Professional Documents
Culture Documents
“ALAMAT NG ROSAS”
Noong araw ay may isang magandang dalagang nagngangalang “Rosa,” na balita sa
kanyang angking kagandahan, kayumian, at kabaitan. Maraming nangangayupapa
sa kanyang kagandahan. Ngunit ni isa sa mga ito ay hindi niya mapusuan.
Mula noon ay hindi na nakita ng mga taga roon si Rosa. Sa halip, sa bakuran nito
ay may isang halamang tumubo na may bulaklak ngunit paghawak sa tangkay nito
ay mapapasigaw ka dahil sa talas ng tinik ng halamang hinahawakan. Dahil niloob
ito ng Panginoon na gawing bulaklak si Rosa na ang tangkay ay may mga tinik na
tagapangalaga rito upang di-pagnasaang pupulin lamang ng sinuman.
REHIYON 2
“ALAMAT NG KASOY”
Noong unang panahon ay nasa loob ng kasoy ang abuhing buto nito. Lungkut na lungkot
ang buto sapagkat madilim na madilim sa loob ng kasoy. Lalo itong nalungkot nang
malamang magdaraos ng isang handaan ang Adang kagubatan. Sa gabi ng handaan ay
ipinatawag ng Ada ang lahat ng hayop at halaman.
Ang buong kagubatan ay nagliliwanag sa tama ng mga ilaw ng parol ng mga Alitaptap. Ang
huni ng mga Kuliglig at kokak ng mga Palaka ay sumasaliw sa awit ng mga Maya.
Masayang kasayaw ng mga Kuneho ang mga Usa, ng mga Elepante ang mga Tamaraw, ng
Zibra ang Tsonggo. Kapareha naman ni Kangkong ang Sitaw, ni Mangga ang Dalanghita,
ni Saging ang Papaya.
“Mabuti pa sila, nakikita ang masayang paligid. Heto ako, nakakarinig ng awit at tawanan
pero hindi naman nakikita ang katuwaan.”
“Ayoko pong nakakulong sa madilim na lugar na kinalalagyan ko. Naiinggit ako sa ibang
hayop at halaman na tuwang-tuwa kapag may handaan sa kagubatan. Nakakasama sila sa
pagsasaya. Hindi lang nila naririnig kundi nakikita pa ang katuwaan ng lahat. Maawa
kayo, mahal na Ada. Gawan ninyo ng paraang makalabas po sana ako sa pagkakakulong
ko sa loob ng prutas na ito.”
Naantig ang maawaing damdamin ng mahal na Ada. Iwinasiwas nito ang nagniningning na
pananglaw. Sa isang iglap ay nakalabas sa madilim na kulungan ang Buto.”
Ang malakas na pagkokak ng mga Palaka at paghuni ng mga Kuliglig ay sumaliw sa awit
ng mga Maya. Sa tuwa ng Elepanteay kumembut-kembot ito sa pag-indak. Napapasabay
din sa pagimbay ang mahagway na Kawayan kasama ang Pagong na nagbababa at
nagtataas ng bahay-bahayan.
Nalungkot ang Buto nang dumilim na ang paligid. Nahahalinhan ng takot at lungkot nang
kumulog at kumidlat. Napansin ng Buto na nagsipagtago ang mga hayop sa mga kuweba.
Mahigpit namang ikinabit ng mga halaman ang mga ugat sa ilalim ng lupa.
Tulad ng dapat asahan, bumuhos na ang malakas na ulan. Takot at kinakaliglig sa lamig
ang Buto.
Hindi pinakinggan ng Ada ang abuhing Buto ng Kasoy. Bilang panghabambuhay na parusa
ay pinamalagi ng Adang manatili sa labas ng Kasoy ang abuhing Buto nito.
“ALAMAT NG ARAYAT”
Ang Bundok sa Arayat na nakapatungo sa mga lalawigan ng Kapampangan at
Nueva Ecija ay may iniingatang mga kahiwagaan na nagkasali-salin na sa mga
maraming paniniwala. Sa maraming kapaniwalaang iyan ay lalong bansag ang mga
talang nababanggit sa lathalang ito, dahil sa pagkakatanim sa diwa ng napakarami
nang salin ng lahi sa Arayat at kanonog-bayan.
Subali't ng buksan ang balutan ay hindi ginto abg lumabas kundi mga bunga ng
Anahaw.
Kasama ng Datu ang kanilang anak na si Marin, isang dilag na pinipintuho dahil sa
angking kagandahan. Maraming mga manliligaw ang dalaga na nagmumula sa
iba’t-ibang kaharian, ngunit tatlo lamang ang masugid: Datu Bagal ng Mindoro,
Datu Saguil ng Laguna at Datu Kawili ng Camarines. Sa kanilang pagluhog, hindi
naaantig ang puso ng Prinsesa Marin.
Isang araw, naakit ang dalaga ng mga awit ng Garduke, isang makata na humabi
ng mga awitin at tulain sa kagandahan at kariktan ng kalikasan. Siya’y dukhang
mangingisda mula sa Taal, nagbibigay aliw sa kaharian ni Datu Batumbakal.
Naakit si Marin sa kakisigan ng makata na nagtapat ng pag-ibig sa dalaga. Di
nagtagal at sila’y naging magsing-irog.
Nalaman ng Datu ang lihim ng pagtatagpo ng dalawa kaya iniutos niya na pugutan
ng ulo si Garduke. Dahil diyan, ipinasya nina Prinsesa Marin at Garduke na
tumakas. Sumakay sila sa bangka patungo sa Tayabas Bay, hinabol sila ng mga
sundalo ni Datu Batumbakal kasama ang tatlong masugid na manliligaw. Nang
inaakala ng dalawa na maaabutan sila ng mga sundalo, iniutos ng dalawa sa
kasamang utusan na magkasamang gapusin silang dalawa at ihulog sa gitna ng
karagatan. At ganon nga ang nangyari.
“Ako’y si Gat Malaya, galing sa kahariang malapit ditto. Bigyan mo ako ng isang
bulaklak at ako’y masisiyahan na!”
“Ngunit ang Rajah? Ang aking ama?” may alinlangang paliwanag. “Dapat niyang
malaman!”
Pumayag ang Rajah. Ang batang prinsipe ay kanyang nagustuhan pagkat magalang
at nakakahalina kung kumilos. Itinakda ng Rajah ang kasal sa pagbibilog ng
buwan, matapos ang anihan.
Matigas ang pagtanggi ng dalaga sa kabila ng mga pagbabala: “Kung hindi kita
makamtan, walang magkakamit sa iyo sinuman!”
Nagtumulin ang mga araw at mga lingo. Malapit na ang tag-ani ngunit wala pa si
Malaya. Hindi pa siya nagbabalik. Gabi-gabi ang dalaga’y nakaupo sa
duruwangawan at naghihintay.
Nang dumating ang kabilugan ng buwan napilitan nang pakasal si Daraga kay
Kauen. Nagkaroon ng maringal na handaan – kainan at sayawan.
Nagluksa ang Rajah at ang buong palasyo. Ipinag-utos niya na ang dalawa’y ilagak
na magkasama sa isang hukay.
Lumipas ang mga araw. Himala ng mga himala. Ang lupa sa puntod ng libing ay
tumaas hanggang sa itoy maging bundok. Napakaganda at perpekto ang hugis.
Tinawag itong Bundok ng Mayon, bilang alaala kay Daragang Magayon.
REHIYON 6
Noong unang panahon may nakatirang mag-ina sa isang malayong pook. Ang ina ay
si Aling Rosa at ang anak ay si Pinang. Mahal na mahal ni Aling Rosa ang kanyang
bugtong na anak. Kaya lumaki si Pinang sa layaw. Gusto ng ina na matuto si Pinang
ng mga gawaing bahay, ngunit laging ikinakatwiran ni Pinang na alam na niyang
gawin ang mga itinuturo ng ina. Kaya't pinabayaan na lang niya ang kanyang anak.
Nagtagal ang sakit ni Aling Rosa kaya't napilitang si Pinang ang gumagawa sa
bahay. Isang araw, sa kanyang pagluluto hindi niya makita ang posporo. Tinanong
ang kanyang ina kung nasaan ito. Isang beses naman ay ang sandok ang hinahanap.
Ganoon ng ganoon ang nangyayari. Walang bagay na di makita at agad tinatanong
ang kanyang ina. Nayamot si Aling Rosa sa katatanong ng anak kaya´t nawika nito:
" Naku! Pinang, sana'y magkaroon ka ng maraming mata upang makita mo ang
lahat ng bagay at hindi ka na tanong nang tanong sa akin.
Dahil alam niyang galit na ang kanyang ina ay di na umimik si Pinang. Umalis siya
upang hanapin ang sandok na hinahanap. Kinagabihan, wala si Pinang sa bahay.
Nabahala si Aling Rosa. Tinatawag niya ang anak ngunit walang sumasagot.
Napilitan siyang bumangon at naghanda ng pagkain.
Isang araw, may nakitang halaman si Aling Rosa sa kanyang bakuran. Hindi niya
alam kung anong uri ang halamang iyon. Inalagaan niyang mabuti hanggang sa
ito'y magbunga. Laking pagkamangha ni Aling Rosa ng makita ang anyo ng bunga
nito. Ito'y hugis-ulo ng tao at napapalibutan ng mata.
Biglang naalaala ni Aling Rosa ang huli niyang sinabi kay Pina, na sana'y
magkaroon ito ng maraming mata para makita ang kanyang hinahanap. Tahimik
na nanangis si Aling Rosa at laking pagsisisi dahil tumalab ang kanyang sinabi sa
anak. Inalagaan niyang mabuti ang halaman at tinawag itong Pinang, Sa palipat-
lipat sa bibig ng mga tao ang pinang ay naging pinya.
REHIYON 7
“ALAMAT NG CHOCOLATE HILLS”
Noong unang panahon, sa probinsiya ng Bohol, parting Kabisayaaan, may lupang
malawak subali’t ito ay tuyot. Makikita mong biyak-biyak ang lupain kapag tag-
init. Talagang pagpapawisan ka kapag napadaan ka sa lugar. Subali’t kapag tag-
ulan ito ay maputik at siguradong mababaon ang iyon paa kapag ikaw ay naka-
yapak. Ngunit kung araw ng taniman ay maaliwalas ang kapaligiran sa kulay ng
berdeng tanawin ng pook.
Ayon sa matatanda roon, may isang araw sa magkabilang dulo ng isla na may
dalawang higanteng dumating. Ang isa ay nagmula sa parting timog at ang isa
naman ay sa hilaga. Ang mga naninirahan doon ay nangangamba na baka magkita
ang dalawa. Kaya’t nilisan pansamantala ng tagaroon ang lugar. Sa inaasahang
pangyayari nagkita nga ang dalawang higante.
“Aba!, ako yata ang nauna rito at ito’y pag-aari ko na!” sagot ding galit ng higante
mula sa hilaga. “Ikaw dapat ang umalis!”
“Hindi maaari ito! Ito ay pag-aari ko!” sabay padyak ng Higante mula sa Timog at
nayanig ang lugar na parang lumilindol.
“Lalong hindi maaari!” mas malakas ang padyak ng Higante mula sa Hilaga.
Ang sumabat sa paningin ng mga tao ang mala-higanteng bolang putik na siyang
ginamit ng mga naabing higante sa pagbabatuhan.
REHIYON 8
“ALAMAT NG BASEY”
Dahil sa ipinakitang kalupitan ng mga tulisang-dagat, ang mga naninirahan sa
Balud, sa pangunguna ng mga misyonerong Heswita ay nagtungo sa Binongtoan, isa
sa kalapit na nayon.
REHIYON 9
REHIYON 10
“ ALAMAT NG LANSONES”
Tumunog ang kampana sa munting Kapilya ng isang nayon sa bayan ng Paete,
lalawigan ng Laguna. Napabalikwas si Manuel at masuyong ginising ang
nahihimbing na kabiyak. "Gising na Edna, at tayo'y mahuhuli sa misa." Marahang
nagmulat ng mga mata ang babae, kumurap-kurap at nang mabalingan ng tingin
ang asawa ay napangiti.
Nang matapos ang misa ay magiliw na inakay ni Manuel ang kabiyak at sila'y
lumakad na pauwi sa kanilang tahanan. Sa kanilang marahang paglalakad ay
biglang napahinto si Edna.
"Naku! kay gandang mga bunga niyon," ang wika kay Manuel sabay turo sa puno
ng lansones na hitik na hitik sa bunga. "Gusto ko niyon, ikuha mo ako," ani Ednang
halos matulo ang laway sa pananabik. Napakurap-kurap si Manuel. Hindi niya
malaman ang gagawin. Alam niyang ang lansones ay lason at hindi maaring kainin
ngunit batid din naman niyang nagdadalang-tao ang asawa at hindi dapat biguin sa
pagkaing hinihiling. Sa pagkakatigagal ng lalaki ay marahan siyang kinalabit ni
Edna at muling sumamong ikuha siya ng mga bunga ng lansones.
Walang imikan nilang tinalunton ang landas patungo sa kanilang tahanan. Ang
maaliwalas na langit ng kanilang pag-iibigan ay biglang sinaputan ng ulap. Ni hindi
sinulyapan ni Edna ang mga manggang manibalang na pitas ni Manuel sa kanilang
duluhan. Ang babae'y laging nagkukulong sa silid, ayaw tumikim man lamang ng
pagkain at ayaw tapunan ng tingin ang pinagtatampuhang asawa.
Marahang iling lamang ang itinugon ng nakaratay at dalawang butil ng luha ang
nag-uunahang gumulong sa pisngi. Balisang nagpalakad-lakad si Manuel sa tabi ng
maysakit. Hindi niya matagalang tignan ang payat na kaanyuan ngayon na
kaibang-kakaiba sa dating Ednang sinuyo niya't minahal. Wala na ngayon ang
namumurok na pisngi, ang dating mapupungay na mga mata'y malalamlam, wala
na ang ningning ng kaligayahan, maputla ang dati'y mapupulang mga labi at
mistulang larawan ng kamatayan.
Nanaog siya at tinungo ang puno ng lansones. Nanginginig ang kamay na pinitas
ang isang kumpol ng bunga ng kamatayan.
"Diyos ko, tulungan mo po kami, pinakamamahal ko ang aking asawa at wala nang
halaga sa akin ang buhay kung siya'y mawawala pa sa aking piling," nangangatagal
ang mga labing marahan niyang naiusal kasabay ng mariing pagpikit ng mga mata.
Sunod-sunod na patak ng luha ang nalaglag sa pagkagunitang ang bungang iyon
ang tatapos sa lahat ng kanilang kaligayahan.
Nagbantulot sumunod si Manuel sapagkat alam niyang ang bungang iyon ay lason.
Sa nakitang pagaalinlangan ni Manuel ay muling nangusap ang babaeng nakaputi.
"Huwag kang matakot, kainin mo ang bungang iyong hawak." Pagkasabi noo'y
kumuha ng isang bunga sa hawak na kumpol ni Manuel at ito'y marahang pinisil.
Mawala ang takot ni Manuel at mabilis na tinalupan ang isang bunga ng lansones.
Anong sarap at anong tamis! Nang ibaling niya ang paningin sa babaeng nakaputi
ay nawala na ito. Biglang naglaho at saan man niya igala ang kanyang mata ay
hindi makita. "Salamat po, Diyos ko!" ang nabikas ni Manuel. Biglang sumigla ang
katawanni Manuel at hindi magkandatutong pinitas ang lahat ng mga bungang
makakaya niyang dalhin at nagdudumaling umuwi sa naghihintay na asawa.
REHIYON 11
REHIYON 12
REHIYON 13
ARMM
NCR
CAR
MGA NILALAMAN
NCR…………….
CAR…………….
REHIYON 9…...
REHIYON 11….
REHIYON 12….
REHIYON 13….
ARMM………….