Professional Documents
Culture Documents
Araling Panlipunan
>pag-aaral ng lipunan
-bahagi
-galaw
>mulat—aklat
>malay—balitaan
>sangkot—case study
>pamahalaan
>ekonomiko
>kasaysayan
-nakaraan
-pangyayari
-kaganapan
-paggawa ng mabuting
kasalukuyan at kinabukasan
Batayan ng Kasaysayan
>Salimbibig
-kanta
-tula
-kuwento
-dula-dulaan
-ulat, panayam
>Nakasulat
-PANGUNAHIN Personal Totoo
-dokumento
-resibo
-birth certificate
-diploma
-SEKONDARYO Pinagbabatayan
-aklat
-diyaryo
-magasin
>Sining-Biswal
-pelikula
-komiks
-larawan
-guhit
-ruins
-gamit
>Pulitikal
-pulitika
-pamahalaan
-ehekutibo
(nangangasiwa)
-lehislatibo
(gumagawa ng batas)
-hudisyal
(katarungan)
>Ekonomiko
-pera, pinansiya
-merkado
-negosyo
-buwis
-kabuhayan
-produksyon
-distribusyon
-pagkonsumo
>Sosyo-Kultural
-Sosyo
-lipunan
-tao
-mamayan
-Kultural
-kultura
-sining
-palakasan
-edukasyon
-relihiyon
-paniniwala
-pamumuhay
Uri ng Artikulo
-Balita
-Editoryal
-Opinyon
-Lathalain
Barangay
-matatagpuan sa mga bayabayin
-nagmula sa salitang balangay
-nakikipagkalakal ng pagkain at gamit
sa pamamagitan ng tubig
-walang ginagamit na pera sa pakikipagkalakalan,
palitan lamang ng produkto
-tubig lamang ang ginagamit sa transportasyon
-walang malalaking imprastraktura o gusali, templo o malalaking simbahan
,at mga gusaling pampulitika.
-binubuo ng 30 hanggang 100 bahay
-malapit lamang sa ibang barangay
-hindi nagpapasakop
-nakikipagtulungan sa ibang barangay
na mapanatili ang kapayapaan
-nakadepende sa dami ng tato ang katapangan ng isa,
kung punong-puno sa buong katawan ng tato ang isa
nangangahulugan ito na marami na siyang napatay na tao
-nagsasaka rin
-pinamumunuan ng datu
-may tatlong antas ng lipunan
-punong tagapangasiwa
-pinuno ng hukbo
-punong kinatawan
Lehislatibo
-paggawa ng batas
Hudisyal
-hukom sa krimen
ANTAS NG LIPUNAN
1.) Maginoo (datu at kanyang pamilya, may tributo)
2.) Malaya (Maharlika at Timawa)
-mandirigma
-malayang mamayan
Timawa
-maaring maghabla ng kaso
-nagbabayad ng buwis
3.) Alipin
a.namamhay
b.sagigilid
Oripun
a.tumatabang
b.tumarumpok
c.ayuey
KABUHAYAN
-pangangaso
-pagsasaka
-pangingisda
-pakikipagkalakalan
LALAKI
Pang-itaas
>Kangan
-walang kuwelyo
-maikli ang manggas
>Chinana
-para sa datu
-kulay pula
Pang-ibaba
>Bahag
-piraso ng tela
BABAE
Pang-itaas
>Baro o Camisa
-maikli ang manggas
Pang-ibaba
>Saya (Luzon)
>Patadyong (Visayas)
>Tapis
PAREHO
>nakapaa
>Putong
-parang turban
-pula kung nakapatay
-may burda kapag pito ang napatay
>Salakot
-sumbrerong dahon
ALAHAS
>Alahas
-ginto, perlas, beads, kuwintas,
medalyon at salamin
Mga Katutubo
-Ninuno hindi kapereho ng Katutubo ngunit maaring
parehong katutubo at ninuno ang isang tao
-12 milyong nakatira sa mga liblib na
lugar sa Luzon, Visayas at Mindanao
-halos hindi maimpluwensiyahan ng Kristiyanismo
LUZON
Ifugao
-Hilagang Luzon
-determinado
-mandirigma
-maraming batas at tradisyon
-may proseso ng pagbabati
-komunal ang lupa
Aeta
-Gitnang Luzon
-maitim at kulot
-semi-nomadic
-mga mangangaso
-mahiyain ngunit mabait sa mga taong
mabait o kaibigan nila
-mapagpahalaga sa pagkakaisa
-may pulitikal at panlipunang pamunuan
Mangyan
-mga pangkat etniko sa Mindoro
-may napanatiling katitikan
-hindi marahas o agresibo
-mahiyain at malumanay
Dumagat
-Silangang baybayin ng Gitnang Luzon
-Nomadiko
-madalas na natataboy ng
mga bagong nainirahan
-ikinabubuhay ang pagtitipon ng rattan
MINDANAO
T’boli
-nasa Timog Cotabato
-may mga nanatiling animistiko
-madirigma
-mayaman ang sining
-maraming ritwal
-mayaman ang kultura
-naghahabi ang kababaihan
Badjao
-nomadiko, manlalakbay sa dagat
-Sea Gypsies
-Sulu sea at mga karatig dagat ng Suluwesi
-sinasabing walang nagawang armas
Bagobo
-binubuo ng mga Tagabawa at mga Gianganon
-katimugan at silangang libis ng Bundok Apo
-mandirigma, mangangalakal
-datu ng Sibulan
-maganis
-makulay ang pananamit
-panday
Manobo
-mga orihinal na lumad
-bawat pangkat may mga pangunahing wika
marunong magCebuano at mag-Ilonggo
-kaingeros
-mga mangangaso at gatherers
-Kadatuan at ashaman
-may ilang Kristiyano
Tasaday
-mangangaso at gatherers
-kagubatan ng Timog Cotabato
-kontrobersiya
SULIRANIN
Pulitikal
-usapin sa lupa
Ekonomiko
-kabuhayan
Sosyo-kultural
-pagtatangi sa pisikal na anyo, walang oportunidad sa pag-aaral at trabaho
Islam
-nangangahulugang kapayapaan
at pagsuko kay Allah
-Itinatag ni Mohammed sa Meccah ngunit
hind tinatanggap ng kasama niya
-kumuha ng mga tagasunod sa Medina
Pagdating
-mangangalakal
-misyonerong muslim
Paglaganap
-pagtatag ng sentralisadong pamahalaan
-noong mid 15th century si Sharif Awliya
ay napadpad sa Pilipinas
isa siyang malayong muslim at
may kaugnayan kay Mohammed
-Sultanato ng Maguindanao at Sulu
Sultanato
-sistema ng pamamahala sa lipunan o estado
-sentralisadong pamahalaan
-pinamumunuan ng Sultan
-segmentary states
-Sultan
Punong pangrelihiyon
Punong estado
Punong pamahalaan
Pulitikal
-Ruma Bichara (konseho ng mga datu)
-Panglima (pinuno ng distrito)
-Datu (pinuno ng barangay)
-Datu Qali (pinunong hudisyal)
-Sharia (batas)
Ekonomiko
-Orangkaya (landlords, negosyante)
Sosyo-Kultural
-Ulama (punong relihiyoso)
-Madrasah (paaralan)
-Jawi script (paraan ng pagsulat)
Pagkakasundo
-parehong naniniwala sa kapayapaan