You are on page 1of 7

Pawis at Dugo

Para sa Kinabukasan Ko
Unibersidad ng Santo Tomas, Kolehiyo ng Narsing,
Unang taon pangkat 8, ikalawang semestre, TA 2009-2010
Sa patnubay ni Gng Zendel Taruc M.Ed
___________________________________________________________________________________

ROBLES, Angelina Grace*, BRIZUELA, Ida Rae Valene, BUELA, Ma. Leanza Louise, CENIDOZA, Ma. Emilla Junescka, ENRILE, Maria
Eliza, MANLAPIG, Eleen Nicole, MARCELO, Jean Anne Camille, YUSON, Xyra Ianne.

Layunin at Kahalagahan ng Pag-aaral

Ang pag-aaral na ito ay may layuning maglahad ng mga batayang kaalaman tungkol sa mga
working students: ang kanilang buhay, mga dahilan sa pagtatrabaho, mga suliraning kinakaharap, at
mga paraan ng pagharap sa mga problemang ito. Nilalayon din ng pag-aaral na ito na makapagbigay
payo sa mga working students tungkol sa kanilang mga pinagdaraanan. Panghuli, ang pag-aaral na ito
ay may layuning ipaunawa sa mga kabataang Pilipino ang mahalagang gampanin ng edukasyon sa buhay
ng isang tao.

Mahalagang mabasa ang pag-aaral na ito sapagkat sa pamamagitan nito ay maliliwanagan ang
mga kabataan sa kahalagahan ng edukasyon bilang susi sa isang magandang kinabukasan. Sa mga
nailapat na salaysay ng mga respondente ay makikita at higit na mauunawaan ng mga kabataang hindi
kinakailangang magtrabaho na hindi dapat binabalewala ang pagkakaroon ng pagkakataong makapag-
aaral sapagkat hindi lahat ay nabibigyan ng ganitong oportunidad. Na hindi tulad ng mga working
students, hindi nila kailangang magtrabaho para lamang makapag-aral. At panghuli, sa pamamagitan
ng pag-aaral na ito ay mauunawaan ng mga administrador ang kalagayan ng mga working students at
sa gayon ay mabibigyan nila ng karagdagang konsiderasyon ang mga ito.

Panimula

“Ang edukasyon ang susi sa magandang kinabukasan” – ang kadalasang maririnig mula sa isang
magulang o nakatatanda para ma-engganyong mag-aral nang mabuti ang isang bata. Ngunit paano
mangyayaring maging susi ito sa isang magandang bukas kung hindi lahat ng kabataan ay nabibigyan ng
pagkakataong makapag-aral? Higit pa dito, paano sila matatawag na mga “pag-asa ng bayan?” Sa takbo
ng mundo ngayon, maraming tao ang lubos na naghihirap at hindi nila malaman kung ano ang kanilang
gagawin sa kanilang buhay. Maraming kabataan ang nagkalat sa lansangan, walang makain,
namamalimos, at hindi nag-aaral. Pero tama bang hayaan na lamang nilang maging balakid ang
kahirapan sa pag-abot nila sa kanilang mga pangarap? Para sa mga batang hindi tumitigil mangarap at
nagsusumikap kasabay nito, kahit ano ay kanilang gagawin maabot lamang ito, kahit pa ang
magtrabaho.

I. Mga Kaugnay na Babasahin at Literatura

Ang mga tinaguriang pag-asa ng bayan ay unti-unti nang gumagawa ng paraan upang i-ahon ang
kanilang mga sarili sa kahirapang dulot ng mga nag-haharian sa bayan ni Juan. Laganap na ang mga
“job fairs” saan mang dako ng bansa na may layuning tugunan ang paghihirap ng marami sa ating mga
kababayan. Iba’t ibang uri ng mga mamamayan ang dumadayo dito sa pag-asang magkaroon ng bagong
simulain sa buhay at marami sa kanila ay mga estudyante pa lamang sa kolehiyo na nagnanais na
matugunan ang kanilang mga suliranin sa buhay. Ang mga estudyante na ito na dapat ay pinag-iigihan
ang kanilang pag-aaral ay pinipili nang magtrabaho sa murang edad para sa maraming dahilan.

A. Tala ng bilang ng mga manggagawang estudyante sa loob at labas ng bansa


Kada taon, hindi maitatanggi ang
pagtaas ng bilang ng mga mag-aaral na
nagsisipagtrabaho. Ang kadalasang dahilan
ay ang kakulangan sa pantustos sa pag-aaral.
Napatunayan ang pagtaas na ito sa
pamamagitan ng mga statistics na naitala ng
Bureau of Labor Statistics ng U.S.
Department of Labor. Mula noong taong
1984, walang patid ang pagtaas ng bilang ng
mga working students na umabot pa sa 52%
mula sa kabuuang bilang ng mag-aaral noong
taong 2000. (Orszag, 2001).

Taong 2002, sa isang pag-aaral na ginawa nina Tracey King at Ellynne Bannon, naitala na 46% ng
full time working students ay nagtatrabaho ng 25 oras at higit pa kada lingo at 42% nito ang
nagsasabing naaapektuhan nang husto ng pagtatrabaho ang kanilang pag-aaral. 53% naman ng lahat ng
full time working students ang nagsabing nalilimitahan ng pagtatrabaho ang panahong kanilang
ginugugol sa pag-aaral. 63% naman ang nagsasabing hindi sila makapag-aaral kung hindi sila
magtatrabaho. At ang pinakahuling naitala noong taong ito ay na isa sa limang manggagawang mag-
aaral ang nagtatrabaho ng 35 oras at higit pa matustusan lamang ang kanilang pag-aaral.
Mula naman sa mga pag-aaral na naisagawa sa United States of America noong taong 2007, tinatayang
49% ng kabuuang bilang ng mga mag-aaral, may edad na 16-24, ay
nagtatrabaho habang nag-aaral. 22% sa bilang na ito ang nagtatrabaho ng 20-
34 oras sa loob ng isang linggo at 9% naman ang nagtatrabaho ng higit pa sa 35
oras (NCES, 2007). Noong taong 2008 naman, naglabas ang Bureau of Labor
Statistics ng U.S. Department of Labor ng isang ulat ukol sa bilang ng mga
mag-aaral ang nakapagtapos ng sekondaryang edukasyon. Naitala na 82.1%
mula sa 68.8% na bilang ng mga mag-aaral na nakapagtapos ang pilit
pinagsabay ang pagtatrabaho at pag-aaral at 46.1% dito ang babae at 36%
naman ang lalaki. Pinapakita lamang na mas malaki ang partisipasyon ng
kababaihan sa labor force ng Amerika noong taong iyon.

Para naman sa mga kabataang Pilipino, ang edukasyon ang isa sa mga
pinaka-importanteng bagay na makatutulong sa kanila para umunlad kaya’t
kahit ano ay kanilang gagawin kahit pa ang magtrabaho. Taong 2004, ayon sa
World Program of Action for Youth Implementation in the Philippines,
tinatayang mayroong 3,408,000 bilang ng mga working students sa ating
bansa. Karamihan sa nasabing bilang ay nagtatrabaho bilang mga full time working students at
nagsasabing malaki ang nagiging epekto ng pagtatrabaho sa kanilang pag-aaral datapwat, kailangan
nila itong gawin nang sa gayon sila’y makapag-aral sa kolehiyo.

B. Mga Uri ng Working Students

Ang mga working students ay mauuri sa dalawa: ang full-time at ang part-time working students.
Ang mga full-time working students ay isang mag – aaral na kumukuha ng kabuuang bilang ng kanyang
mga yunits para sa isang taon at nagtatrabaho ng 25 oras o mas marami pang oras sa isang linggo. Ang
isang part – time working student ay kadalasang nagtatrabaho ng 25 o 20 oras pababa. Ang kanilang
mga trabaho naman ay mauuri bilang on-campus o off-campus jobs. (Orszag, Jonathan M. at
Whitmore, D. 2001)

C. Mga Problemang Kinakaharap ng Isang Working Student


1. Ang kanilang kalusugan

Hindi lamang ang oras ang problemang hinaharap ng isang working student ngunit pati na rin
ang kalusugan nito. Dahil sa pagod, kadalasang inaantok ang mga mag – aaral pagdating sa klase.
Kadalasang idinadaan na lamang nila ito sa pag – inom ng bitamina at pagkakaroon ng mentalidad na
walang mangyayaring masama. Ngunit hindi ito gaanong epektibo kaya’t nagkakasakit ang mga ilan sa
kanila at napapabayaan ang kanilang pag-aaral.

2. Ang kalagayan sa paaralan

Sa pagsasabay-sabay ng trabaho at pag-aaral ay hindi malayong magkaroon ng problema sa oras


na gugugulin ng mga working students. Ayon kina Jonathan at Peter Orzsag (2001) ay malimit na mas
naaapektuhan ang pag-aaral kaysa sa trabaho kung kaya’t nagbubunga ito ng pagkababa ng marka sa
klase. Nakasaad rin dito na ang isa rin sa dahilan ng pagbaba ng marka sa klase ay ang pagbabagu-bago
ng paraan ng pag-aaral o uri ng pag-aaral ng isang estudyante. Sa kadahilanang kaunti na lamang ang
oras na gugugulin upang makapag-aral ay dumadating sa puntong ipinagpapaliban na ito.

3. Pagbadyet ng oras

Sa isang working student, mahalaga na mahusay itong magbadyet ng oras upang sa gayo’y hindi
maaapektuhan ang anuman sa kanyang mga gawain. Ayon sa www.thepinoy.com, isang forum site, ay
nahihirapan ang mga estudyante dahil tila ba lagi nilang hinahabol ang oras. “Usually 9 na ng gabi ako
nakakarating ng bahay and most of the times, I don’t have the time to study na” ang sabi ng isang
working student na nagtatrabaho bilang part time employer sa isang thread sa nasabing site.

4. Sa uri ng Trabaho

Sa kakaunting oportunidad para sa mga working students ay tinitiis nila ang kahit anong
trabaho na kung minsan ay nagiging malaking problema rin nila. “Our employer, an old woman,
became too vulgar and difficult to work with.One time she gave me only P750 for a half month salary
although I was expecting P50 more..” isa sa mga daing ni Veronica Rillota, isang working student.
Lalong nagpapahirap ang mga amo nila kung kaya’t nagiging mas mabigat ang kanilang pinapasan.

D. Mga Adbentahe ng Pagiging Isang Working Student

Ayon kina Julian Barling at E. Kevin Kelloway, ang mga working students ay nakaaangat sa iba
dahil mas nakakaipon sila ng pera, nagkakaroon ng karanasan sa pagtatrabaho, nakatatayo sa sarili
nilang mga paa, mas napapadali ang pagkakaroon ng trabaho pagkatapos mag-aral at pagkakaroon ng
mabuting ugali sa pagtatrabaho. Batay sa mga magulang ng mga working students, ang kanilang anak
ay nagiging responsable, nakatutulong sa kanila at nag-aaral nang mabuti.

Batay kay Laura Mullane, ang nagsisilbing motibasyon ng mga estudyante sa kanilang
pagtatrabaho ay ang pagkakaroon ng mas mababang matrikula o minsan ay walang binabayarang
matrikula sa eskwelahan. Ang kanilang pamilya rin ay isa sa kanilang inspirasyon upang husayan ang
kanilang pagtarabaho. Tinukoy rin niya na ang mga working students ay nakatatanggap rin ng suporta
mula sa kanilang trabaho. Kung minsan ay dinadagdagan ng kanilang amo ang kanilang sweldo upang
magsilbing “baon” o pandagdag gastos sa kanilang pag-aaral. (Mullane, 2003)

E. Mga Disadbentahe ng Pagiging Isang Working Student

Ayon kay Fjortoft, (1995), kung gaano kalaki ang oras na inilalaan ng isang working student sa
kanyang trabaho ay ganun rin naman ang kanyang oras na inilalaan sa gawain pampaaralan. Kadalasan
inuuna nila ang pagtarabaho kaysa pagaaral kaya minsan ay humahantong ito sa pag-antala ng kanyang
pagtatapos sa pag-aaral.

Tinukoy nina Jerald Bachman at John Schulenberg sa


kanilang pag-aaral na ang sobrang pagtatrabaho ng mga
estudyante ay nakaaapekto sa kanilang pag-uugali. Sila ay
nakararanas ng kakulangan sa pagtulog, pagkain at pakikihalubilo.
Sa kabilang banda, hindi naman nito hinahadlangan ang
benepisyong makukuha sa pagiging part time employee. Ang mga
mananaliksik ngayon ay may malaking gampanin sa pagtukoy ng
mga positibong epekto ng pagtatrabaho.

Batay sa mga pag-aaral ni Cheng, 2004, mas mababa ang


GPA (General Point Average) ng mga nagtatrabahong estudyante
kaysa sa mga hindi nagtatrabaho. Kung minsan pa nga kumukuha
pa sila ng madaling kurso para lang makapagtapos o kaya ay
“nagddropout” nalang sila.

II. Paglalapat ng Sariling Pag-aaral

A. Metodolohiya

Ang pag-aaral na ito ay naisagawa sa pamamagitan ng pagkakaroon ng panayam kasama ang


ilang mga working students. Ang panayam ay isang pormal o di pormal na pagkikita sa pagitan ng
dalawang tao o sa isang grupo ng mga tao para sa layunin ng pagkuha ng isang impormasyon tungkol sa
isang bagay na sa pagkakataong ito ay tungkol sa mga problemang kinakaharap ng mga working
students (Anstey, 1977). Dahil ang pag-aaral na ito ay nakasentro sa mga problemang kinahaharap ng
mga working students, ang mga katanungang binuo ng pangkat ay umiikot sa kanilang pagharap at mga
saloobin sa kung anumang problemang kanilang nararanasan. Ang talatanungang ginawa ng mga
mananaliksik ay nahahati sa ilang bahagi: (1) mga personal na impormasyon (background) tungkol sa
respondente, (2) mga suliraning hinarap ng mga respondente sa kurso ng kanilang pagtatrabaho habang
nag-aaral, at (3) mga saloobin ng mga respondente ukol sa kanilang mga pinagdaanan. Sa ikalawa at
ikatlong bahagi, malayang naipahayag ng mga respondente ang kanilang mga saloobin at mga nais
ibahagi nang walang limitasyon at sa pamamagitan nito’y higit na naunawaan ng mga mananaliksik ang
kanilang kalagayan. Ang mga respondente ay sina: (1) Rembrant Vicente, 20, nasa unang taon sa
kursong Commerce, (2) Hazel Rioflorido, 17, nasa ikatlong taon sa kursong Accountancy, at (3) Arriane
Andico, 18, nasa unang taon ng kursong Engineering.

Gumamit din ang mga mananaliksik ng iba’t ibang instrumento tulad ng camera, video camera,
at voice recorder para sa mas madali at mas efficient na pagtatala ng mga impormasyong nakalap
habang kinakapanayam ang mga respondente.

Sa pamamagitan ng paraan ng pananaliksik na ginamit ng pangkat sa pag-aaral na ito ay mas


lalong naintindihan ng mga mananaliksik ang kalagayan ng mga working students lalo na sa mga
problemang kanilang pinagdaraanan.

B. Mga problema at isyung kinakaharap ng isang working student

1. Isyung Pampinansyal

Pera ang kadalasang dahilan ng maraming desisyong ginagawa ng karamihan sa atin sa ating
buhay. May mga taong napipilitang gumawa ng masama kumita lamang ng pera para sa kanilang
pamilya. At marahil, problemang pampinansyal din ang nangungunang dahilan ng mga estudyanteng
nagpapasyang magtrabaho habang nag-aaral. Karamihan sa nakapanayam ng mga mananaliksik ang
nagsabing nagpasya silang magtrabaho sapagkat walang sapat na pera ang kanilang pamilya para
maipantustos sa kanilang pag-aaral.

Wika ng isang respondente na si Rem Vicente, 20, mula sa Kolehiyo ng


Commerce: “Nagpasya akong magtrabaho, hindi dahil pinilit ako ng
aking mga magulang pero dahil ito ang gusto ko. Hindi kami ganun
kayaman at gusto kong matulungan ang aking mga magulang sa
pagpapaaral sa aming magkakapatid. Sila talaga ang naging inspirasyon
ko sa desisyon kong ito.”

H i n d i n a g i n g
desisyon ukol sa kanilang pagtatrabaho habang nag-aaral. Maraming
bagay ang sana’y nagagawa at ginagawa nila bilang mga teenagers
ngunit naisasantabi na lamang dahilan sa kanilang mga responsibilidad:
bilang isang estudyante at bilang isang empleyado. Pero ayon sa
salaysay ng mga respondente, sa hirap ng buhay ngayon, wala na silang
ibang magagawa kundi pagsabayin ang pag-aaral at pagtatrabaho
magkaroon lamang sila ng pantustos sa kanilang pag-aaral, alang-alang sa kanilang mga pangarap.

“Kinailangan kong gawin ito dahil mayroon akong mga pangarap na gusto kong makamit.”
- Rem
2. Isyu sa Pag-aaral

Ang mga working students ay kadalasang nahihirapan sa


pagbalanse ng kanilang oras. Hirap sila na pagsabayin ang
kanilang pagtatrabaho at kanilang pag-aaral. Kadalasan ay
nagkukulang na ang kanilang oras para sa kanilang pag-aaral,
dahilan kung bakit minsan ay hindi sila nakapaghahanda sa
mga pagsusulit at mga takdang aralin. Kulang rin sila ng oras
sa paggawa ng mga requirements kung kaya’t huli na nila itong
naipapasa o kung minsan ay hindi na sila nakapagpapasa. Pagod
ang isa pang malaking problema na kinahaharap ng mga
working students. “Sa sobrang pagod sa trabaho hindi naiiwasang makatulog sa klase,” sagot ni Rem.
Nang dahil dito, bumababa ang kanilang mga marka sa kanilang mga asignatura at ang iba ay
bumabagsak pa. Marami sa mga working students ngayon ay napipilitang tumigil muna sa pag-aaral
upang makapagtrabaho na lamang at makaipon ng pera para makatulong sa kanilang pamilya at
maipantustos sa kanilang pag-aaral.

3. Isyu sa Pamilya’t mga Kaibigan

Lahat ng nakapanayaman ng pangkat na mga working students ay sinabing nagkukulang sila ng oras
para sa kanilang pamilya at mga kaibigan. Madalas ay mas pinagtutuunan nila ng pansin ang kanilang
pagtatrabaho at ang kanilang pag-aaral kaysa sa kanilang pamilya. “Sa pamilya, ganun pa rin naman
kaya lang minsan pag-uwi nakakatulog na kaagad sa pagod, so hindi ko na sila minsan nakakabonding
tapos minsan sila pa ang napagbubuhusan ng pagod,” sagot ni Arriane. Kailangan ng mga working
students ang pag-iintindi at suporta mula sa kanilang pamilya upang kayanin nila ang kung anumang
problemang maaaring dumating. Pagdating naman sa mga kaibigan, ilan sa mga respondente ang
nagsabing ang kanilang mga kaibigan ang nag-aadjust sa kanilang schedule pero mayroon ding nagsabi
na wala na silang oras para sa mga ito. “Wala nang time both family and friends. Kapag off ko tuwing
Sunday, dun ako bumabawi,” tugon ni Rem nang tanungin ukol sa epekto ng trabaho sa relasyon niya
sa kanilang pamilya’t mga kaibigan. Mula sa mga salaysay na binitawan ng mga respondent ay masasabi
nating ginagawa nila lahat ng kanilang makakaya makasama lamang ang mga mahal nila sa buhay kahit
na sila’y pagod na, makabawi lamang sa kanilang mga pagkukulang.
4. Isyu sa Trabaho

Ang naging karanasan ng mga respondente sa pag-aaral na


ito ay naiiba sa mga salaysay na naitala sa unang bahagi
pagdating sa mga maaaring maging isyu sa trabaho.
“Maraming nakikilala sa trabaho mo. Siyempre sa library ako
na-assign, so madami akong namemeet na tao,” ang sagot ni
Arriane Nicole P. Andico, 18, nang tanungin siya kung ano ang
epekto ng kanyang trabaho sa kanyang pamumuhay. Ayon
naman kay Hazel Rioflorido, 17, wala siyang problema sa trabaho pagdating sa oras sapagkat ang
trabaho naman niya ang nag-aadjust sa kanyang schedule. Pagdating naman sa sweldo o benepisyong
kanilang natatanggap mula sa kanilang trabaho, pareho ang kanilang naging sagot na hangga’t libre
ang kanilang pangmatrikula, wala na silang reklamo doon. Dagdag pa ni Hazel, mayroon siyang
natatanggap na monthly allowance kaya siya ay kuntento rin sa estado ng kanyang trabaho.

C. Mga aral na napulot ng mga respondente sa kanilang mga karanasan bilang mga working
students

Ang pagbabadyet ng oras ang isa sa mga binigyang diin ng mga working students na
nakapanayam ng pangkat. “Tuwing may free time, ginagawa na lahat ng mga takdang aralin at nag-
aaral na para hindi mag-cram at hindi masayang ang oras,” sagot ni Arianne. Natutunan nila na hindi
dapat pinapalipas ang isang minuto na walang ginawa dahil para sa kanila mahalaga ang bawat
segundo ng kanilang oras. Pangalawa, napagtanto nila ang kahalagahan ng pag-aaral. Ayon sa mga
nakapanayam ng mga mananaliksik, hindi dapat pabayaan ang pag-aaral dahil ito pa rin ang kanilang
unang priority. Natuto rin sila kung paano makisalamhua sa iba’t ibang tao dahil iba ibang klaseng
personalidad ang kanilang nakakaharap sa araw-araw. “Kailangan kong habaan ang aking pasensya kasi
may mga estudyante talagang pasaway kapag nandito sa library,” isa sa mga sagot ni Hazel. At
panghuli at ang pinakamahalaga sa lahat, natutunan nilang tumayo sa sarili nilang mga paa at maging
mga responsableng mamamayan.

D. Konklusyon

Mula sa mga pag-aaral na naisagawa, mas lalong naunawaan ng mga mananaliksik na hindi
madali ang buhay ng mga working students. Marami silang mga pagsubok at problemang kinakaharap
maliban sa mga problema nila sa eskwela hindi tulad ng mga karaniwang estudyante. Kinakailangan
nilang kumita para sa pamilya nila at para may maipantustos sa kanilang pangaraw-araw na
pangangailangan. Mahihinuha natin mula sa papel na ito na hindi simple ang buhay sa labas ng
paaralan. Kailangan natin magsumikap, tumayo sa ating sariling mga paa at maging responsable nang
sa gayon ay makatulong tayo sa ating pamilya. Tulad ng sinabi ni Dr. Martin Luther King Jr.,
“Intelligence plus character- that is the goal of true education”, hindi sapat na tayo ay matalino.
Kinakailangan din natin hubugin ang ating mga sarili upang maging mas mabuting tao at mamamayan
ng ating bansa.

E. Rekomendasyon

Sa pagtatapos ng pag-aaral na ito, nais irekuminda ng mga mananaliksik sa mga working


students ang ilang bagay. Una, sanayin nila ang kanilang sarili sa paggawa ng iskedyul ng kanilang mga
gawain para sa isang buong araw at siguraduhing masusunod ang mga ito. Ikalawa, kailangan nilang
malaman kung ano ang mga bagay na dapat nilang unahin at pagtuunan ng pansin. Ikatlo, sana’y lagi
nilang isipin na ginagawa nila ang mga iyon para sa kanilang mga pangarap kung saan kasama ang
pagtulong sa kanilang pamilya at makapagtapos ng pag-aaral. Ikaapat, kailangan nilang tibayan ang
kanilang mga loob at huwag susuko sa lahat ng pagsubok na darating sa kanilang buhay. At panghuli,
dapat ay huwag nilang kakalimutang bigyan ng panahon ang kanilang mga sarili sa pamamagitan ng
pamamahinga kung kinakailangan.

Para naman sa mga estudyanteng hindi nakararanas ng hirap ng pagiging isang working student,
sana’y higit pa nilang pahalagahan ang pagkakaroon ng isang magandang edukasyon at huwag
aksayahin ang pagkakataong ibinigay sa kanila para makapag-aral. Buksan sana nila ang kanilang mga
mata sa katotohanang hindi lahat ay nabibigyan ng oportunidad na makapag-aral, kaya’t nararapat
lamang na pagbutihin ito at hindi balewalain.

Panghuli, para naman sa mga administrador ng mga paaralan, sana ay bigyan nila ng karapat-
dapat na konsiderasyon ang mga working students sapagkat hindi tulad ng mga regular na estudyante,
mas napagtutuunan nila nang husto ang kanilang pag-aaral nang walang trabahong maaaring
makasagabal.

III. Bibliyograpiya

Orszag, J.M., Orszag, P.R., Whitmore, D.M. (2001). Learning and Earning: Working in College.
Retrieved from: http://www.brockport.edu/careerol/upromise.htm. in December 23, 2009.
Uy,Veronica (2008). Senate OKs Working Students Bill on 2nd Reading. Retrieved from
http://newsinfo.inquirer.net in December 4, 2009.
Buhay Working Student. Retrieved from http://www.thepinoy.com in December 4, 2009.
Mullane, Laura. Working Students: What Higher Education Needs to Know. Retrieved from:
http://www.acenet.edu in December 5, 2009.
Rillorta, Veronica (2008). Youndblood: Working Student. Retrieved from http://opinion.inquirer.net in
December 5, 2009.
Key Issues in Philippine Education. Retrieved from http://www.ph.net/hidocs/education/issues.htm
in January 3, 2010.
National Center for Education Statistics Releases 2009 ‘Condition of Education’ Report. Retrieved
from http://www.nasfaa.org/publications/2009/redcondition060209.html in February 4, 2010.
College Enrollment and Work Activity of 2008 HIghschool Graduates. Retrieved from:
http://www.bls.gov/news.release/hsgec.nr0.htm in February 4, 2010.
More than 64% working children in Bicol attended school. Retrieved from:
http://www.census.gov.ph/Bicol/SOC/SOCFS3.html in February 4, 2010.

You might also like