Patnubay

Aralin 4 Ang Narativ at

ang Pang-
ugnay na
Ekspresyon
Ang Taong Mahusay sa Pagsasalaysay,
Tunay na Iyong Hahangaan.

Lahat tayo ay nakaranas nang magkwento

o magsalaysay. Iyon nga lang ay nagkakaiba
sa paraan. Mayroong nagsasalaysay na
parang di kapani-paniwala kaya’t di
pinapakinggan o kaya nama’y pakikinggan
subalit may alinlangan. Mayroon din namang
nagsasalaysay na “wow!” Talagang hahanga
ka.

Ikaw, bilang isang mag-aaral, ay

kinakailangang maging mahusay sa
pagsasalaysay. Magagamit mo iyan sa
paguulat sa klase. Upang mapalawak mo pa
ang iyong kasanayan sa pagsasalaysay,
makabubuting basahin at pag-aralan ang
B. Sagutin ng maikli ngunit malinaw.

1. Kanino nakadama ng marubdob na pag-ibig ang Hari ng Muslim?

________________________________________________________________________
2. Ano ang nangyari sa babae sa araw ng kasal nila ng hari?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Ano ang alok ng hari sa sino mang makapagpapagaling sa dalaga?
________________________________________________________________________
4. Sino ang kahuli-hulihang dumating at nakiusap sa hari na matingnan ang dalaga?
________________________________________________________________________
5. Ano ang makapagpapagaling sa dalaga?
________________________________________________________________________
6. Sang-ayon ka ba sa naging pasya ng hari? Bakit?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
7. (a) Makatotohanan ba ang kwento? Patunayan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
8. (b) O isang opinion lamang? Patunayan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

C. Salungguhitan ang mga pang-ugnay na ekspresyong ginamit sa salaysay.

D. Batay sa iyong sagot sa C, pumili ng tatlong pang-ugnay na ekspresyon at gamitin ang

mga ito sa sariling pangungusap.

1. ________________________________________________________________
________________________________________________________________

2. ________________________________________________________________
________________________________________________________________

3. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
 A. Words
SigeSearch.
GustoHanapin sa ibaba ang mga
Maynila: Pangunahing Lungsod ng Bansa
bagay, tao o lugar na makikita sa Maynila.
Ko Pa!
Narito ang mga salitang hahanapin. Ang Maynila ay itinuturing na pangunahing
Gawain 1 lungsod ng Republika ng Pilipinas. Dahil sa kaunlaran
nito, isang marinong Pranses na si La Perouse ang
nagsabi noong ika-18 siglo na ang Maynila ang
Gusali overpass MRT mall pinakamagandang pook na nararapat pagdausan ng
Tala ng Istudyante
ZOO Malacañang underpass usok kalakalan. Ito rin ang nakilalang isa sa
Rizal Park pinakamakapangyarihan at bantog na lungsod sa
Lagyan ng tsek ang buong Timog-Silangang Asya.
M A L A C A Ñ
kahon A N G G N E
Bilang pinakamalaking pook-pangkabuhayan ng
H A J R S L Y M L K A I U bansa, ang Maynila ay para na ring isang rehiyon na
Ang
A masasabi
R O Mko sa
O mga
O V E R P A S S hiwalay sa Gitnang Kapatagan ng Luzon. Sa ganitong
gawain ay…. kalagayan laging itinuturing ang Maynila na isang
N T E O A O S A J T N H A
lungsod na may sariling katayuan.
S S □ madali
M I E L P Y O L A P N
Bukod dito, ang Maynila ang Sentro ng
R A A L L L
□ mahirap L L E U A A Y kabuhayan, kultura, industriya, edukasyon at
O L R A Y V H R L G H W K pamahalaan ng Pilipinas. Ang mga pasilidad dito ang
Gusto kong gawin ang nagpapalakad sa malaking bahagi ng ating bansa at
E U itoZng….
araling S N E E E B A Z O O
pandaigdig na kalakalan. Sa Maynila rin matatagpuan
M I I U V L R A A H I Z S ang mga tanggapanat kompanya ng mga taga-ibang
R M □ nag-iisa
O G S S A P R E D N U bansa. Dito makikita ang maraming bangko at
□ may kasamang institusyong pinansyal. Kasama na rito ang Manila
B. Basahin mo.
isang kaklase Stock Exchange, limbagan, himpilan ng radyo,
□ kasama ng telebisyon, malalaking pamilihan at iba pa. ang
isang grupo kapangyarihan at halaga nito ay higit pa kaysa ibang
bansa ng Asya.
C. Sagutin mo ito.

a. Tungkol saan ang paksang binasa?

b. Ibigay ang mga impormasyong binanggit sa teksto tungokol sa Maynila. Maaari kang
magdagdag ng importanteng impormasyong wala sa kwento.

Mga Impormasyon

Mga Karagdagang Impormasyon

c. Ang teksto bang binasa ay may tiyak na paksa? May tiyak na larawan o gamit? Nasa
paraang nagsasalaysay ba ang teksto?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

Kung ang sagot mo sa tanong bilang lima ay oo, isa itong tekstong narativ.

A.Magtanong ka sa iyong nanay, tatay, o nakatatandang

Sige Gusto kapatid o kakilala hinggil sa mahahalagang kaganapan o
Ko Pa! pangyayari noong taong 1986. Isulat ang iyong sagot sa
Gawain 1 dayagram sa ibaba.

TAONG 1986
Gawain 4.4
B. 1. sa isa niyang alipin
2. nagkasakit ang babae
3. ibigay ang kalahati ng kanyang kaharian sa sinumang makapagpapagaling sa babae.
4. isang hakim
5. ang payagan ang babae na makasal sa kanyang iniibig na alipin.
6. Oo, dahil ito’y makatarungan.
7. Makatotohanan, sapagkat talagang nangyayari na umibig ang hari sa isang alipin.
C. Pagdaan ng mga araw, Sa kawalan ng pag-asa, sa kahuli-hulihan
D. 1. Sa pagdaan ng araw, lalong sumidhi ang kanyang pagnanasa na makita ang dalaga.
2. Sa kawalan ng pag-asa, pinag-bigyan na lamang ni Tano ang kahilingan ng anak.
3. Sa kahuli-hulihan, si Tina pa rin ang nasunod.

Sige, Gusto Ko Pa!

Gawain 1
C. 1. Tungkol sa lungsod ng Maynila
2. Mga impormasyon tungkol sa Maynila:
• itinuturing na pangunahing lungsod ng Republika ng Pilipinas;
• pinakamagandang pook na nararapat pagdausan ng kalakalan;
• isa sa pinakamakapangyarihan at bantog na lungsod sa Timog Silangang Asya;
• isang rehiyon na hiwalay sa Gitnang Kapatagan ng Luzon;
• isang lungsod na may sariling katayuan;
• sentro ng kabuhayan, kultura, industriya, edukasyon at pamahalaan ng Pilipinas;
d. Oo.

Sige, Gusto Ko Pa!

Gawain 2
A. Mahahalagang kaganapan noong 1986
• naging tanyag ang EDSA dahil sa People Power;
• napatalsik si dating pangulong Marcos
• biglang naging pangulo si Cory Aquino
• tumakbo ang pamilya Marcos
C. 1. d 2. b 3. d 4. b 5. a
6. Buod: Rebolusyon ng 1986
Taong 1986 nang magkaisa ang sambayanang Pilipino na mag-alsa laban sa
pamahalaan sa pamamagitan ng EDSA Revolution hindi sa dahas kundi sa
panalangin
7. Noong mga nagdaang panahon, di naglaon, sa kasalukuyan
8. Noong mga nagdaang panahon nakadama tayo ng kaguluhan, subalit di naglaon
natamo natin ang kapayapaan na sa kasalukuyan ay tinatamasa ng nakararami.
9. Ito’y katotohanan, sapagakat hindi lamang sambayanang Pilipino ang nakasaksi ng
pangyayaring ito kundi buong daigdig.
 Kayang-Kaya A.Pagmasdang mabuti ang larawan ni Gio at ni Lucky sa
ibaba habang sila’y nagkukuwento sa barkada. Sagutin ang
Ko Ito mga tanong pagkatapos
Gawain 4.1

Alam n’yo ba kahapon, habang pauwi na kami, isang mamang may edad 35-38 ang
pinagtulungan ng mga mamang tila lasing. Napakabilis talaga ng pangyayari. Iniwan
nilang nakahandusay sa kalye ang mama. Awang-awa nga ako ng makita kong halos di-
makagulapay ang mama.

Kawawa
Talaga? naman…
LUCKY GIO
Ows? Wala bang
tumulong?
Baka imbento mo
lang’yan

B. Sagutin ng maikli ngunit malinaw.

1. Tungkol saan ang isinalaysay nina Gio at Lucky?

a. mamang may edad na 35-38
b. mga mamang lasing
c. kanilang sarili
d. napanood sa telebisyon
2. Ano ang napansin mo sa larawan? Ilarawan ang itsura ni Gio at ni Lucky habang
nagsasalaysay.

LUCKY
GIO

3. Sino ang mas kapani-paniwala sa dalawa? Bakit? Lagyan ng tsek (√) sa kahon ang akma
sa iyong sagot.

Gio: Bakit? ________________________________________________________

________________________________________________________
Lucky:Bakit? ________________________________________________________
________________________________________________________

4. Kung ikaw ang nakasaksi sa ganoong insidente, ano ang iyong gagawin?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
____
 Kayang-Kaya A.Suriin ang pamagat ng tekstong babasahin.
May ideya ka bang nalalaman o nabasa na may
Ko Ito kinalaman sa pamagat? Isulat ang mga ito sa mga kahon.
Gawain 4.2

Pinagmulan ng Manggagawa

ideya

ideya

B. Basahin at unawain.
 Pinagmulan ng Manggagawa

Noong unang panahon, bago pa man isinilang si Hesus, maaaring laganap na ang
pang-aalipin sa iba’t ibang lugar sa Babylonia, Atena, Roma, Italya at Ehipto. Kadalasang
ang mga tao mula sa nasasakop na lupain ang maaaring ginagawa nilang alipin.

Mula pa noong unang panahon, itinuturing na ang mga alipin bilang mga bagay,
kaya maaari silang bilhin o ipagbili, ikalakal o ipamigay bilang regalo at ipambayad utang.
Sila ang mga taong ang serbisyo ay kinuha sa pamamagitan ng pwersa, itinuturing na
pag-aari ng ibang tao at napaiilalim sa kagustuhan ng taong nagmamayari sa kanila.

Nagsimula ang praktis ng pang-aalipin sa mga panahong “prehistoric”. Nakukuha

ang mga alipin sa pamamagitan ng mga pananalakay o pananakop ng mga ibang tao o
maaaring sa loob ng lipunan mismo. Marahil ibinenta ng mga tao ang kanilang sarili o ang
mga kasapi ng kanilang kanilang pamilya upang makapagbayad ng utang o maaaring
nakagawa sila ng krimen na ang kaparusahan ay pagkaalipin.

Maaaring ang mga alipin nga ang pinagmulan ng manggagawa. Sila ay nagtatayo
ng mga palasyo at libingan, naghuhukay ng mga kanal, gumagawa ng kalsada at
nagbubungkal ng mga lupain.

Marahil, nakasalalay sa pagtatrabaho ng mga alipin ang pagkakaroon ng

magandang buhay at estado ng mga naghaharing uri sa Roma, nagpapatayan ang mga
gladyetor na alipin bilang pang-aliw sa mga tao.
 C. Bilugan ang titik ng tamang sagot. Ibigay ang
Kapag ang
paliwanag kung hinihingi.
paglalahad ay tumutukoy sa
isang bagay na nangyari o 1.(a) Kung susuriin, ang teksto ay masasabing
nangyayari sa kasalukuyan, a. narativ
napatunayan nang totoo at b. deskriptiv
tinatanggap ng lahat na c. prosijural
totoo at hindi ito d. argumentativ
nagbabago sa bawat tao o
(b) Patunayan ang sagot sa bilang 1(a)
sa bawat lugar ito ay ___________________________________________
katotohanan (fact). ___________________________________________
Samamtalang kung __________________________________________
ito’y isang paniniwala, (c) Nagsimula ang praktis ng pang-aalipin sa panahong
kongklusyon o pananaw na a. Barbaric c. Prehistoric
hindi batay sa lubos na b. Stone Age d. Kasalukuyan
katiyakan o positibong
2. Itala sa kahon ang mga patunay na ang tao noong
kaalaman kundi maaaring
panahon na iyon ay maituturing na alipin.
sa sariling isipan lamang,
ito ay isang opinion
(opinion).
Ang pagiging totoo
ng isang opinion ay
maaaring pasubalian,
kontrahin o hindi
paniwalaan ng iba. Maaari
din itong magbago sa
bawat tao o sa bawat lugar.
3. Nang
mga
panahong iyon, ano ang karaniwang ginagawa ng mga alipin? Isulat sa kahon sa ibaba ang
iyong sagot.

4. Nagpapatayan ang mga gladyetor na alipin dahil:

a. sa pera c. sa kapangyarihan
b. sa utos d. pag-aliw sa mga tao

5. Ang mga pahayag sa teksto ay:

a. opinion c. katotohanan
b. desisyon d. paniniwala
 A.Sino si Job? Magatala ng mga bagay tungkol sa kanya.
Kayang-Kaya (Itala ang iyong sagot batay sa Bibliya)
Ko Ito
Gawain 4.3

Ang parabula ay isang uri ng

kwento na hango sa bibliya

JO
B
Ang lahat ng mga pagapapalang ito ay bunga ng kanyang katapatan sa
Diyos. Masunurin siya sa lahat ng ipinag-uutos. Lagi siyang nananalangin araw-
gabi. May nakalaan siyang handog sa Dakilang Dambana tuwing anihan. Pinipili
niya ang pinakamatabang guya na inihahandog sa Dambana upang ipakilala ang
mataos na pagtanaw ng utang na loob sa Dakilang Lumikha na pinagkakautangan
niya ng lahat ng biyayang tinatamasa niya at ng kanyang
Bilang Anakmga
ng anak at asawa.
B. Basahin Bilang Ama Diyos Bilang Asawa
at unawain.
Dahil dito natitigan siya ni Satanas na lagi nang naghahanap ng mabubuting
tao upang ito’y tuksuhin.
Si Job sa Bayan ng Ur
Isang araw ay hiniyawan ni Satanas ang Diyos, at sinabing “Hayaan mong
Kung may kinalulugdan ang Diyos noong unang panahon sa Matandang Tipan
subukin ko si Job upang mapatunayan ang kung talagang siya ay Iyo o sa akin!”
ay walang iba kundi si Job. Ang lalaking ito ang kinilala ng Diyos na siyang
pinakamatwid sa lahat ng kanyang mga lingkod mula sa lipi ni Abraham isang
“Satanas, hindi mo makukuha sa akin si Job. Siya ay isang matuwid na alipin
salinlahi mula sa nunong Adan at Eba.
at siya ay sa akin!” sagot ng Diyos.
Kaya, si Job ay pinagpala ng Diyos. Kinilala siyang pinakamayaman sa bayan
“Kung gayon, alisin natin ang kanyang kayamanan at ika’y iiwan niya!”
ng Ur. Siya ang may pinakamaluwang na lupaing inaanihan ng maraming trigo.
hamon ni Satanas.
May limandaan siyang asno, limandaang baka, isanlibong tupa na nanginginain sa
maluluwang na kapatagan ng Ur. Pinagkalooban siya ng pitong anak na babae at
“Gawin mo ang iyong ibig, Satanas, ngunit ingatan mo lamang ang kanyang
tatlong anak na lalaki na lubhang magaganda at makikisig, at asawang lubhang
buhay,” sabi ng Diyos. Sa oras ding iyon ay pinagalit ni Satanas ang mga tulisang
mapagmahal at ubod ng ganda.
Sabeo at nilusob ng mga ito ang bakahan, ang kawan ng asno at tupahan, at
pinagpapatay na lahat pati ang mga pastol na nangangalaga sa mga ito, maliban
sa isa na hindi pinatay upang utusang umuwi at sabihin kay Job ang nangyari.

“Umuwi ka ngayon din at sabihin mo sa iyong Amang Job ang nangyari,”

anang pinunong Sabeo.

Malayo pa’y humihiyaw na ang pastol nang makarating sa bakuran ng

malaking bahay ni Job. “Amang Job! Amang Job! Dinggin mo ang tinig ng iyong
pastol!”

Nagmamadaling lumabas si Job. “Bakit, anong nangyari?, magsalita ka,

Pastol!”

“Sinalakay kami ng mga Sabeo, Amang Job, at pinatay na lahat ng ating mga
hayop sampu ng ating mga pastol. Ako lang po ang natira!”

Tumingala sa langit si Job, “Purihin ang Diyos sa kanyang kalooban.”

 Muling tumingla sa langit si Satanas, “Diyos, hinahamon Kitang muli. Sa
unang pagsubok ay nanatiling matuwid si Job sa Iyo. Ngunit sa susunod ay tiyak
na iiwan ka na niya.”

Sumagot ang Diyos, “Satanas, gawin mo ang iyong nais…ingatan mo lamang

ang kanyang buhay.”

Mula sa kapangyarihang pinananahanan ni Satanas ay nagpagulong ito ng

mga bolang apoy at tinupok na lahat ang mga tahanan ng mga anak ni Job na sa
mga sandaling iyon ay nagpipista. Kasamang natupok ang lahat ng kanyang mga
anak,maliban sa isang batang mabilis na nakatakas at humahangos na
nagsumbong kay Job.

“Amang Job, natupok po ang mga bahay ng iyong mga anak…at pati na sila.
Ako lamang po ang nakaligtas upang magbalita ng mga pangyayari.!”

Muling tumingala si Job sa langit, “Diyos na dakila,” anito at ginahak ang

kasuotang lino, “purihin ang Iyong dakilang kalooban.”

Si Job sa kabila ng lahat, ay nanatiling matuwid at mabuting lingkod ng

Diyos.

Sa ngayon, muling humiyaw sa langit si Satanas, “Diyos, pinahahanga ako

ng Iyong anak na si Job. Dakila siya at matuwid. Tapat siyang lingkod Mo…subalit
sa huli kong pagsubok ay tiyak na iiwan Ka niya.”

Muling sumagot ang Diyos, “Satanas…si Job ay isang subok na anak. Siya ay
mananatiling matuwid sa harap ko!”

Sumambulat ang halakhak ni Satanas. Halos magiba ang langit sa kanyang

halakhak, “Nagkakamali ka! Kung muli mong ipasusubok sa akin si Job…tiyak na
iiwan Ka niya.”

Sumagot ang Diyos kay Satanas, “gawin mo ang iyong ibig…ingatan mo

lamang ag kanyag buhay.”

Noon din, si Job ay tinubuan sa buong katawan, maging sa mukha at sa ulo,

ng maraming sugat na nagnanaknak. Makirot at mabaho.

Nagulat si Job sa nangyari. Hindi niya maubos-maisip kung paano

nagkaganoon ang kanyang buong katawan. Tumingala siya sa langit.
 “Diyos ko,” may luha ang kanyang tinig, “Anong parusa itong ipinagkaloob Mo
sa akin? Ako ba’y nagkulang sa iyo? Ako ba’y may nagawang kasalanan? Diyos,
kung ito’y pagsubok, maging buhay ay kaya kong ipagkaloob sa Iyo yamang ito ay
sa Iyo nagmula..:Purihin ang Iyong dakilang kapangyarihan!”

Nang makita siya ng kanyang asawa ay nanghilakbot ito at sinabunutan ang

buhok, nilapak ang baro, tumingala sa langit at malakas na humiyaw, “Diyos,
anong katampalasan ang ginawa Mo sa amin? Kinuha Mong lahat ang aming mga
pag-aari, pinatay Mo ang aming mga anak…at ngayo’y pinuspos Mo ng sugat ang
pinakamatwid Mong lingkod na si Job!” at nagpalahaw ng panangis. At pagkuwa’y
hinarap si Job. “Ikaw! Anong kasalanan mo sa Diyos? Hindi ba ikaw ay naghandog
ng mga handog na susunugin? Hindi ba ikaw ay dumadalangin at sumasamba sa
Kanya araw-gabi? Ikaw na pinakamatwid na anak Niya sa bayan ng Ur ay nakanak
na sugat na ngayon…nakapandidiri…nakasusuklam! Lubayan mo na ang
kadadalangin sa Diyos mo! Papatayin ka ng Diyos mo!”

Mula sa nakagulapay na pagkalupasay ni Job sa sahig ay nagpilit tumayo at

ang sabi, “Hoy, hangal na babae na puno ng mga kapusungan ang bibig at puspos
ng kasamaan ang budhi…makinig kang mabuti…Ang Diyos ang dakila sa lahat.
Siya ang bukal ng lahat ng bagay. Siya ang nagbigay at Siya ang bumabawi…
Diyata ba nama’t natuto kang tumanggap ng mabuti ay hindi matutong
tumanggap ng masama?”

Sa kabila ng lahat, nanatiling matuwid si Job sa paningin ng Diyos at sa lahat

ng ito’y hindi siya nagkasala.

Napahiya si Satanas. Kasabay ng alimbukay na usok na buhay sa impyerno

ay pinahayo siya ng Diyos upang layuan si Job.

At bunga ng gayong kabanalan at pagiging matapat sa Diyos, ang lahat ng

ari-arian ni Job ay muling nagbalik sa kanya ng higit pa sa nauna. At ang kanyang
asawa ay muling nagsilang ng mga anak na higit na magaganda at makikisig
kaysa nauna.
C. Batay sa binasang parabula, sagutan ang mga sumusunod.

1. Karapat-dapat ba si Job sa pagmamahal ng Diyos? Pangatwiranan.

___________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______

2. Ibigay ang mga pagsubok na ibinigay ni

Satanas kay Job. Isulat ito sa mga “scrolls”
sa ibaba.

JOB
3. Ibigay ang paraan ng pakikitungo ni
Job at ng kanyang asawa sa
Diyos.

D
I
Y
JOB
JOB
ASAWA NI

O
S
4. Angkop ba ang pamagat sa nilalaman ng kwento? Patunayan.

SI JOB SA
BAYAN NG UR

5. Paano mo patutunayan sa Panginoon na ikaw ay karapat-dapat sa kanyang

pagmamahal? Gumawa ng panalangin sa kanya na nagsasaad ng mga pangakong gagawin
mo upang maging karapat-dapat sa kanya.
 A.Basahing mabuti ang kwento sa ibaba.
Kayang-Kaya
Ko Ito
Gawain 4.4

Ang Babaing Alipin

Pansinin ang
nakasulat ng pahilig
Isang Haring Muslim ang nagkaroon ng marubdob na
sa parabulang binasa. pag-ibig sa isa niyang alipin. Pinalipat niya ito sa palasyo,
Tinatawag ang mga binalak na pakasalan at gawing paboritong asawa. Ngunit
ito na pang-ugnay na nakapagtataka na sa mismong araw ng kanyang paglipat,
ekspresyon. biglang nagkasakit ng malubha ang dalaga.
Kalimitang ginagamit
sa pagsasalaysay ang Pagdaan ng mga araw, lalong lumubha ang kanyang
mga ekspresyong kalagayan. Kahit lahat ng uri ng gamot ay nasubukan na,
hindi pa rin siya gumagaling. At dumating ang araw ng
tulad ng noon, nang kanyang pag-aagaw-buhay.
taong ---------, noong
unang panahon, isang Sa kawalan ng pag-asa, nagpasya ang hari na ibigay
araw, pagkatapos, ang kalahati ng kanyang kaharian sa sinumang
habang, samantalang, makapagpapagaling sa babae. Ngunit sino ang
sa panahong oras na, magtatangkang gumamot ng karamdamang nakalilito
hindi nagtagal, sa maging sa pinakadalubhasang manggagamot?
kahulihulihan, sa
Sa kahuli-hulihan, dumating ang isang hakim at
kawalan ng pag-asa, nakiusap na matingnan niyang mag-isa ang babae. Matapos
pagdaan ng mga makipag-usap sa babae ng isang oras, dumulog siya sa
araw, panahon, atbp. harapan ng haring sabik na sabik nang malaman ang
kanyang natuklasan.

“Inyong kamahalan,” wika ng hakim, “alam ko na po

kung ano ang makapagpapagaling sa babae. Natitiyak kong
mabisa ito at payag akong pugutan ng ulo kung ito’y hindi
magtatagumpay. Ngunit ang imumungkahi kong lunas ay
napakasakit hindi para sa babae kundi para sa inyo.”

“Sabihin mo kung ano iyan,” sigaw ng hari. “At ibigay

ito sa kanya anuman ang halaga.”

Puno ng habag na tinitigan ng hakim ang hari, at

nagsalita, “Ang babae ay umiibig sa isa mo ring alipin.
- Mula sa “Awit ng Payagan mo siyang magpakasal at gagaling siya kaagad.”
Ibon,”
- Anthony de Mello, SJ Kawawang hari! Labis ang kanyang pagnanasa sa
Loyola babae na ayaw niya itong pakawalan; ngunit napakatindi rin
- House of Studies at ng kanyang pagmamahal na hindi niya ito mapababayaang
Claretian Publications, mamatay.
1986
 A. Pansinin ang pamagat: Isulat ang iyong ideya batay sa
maaaring nilalaman ng tekstong ating babasahin. Isulat ang
Meron Pa Ba? iyong sagot sa kahon sa ibaba.
Gawain 3

1. Magbigay ng mga patunay na ang tekstong iyong binasa ay narativ.

Patunay/Katangian

Patunay/Katangian
Narativ

Patunay/Katangian

2. Bumuo/Sumulat ng isang tekstong narativ batay sa mga sumusunod na paksa. Pumili

lamang ng isa.

A. Ang Pamilya (Isulat ang apelyido ng pamilya. Hal. Samson)

B. Ang Paggalang sa Magulang
C. Ang Pilipinas sa Aking Pananaw
 3. Ilahad ang mga patunay na ang mga unang tao sa Pilipinas ay namuhay sa may sariling
uri ng kultura.

tu
ra
ul
K

4. Sa iyong palagay, makatotohanan ba ang mga patunay na inilahad nyo sa tanong bilang
3? Patunayan.

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________

5. Ano ang paksa ng teksto?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Meron Pa Ba?
Gawain 2

A. Tukuyin ang mga pang-ugnay na ekspresyon na ginamit sa tekstong iyong binasa.

B. Pumili ng dalawa (2) at gamitin ang mga ito sa sariling pangungusap.

 Sa panahong iyon, natutuhan din nilang mag-alaga ng mga hayop at magtanim ng
mga halaman. Gayundin ang paghahabi at paggawa ng palayok. Kaalinsabay nito
nagkaroon sila ng sari-saring pamilya, bagama’t, hindi sabay-sabay ang kanilang pag-
unlad. May permanenteng naninirahan sa isang lugar at mayroon namang lagalag. Naisip
nilang ipagtanggol ang kanilang mga pinaghirapan. Ang pinakamalakas ay itinuturing
nilang lider. Bagama’t hindi nakasulat, may mga batas silang sinusunod nang walang
pasubali.

Napatunayan na mayroon na silang relihiyon noon. Naniniwala at sumasamba sila

sa mga likas na bagay. May maayos silang sistema ng pamahalaan. Mahigpit nilang
ipinatutupad ang mga batas at malupit ang kanilang mga parusa, ayon na rin sa bigat ng
kasalanan. Noo’y walang usapang pangkapayapaan. Nagpapasya ang Datu ng
pangkapayapaan. Nagpapasya ang Datu na makikipagdigmaan kung may nagawang
pagkakasala sa kanilang barangay ang taga-ibang barangay.

Ang mayaman at mahirap ay may malaking pagitan. Gayon din ang

makapangyarihan at pangkaraniwang tao.

Hindi mapasusubaliang sibilisado na ang ating mga ninuno bago pa dumating ang
mga kastila sa bansa. Mayroon na tayong sariling pagkakakilanlan bilang lipi.
Napakaraming ebidensyang nagpapatunay na may sarili nang kultura bago pa man
dumating ang mga dayuhan sa bansa.

C. Isagawa ang mga sumusunod.

1. Anu-ano ang paniniwala ng ating mga ninuno tungkol sa pinagmulan ng lahing Pilipino?

Paniniwal

2. Sa mga paniniwalang
inilahad, alin dito ang
sinasang-ayunan mo at bakit?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Bakit ipinadala ni Pangulong Ronald Raegan ng US si Philip Habib sa Pilipinas?
a. upang mag-espiya
b. upang bumoto
c. upang itakas si Marcos
d. upang maisaayos ang kaguluhan

4. Ano ang naging aksyon ni Cardinal Sin sa mga pangyayaring iyon?

a. nanahimik na lamang
b. nagmisa s EDSA Shrine
c. kinampihan si Marcos
d. nanatili sa Pilipinas

5. Ano ang naging huling pasya ng pamilya Marcos?

a. tumakas
b. nagmatigas
c. manatili sa Pilipinas
d. nagmakaawa sa mga mamamayan

6. Isalaysay ng pabuod ang mga kaganapan sa EDSA noong 1986.

7. Bilugan ang mga ginamit na pang-ugnay sa binasang teksto.

8. Pumili ng tatlo (3) sa mga pang-ugnay na ginamit sa teksto at gamitin ito sa isang buong
pangungusap.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________

9. Ang binasang teksto ay katotohanan o opinion? Pangatwiranan ang iyong sagot. Lagyan
ng tsek (√) ang kahon na akma ang iyong sagot.

□ opinion: Katwiran-__________________________________________________
______________________________________________________________
□ katotohanan: Katwiran-______________________________________________
______________________________________________________________
B. Basahin at unawain ang teksto.

Rebolusyon ng 1986

Noong mga nagdaang panahon, isang makasaysayang pangyayari ang naganap

sa makasaysayang pook ng EDSA Shrine Ortigas nang dumagsa ang napakaraming
tao mula sa iba’t ibang dako ng Kamaynilaan. Dahil sa lumalalang kalagayan ng
bansa at mga malawakang protesta, si dating Pangulong Marcos ay nagpatawag ng
isang snap election na isinagawa noong Pebrero 7, 1986 upang masukat ang
katatagan ng gobyerno. Subalit di akalain na ang mga pangyayari ay hahantong sa
pagbagsak ng administrasyon ni Marcos. Dahil sa kaguluhang naganap sa bansa, ang
Estados Unidos ay nabahala dahil sa may malaking base military sa ating bansa.
Ipinadala ni Pangulong Ronald Raegan ng U.S. si Philip Habib sa Pilipinas upang
maisaayos ang kaguluhan ngunit hindi sila ngatagumpay. Makaraan ang ilang araw,
tumiwalag sa pamahalaang Marcos ang pinuno ng Tanggulang Pambansa noon na si
Juan Ponce Enrile at Vice-Chief of Staff ng Sandatahang Lakas na si Fidel V. Ramos.
Kapwa sila namuno sa grupo ng repormistang militar. Halos nagimbal ang buong
sambayanan nang marinig ang tinig ni Cardinal Sin na makiisa ang sambayanan sa
Rebolusyon ng Bayan sa EDSA. Dumagsa ang mga tao sa lugar na ito.

Di naglaon, nanumpang mag-isa si Marcos bilang nanalong kandidato noong

Pebrero 25. Samantala, sina Corazon Aquino at Salvador Laurel ay nagsagawa ng
panunumpa bilang Pangulo at Pangalawang Pangulo sa Club Filipino na sinaksihan ng
maraming tao.
Noong gabi ng Pebrero 25, nagpasyang umalis ang pamilyang Marcos sa
Malacañang, lulan ng isang eroplano ng Hukbong Amerikano. Sila ay dinala sa Guam.
Mula roon ay dinala sila sa Hawaii at doon nanirahan ng matagal hanggang sa bawian
ng buhay ang dating pangulo.

Sa kasalukuyan ay nasa Pilipinas na ang kanyang pamilya. Ang labi ng dating

pangulo ay nakalagak sa isang museo sa Batac, Ilocos Norte.

C. Sagutin ng maikli ngunit malinaw.

1. Ano ang kakaibang makasaysayang pangyayari ang naganap sa pook ng EDSA noong
1986?
a. nagkaroon ng war
b. nagsaya ang buong sambayanan
c. di nakialam ang mga mamamayan sa suliraning pulitikal
d. dumagsa ang napakaraming tao sa iba’t ibang dako ng Kamaymilaan

2. Dahil sa lumalalang kalagayan ng bansa, ano ang isinagawa ni dating Pangulong Marcos?
a. tumakas
b. nagpatawag ng snap election
c. ibinaba ang Martial Law
d. nagpatulong sa bansang Amerika
 Korek Ka B. Dapat mong tandaan…

Diyan!

Ang tekstong narativ ay:

• naglalahad ng mga impormasyon tungkol sa mga tiyak na pangyayari;
• pagsasalaysay ng mga pangyayaring pinag-ugnay ng mga kalagayang tumuturol ng ano,
sino, kalian, saan at paano. Ang kawing-kawing na pangyayari sa teksto ay nag iinterak upang
mabuo ang kwento o nareysyon;
• naglalayong magbigay-kabatiran, magturo, manghikayat, magpaganap o magbigay-
kaaliwan;
• nararapat na maging maikli, kawili-wili sa mambabasa at sadyang nakakahikayat kung
anuman ang tinutuunang damdamin;
• ang pagsasalaysay na tinatawag rin ngayong narativ ay maaaring pasalita at pasulat. Ito ang
maaaring ibatay sa:

a. personal na karanasan tuwirang nakita, narinig, nabasa

b. likhang-isip o guniguni

Upang maging mabisa ang iyong nareysyon, sundin ang ilang mahahalagang elementong ito:

1. Kawiliwiling paksa – ang pinakakaraniwang paksa ay magiging kasiya-siyang marinig

kung ito’y maiuugnay sa karanasan ng isang isang nakikinig. Kaya’t mahalagang ikonsider ang
antas ng kamalayan at kawilihan ng mga tagapakinig. Huwag magsalaysay ng paksang lubhang
palasak o malayoung malayo sa kulturang kinagisnan.

2. Kaakit-akit na tinig – makatutulong sa pagsasalaysay ang dinamiko at dramatikong tinig.

Nakapupukaw at napananatili ang interes ng tagapakinig ang lakas at hina ng tinig, ang kapal at
nipis ng timbre nito.

3. Angkop na ekspresyon ng mukha – bukod sa tinig, nabibigyang buhay rin ang nareysyon
sa pamamagitan ng ekspresyon ng mukha. Mas magiging makatotohanan ang kwento kung
akma ang ekspresyon ng mukha sa ikinukuwento. Kung taliwas ang ekspresyon ng mukha sa
ikinukuwento, nakadidistrak sa nakikinig.

4. Wastong kilos, galaw, kumpas, tayo – ang wastong kilos, galaw, kumpas at tayo ay
nangangahulugan ng masiglang pagkilos. Ang mga ito ay kailangan upang makuha agad ang
atensyon ng mga tagapakinig. Iwasan ang “OA” o overacting, magiging katawa-tawa lamang sa
nakikinig.

5. Diksyon – Tumutukoy sa kaangkupan ng mga salitang ginagamit at kawastuhan ng

pagbigkas sa katulad ng paksa, kailangan din itong itugma sa antas pangkaalaman at
pangkaranasan ng mga tagapakinig.
 A. Pansinin ang pamagat: Isulat ang iyong ideya batay sa
Meron Pa Ba? maaaring nilalaman ng tekstong ating babasahin. Isulat ang
Gawain 1 iyong sagot sa kahon sa ibaba.

ra
tu
ul

Si

M
K

n
u

n
g

g
a

a
Ideya:

B. Basahin at unawain.

MGA SINAUNANG KULTURA

Noon pa man, may kani-kaniyang paniniwala ang ating mga ninuno tungkol sa
pinagmulan ng lahing Pilipino. Nariyan ang “paglalang” na pinagbatayan ay ang Banal na
Kasulatan. Ang iba naman ay mula sa “Alamat ni Malakas at Maganda”. May nagsasabing
mula sa luwad na niluto at binigyang-buhay sa pamamagitan ng paghinga ng isang
Makapangyarihan at ila’y putok daw tayo sa buho ng kawayan.

Samantalang ang mananalaysay na sina H. Otley Beyer at Jaime C. de Veyra ay iba

ang paninindigan. Ayon sa kanilang pag-aaral, ang mga unang tao sa Pilipinas ay mula
sa pangkat na nandayuhan. Sila’y ang mga pangkat ng “Dawnman”, “Pygmies”,
“Indonesians”, “Malaya” at iba pang dayuhan.

Iniuugnay nila ito na teorya tungkol sa tulay na lupa. Dito raw tumawid ang mga
tao kasama ang mga hayop na pinaniniwalaang katulad din ng mga butong labi na
natagpuan sa Gitnang Asya.

Samantala, kung nagkaisa sina Beyer at de Veyra sa paniniwalang totoo ang tulay
na lupa, makabubuo tayo ng haka na magkakaugnay ang Palawan, Mindoro at
Luzon,gayundin ang Samar at Leyte. Samantalang ang Bohol, Negros, Cebu at Panay ay
isang malaking pulo. Sa ganitong kalagayan, masasabing ang mga tao noo’y nagpalipat-
lipat sa iba’t ibang mga pulo. At naniniwala ang mga mananalaysay na nang matunaw
ang mga yelo ay nawala na rin ang mga tulay na lupa at nanatili ang mga manlalakbay
sa kapaligiran nilang pinakibagayan.

Sa ngayon, maliwanag na mahihinuha na ang mga unang tao sa Pilipinas ay

namuhay na may sariling kultura. May mga kasangkapan silang banga, palamuti sa
katawan, mga armas, makinis na mga gamit, palayok, itak at iba pa. Sa mga gamit na
natagpuan, masasabi na sila ay mangingisda at nakapag-imbak ng pagkain.
 Korek Ka C.
Sanggunian
Diyan!

Alegre, Emma. Ang Bagong Filipino sa Hayskul (Pagbasa at Gramatika). St.

Bernadette Publications. Quezon City. 2003

Fortunato, Teresita F., et. al. Batingaw 2. Rex Printing Co. Inc. Quezon City. 1994.

Geronimo, Cecilia C. Sanayang Aklat sa Filipino (Ikalawang Taon). EFERZA Academic

Publications. Bagong Pook, Lipa City, Batangas.
 Korek Ka B. Dapat mong tandaan…
Diyan!
Gawain 4.1
B.
1. a
2. Gio – seryoso at mukhang kapanipaniwala ang
sinasabi
Lucky – mukhang nagbibiro lang.
Gawain 4.2
A. Nagsimula ang pagkakaroon ng mangagawa
dahil na rin sa pangangailangan ng tao.
C. 1. (a) a
(b) dahil ang teksto ay naghatid ng
impormasyon.
(c) c
2. Sa panahong Prehistoric, maituturing na
alipin ang mga tao dahil sila’y pwersang
pinagtatrabaho at binibili o ipinagbibili ng mga
taong sineserbisyuhan nila.
Gawain 4.3
A. Si Job bilang:
Ama ay mapagmahal.
Anak ng Diyos ay matapat.
Asawa ay mapag-aruga at masipag.
C.1. Oo, dahil sa kabila ng mga pagsubok ay
nanatili pa rin siyang matapat sa Diyos.
2. Mga pagsubok na ibinigay ni Satanas kay Job:
• pinagalit ni Satanas ang mga tulisang
Sabeo at nilusob ng mga ito ang bakahan,
ang kawan ng mga asno at tupahan;
• pinagpapatay ang mga pastol na
nangangalaga sa mga hayop;
• tinupok ng apoy ang mga tahanan at ang
mga anak ni Job
• tinubuan ng maraming sugat sa buong
katawan si Job.
3. Gio – dahil nakikita ito sa ekspresyon ng
kanyang mukha
4. Magsusumbong ako sa pulis.
3. Ang karaniwang ginagawa ng mga alipin
noon ay:
• nagtatayo ng palasyo
• naghuhukay ng ma kanal
• gumagawa ng kalsada
• nagbubungkal ng mga lupain
4. d
5. a
3. Nanatiling matapat si Job sa Diyos sa kabila
ng mga pagsubok samantalang ang asawa
niya ay sinisi ang Diyos sa kabila ng mga
pagsubok na dumating sa kanila.
4. Angkop ang pamagat dahil ipinakita sa akda
ang katapatan ni Job sa Diyos.
5. Panginoon, pinupuri at pinasasasalamatan
kita sa lahat ng biyayang ipinagkaloob mo sa
aimn. Tulungan Mo po akong maging
karapat-dapat sa ‘Yong kabanalan at nawa
Panginoon, turuan Mo akong maging
matapat sa kabila ng mga pagsubok na
kinakaharap ko.
 Susi ng Pagwawasto

Meron Pa Ba?
Gawain 1

A. Sa aking palagay ang nilalaman ng tekstong ating babasahin ay ang mga katangian ng sinaunang kultura ng
ating mga ninuno.

C.
1. Paglalang batay sa Banal na Kasulatan

Alamat ni Malakas at Maganda

Mula sa luwad na niluto at binigyang-buhay sa

Paniniwal pamamagitan ng paghinga ng isang
Makapangyarihan.

Putok daw tayo sa buho ng kawayan

Nagmula sa pangkat na nandayuhan

2. Para sa akin, sang-ayon ako na tayo aynagmula sa pangkat na nandayuhan, sapagkat ang iba ay walang
matibay na batayan.(Maaaring maiba ang sagot)

3.
ul
K

a
r
t

mayroon silang natutuhan nilang nagkroon sila ng at iba pa

kasangkapan mag-alaga ng mga sari-saring pamilya
hayop

4. Oo, dahil ang mga katangiang taglay ng mga sinaunang Pilipino ay masasalamin natin ngayon sa ating mga
kababayan.

5. Ang paksa ng teksto ay tungkol sa pinagmulan at kultura ng mga sinaunang Pilipino.

Meron Pa Ba?
Gawain 2

A. Noon pa man, samantala(ng), sa ngayon, sa panahong iyon

B.
1. Noon pa man, kilala na ang mga Pilipino sa kasipagan.
2. Sa ngayon, patuloy pa ring tumutuklas ng talino ang mga tao.

Meron Pa Ba?
Gawain 3
Patunay/Katangian

1.
Narativ Patunay/Katangian

Patunay/Katangian