Professional Documents
Culture Documents
---
PAGBASA
I.MAIKLING KWENTO
II. ELEMENTO NG MAIKLING KWENTO
Tagpuan (ganapan)
Tauhan (mahahalagang tao, hayop, bagay)
Pakwadradong Pagsasalaysay: Tagpuan
(ganapan), Tauhan (tao sa kwento), Panimula
Banghay (istruktura ng kwento; nagdalo o
(self-explanatory), Tunggalian (problema,
nangyari sa kwento)
sulirnin), Kasukdulan (climax), Kakalasan
Tema
(solusyon), Wakas (katapusan)
Aral
III. EPIKO
Ito ay isang uri ng akda na paawit o patula; mahabang pagsasalaysay ng buhay ng isang mamamayan.
Katangian: kaisahan ng banghay, mabilis na aksyon, paggamit ng kakaibang galling
Halimbawa: Biag ni Lam-Ang (Ilokano), Ibalon (Bikolano), Maragtas (Panay), Hudhud at Alim (Ifugao)
IV. ANEKDOTA
Kwentong katawa-tawa hango sa totoong buhay at may taglay na arsl
V. TULA
Pagbabagong hugis sa paglalarawan ng buhay LAYUNIN
Malayang pagpapahayag ng damdamin o makapagbigay ng impormasyon o aral
SANGKOP/ELEMENTO o makapaglibang
o tugma (palasintumigan)
o sukat (bilang ng pantig)
o makapangutya (insult)
o kariktan (presentasyon) ANYO
URI o panagkaugalian (may sukat at tugma)
o Tanaga (haiku) o blanko berso (may sukat, walang tugma)
o Liriko (mahimig) o malayang taludtod (walang sukat, walang
o Pasasalaysay (pagkwento) tugma)
o Pandulaan (sa entablado)
VI. TUNGGALIAN
Tunggalian laban sa tao (kapwa)
Tunggalian laban sa sarili (ugali)
Tunggalian laban sa kalikasan (lindol, ulan,
natural na kalamidad)
Tunggalian laban sa lipunan
(diskriminasyon)
VII. OPINYON O KATOTOHANAN
OPINYON: batay sa paniniwala, kuro-kuro, KATOTOHANAN: may basehan at
damdamin o kaisipan ng isang tao lamang; walang napatunayan na; ginagamit ng ekspersyong tulad
basehan o patunay; ginagamit ng ekspresyong ng ayon kay/sa, mababasa sa, makikita sa, batay
tulad ng sa aking palagay, sa tingin ko, kung ako sa
ang tatanungin, marahil, siguro
VIII. SANHI AT BUNGA
SANHI: dahilan ng pangyayari; sa BUNGA: resulta, kinalabasan, kinahinatnan o
pagpapahayag ng sanhi ginagamit ang epekto ng sanhi; sa pagpapahayag ng bunga
ekspresyong tulad ng dahil, dahil sa, sapagkat, gainagamit ang ekspresyong tulad ng kaya, kung
kasi, dulot ng, atbp. gayon, atbp.
IX. URI NG KOMPOSISYON
KOMPOSISYON: pagpili, pag-ayos at paglinang ng ideya sa mga pangungusap at talata upang ang resulta ay maging
malinaw na piyesa ng sulatin
URI: Malaya (sariling paksa) at Kontrolado (binigyan na paksa)
LAYUNIN: maging mahusay sa pagsulat at pagsalita ng Pilipinas
KATANGIAN: Mabuting Pamagat, Mahalagang Paksa, Wastong Pagkasunod-sunod, Kawili-wiling Simula at Wakas
MUNGKAHING SIMULA/WAKAS: Tanong, Kasabihan, Aral, Paglalahat/Kaisipan
PAGSASALAYSAY: para sa pagkukuwento; pwedeng batay sa sariling karanasan, nakita o nasaksihan, narinig o
napakinggan, nagbasa o natunghayan o kaya likhang-isip
PAGLALARAWAN: binubuo ng magkaugnay na pangungusap na naglalarawan tungkol sa isang paksa
PAGLALAHAD: ginagamit sa pagpapaliwanag sa pamamaraan o proseso ng isang paggawa ng isang bagay o
pagpapaliwanag ng direksyon
WIKA
I. BAHAGI NG PANANALITA
PANGNGALAN
A. GAMIT
ngalan ng tao, hayop, lugar, bagay, pangyayari, gawain at kaisipan
B. URI
PANTANGI: tiyak, nagsisimula sa malaking titik
PAMBALANA: pangkalahatan, nagsisimula sa maliit na titik
o KONGKRETO: pwedeng mahawakan, makita, marinig, malasa, maamoy, atbp.
o DI-KONGKRETO: hindi pwedeng makita, marinig, malasa, maamoy, atbp.
- DI-LANSAKAN: ginagamit ng pagsukat o pwedeng bilangin
- LANSAKAN: grupo Buwig/Piling ng Kumpol ng
Pumpon ng bulaklak saging mangga/santol
Hukbo/Batalyon ng Kawan ng tupa/isda Sako ng
sundalo Kaing ng [prutas] bigas/harina
Banda ng Musikero Tumpok ng Bungkos ng susi
Koponan ng kamatis/sibuyas Tali ng kangkong
manlalaro Tangkay ng Bunton ng dayami
Langkay ng ibon ubas/lansones
C. KAUKULAN
PALAGYO
o PAKSA: ang pinag-uusapan (hal. AKO AT SI KATRINA ay kakain na.)
o PAMUNO SA PAKSA: madalas nasa gitna ng dalawang koma (Ito, ANG LIBRO ay makulay.)
o PANAWAG: ang kausap (COYCOY, sumagot ka.)
o KAGANAPANG PAMPAKSA: pagkatapos ng salitang ay (Ang mga guro ay ang BAYANI NG BAYAN.)
PALAYON
o LAYON NG PANDIWA: pandiwa + Ano? Sino? (Binigay niya sa amin ANG REGALO.)
o LAYON NG PANG-UKOL: pagkatapos ng pang-ukol (Ang libro ay tungkol sa BANSA.)
PAARI - nauuna sa salitang ni at ng (Papel ni HANNAH ang nasa mesa.)
PANGHALIP
A. GAMIT
humahalili sa mga pangngalan
B. URI
PANAO: tao (tayo, mo, akin, nila, kami, atbp.)
PAMATLIG: panturo (HAWAK ito, nito, heto, dito, MALAPIT iyan, hayan, diyan, MALAYO doon, hayon, iyon)
PANANONG: pagtatanong (saan, ano, sino, kalian, alin, ilan, anu-ano, kai-kailan)
PANAKLAW: bilang, dami, pangkalahatan, hindi tiyak (iba, lahat, madla, balana, anuman, kailanman, sinuman,
alinman, atbp.)
C. KAUKULAN
PALAGYO
o PAKSA: ang pinag-uusapan (TAYO ay kakain na.)
o PAMUNO SA PAKSA: madalas nasa gitna ng dalawang koma (Ang libro, ITO ay makulay.)
o PANAWAG: ang kausap (IKAW, sumagot ka.)
o KAGANAPANG PAMPAKSA: pagkatapos ng salitang ay (Ang bayani ng bayan ay SILA.)
PALAYON
o LAYON NG PANDIWA: pandiwa + Ano? Sino? (Binigay niya sa amin ITO.)
o LAYON NG PANG-UKOL: pagkatapos ng pang-ukol (Ang libro ay tungkol sa AKIN.)