You are on page 1of 15

Mga Agos ng Tradisyong Kultural sa Kasaysayan ng Pilipinas

ika-8 ika-16 1821 1899 ca 1910 ca 1960


dantaon dantaon

1.
Tradisyong --------------- --------------- --------------- --------------- --------------- ------------
Aboriginal
2.
Tradisyong --------------- --------------- --------------- --------------- ------------
Islamiko
3.
Tradisyong --------------- --------------- --------------- ------------
Hispaniko
4.
Tradisyong -------------- --------------- ------------
Nasyonalista
(Liberal)
5.
Tradisyong --------------- ------------
Amerikano
6.
Tradisyong ------------
Nasyonalista
(Sosyalista)
7. --------
Post-Modern

hango sa lektura ni Dr. Florentino Hornedo


Kasaysayan
 saysay – katuturan, kabuluhan, kahulugan
 salaysay – kuwento
 samakatuwid, ang kasaysayan ay salaysay hinggil sa nakaraan na may saysay para
sa sariling lipunan at kultura

Alternatibong Paraan ng Pag-aaral ng Kasaysayan

 kinamulatang pag-aaral: Panahong Bago Kolonyalismo


Panahon ng Kolonyalismo
Panahon Pagkatapos ng Kolonyalismo

 ipinahihiwatig na kung walang kolonyalismo ay walang kasaysayan ang Pilipinas

 alternatibong pamamaraan: pantayong pananaw

 mga panghalip na tayo, sila, kayo, kami (batay sa kung sino ang nag-uusap at
sino ang pinag-uusapan)

1. sinaunang pantayong pananaw


- punto de bista ng iba’t ibang pangkat etniko
- nasa iba’t ibang diyalekto
- awit, epiko, salsila/tarsila

2. pansilang pananaw / pangkayong pananaw


- punto de bista ng mga dayuhan
- nasa wikang banyaga
- bipartite view
a. panahon ng kadiliman
b. panahon ng kaliwanagan

3. pangkaming pananaw
- punto de bista ng mga ilustrado / elite
- nasa wikang banyaga
- tripartite view
a. panahon ng liwanag
b. panahon ng dilim
c. panahon ng muling liwanag

4. makabagong pantayong pananaw


- punto de bista ng mga Pilipino
- nasusulat sa wikang Filipino
- kabilang ang kasaysayan ng “naipapasa-isang tabi”
- gumagamit ng bagong peryodisasyon
PANTAYONG PANANAW

B. Pamayanan (250,000 BK – 1588)

- edad ng kagamitang batong natagpuan sa Cagayan


- kaibayuhan ng Islam sa kapuluan

C. Bayan (1588 – 1913)

- pagkakatuklas ng sabwatan sa Tondo na nagpapatag sa kapangyarihang


kolonyal
- pagkakahati ng himagsikan at pagtatatag ng pamahalaang sibil ng
Amerikano sa Mindanao

D. Bansa (1913 – kasalukuyan)

- pagsasaPilipino ng burukrasya, malayang kalakalan


- kasalukuyan

Kasaysayan ng mga “naipapasa-isang tabi”

1. kababaihan at kabataan
2. pangkat etniko
3. Muslim
4. karaniwang tao
5. milenaryong pangkat
6. rebolusyonaryo

* maliban pa sa mga bayani, pinuno at mga kilalang tauhan ng kasaysayan

2 URI NG BATIS
1. pangunahing batis
- isinulat sa panahong naganap ang pangyayari, ng taong may direktang
bahagi o kaalaman sa naganap
2. sekondaryang batis
- batay na lamang sa mga pangunahing batis
- karaniwang makikita sa mga teksbuk
MGA BATIS NG KASAYSAYAN

1. kroniko (chronicles) - tala ukol sa mga naganap sa panahong ito ay nasulat;


hindi nito sinusuri ang mga pangyayari

2. talaarawan (diary) – personal na komentaryo, reaksyon at paghuhusga ukol


sa mga kaganapaan/karanasan

3. memoryas (memoirs) – tulad ng kroniko ngunit naisulat ilang panahon na


ang nakalipas matapos ang pangyayari

4. ulat (reports) – pormal na salaysay ng mga kaganapan sa isang partikular na


panahon, matapos ang pangyayari

5. liham (letters) – maaaring personal o opisyal na pakikipagtalastasan

6. mensaheng diplomatiko (diplomatic dispatch) – opisyal na pakikipag-


ugnayan ng mga embahador ng mga bansa

7. inskripsyon (inscription) – maikling pagpapaliwanag na nakaukit sa mga


monumento o larawan; “grafitti” – mga komentaryong panlipunan ukol sa
mga napapanahong isyu

8. talahulugan / balarila (dictionary / grammar) – talaan ng wikang ginamit


ng iba’t ibang pangkat-etniko; kahulugan ng wika sa iba’t ibang panahon

9. malikhaing pagpapahayag (creative expressions) - tukoy ang petsa;


kabilang ang mga bantayog, rebulto, gawang pagpipinta o paglililok,
monumento, musika, panitikan na sumasalamin sa damdamin ng mga tao sa
isang particular na panahon
MGA ANTAS NG KASAYSAYAN
1. talambuhay (biography) – ukol sa buhay ng isang tao

2. henealohiya (genealogy) – kasaysayan ng mga pamilya (hal. tarsila/salsila –


talaan ng angkang pinagmulan ng mga Muslim na nagsisilbing patunay na sila
ay nagmula sa lipi ni Mohamad)

3. lokal na kasaysayan (local history) – kasaysayang bayan

4. pambansang kasaysayan (national history) – karaniwang ukol sa mga


naghaharing-uri, mga pinuno

5. espesyal na kasaysayan (special history) – kasaysayan ng iba’t ibang aspeto


ng lipunan (hal. sakit, krimen, pagsasaka) o ng isang institusyon

6. kasaysayang pulitikal (political history) – kasaysayan ng mga partido


pulitikal, pamahalaan, saligang batas

7. kasaysayang kultural (cultural history) – halimbawa ay kasaysayan ng


sayaw, pagpipinta, pelikula

8. metahistory – komentaryo ukol sa mga nasusulat na tala sa kasaysayan


(makatotohanan ba o hindi, batay bas a ebidensya, ano ang ginamit na paraan
sa pagsisiyasat)
ANG PINAGMULAN NG PILIPINAS

Ang Pangalang Pilipinas


 ibinigay na pangalan ni Ruy Lopez de Villalobos noong 1543 bilang parangal
kay Prinsipe Felipe ng Asturias sa kalauna’y naging Haring Felipe II
 tinawag na Philippine Islands noong panahon ng Amerikano
 pinasinayaan bilang Republika ng Pilipinas noong 1946
 tinawag ding Ma-yi / Mai ng Dinastiyang Sung (ikatlong siglo BK) ayon sa tala
ni Chau-Ju-Kua
 pinangalanang Arkipelago de San Lazaro ni Fernando Magallanes
 tinangkang palitan ng Republika ni Rizal (Artemio Ricarte) at Maharlika
(Ferdinand Marcos)
 iba pang tawag : Hiyas ng Silangan, Perlas ng Silangan, Lupa ng Araw, atbp.

Mga Teorya ng Pinagmulan ng Pilipinas

1. Teoryang Continental Drift


- ang Pilipinas ay bahagi ng nagkahiwa-hiwalay na malaking lupaing Pangaea na
unang nahati sa Laurasia / Lemuria at Gondwanaland.
- ayon kay Alfred Wegener, ang pahihiwalay ay bunga ng puwersang
sentripyugal ng mundo, samantalang para kay Alfred Holmes, ito ay dulot ng
plate tectonics

2. Teoryang Asyatiko
- ayon kay Leopoldo Faustino, ang Pilipinas ay nabuo mula sa prosesong
diyastropismo, o paggalaw ng balat ng mundo (folding, faulting, breaking)

3. Teoryang Bulkanismo
- ayon kina Bailey Willis, ang mga pulo ng Pilipinas ay nalikha sa pamamagitan ng
pagputok ng mga bulkan sa ilalim ng dagat
4. Teorya ng Tulay na Lupa
- ayon kina Otley Beyer at Jaime de Veyra, noong Panahon ng Yelo (Pleistocene)
ay bumaba ang lebel ng tubig at lumitaw ang mga tulay na lupa na nag-uugnay sa
iba’t ibang pulo at lupa sa Asya. Nang matunaw ang yelo, muling tumaas ang
lebel ng tubig at muling natakpan ang mga tulay na lupa. Ang mga sumusunod
ang ginamit na mga patunay ng nasabing teorya:
> pagkakatulad ng mga halaman at hayop sa Asya
> pagkakatulad ng anyo ng mga bato
> pagkakaroon ng mababaw na bahagi ng Dagat Tsina sa pagitan ng Asya at
Pilipinas
> pagkakaroon ng napakalalim na bahagi sa gawing silangan ng Pilipinas
(Philippine Deep) na nagpapahiwatig na ang kapuluan ang dulo ng lupalop ng
Asya

PAMBANSANG TERITORYO

Lokasyon
- latitud : 4o 23’ at 20o 14’ hilagang latitud
- longitud : 116o 30’ at 127o 00’ silangang longitud
- hilaga : Taiwan, Bashi Channel
- kanluran : Vietnam, Dagat Tsina
- timog : Borneo, Indonesia, Dagat Celebes
- silangan : Karagatang Pasipiko

Mahahalagang Datos
- 7,107 pulo (2,870 may pangalan; 730 tinitirhan)
- pinakadulong pulo : Y’ami (Batanes); Saluag (Sibutu, Tawi-Tawi)
- lawak ng teritoryo: 300,000 km2 - lupa
1,800,000 km2 - lupa at tubig
- klima ay mainit dahil malapit sa ekwador
Doktrinang Pangkapuluan
Ang teritoryo ng isang kapuluan ay sumasakop sa mga karagatang nakapaligid,
nakapagitan at nag-uugnay sa mga pulo ng bansang arkipelago at dapat kilalanin bilang
isang pulititkal na yunit
- higit na malaki ang sakop kung ihahambing sa dating hangganan na 12 milyang
nautiko

Mga Kasunduan

1. Kasunduang Paris (Disyembre 10, 1898)


binayaran ng Estados Unidos ang Espanya ng halagang $20,000,000 upang mapasakamay
ang Pilipinas, kabilang ang mga pulo ng Luzon, Visayas at Mindanao

2. Kasunduang Washington (Nobyembre 7, 1900)


binayarang muli ng EU ang Espanya ng karagdagang $100,000 upang isama sa teritoryo
ng Pilipinas ang pulo ng Cagayan, Sulu, Sibutu at iba pang maliliit na pulo sa Mindanao

3. Kasunduan ng EU at Gran Britanya (Hulyo 2, 1930)


idinagdag sa teritoryo ng Pilipinas ang Turtle Islands at Mangsee Islands na matagal ng
pinag-aagawan ng 2 bansa

4. P.D. No. 1596 (Hunyo 11, 1978)


ipinahayag ni Pangulong Marcos na sakop din ang Pilipinas ang mga pulo ng Kalayaan
(Spratlys Islands, na inaangkin din ng Malaysia, Vietnam, Taiwan at Tsina), bilang
bahagi ng lalawigan ng Palawan

 Kung pagbabatayan ang kasaysayan, ang Sabah o Hilagang Borneo ay bahagi pa


rin ng Pilipinas. Ito ay dating pag-aari ng Sultanato ng Sulu na pinaupahan sa
British East India Company. Noong 1963, sumanib ang Sabah sa itinatag ng
Federation of Malaysia.
MGA REHIYON NG PILIPINAS
P.D. 742 (Enero 1976)
- ang Pilipinas ay hinati sa 13 rehiyon kaugnay ng patakaran ng pamahalaan ukol sa
desentralisasyon tungo sa mabilis napagpapa-unlad ng bansa
- ilan sa mga batayan sa paghahati-hati ay: heograpiya, kultura, kabuhayan, dami
ng tao at pamahalaang lokal
* sa kasalukuyan, ang mga rehiyong ito ay nadagdagan ng CAR, ARMM at
CARAGA, samantalang nahati naman ang Rehiyon IV sa IV-A at IV-B.
E.O. - reorganisasyon ng mga rehiyon sa Mindanao

National Capital Region (NCR)


- nabuo sa pamamagitan ng PD 1396
- sentro ng kultura, edukasyon, pamahalaan, industriya at kalakalan
- binubuo ng 16 na lungsod at 1 bayan

Cordillera Administrative Region (CAR)


- nabuo sa bisa ng RA 6766 noong Oktubre 23, 1988
- sentro ng kulturang Ifugao
- binubuo ng 6 na lalawigan

Rehiyon I – Ilokos
- sentro ng kulturang Ilokano
- binubuo ng 4 na lalawigan

Rehiyon II – Lambak ng Cagayan


- binubuo ng 5 lalawigan

Rehiyon III – Gitnang Luzon


- tinatawag na Kamalig ng Palay ng Pilipinas
- binubuo ng 7 lalawigan

Rehiyon IV – Timog Luzon


- nahahati sa IV-A o CALABARZON (5 lalawigan) at
- IV-B o MIMARO (4 lalawigan)

Rehiyon V – Bicol
- binubuo ng 6 na lalawigan

Rehiyon VI – Kanlurang Visayas


- rehiyon ng asukal
- binubuo ng 7 lalawigan

RehiyonVII – Gitnang Visayas


- binubuo ng 4 na lalawigan

Rehiyon VIII – Silangang Visayas


- tinatawag na Luklukan n Kasaysayan
- binubuo ng 6 na lalawigan

Rehiyon IX – Kanlurang Mindanao / Zamboanga Peninsula


- rehiyon ng goma at Luklukan ng Kulturang Kastila
- sentro ng barter trade
- binubuo ng 3 lalawigan at ng Isabela City na bagamat matatagpuan sa
lalawigan ng Basilan ay bahaging pulitikal ng Rehiyon IX

Rehiyon X – Hilagang Mindanao


- binubuo ng 5 lalawigan

Rehiyon XI – Timog-Silangang Mindanao / Rehiyon ng Davao


- binubuo ng 4 na lalawigan
Rehiyon XII – Gitnang Mindanao (SOCCSKSARGEN)
- tinatawag na Kamalig ng Palay sa Mindanao
- binubuo ng 4 na lalawigan, kasama ang Cotabato City na bagamat
matatagpuan sa lalawigan ng Maguindanao ay bahaging pulitikal ng
Rehiyon XII

Autonomous Region of Muslim Mindanao (ARMM)


- nabuo sa bisa ng RA 6734
- binubuo ng 5 na lalawigan

CARAGA
- nabuo sa bisa ng RA 7901 noong Pebrero 23, 1995
- mula sa salitang “calagan” o “calag” na nangangahulugang lugar kung
saan naninirahan ang matatapang na tao, kabilang na ang mga pangkat
ng Manobo, Mamanua, Mandaya at Lapaknon
- binubuo ng 4 na lalawigan
LUZON

REHIYON I – ILOKOS CORDILLERA ADMINISTRATIVE REGION (CAR)

1. Ilocos Norte – Laoag City 1. Abra - Bangued


2. Ilocos Sur – Vigan City 2. Apayao - Kabugao
3. La Union – San Fernando City 3. Benguet – La Trinidad
4. Pangasinan – Lingayen 4. Ifugao - Lagawe
5. Kalinga - Tabuk
6. Mt. Province – Bontoc

REHIYON II – LAMBAK NG CAGAYAN REHIYON III – GITNANG LUZON


1. Batanes - Basco 1. Aurora - Baler
2. Cagayan – Tuguegarao City 2. Bataan – Balanga City
3. Isabela – Ilagan 3. Bulacan - Malolos
4. Nueva Viscaya – Bayombong 4. Nueva Ecija – Palayan City
5. Quirino – Cabarroguis 5. Pampanga – San Fernando
City
6. Tarlac – Tarlac City
7. Zambales – Iba

REHIYON IV-A – CALABARZON REHIYON IV-B - MIMARO


1. Cavite – Trece Martires City 1. Mindoro Occidental - Mamburao
2. Laguna – Sta. Cruz 2. Mindoro Oriental – Calapan City
3. Batangas – Batangas City 3. Marinduque - Boac
4. Rizal – Antipolo City 4. Romblon - Romblon
5. Quezon – Lucena City

REHIYON V – BICOL
1. Albay – Legaspi City
2. Camarines Norte – Daet
3. Camarines Sur – Pili
4. Catanduanes – Virac
5. Masbate – Masbate City
6. Sorsogon – Sorsogon City
NATIONAL CAPITAL REGION (NCR)
Lungsod
1. Caloocan 10. Paranaque
2. Las Pinas 11. Pasay
3. Makati 12. Pasig
4. Malabon 13. Quezon
5. Mandaluyong 14. San Juan
6. Manila 15. Taguig
7. Muntinlupa 16. Valenzuela
8. Marikina Bayan
9. Navotas 1. Pateros

VISAYAS

REHIYON VI – KANLURANG VISAYAS REHIYON VII – GITNANG VISAYAS


1. Aklan - Kalibo 1. Bohol – Tabilaran City
2. Antique – San Jose de Buenavista 2. Cebu – Cebu City
3. Capiz – Roxas City 3. Negros Oriental – Dumaguete City
4. Guimaras – Jordan 4. Siquijor – Siquijor
5. Iloilo – Iloilo City
6. Negros Occidental – Bacolod City
7. Palawan – Puerto Princesa City

REHIYON VIII – SILANGANG VISAYAS


1. Biliran - Naval
2. Hilagang Samar – Catarman
3. Silangang Samar – Borongan
4. Samar – Catbalogan
5. Leyte – Tacloban City
6. Timog Leyte – Maasin City
MINDANAO

REHIYON IX – TANGWAY NG ZAMBOANGA REHIYON X – HILAGANG MINDANAO


1. Zamboanga del Norte – Dipolog City 1. Bukidnon - Malaybalay
2. Zamboanga del Sur – Pagadian City 2. Camiguin - Mambajao
3. Zamboanga Sibugay – Ipil 3. Misamis Occidental – Oroquieta City
* Isabela City (Basilan) 4. Misamis Oriental – Cagayan de Oro C
5. Lanao del Norte - Tubod

REHIYON XI – REHIYON NG DAVAO REHIYON XII - SOCCSKSARGEN


1. Compostela Valley - Nabunturan 1. Timog Cotabato – Koronadal City
2. Davao del Norte – Tagum City 2. Cotabato (Hilaga) – Kidapawan City
3. Davao del Sur – Digos City 3. Sultan Kudarat - Isulan
4. Davao Oriental – Mati 4. Saranggani – Alabel
* General Santos City (Timog Cotabato)
* Cotabato City (Maguindanao)

REHIYON XIII – CARAGA AUTONOMOUS REGION OF


1. Agusan del Norte – Butuan City MUSLIM MINDANAO (ARMM)
2. Agusan del Sur – Prosperidad 1. Lanao del Sur – Marawi City
3. Surigao del Norte – Surigao City 2. Maguindanao – Shariff Aguak
4. Surigao del Sur – Tandag 3. Sulu – Jolo
4. Tawi-tawi – Panglima Sugala
5. Basilan - Isabela
City*

You might also like