-WASTONG GAMIT

Pang-abay

-2. KIBO at IMIK - Pagkilos ang tinutukoy ng kibo; pangungusap ang tinutukoy

ng imik.

Hal. Wala siyang kakibu-kibo kung matulog.

Hindi siya nakaimik nang tanungin ko.

Hindi lamang sa tao nagagamit ang kibo.

Hal. Kumikibo nang bahagya ang apoy ng kandila.

Huwag ninyong kibuin ang mga bulaklak na iniayos ko sa plorera.

5. IBAYAD at IPAGBAYAD

Ibayad - pagbibigay ng bagay bilang kabayaran

Ipagbayad - pagbabayad para sa ibang tao

Hal. Tatlong dosenang itlog na lamang ang ibabayad ko sa iyo sa halip na

pera.

Ipagbabayad muna kita sa sine.

MALI at katawa-tawa): Ibayad mo ako sa sine.

Ibinayad ko siya sa bus.

7. PAHIRAN at PAHIRIN

Pahiran - paglalagay

Pahirin - pag-aalis

Hal. Pahiran mo ng sukang iloko ang noo niya.

 Pahirin mo ang pawis sa likod ng bata.

8. PINTO at PINTUAN

Pinto - ang inilalapat sa puwang upang hindi iito

mapagdaanan

Pintuan- ang puwang sa dingding o pader na

pinagdaraanan.

Hal. Huwag kang humara sa pintuan at nang maipinid na ang pinto.

Gayon din ang pagkakaiba ng hagdan sa hagdanan

Hagdan - ang inaakyatan at binababaan

Hagdanan - nag kinalalagyan ng hagdan

9. SUBUKAN at SUBUKIN

Subukan - pagtingin nang palihim

Subukin - pagtikim at pagkilatis

Hal. Ibig kong subukan kung ano ang ginagawa nila tuwing umaalis ako sa

bahay.

Subukin mo ang bagong labas na mantikilyang ito.

Subukin mo kung gaano kabilis siyang magmakinlya.

Iisa ang anyo ng mga pandiwang ito sa pangkasalukuyan at

pangnakaraan : sinusubok, sinubok. Magkaiba nag anyo sa

panghinaharap: susubukan, sususbukin

11. AGAWIN at AGAWAN

 Agawin ang isang bagay sa isang tao/hayop.

Agawan ng isang bagay ang isang tao/hayop.

Hal: Ibig agawin ng bata ang laruan ni Jess.

Ibig agawan ng laruan ni Boy si Jess.

12. HINAGIS at INIHAGIS

hinagis ng isang bagay

inihagis ang isang bagay

Hal. Hinagis niya ng bato ang ibon.

Inihagis niya ang bola sa kalaro.

13. ABUTAN at ABUTIN

abutin ang ang isang bagay

abutan ng isang bagay

Hal. Abutin mo ang bayabas sa puno.

Abutan mo ng pera ang Nanay.

14. BILHIN at BILHAN

bilhin ang isang bagay

bilhan ng isang bagay

Hal. Bilhin natin ang sapatos na iyon para sa iyo.

Bilhan antin ng sapatos ang ate.

15. WALISAN at WALISIN

walisin ang isang bagay na maaring tangayin ng walis

walisan ang ang pook o lugar

Hal. Nais kong walisan ang aklatan.

Nais kong walisin ang nagkalat na papel sa aklatan.

15. SUKLAYIN at SUKLAYAN

suklayin - ang buhok ng sarili o ng iba

sukalyan - ng buhok ang ibang tao

Hal. Suklayin mo ang buhok ko,Luz.

Suklayan mo ako ng buhok, Alana.

16. NAMATAY at NAPATAY

napatay -may tiyak na tao o hayop na pumaslang ng kusa/sinasadya

namatay -kung ang isang tao ay binawian ng buhay sanhi

sakit,

katandaan o anumang dahilang hindi sinasadya;

ginagamit din sa patalinghagang paraan doon sa mga bagay na

walang buhay.

Hal. Namatay ang kanyang lolo dahil sa sakit sa atay.

Napatay ang aking alagang aso.

17. MAGSAKAY at SUMAKAY

magsakay - magkarga ( to load)

sumakay - to ride

Hal.

Nagsakay ng sampung kahon ng lansones sa bus si Jo.

Sumakay na tayo sa daraang bus.

18. OPERAHAN at OPERAHIN

operahin - tiyak na bahagi ng katawan na titistisin

operahan - tumutukoy sa tao

Hal.
 Ang tumor sa dibdib ng maysakit ay ooperahin mamaya.

Si Luis ay ooperahan sa Martes.

20. KATA at KITA

kata - ikaw at ako

kita - ikaw

Hal.

Manood kata ng sine.

Iniibig kita.

Wastong Gamit ng mga Salita

Hal. Matutulog na ako kung papatayin mo na ang ilaw.

Nabasa ang binili kong aklat.

Hagdan at Hagdanan
Ang hagdan ( stairs) ay ang baytang na inaakyatan at binababaan. Samantalam ang hagdanan
(stairways) ay ang bahaging kinalalagyan ng hagdan.

Hal. Nagmamadaling inakyat ni Marving ang mga hagdan.

Ilagay mo ang hagdanan sa tapat ng bintana.

Ikit at Ikot
Ginagamit ang ikit para maipakita ang kilos na paggilid mula sa labas patungo sa loob. Ang ikot naman ay mula sa
loob patungo sa labas.

Hal. Nakatatlong ikit muna sila bago nila natunton ang daan patungo sa loob ng kuweba.
Nahirapan pala silang makalabas ng tunnel. Umikut-ikot muna sila sa loob nito bago nila nakita ang daan palabas.

Hatiin at Hatian
Hatiin ( to divide) o partihin; Hatian ( to share) o ibahagi.

Hal. Hatiin mo sa amin ang pakwan.

Hinatian niya ng kanyang hamburger ang namamalimos na bata.
Nabasag at Binasag
Ang salitang nabasag ay nangangahulugan ng kilos na di sinasadya o di ginusto; ang salitang binasag naman ay
nagpapakita ng sariling pagkukusa.

Hal. Galit na galit na binasag ng lalaki ang mga salamin ng kotse.

Nagmamadali kasi siyang maghusga kaya nabasag niya ang mga plato.

Bumili at Magbili
Bumili- to buy; Magbili- to sell o magbenta

Hal. Pumunta ang nanay sa Baguio para bumili ng mga sariwang gulay.
Ang trabaho ng tatay niya ay magbili ng mga lumang kasangkapan.

Kumuha at Manguha
Kumuha- to get; Manguha – to gather, to collect

Hal. Kumuha ng isang basong tubig si Neth para kay Jean.

Nanguha ng mga kabibe ang mga bata sa dalampasigan

2. KIBO at IMIK - Pagkilos ang tinutukoy ng kibo; pangungusap ang tinutukoy ng imik.

Hal. Wala siyang kakibu-kibo kung matulog.

Hindi siya nakaimik nang tanungin ko.

Hindi lamang sa tao nagagamit ang kibo.

Hal. Kumikibo nang bahagya ang apoy ng kandila.

Huwag ninyong kibuin ang mga bulaklak na iniayos ko sa plorera.

5. IBAYAD at IPAGBAYAD

Ibayad - pagbibigay ng bagay bilang kabayaran

Ipagbayad - pagbabayad para sa ibang tao

Hal. Tatlong dosenang itlog na lamang ang ibabayad ko sa iyo sa halip na pera.

Ipagbabayad muna kita sa sine.

MALI at katawa-tawa):

Ibayad mo ako sa sine.

Ibinayad ko siya sa bus.

6
7. PAHIRAN at PAHIRIN

Pahiran - paglalagay

Pahirin - pag-aalis

Hal. Pahiran mo ng sukang iloko ang noo niya.

Pahirin mo ang pawis sa likod ng bata.

8. PINTO at PINTUAN

Pinto - ang inilalapat sa puwang upang hindi iito mapagdaanan

Pintuan- ang puwang sa dingding o pader na pinagdaraanan.

Hal. Huwag kang humara sa pintuan at nang maipinid na ang pinto.

Gayon din ang pagkakaiba ng hagdan sa hagdanan

Hagdan - ang inaakyatan at binababaan

Hagdanan - nag kinalalagyan ng hagdan

9. SUBUKAN at SUBUKIN

Subukan - pagtingin nang palihim

Subukin - pagtikim at pagkilatis

Hal. Ibig kong subukan kung ano ang ginagawa nila tuwing umaalis ako sa bahay.

Subukin mo ang bagong labas na mantikilyang ito.

Subukin mo kung gaano kabilis siyang magmakinlya.

Iisa ang anyo ng mga pandiwang ito sa pangkasalukuyan at

pangnakaraan : sinusubok, sinubok. Magkaiba nag anyo sa

panghinaharap: susubukan, sususbukin

11. AGAWIN at AGAWAN

 Agawin ang isang bagay sa isang tao/hayop.

Agawan ng isang bagay ang isang tao/hayop.

Hal: Ibig agawin ng bata ang laruan ni Jess.

Ibig agawan ng laruan ni Boy si Jess.

12. HINAGIS at INIHAGIS

hinagis ng isang bagay

inihagis ang isang bagay

Hal. Hinagis niya ng bato ang ibon.

Inihagis niya ang bola sa kalaro.

13. ABUTAN at ABUTIN

abutin ang ang isang bagay

abutan ng isang bagay

Hal. Abutin mo ang bayabas sa puno.

Abutan mo ng pera ang Nanay.

14. BILHIN at BILHAN

bilhin ang isang bagay

bilhan ng isang bagay

Hal. Bilhin natin ang sapatos na iyon para sa iyo.

Bilhan antin ng sapatos ang ate.

15. WALISAN at WALISIN

walisin ang isang bagay na maaring tangayin ng walis

walisan ang ang pook o lugar

Hal. Nais kong walisan ang aklatan.

Nais kong walisin ang nagkalat na papel sa aklatan.

15. SUKLAYIN at SUKLAYAN

suklayin - ang buhok ng sarili o ng iba

sukalyan - ng buhok ang ibang tao

Hal. Suklayin mo ang buhok ko,Luz.

Suklayan mo ako ng buhok, Alana.

16. NAMATAY at NAPATAY

napatay -may tiyak na tao o hayop na pumaslang ng kusa/sinasadya

namatay -kung ang isang tao ay binawian ng buhay sanhi sakit,

katandaan o anumang dahilang hindi sinasadya; ginagamit

din sa patalinghagang paraan doon sa mga bagay na

walang buhay.

Hal. Namatay ang kanyang lolo dahil sa sakit sa atay.

Napatay ang aking alagang aso.

17. MAGSAKAY at SUMAKAY

magsakay - magkarga ( to load)

sumakay - to ride

Hal.

Nagsakay ng sampung kahon ng lansones sa bus si Jo.

Sumakay na tayo sa daraang bus.

18. OPERAHAN at OPERAHIN

operahin - tiyak na bahagi ng katawan na titistisin

operahan - tumutukoy sa tao

Hal.

Ang tumor sa dibdib ng maysakit ay ooperahin mamaya.

Si Luis ay ooperahan sa Martes.

19. NANG at NG

nang - pangatnig na panghugnayan

- tagapagpakilala ng pang-abay na pamaraan at pamanahon

- tagapag-ugnay ng salitang-ugat na inuulit at pandiwang inuulit

ng - pantukoy ng pangngalang pambalana

- tagapagpakilala ng layon ng pandiwa at tagaganap ng pandiwa

- pang-ukol na kasingkahulugan ng “sa”

Hal. Umalis siya nang sila’y dumating.

Tumawa nang tumawa ang mga mag-aaral.

Nagalit ang guro nang kami’t nag-ingay.

Bumili kami ng mga pasalubong para kay ditse.

Pumanhik ng bahay ang mga panauhin.

Wastong Gamit ng mga Salita

Ang bawat salita ay may tiyak na kahulugan. Maaaring magbago ang

kahulugan ng isang pahayag kung mali ang gamit na salita. Maramings alita sa
Filipino ang nagkakapalitan ng gamit. Ito ay bunga ng kakulangan ng pag-unawa sa
kahulugan ng salita at gamit nito sa pangungusap. At dahil dito, nagkakaroon tuloy
ng kamalian at hindi malinaw na pagpapakahulugan sa mensahe o pahayag.

Ilan sa mga salitang ito ay ang mga sumusunod:

8. PINTO at PINTUAN

Ang pinto (door) ay ang bahagi ng daanan na isinasara at ibinubukas.

Samantala, ang pintuan (doorway) ay ang bahaging kinalalagyan ng pinto.
 Hal. May kumakatok. Buksan mo nga ang pinto.

Natanggal ang pinto sa pintuan.

9. HAGDAN at HAGDANAN

Ang hagdan (stairs) ay ang baytang na inaakyatan at binababaan.

Samantala, ang hagdanan (stairway) ay ang bahaging kinalalagyan ng hagdan.

Hal. Nagmamadaling inakyat ni Marvin ang mga hagdan.

Ilagay mo ang hagdanan sa tapat ng bintana.

10. PAHIRIN at PAHIRAN; PUNASIN at PUNASAN

Ang pahirin at punasin (wipe off) ay nangangahulugang alisin o tanggalin.

Ang pahiran at punasan (to apply) ay nangangahulugang lagyan.

Hal. Pahirin mo ang mga luha sa iyong mga mata.

Pahiran mo ng palaman ang tinapay.

Punasin mo ang pawis sa iyong likod.

Punasan mo ng alkohol ang iyong mga binti.

11. OPERAHIN at OPERAHAN

Ginagamit ang operahin kung ang tinutukoy ay ang tiyak na bahagi ng

katawan na titistisin. Ang operahan naman ay tumutukoy sa taong sasailalim sa
pagtitistis.

Hal. Ooperahin ang tiyan ni Rey sa Sabado.

Ooperahan si Rey sa tiyan sa Sabado.

12. WALISIN at WALISAN

Ginagamit ang walisin (sweep the dirt) kung tumutukoy sa bagay na aalisin
o lilinisin samantalang ang walisan ay tumutokoy naman sa lugar (to sweep the
place).
 Hal. Walisin ninyo ang mga kalat sa sahig.

Walisan ninyo ang sahig.

13. IKIT at IKOT

Ginagamit ang ikit para maipakita ang kilos na paggilid mula sa labas
patungo sa loob. Ang ikot naman ay mula sa loob patungo sa labas.

Hal. Nakatatlong ikit muna sila bago natunton ang daan patungo sa loob ng
kuweba.

Nahirapan pala silang makalabas sa tunnel. Umikut-ikot muna sila sa

loob nito bago nila nakita ang daan palabas.

14. SUNDIN at SUNDAN

Ang sundin (to obey) ay nangangahulugan ng pagsunod sa payo o pangaral;

ang sundan (to follow) ay gayahin o pumunta sa pinuntahan ng iba.

Hal. Sundin mong lagi ang sinasabi ng iyong mga magulang dahil para rin
iyon sa iyong kabutihan.

Sundan mo ang mga kabayanihang ipinakita ng iyong ama sa bayan.

Sundan mo siya baka siya maligaw.

15. SUBUKIN at SUBUKAN

Subukin (to test, to try) – masubok ang husay o galing ng isang bagay o
gawain;

Subukan (to see secretly) – palihim na pagmamatyag o pag-eespiya sa kilos

ng isang tao

Hal. Susubukin ko muna kung maayos itong kompyuter bago ko bilhin.

Subukan mo nga kung ano ang ginagawa ng mga bata sa likod-bahay.

16. HATIIN at HATIAN

Hatiin (to divide) – partihin;

 Hatian (to share) – ibahagi

Hal. Hatiin mo sa anim ang pakwan.

Hinahatian niya ng kanyang hamburger ang namamalimos na bata.

17. IWAN at IWANAN

Iwan (to leave something or somebody) – huwag isama;

Iwanan (to leave something to somebody) – bigyan

Hal. Iniwan ni Arnie ang kotse sa garahe.

Iniwanan ni Rene ng pera si Joy bago siya umalis.

18. NABASAG at BINASAG

Ang salitang nabasag ay nangangahulugan ng kilos na di sinasadya o di

ginusto; ang salitang binasag naman ay nagpapakita ng sariling pagkukusa.

Hal. Galit na galit na binasag ng lalaki ang mga salamin ng kotse.

Nagmamadali kasi siyang maghugas kaya nabasag niya ang mga plato.

19. BUMILI at MAGBILI

Bumili (to buy);

Magbili (to sell) – magbenta

Hal. Pumunta ang nanay sa Baguio para bumili ng mga sariwang gulay.

Ang trabaho ng tatay niya ay magbili ng mga lumang kasangkapan.

20. KUMUHA at MANGUHA

Kumuha (to get);

Manguha (to gather, to collect)

Hal. Kumuha ng isang basong tubig si Neth para kay Jean.

Nanguha ng mga kabibe ang mga bata sa dalampasigan.