Professional Documents
Culture Documents
Ang ina ni Rizal, na may pagmamahal sa panitikan, ang nakapuna ng kanyang talino sa
pagsulat ng tula at hinikayat niya si Rizal na sumulat ng mga tula. Sa edad 8, isiunlat ni Rizal
ang una niyang tulang isinulat sa katutubong wika.
Namulat na si Rizal sa kung anong nangyayari sa kanyang paligid. Sa tulang ito inpinapakita
ni Rizal ang pagiging makabayan. Sa mga makabayang berso, ipinahayag niya na ang
taumbayan na tunay na nagmamahal sa sariling wika ang siyang makikipaglaban para sa
kalayaan tulad ng “ibong lumilipad nang pagkataas-taas para sa mga malawak na liparan”
Sa ganito ding edad, sa pag-sabi pa lamang na “Ang hindi magmahal sa kanyang salita,
mahigit sa hayop at malansang isda,” sa murang edad niyang ito, eh nandoon na ang pagigng
makabayan niya.
Ito’y ang karapat-dapat na maging unang tula na sinulat ni Rizal sa mga araw niya sa Ateneo
na inihandog niya sa kanyang ina noong kaarawan nito. Sinulat niya ito bago siya maging 14
noong 1874.
Bago ang taong ito, hindi siya sumusulat ng mga tula dahil nalulumbay ang puso niya sa
pagkakakapiit ng ina. Nanag makalaya na ang ina’y nag-umapaw sa tuwa’t ligaya ang kayang
puso
Noong 1875, inspired by Father Sanchez, isinulat niya ang iba pang mga tula
gaya ng :
Noong 1876, nagsulat si Rizal ng mga tula base sa iba’t ibang mga paksa –
relihiyon, edukasyon, mga kababatang alaala at digmaan. Ang mga ss :
-15 lamang si Rizal ng isinulat niya ito. Pinangalanan ni Retana ang tulang ito bilang Alianza
intima entre la religion y la buena education.
*Retana – Si Wenceslao Retana ay isang mamamahayag na binabayaran ng mga prayle
upang manira sa mga makabayang Pilipino sa Europa. Hiningi ni Rizal ang paumanhin ni
Retana o ang duwelo. Hindi ito natuloy nang humingi ng tawad si Retana at hindi na
sumulat ng anumang mapanirang puri si Retana laban sa mga Pilipino. Isang kabalintunaan
na si Retana ang kauna-unahang sumulat ng aklat pangbiograpiya ni Rizal na may pamagat
na Vidas y Escritos de Dr. Jose Rizal.
A Las Flores de Heidelberg (Sa mga Bulaklak ng Heidelberg) - Abril 22, 1886
La Solidaridad
- Ito ay tugon sa isang sulating laban sa mga Pilipino na isinulat ng isang Espanyol, si
Patricio de la Escosura, na nailathala sa La Defensa noong Marso 30, 1889.
La Verdad Para Todos (Ang Katotohanan para sa Lahat) – Mayo 31, 1889
Binanggit ni Rizal sa kanyang artikulo kung paano ang mga manonood, na karamiha’y
binubuo ng mga Espanyol at mestiso, ay tumigil sa pagpapalakpak nang manalo siya ng
unang gantimpala sa isang timpalak pampanitikan noong 1880 dahil sa kanyang kulay-
kayumangging balat.
“The Filipino loves his country no less than the Spaniard does his, and although he is
quieter, more peaceful and with more difficulty stirred up, once aroused he does not
hesitate and for him the struggle means death to the finish. He has both the meekness and
ferocity of the carabao.”
Sobre la Nueva Ortografia de la Lengua Tagala (On the New Orthography of the
Tagalog Language) – Abril 15, 1890
Sobre la Indolencia de Los Filipinas (On the Indolence of the Filipinos) – Setyembre 15,
1890
“Man works for an object. Remove that object and you reduce him into inaction.”
*Ipinahayag ni Rizal kay Marcelo H. del Pilar na titigil muna siya sa pag-aambag ng mga
sulatin sa La Solidaridad upang ituloy ang pangalawang bahagi ng Noli Me Tangere.
El Filibusterismo (1891)
Kabuuan ng El Filibusterismo
Dapitan
- nakasulat sa wikang Espanyol-isinulat habang deterado siya sa Dapitan
- inilalarawan niya rito ang buhay at kaugalian ng bayan
Sa Fort Santiago, sa edad na 35, isinulat ni Rizal ang tulang Mi Ultimo Adios bilang
pagpapakita ng pagmamahal sa Pilipinas. Isinulat niya ang tulang ito sa pagitan ng 12 at 5
nang madaling-araw, bago niya pinakasalan si Josephine Bracken.