang sa mga indibidwal na direktang nakakaranas nito kung hindi pati na rin ang mga
taong nasa kapaligiran nila. Isang epekto ng pagtatago ng emosyon ang tinatawag na
learned helplessness. Noong mga taon ng 60’s, sina Christopher Peterson, Steven E.
Maier, at Martin E. P. Seligman ay nagsama sama sa teoryang learned helplessness na
kanilang inilarawan sa pamamagitan ng librong pinamagatang Learned Helplessness: A
Theory for the Age of Personal Control. Sa loob ng 9 nitong kabanata at 359 na pahina,
tinalakay nila ang mga pagbabago sa teorya at ebidensya ng kanilang pananaliksik.
Sinubukan nilang linawin ang tingin nila ay maling pamamaraan sa teorya at ang mga
konsepto nito, at binigyan ng makatotohanang paliwanag ang mga napatunayan na at ang
mga natitirang hindi pa. Nilalarawan nito ang nakaraan at kasalukuyan estado ng teorya
at ang mga nakasamang pananaliksik. Ipinagbigay alam din nila ang pananaliksik na
ginawa sa mga hayop. Dito narin nagumpisa ang teorya. Sinunod nila ang buod at
klaripikasyon ng biological factors na may kaugnayan at ang pananaliksik datos na may
kaugnayan sa arousal states at neurotransmitters. Isinalaysay dito ang kasalukuyang
estado ng datos na may kaugnayan sa mga tao at ang learned helplessness, konsepto at
pananaliksik na nakapaligid sa attribution theory na nakalarawan para mabigyang linaw
ang penomenang na obserbahan, at ang kaugnayan ng depresyon sa nasabing teorya.
Upang mas lalong mabigyang linaw ang napiling teorya, iniugnay ito sa mga piling
problemang sosyal kung saan maipapakita ang mga makabuluhang aspekto ng human
behavior. Ipinakita sa dakong huli ang mga pisikal na kalusugan na maiuugnay sa
learned helplessness. Ito’y nabigyang linaw sa pamamagitan ng pagbibigay ng
konklusyon at diskuyon sa nasabing konsepto.

Ang primary care giver ang responsable sa pagbibigay ng emosyunal at pisikal na

tulong at pagaaruga sa pasyente. Kasama na dito ang pagdadala o paglilipat ng indibidwal
sa kung saan-saan, pagbabantay sa kanyang mga galaw, administrasyon ng gamot,
pagsasa-ayos ng sintomas, pagpipigil ng krisis at pag-aanalisa ng intervention. Kapag
nakakadama ng kahirapan at kawalan ng pagkakontento ang primary care giver, kahit
ano mang dahilan ang sumusuporta rito, hindi maiiwasan ang pag-debelop ng caregiver
stress. Ito ay nagdudulot ng pagbaba ng pang-angkop na kapabilidad at nagpapataas ng
antas o dami ng stressors. Ang iba’t ibang taong nakapalibot sa pasyente ay mayroong
indibidwal na reaksyon sa kalagayan at sakit nito. Nakakaapekto sa ugali ng mga primary
care givers ang kalagayang pangkalusugan ng pasyente. Nakakapagbago rin ito sa family
dynamics ng isang tao o grupo ng taong mayroong malapit na proksimiti sa kliyente. Ang
pinaka-importanteng kinakailangan ng mga indibidwal na responsable sa kapakanan ng
isang pasyente ay ang sikolohikal, emosyunal, at konktretong suporta at payo na
nakatuon sa isyung napapalibot sa pasyente, pakikisalamuha sa ibang tao, at
impormasyon ukol sa mga sintomas, medikasyon, at side effects (Hileman, Lackey, &
Hassanein, 1992; Jed, 1989). Ang mainam na istratehiya na makakapagpabuti ng
nababahalang relasyong ito ay ang pagbibigay ng oportunidad na mapagusapan ng
pasyente at ng primary care giver ang kanilang indibidwal na pangangailangan.
Kailangang mabigyan ng naayon na suporta’t tulong ang pagbubukas ng damdamin at
iniisip ng dalawang panig. Makakatulong din ng lubusan ang pagtataguyod ng family
conference upang maanalisa ng kumpltong kumpleto ang mga iba’t ibang konsepto ng
nurse-patient relationship, gaya ng rule change, role change, role reversal at iba pa. Sa
ganitong pamamaraan makakamit ang pagpapahayag ng nadarama, bukas at malayang
komunikasyon, at paglutas ng problema (Klebanoff & Smith, 1997). Kung makikita natin
sa pahayag na nakalap naming galing sa mga katiwa-tiwalang sources, karamihan ng
pang-emosyunal na pagangkop ay nakasentro sa pagpapahayag ng nararamdaman at hindi
ang pagtago at pag-maskara ng mga ito. Mas nakakapagsulong ng sikolohikal at pisikal
na kalusugan ang pagiging bukas at pakikisama sa malayang talastasan ng mga di kaaya-
ayang sitwasyon na nangyayari sa sarili. Kaya’t sa isang propesyong gaya ng Narsing,
kung saan ipinoprohibita ang malayang pagpapahayag na ito, mataas ang antas ng mga
pangyayaring konektado sa somatization o somatic behavior.

Sa pangaraw-araw na gawain, isang importanteng salik ang kagustuhang gumawa

at makakupleto ng mga tiyak na gawain. Ang kagustuhang ito ay naaapektuhan ng isang
ideyang tinatawag na motivation. Ito ay tumutukoy sa mga bagay-bagay na nagtutulak sa
isang indibidwal na gawin ang isang bagay (Watkiss, 2004). Karamihan ng ating
ginagawa ay inaapektuhan ng mga pagiisip na sumesentro sa maaring matanggap na
gantimpala, o ang kahihinatnang maidudulot ng hindi paggawa nito. Ang pormal na
katawagan sa dalawang uri ng motivation ay extrinsic (pagkumpleto sa isang gawain
dahil sa kasiyahang makukuha rito) at intrinsic (pagkumpleto sa isang gawain alang-
alang sa kakalabasan nito, mapa gantimpala o pagiwas sa parusa) motivation. Ang
pagkakaroon ng pagnanais na gumawa ay nakakaapekto rin sa kagustuhan ng isang taong
maging magaling sa ilang tiyak na aspeto ng kanyang buhay, na tinatawag na
achievement motive. Isang proponent din dito ang pangangailangan ng taong malagpasan
ang mga suliraning bumabagabag sa normal na daloy ng buhay. Kapag hindi nagamit ang
tamang coping mechanism o hindi nasolusyunan ng tama ang mga problema,
magkakaroon ng negatibong epekto sa achievement motive ng nasabing indibidwal. At
dahil dito, mababaling ang negatibong bungang ito sa antas ng arousal ng isang tao. Ang
arousal ay maipapaliwanag ng arousal theory, na nagsasaad na ang bawat tao ay may
optimal na lebel ng arousal na nakasalalay sa sitwasyong kinaroroonan nito. Pinapanatili
ito ng kanyang kagustuhan at nakakaapekto sa antas ng gawain. Kaya’t makikita na ang
mga propesyunal na nagtatrabaho kahit na mayroong krisis sa buhay (gaya ng
pagkamatay ng mahal sa buhay, at iba pa) ay mayroong mababang lebel ng pagiging
produktibo. Ang pangkalahatang performance ay bumabagsak, at palabo-labo ang
konsetrasyon, na higit na kinakailangan sa mga gawaing saklaw sa pagtatrabaho. Lahat
ng impormasyong ibinigay ay nagtuturo sa isang mahalagang paghuhunina. Dahil lamang
sa maling pagsalubong sa sikolohikal o pisikal na suliranin (na sa pagaaral na ito ay
tinuturo bilang ang pagtatago ng emosyon), bumababa ang antas ng maraming aspeto ng
pamumuhay ng taong nakakaranas nito. Hindi umuusad tungong therapeutic healing ang
ganitong uri ng pamamaraan.

Somatic behavior ay ang proseso kung saan ang sikolohikal na paghihirap ay

naipapakita bilang pisikal na sintomas. Ito ay isang di namamalyang pangyayari at wala
sa control ng taong nakakranas dito. Ang somatization as isang posibleng epekto ng
pagtatago ng emosyon dahil sa simpleng katotohanan na nagbibigay ito ng stress na
nagpipigil sa maayos na paglulunas sa mga problemang nangyayari. Ang iba pang mga
posbleng epekto ay depression, withdrawal, at suspicion. Ang depression ay isa sa mga
karaniwang epekto ng stress sa isang tao. Ang isang taong dumaranas ng depression ay
kinakikitaan ng paulit-ulit na karamdaman ng pagkalungkot, kawalan ng pag-asa at
pagkawala ng interes sa mga bagay na dating pinagmumulan ng kasiyahan. Ang kawalan
ng pagasam pagkalumbay at pakiramdam ng pagkakasala ay ilan lamang sa mga
naidudulot nito. Ang pagtingin ng isang taong may depression sa kanyang sarili ay unti-
unting nababawasan at unti-unting nahuhulma sa pagkawalng halaga. Anim hanggang
walong porsyento ng populasyon ang nagkakaroon at dumadanas ng ganitong klaseng
emosyon (Wayne, 1989). Bukod sa depression , ang pag-iiwas ng sarili o withdrawal ay
isa sa mga epekto ng stress. Ayon sa Merriam Webster’s Collegiate Dictionary (1996),
ang withdrawal ay ang pagtalikwas sa isang bagay o ang pagputol ng koneksyon sa
anumang bagay na nakagawian na. Ang taong nag-iiwas ng kanyang sarili ay nawawalan
ng sosyalismo sa kanyang buhay. Napuputol o nawawalan sila ng interaksyon sa mga
taong nakapaligid sa kanila, maging ito man ay ang kanilang kamag-anak o kaibigan,
dahil sa pagkawala ng tiwala sa sarili. Minsan, nais nilang mapag-isa, na humahantong
naman sa pagbubukod o paghihiwalay sa kanilang sarili (isolation). Ang suspicion ay isa
ring posibleng epekto. Dahil sa kawalan ng tiwala sa sarili, naibabaling niya ito sa ibang
tao. Nagkakaroon siya ng negatibong pagtingin sa mga taong nakapaligid sa kanya
(Goldberger & Breznitz, 1982).

Isang konkretong halimbawa ng epekto ng stress ay ang pagkakulang sa tulog ng

isang taong may stress. Dumadating ang ilang panahon sa buhay ng isang tao na ang
stressor na nararanasan nito ay linalagpasan na ang resources na meron ang ating
katawan. Maraming epekto ang overflow na ito, at isa na dito ang sleep deprivation.
Ayon sa restorative theory, ang NREM (Non-rapid Eye Movement) na klase ng pagtulog
ay responsable sa paghihilom at pagtanda ng mga tisyu ng ating utak. Ito ay isang
mahalagang kontribusyon sa pagbuo at paglago ng Central Nervous System ng ating
katawan. Sa mga taong mas nakakabit sa negatibong pagangkop ng problema, sleep
deprivation ay isa sa mga pinaka ebidenteng problema. Ito ay nagpapababa ng ilang mga
kakayahan at abilidad ng katawan. Isa pa itong karagdagan, particular sa mga nars at mga
miyembro ng medical team, na stressor sa di kaya-ayang pangyayaring ito.
 KABANATA III
DISENYO AT PAMAMARAAN NG PANANALIKSIK

1. Disenyo ng Pananaliksik

Ang pagaaral na ito ay ginamitan ng diskriptib-analitikal na pagsusuri gamit ang

proseso ng pagsasarbey, pananaliksik at interbyu upang masuri ng mabuti ang mga
damdamin, iniisip at pananaw ng mga tao ukol sa ideya ng pagtatago ng emosyon ng nars
sa kanynag pasyente.

2. Mga Respondente

Ang sarbey na aming ginawa ay ipinamahagi sa mga estudyante nag kolehiyo ng

Narsing ng Unibersidad ng Santo Tomas. Ang dami ng respondente ay nasa 50 katao,
kung saan 25 ay nanggaling sa mga mag-aaral ng ikalawa at ikaapat na taon at 25 sa
ikalawa at unang taon ng Narsing. Ito ay upang makakuha ng balanseng impormasyon na
sumasangay rin sa grupo ng mag-aaral na mayroong karanasan na sa mga gawain ng
pagiging nars at sa grupong naghihintay na makaranas nito.
 3. Instrumentong Pampananaliksik

Sa pag-aaral naming ginawa patungkol sa “negatibong epekto ng pagtatago ng

emosyon ng mga nars sa mga pasyente” gumamit kami ng mga aklat at internet para
makakalap kami ng impormasyon tungkol dito. Nagsarbey din kami sa mga 2nd year
pataas para malaman namin ang kanilang saloobin patungkol sa pag-aaral na ito. Nais
naming malaman sa pagsasarbey kung gaano nga ba kalakas ang impak sa mga nars
ang pagkakaroon ng matinding problema sa kanilang mga pasyente. Nais din naming
malaman sa pagsasarbey kung paano nila hinaharap ang ganitong mga klaseng
problema, kung paano nila hinaharap ang iba pang mga gawain kapag nakakaramdam
sila ng “stress” at kung paano nila idedescribe ang kanilang personalidad.

Bukod sa mga nabanggit, nagkaroon kami ng interbyu sa isang propesyunal na

nars na aming kilala at inalam naming ang kaniyang opinion at saloobin tungkol sa
aming paksa. Nais naming malaman na kahit ba matagal na ang tao sa propesyon
nakararanas parin ba sila ng matinding stress at kung nahihirapan pa rin ba silang
harapin ang mga problemang dumadating at kung nagkakaroon pa rin ng pagkakataon
kung nag-papanik sila dahil sa matinding stress na nararamdaman.

Sa aming pagkakalap ng impormasyon nais naming masagot ang aming

katanungan at mabigyan solusyon ang naihayag problema.
 4. Tritment ng mga Datos

Dahil ang pamanahong papel na ito ay pagsasanay lamang at hindi naman isang
pangangailangan sa pagtatamo ng isang digri tulad ng tisis, walang ginawang
matinding pagsusuri sa mga datos sa pamamagitan ng kompleks na pamamaraan.
Bilang lamang ng mga respondente sa bawat aytem sa sarbey ang inalam ng mga
mananaliksik. Samakatwid, pagtatally lamang at pagkuha ng porsyento ang
kinailangang gawin. Napadali para sa mga mananaliksik ang paggawa ng pagsasarbey
sapagkat ang lahat ng respondent ay limitado lamang saestudyante ng nursing sa
Unibersidad ng Santo Tomas. Dalawampu’t limang katao lamang sa ika-unang taon at
dalawampu’t limang katao rin sa nakatataas na taon. Ang pagkakaroon ng diperensya
sa pagitan dalawang grupo ng respondente ay upang makapanayam hindi lamang ang
mayroong karanasan na sa pakikihalubilo sa pasyente, ngunit pati ang mga indibidwal
na gagawin din ito sa hinaharap.
 KABANATA IV
PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS

Grap 1
Kasarian ng mga Respondente

Sa grap na ito nakikita ang distribusyon ng sarbey sa mga respondent ayon sa

kanilang kasarian. Ang pagbibigay na ito ay ginawa ng walang sadya’t eksaktong bilang
ng mga respondenteng kalalakihan o kababaihan. Ito ay ginawa sa isang random na
pamamaraan.
Apat na pu’t dalawang porsyento ang mga respondenteng babae at nilaan naman
ang natitirang limampu’t walong porsyento sa mga respondenteng lalaki.

Grap 2
Pagkakaroon ng Duty Experience ng mga Respondente

Sa limampung (50) respondent, limampung porsyento (50 %) ang mayroon nang

karanasan sa pagsisilbi sa pasyente at pangangasiwa ng mga gawaing ospital.
Limampung porsyento rin ang nabahaging opinion ng mga hindi pa nagkaroon ng
hospital duty. Isinaayos naming ang sarbey ng ganito sa kagustuhan naming
makapanayam hindi lamang ang mga taong direktang nakakaranas ng bigat ng pagtatago
ng emosyon, ngunit pati ang mga indibidwal na makakaranas din nito sa hinaharap.,

Grap 3
Edad ng mga Respondente

Kung pagbabasehan ang grap na ito, makikitang karamihan ng mga respondente

ay galing sa edad na labing-pito (17) at labing-walong (18) taong gulang. Nahahati ang
grap sa mga porsyentong ito: Labing-dalawang porsyento (12 %) sa mga labing-anim
(16) na taong gulang, tatlongpu’t dalawang porsyento (32%) sa mga labing-pintong (17)
taong gulang, tatlongpung porsyento (30%) sa mga labing-walong taong gulang, walong
porsyento (8%) sa mga labing-siyam na taong gulang, at labing-dalawang porsyento
(12%) sa mga dalampung taong gulang.

Grap 4
“Madalas ka bang magkaroon ng problema?”

Sa grap na ito pinapakita ang distribusyon ng panayam ng mga respondente ukol

sa kadalasan ng kanilang pagdanas ng problema. Animnapu’t dalawang porsyento (62%)
ang nagsasabing oo, madalas ang pagkakaroon nila ng suliranin. Tatlongpu’t walong
porsyento (38%) naman ang nagsasabing paminsan-minsan at hindi naman gaanong
kadalas ang pagkakaroon nila ng problema. Habang walang respondente naman ang
nagsasabing hindi sila nagkakaroon ng problema.

Grap 5
Mga Paraan ng Pagtugon sa Suliranin

Hinggil naman sa mga pamamaraan ng pagtugon sa mga suliranin, apatnapu’t

dalawang porsyento (42%) ang tumutugon gamit ang pagiyak. Dalawampung porsyento
(20%) ang sumisigaw at nagdadabog. Limampung porsyento (50%), kalahati ng mga
respondente, ay mas komportable sa pananahimik. Tatlongpu’t dalawang (32%)
porsyento naman ang mas kinahihiligan ang pagkwento sa mga kaibigan at pamilya, at
ganoong porsyento rin ang humihingi ng payo at tulong sa mga kaibigan at pamilya. At
panghuli, labing-walong porsyento (18%) naman ang nagsasangtabi ng kanilang mga
problema.

Grap 6
“Nakikita mo ba ang iyong mga problema bilang positibo o negatibo?”

Ayon sa grap na ito, apatnapu’t anim na porsyento (46%) ang naniniwalang para
sa ikabubuti ang pagkakaroon ng mga suliranin sa buhay. Tatlongpu’t dalawang
porsyento (32%) naman ang naniniwalang nasa negatibong aspeto lamang ang naidudulot
na epekto ng mga suliranin. Dalawampu’t dalawang porsyento (22%) naman ang
nagsasabing maari itong makapagdulot ng positibo at negatibong epekto.

Grap 7
“Naapektuhan ban g iyong mga problema ang pangaraw-araw mong mga gawain?”

Pitompu’t dalawang porsyento (72%) ang naniniwalang mayroong natuturing na

epekto sa pangaraw araw na buhay ang mga suliranin, mapamaganda man ito o
mapasama. Dalawampu’t walong prosyento (28%) naman ang naniniwalang hindi
kapansin-pansin ang mga epekto ng mga suliranin sa kanilang sariling gawain.

Grap 8
“Halimbawa ay nalaman mong nagkaroon ng isang malaking lindol salungsod
na pinagtatrabahuan ng iyong ina. Makakapagbigay ka ban g isang daang
porsyentong atensyon sa iyong mga gawain?”
 Sa sitwasyonal na halimbawang ito, pitompu’t apat na porsyento (74%) ang
nagsasabing magiging mahirap para sa kanila ang magpatuloy ng kahit anong gawain
habang nalalaman na nasa piligro ang isang mahal sa buhay. Dalawampu’t anim na
porsyento (24%) naman ang nagsasabing kaya nilang magpatuloy sa mga gawain kahit sa
kaalaman na ito.

Grap 9
“Ano sa tingin mo ang iyong personalidad?”
 Animnapu’t porsyento (60%) ang nagsasabing mas nakikita nila ang kanilang
sarili bilang isang introvert. Dalawampung porsyento (20%) naman ang naniniwalang
mas naayon ang kanilang personalidad sa isang extrovert.

Grap 10
“Maganda bang gawain ang pagkikimkim ng problema?”
 Pitompung porsyento (70%) ang nagsasabing hindi isang magandang kasanayan
ang pagtago ng nararamdaman na emosyon, lalo na ang mga suliranin na mayroong
negatibong pinaguugatan. Tatlompu’t porsyento (30%) naman ang naniniwalang
mayroong substansyal na kadahilanan at ikabubuti ang pagsasangtabi ng mga
nararamdaman. Ilan sa mga rasong ibinahagi ng mga respondente ay ang pagnanais na
gawing pribado ang kanilang emosyunal na buhay (ang piniling sagot ay hindi), at
pagpapanatili pa lalo ng problema kapag hindi hinarap ng kusa (ang piniling sagot ay oo).

Grap 11
“Komportable ka bang magtago ng emosyon sa harap ng iba?”
 Dalawampu’t dalawang porsyento (22%) ang nagsasabing oo, isang madali
lamang para sa kanila ang pagmamaskara ng nararamdaman. Tatlompu’t anim na
porsyento (36%) naman ang nagsasabing hindi ganoong kadali ang pagtago ng kanilang
tunay na nararamdaman ukol sa mga bagay-bagay. Apatnapu’t dalawang porsyento
naman (42%) ang pumiling manatili sa linyang pumapagitna sa dalawa.

Grap 12
“Halimbawa ay nahuli ka ng pasok sa klase dahil nanggaling ka sa burol ng isang
mahal sa buhay. Pagdating mo sa silid aralan ay pinagalitan ka kaagad ng iyong
guro ng hindi manlang alam ang kasalukuyan mong sitwasyon. Ano ang
mararamdaman mo?”
 Batay sa sitwasyon na ginamit sa katanungan na ito, ang pinakamalaking
porsyento ay napunta sa pagkainis, na nagkamit ng apatnapung porsyento (40%) ng
kabuuang resulta. Sumunod ang pagpapakumbaba at paguunawa, na parehong
dalawampu’t dalawang porsyento (22%) ang nakalap. Panghuli naman ang galit, na
nakakuha ng labing-anim na porsyento (16%).

Grap 13
“Sumasangayon ka bas a ideya na kahit anong pagtago ng isang tao sa kanyang
totoong emosyon, nakikita’t nakikita parin ito sa galaw nito?”
 Sa kabuuan at pagtatapos ng sarbey na ito, animnapu’t apat na porsyento (64%)
ang sumasangayon sa ideyang lumalabas parin sa iba’t ibang aspeto ng tao ang totoong
emosyon nito. Tatlompu’t anim na porsyento naman ang di-sumasangayon.

KABANATA V
LAGOM, KONGKLUSYON AT REKOMENDASYON

1. Lagom
 Ang pag-aaral na ito ay nagnanais na malaman ang mga saloobin at pananaw ng
bawat estudyante ng kursong Narsing sa Unibersidad ng Santo Tomas tungkol sa
pagtatago ng emosyon sa mga pasyente at ang mga negatibong epekto nito at kung paano
naapektohan ang kanilang performance sa kanilang propesyon.

Ang mga mananaliksik ay gumawa ng sarbey-kwestyoneyr na pinasagutan sa (50)

respondente. Nahati ang (50) respondente sa dalawang pangkat: (25) sa mga estudyante
sa unang taon, ito ang mga estudyanteng wala pang karanasan sa pakikihalubiho sa mga
pasyente at (25) sa mga estudyanteng nasa ikalawang taon pataas na may mga karanasan
na sa pakikihalubiho sa mga pasyente. Ang mga mananaliksik ay nagkaroon din ng
panayam sa isang propesyunal na nars.

2. Kongklusyon

Normal sa ating buhay ang pagkakaroon ng problema o “stress”. Lahat ay

nakararanas nito anong mang uri ng propesyon. Ayon sa aming pananaliksik, may mga
iba’t-ibang kadahilanan ang pagtatago ng emosyon ng isang nars sa kanyang pasyente.
Ang mga kadahilanang ito ay maituturing na personal na bagay. Maaaring ang pagtatago
ng emosyon ay isang madaling gawain para sa iba ngunit hindi sa lahat ng oras ay kaya
nilang panatilihin ang pagtatago nito. Nakikita parin ito sa kanilang kilos o galaw. Ang
epekto ng pagtatago ng kanilang emosyon ay maaring magdulot ng negatibong epekto
hindi lamang sa kanilang performance sa trabaho ngunit pati na rin sa relasyon nila sa
kanilang pasyente.

Ang mga nars na walang tigil na nakikipag-interak sa pasyente ay dapat magkaroon

ng limitasyon at hangganan sa pagpapakita o pagtatago ng kanilang emosyon may
problema man o wala. Dapat parin nilang panatilihin ang propesyonalismo sa kanilang
pagtratrabaho. Dapat nilang isantabi ang kanilang personal na buhay sa tuwing sila’y
nasa oras ng kanilang pagtratrabaho nang sa gayon ay walang maapektuhan o
madadamay ng kanilang emosyon.

3. Rekomendasyon

Buong-pagpapakumbaba naming inihahandog ang ilang mga rekomendasyong ito

gamitan gaming pag-aaral bilang batayan.

• Para sa pamahalaan, pagbutihin pa ang diseminasyon ng impormasyon ukol sa

mga negatibong epekto ng pagtatago ng emosyon ng nars, at bumuo ng nauukol
na programang makakatulong sa usaping ito.

• Para sa mga nars, maglaan ng nararapat na oras upang isaayos ang nararanasang
suliranin upang maiwasan ang mga di-kanaisnais na sitwasyon at epekto.

• Para sa mga admisnistrador ng mga ospital, pagbigyan pa ng nauukol na atensyon

ang kapakanan at [tag of performance] ng kanilang mga manggagawa.

• Para sa mga propesor ng kolehiyo ng Narsing, pagbigyan pa ng mas malawak na

kaalaman ang mga estudyante sa mga paraan ng [tagalong ng pag-deal] sa mga
negatibong epekto na maidudulot ng nurse-patient relationship upang mas
madagdagan ang kanilang pagiging handa.

• Para mga estudyante, ihanda na ang sarili sa posibilidad ng pagkontrol ng

nararamdaman, upang hind imaging isang napakalaking kagulatan ito pagdating
ng panahon ng pagkumpleto ng naaayon na duty.
• Para sa iba pang mga mananaliksik, ipagpatuloy pa ang pagsusuri sa usaping ito
upang mas mabigyang linaw pa ang mga importanteng detalyeng hindi natalakay
ng aming grupo.

LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN

Berman, A., Snyder, S. J., Kozier, B., & Erb, G. (2008). Koizer & Erb’s Fundamentals of
Nursing. (8/e) New Jersey, USA: Prentice Hall.
Wikipedia. (2010). Psychology. Retrieved February 13, 2010, from
http://en.wikipedia.org/wiki/Psychology
Wikipedia. (2010). Affect (psychology). Retrieved February 13, 2010, from
http://en.wikipedia.org/wiki/Affect_%28psychology%29
Burger, J. M. (2007). Personality Seventh Koizer & Erb’s Fundamentals of Nursing. (8/e)
USA: Prentice Hall. [Country of pub]: Thomas Wadsworth.
Walker, J., Payne, S., Smith, P., & Jarret, N. (2008). Psychology for Nurses and the
Caring Professions. (3/e) London: McGraw Hill.
Klebanoff, N. A., & Smith, N. M. (1997). Lipincott’s Guide to Behavior Management in
Home Care. (1/e) Philadelphia, USA: Lipincott-Raven.
Watkiss, S. (2004). Retrieved February 13, 2010, from
http://www.watkissonline.co.uk/ebooks/motivation.pdf
Merriam Webster’s Collegiate Dictionary. 1996.
Goldberger & Breznitz, 1982
Vandekerckhove, M., Von scheve, C., Ismer, S., Jung, S., & Kronast, S. (Eds.). (2008)
Regulating Emotions: Culture, Social Necessity, and Biological Inheritance. USA:
Blackwell Publishing.

APENDIKS A

Pangalan: ___________________ (optional)

Taon at Pangkat: _____________ (optional)
Kasarian: ___________________
Edad: ______________________

Isang magandang araw sa iyo! :] Kami ay ang

pangkat 11, kasalukuyang nasa unang taon ng
Narsing. Nais naming makahingi ng ilang
impormasyon na makatutulong sa aming pagaaral sa
pamanahong papel para sa asignaturang Filipino. Ang
mga tanong na nakapaloob sa kwestyoneyr na ito ay
umiikot sa “Isang Pagaaral ukol sa mga Negatibong
Epekto ng Pagtatago ng Emosyon ng mga Nars sa
mga Pasyente”. Pinakikiusap namin ang iyong
makatotohanang mga sagot upang maging possible
ang pagkalap ng eksaktong datos. Sinisigurado ng
buong grupo ang pagpapanatili ng lihim ang lahat ng
impormasyong maibibigay sa kwenstyoneyr na ito.
Maraming salamat sa iyong pakikisama at hanggang
sa muli! :))

1) Madalas ka bang magkaroon ng problema?

___ Oo.
___ Hindi.
___ Paminsan-minsan lang.

2) Sa paanong paraan mo tinutugunan ang iyong mga suliranin? (Markahan ang lahat ng
naaayon sa iyo.)
___ Pag-iyak
___ Pagsigaw at Pagdabog
___ Pananahimik at Pagiisip
___ Pagkukwento sa mga kaibigan at pamilya
___ Paghingi ng payo at tulong sa mga kaibigan at pamilya
___ Sadyang paglimot sa problema o “Bahala na” mentality

3) Nakikita mo ba ang iyong mga problema bilang positibo o negatibo?

___ Positibo
___ Negatibo

4) Naaapektuhan ba ng iyong mga problema ang pangaraw-araw mong mga gawain?

 ___ Oo.
___ Hindi.

5) Halimbawa ay nalaman mong nagkaroon ng isang malaking lindol sa lungsod na

pinagtatrabahuan ng iyong ina. Makakapagbigay ka ba ng isang daang porsiyentong
atensyon sa iyong mga gawain?
___ Oo.
___ Hindi.

6) Ano sa tingin mo ang iyong personalidad?

___ Introverted
___ Extroverted

7) Magandang gawain ba ang pagkikimkim ng problema?

___ Oo.
___ Hindi.

Pakipaliwanag kung bakit napili ang sagot:

_________________________________________________________________
_

8) Komportable ka bang magtago ng emosyon sa harap ng iba?

___ Oo.
___ Hindi.
___ Paminsan-minsan.

9) Halimbawa ay nahuli ka ng pasok sa klase dahil nanggaling ka sa burol ng isang mahal

sa buhay. Pagdating mo sa silid aralan ay pinagalitan ka kaagad ng iyong guro ng hindi
manlang alam ang kasalukuyan mong sitwasyon . Ano ang mararamdaman mo?
___ Galit
___ Pagkainis
___ Paguunawa
___ Pagpapakumbaba

10) Sumasangayon ka ba sa ideya na kahit anong pagtago ng isang tao sa kanyang

totoong emosyon, nakikita’t nakikita parin ito sa galaw nito?
___ Sumasangayon
___ Hindi sumasangayon

Maraming Salamat!


APENDIKS B
 TRANSKRIPSYON NG INTERBYU KAY MRS. VERONICA C. TIMOG, R.N.,
MARSO 9, 2010

Mga Interbyuwer:
Nikka Ursula Timog
Kimberly Mae Pascual
Kendrick Aaron Tan

(Si Veronica C. Timog as isang propesyunal na nars na isang rehistradong nars ng

Estados Unidos. Nakapagtrabaho siya sa isang nursing home sa Bakersfield, California.)

Nikka: Magandang hapon po, Misis Timog. Kamusta po kayo?

VCT: Mabuti naman. Thank you for choosing me as an interviewee, honored ako.
Kim: Nagkaroon na po ba kayo ng mga karanasan kung saan nagtrabaho ka ng
mayroong iniisip na suliranin sa buhay?
VCT: Oo, nagkaroon na ako ng ganitong karanasan noong nagtrabaho ako bilang isang
nars sa isang pribadong institusyon. Bilang rehistradong nars , mayroon akong
malawak na responsibilidad hindi lang sa mga pasyente ko kundi pati sa mga
katrabaho ko na nasa puder katulad ng mga nursing aid. Mahirap ang sitwasyon
na mayroong suliranin sa buhay habang nagtratrabaho bilang isang nars kasi
nakasalalay ang buhay ng mga pasyente sa nars. Pwedeng mawala ang lisensiya
niya pag mayroong masamang nangyari sa pasyente.
Ken: Maaari ka po bang magbigay ng halimbawa?
VCT: Nagkasakit ang aking anak noon at naospital siya. Kailangang nasa tabi niya ako
noon habang nasa ospital siya kaya lang hindi pwede kasi may trabaho ako at
hindi pwedeng iwanan ang mga pasyente ko. Ang isang rehistradong nars kasi ay
may sinumpaan na hindi niya pwedeng iwanan ang mga pasyente niya pag nasa
gitna ito ng trabaho niya.
Nikka: Nakapag-pokus ka po ba ng mabuti sa trabaho mo?
VCT: Hindi ako maka-pokus noon dahil sa suliranin nayon kaya lang wala akong
magawa kundi ipagpatuloy ng maayos ang trabaho ko dahil sa responsibilidad ko
 sa mga pasyente ko. Pinairal ko ang pagiging propesyunal na napaka
importanteng katangian ng isang nars .
Kim: Mas mahirap po bang makapagbigay ng isang daang porsyento sa trabaho niyo?
VCT: Napakahirap talaga pero nangibabaw na mag pokus ako at magdasal na
malampasan ko ang pagsubok na yun. Hindi ko pinakita sa mga pasyente ko na
may bumabagabag sa akin noong panahon na yun kasi ang mga pasyente ko sa
kadahilanan na ayaw kong mahalata nila na may iniisip akong suliranin. Dahil tao
lang ako, di ko talaga maiwasan na magisip sa suliranin ko habang nasa trabaho.
Ken: Mas gugustuhin mo po bang maglaan ng ilang minuto upang maiayos ang
nababagabag mong isip at panandaliang mag-break muna sa trabahong ginagawa
mo noong panahong iyon?
VCT: Oo, kung wala naman sa mga pasyente ko ang nasa kritikal na kundisyon na
dapat pagtuunan ng pansin. Kahit papano sa maiksing break na yun makausap ko
man lang ang nagbabantay sa anak ko sa ospital para kamustahin and kalagayan
niya.
Nikka: Ano sa tingin po ang importansya ng pagtatago ng emosyon sa mga pasiyente?
VCT: Napakaimportante na itago sa mga pasyente ang ano mang emosyon na dulot ng
personal na problema. Dapat parang walang iniisip ang nars na suliranin para
hindi sila maaepektuhan . Ang pagiging nars ay nakapukos sa pasyente at hindi sa
nars.
Kim: Maraming salamat po sa pakikipanayam niyo sa amin!
VCT: Walang ano man. Nagpapasalamat din ako sa pagbibigay sakin ng pagkakataon na
magbigay ng opinion.