Professional Documents
Culture Documents
Programang Pamantayan: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto at isyu kaugnay ng kasaysayan,
ekonomiks at iba pang disiplinang panlipunan gamit ang mga kasanayan sa pananaliksik, pagsisiyasat , mapanuring pag-
iisip, matalinong pagpapasya ,pagkamalikhain,likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman, pakikipagtalastasan at
pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw tungo sa isang mapanagutang mamamayan ng bansa at daigdig.
Naipamamalas ng mag-aaral ang Naipamamalas ng mag-aaral ang Naipamamalas ng mag-aaral ang Naipamamalas ng mag-aaral ang
pag-unawa sa mga pangunahing pag-unawa sa mga pangunahing pag-unawa sa mga pangunahing pag-unawa sa mga pangunahing
kaisipan at mga napapanahong kaisipan at mga napapanahong isyu kaisipan sa kasaysayan ng daigdig kaisipan at mga napapanahong isyu
isyung pangkasaysayan at sa pag-aaral ng lipunan at kultura ng at mga napapanahong isyu gamit sa ekonomiks gamit ang mga
pampamahalaan ng Pilipinas mga bansang Asyano gamit ang ang mga kasanayan at kasanayan at pagpapahalaga tungo
gamit ang mga kasanayan at mga kasanayan at pagpapahalaga pagpapahalaga tungo sa sa pagiging “globally competitive” at
pagpapahalaga tungo sa tungo sa pagkakaroon ng pagkakaroon ng pandaigdigang produktibong mamamayan ng
pagpapatatag ng pagkabansa, kamuwangang pangkultura (cultural kamalayan, kapayapaan at bansa at daigdig.
sistemang demokratiko, literacy), pagkakaunawaan, pag- kaunlaran.
pagkakaisa at mabuting aasahan at pagkakaisa ng mga
pagkamamamayan. mamamayan sa rehiyong Asya.
1
Pamantayan para sa Unang Taon: Naipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at mga napapanahong isyung pangkasaysayan at pampamahalaan ng
Pilipinas gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga tungo sa pagpapatatatag ng pagkabansa, sistemang demokratiko, pagkakaisa at mabuting
pagkamamamayan.
UNANG MARKAHAN
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya Antas 3: Mga Plano sa Pagkatuto
MGA PAMANTAYAN MGA KAKAILANGANIN Sa Antas ng Mga Gawaing Mga
Produkto/
Pangnilalaman Pagganap Pag-unawa Mahahalagang Pag-unawa Pagganap Instruksyonal Kagamitan
Pagganap
Tanong
Naipamama- Naipamamalas ng Ang ugnayan ng Paano nabuo at Pagsusulat o Pagpapaliwanag a. Proyekto sa 1. Pagsusuri Batayan at
las ng mag-aaral mag-aaral ang tao sa kanyang umunlad ang pagsasagawa Naipaliliwanag kasaysayang ng sangguniang
ang pag-unawa sa kasanayan sa kapwa at sa sinaunang ng proyekto ang kahalagahan lokal/case study primaryan aklat
kahalaghan ng pamamagitan ng heograpiya ay kabihasnang tulad ng ng kasaysayan, b. Pagsusuri ng g
kasaysayan at sa pagsulat o nagbigay -daan sa Pilipino? kasaysayang heograpiya at tao dokumento dokument Internet
bahaging pagsagawa ng pagbuo at pag- lokal o case sa pagbuo at o sa websites
ginampanan ng gawain tulad ng unlad ng mga study ng kani- pag-unlad ng c. Pakikipanayam o kasaysaya
heograpiya at ng tao kasaysayang lokal o karanasan ng kanilang sinaunang paggamit ng oral ng lokal Mga babasahin
sa pag-buo at pag- case study na nakaraan na pamayanan o kabihasnang history tulad ng dyornal
unlad ng sinaunang nagpapakita ng nagpasalin-salin at bayan Pilipino. 2. Paggamit at magazine
kabihasnang Pilipino malalim na pag- naging bahagi ng Interpretasyon ng mapa
unawa sa bahaging kasaysayan. Bigyang puna na upang Mga kagamitan
ginampanan ng pananagutan ng maipaliwa sa
kasaysayan, bawat nag ang pagsasagawa
heograpiya at tao sa mamamayan na epekto ng ng pakiki-
pagbuo at pag-unlad pangalagaan ang lokasyon, panayam
ng sinaunang likas na yaman at klima at
kabihasnang Pilipino. preserbasyon ng likas na Mapa
pamanang yaman sa
A. Pag-aaral ng Ang kasaysayan ay Bakit mahalaga kultural at pag- Mga dokumento
kasaysayan nagbibigay linaw ang pag-aaral ng kasaysayan ng usbong at at Iba pang
- Kahulugan ng upang makabuo ng kasaysayan? bansa at ng kani- pag-unlad ebidensya sa
kasaysayan pananaw sa . kanyang ng pagsusulat ng
- Kahalagahan ng nakaraan na komunidad. kabihasna kasaysayang
kasaysayan makatutulong sa n at mga lokal
- Kaugnayan ng kasalukuyan at sa pamayana
kasaysayan sa hinaharap n.
iba pang
disiplinang 3. Pakikipan
panlipunan ayam
(oral
2
interview)
sa mga
historyado
r, eksperto
sa
kapaligira
n, at mga
may
kinalaman
ukol sa
proyekton
g
kasaysaya
ng lokal.
4. Panganga
lap at
pananalik
sik ng
mga
dokument
o na
matatagpu
an sa
lokalidad
5. Panonood
ng
pelikula o
dokument
aryong
pangkasa
ysayan o
heograpik
al
3
B. Heograpiya ng Mahalagang salik Paano Paglalapat Mga
bansa ang heograpiya maiuugnay ang Paglahok sa mga 6. Pagsusul primaryang
(Pisikal at Kultural) sa pagbuo at pag- heograpiya sa aktibidad at d. Pagpapakita ng at ng pinagkunan:
unlad ng pagbuo at pag- maihahayag ang kaalaman at Reflection ng
- Pinagmulan ng paninindigan sa mga kasanayan sa paper kasaysayang
sinaunang unlad ng
kapuluan isyung pangkapaligiran pamamaraan at upang lokal
Lokasyon, Laki,
pamayanang sinaunang at kultural na banta o pagsusuring mataya
Hugis, Klima ng Pilipino. pamayanang sumisira sa kapaligiran ang antas
pangkasaysayan
Pilipinas Pilipino? at likas na yaman, at ng
(historical
Rehiyonalisasyo preserbasyon ng mga methodology and kaalaman
n at Likas na pamanang kultural at analysis) at
Yaman ng kasaysayan ng bansa 5. Pagsasagawa ng pagkauna
Pilipinas, Mga o pamayanan. case studies ng wa sa
Pangkat- piling pamayanan bawat
Etnolinggwistiko Perspektibo aktibidad.
ng Pilipinas Mabigyang katwiran na
para sa 7. Paggawa
kabutihan ng o
- Sinaunang bansa lalo na ng pagsulat
May maunlad ng 1. Paano
kabihasnang susunod na ng
kabihasnan namuhay ang
Pilipino henerasyon ang kasaysay
ang mga sinaunang
(aspektong masinop at hindi ang lokal
Pilipino bago Pilipino?
pampulitika, mapanirang ng
pa dumating
pang- paggamit at komunida
ang mga
ekonomiya, 2. Paano paglinang ng d.
Espanol.
panlipunan, at nakipag- mga likas na
pang kultural ugnayan ang yaman, 8. Pampang
kabilang ang mga sinaunang pangangalaga sa kat na
Pagdating at kapaligiran, at gawain at
Pilipino sa mga
Paglaganap ng ang presentas
Islam
tao ng karatig- preserbasyon ng yon
lugar? pamanang
kultural at
kasaysayan ng
bawat
pamayanan sa
bansa 9. Pagtalaka
y sa mga
napapana
hong
4
isyung
may
kaugnay
an sa
paksa
tulad ng
isyu ng
kapaligir
an,
lupaing
ninuno at
iba pa
10. Maikling
Pagsusuli
t
IKALAWANG MARKAHAN
Antas 1: Resulta/Inaasahang Bunga Antas 2: Pagtataya Antas 3: Mga Plano sa Pagkatuto
MGA PAMANTAYAN Sa Antas ng Mga Gawaing Mga
Pangnilalaman Pagganap Mga Mahahalagang Produkto/ Pag-unawa Pagganap Instruksyonal Kagamitan
Kakailanganing Tanong Pagganap
Pag-unawa
Ang mga mag- Ang pagkabuo Paano nabuo Malikhaing Pagpapaliwanag Pagtataya sa Pananaliksik ukol sa Mga nakalap
Naipamamalas ng mag- aaral ay ng Pilipinas ang Pilipinas akda o Napatutunayan na kahusayan ng paksa na
aaral ang pag-unawa sa nakapagpapaha bilang isang bilang isang proyekto ang pagkabuo ng malikhaing akda o impormasyon
pagkabuo ng Pilipinas yag at nakapag- bansa ay bunga bansa sa harap tulad ng bansa ay dahil sa proyekto tulad ng Pagsusuri ng primarya tungkol sa
bilang isang bansa mula hihikayat sa ng ng pagpupunya- mural pagkakaisa ng mural sa at sekundaryang nasyonalism
adhikain at
sa pagkakaisa ng patuloy na pagpupunyagi ging lumaya ng paghahayag at dokumento, literatura, ong Pilipino
pagpupunyagi ng
adhikain at pagsasagawa at pagbubuklod mga Pilipino mga Pilipino na
paghihikayat sa o sining.
pagpupunyagi ng mga ng mga gawaing ng mga Pilipino mula sa makalaya. patuloy na Batayan at
Pilipino na makalaya sa kapaki- na makalaya kolonyalismo? pagsasabuhay ng Pagbibigay kahulugan sangguniang
kolonyalismo. pakinabang sa mula sa ilalim Interpretasyon iba’t ibang anyo ng sa pambansang awit- aklat
pamayanan sa ng Paano naipakita Nabibigyang-puna pagmamahal sa Lupang Hinirang, Pag-
pamamagitan kolonyalismo. ang mga ang iba’t ibang bansa mula noon ibig sa Tinubuang Pelikula -
ng isang adhikain at paraan ng hanggang ngayon. Lupa, Bayan Ko at iba Sakay, Julian
7
malikhaing akda pagtutulungan pagpapamalas ng pang mga akdang Makabayan,
o proyekto tulad ng mga Pilipino nasyonalismo ng isinulat nina Rizal, Rizal, Baler,
ng mural na sa pagtatamo mga Pilipino sa Bonifacio, Jacinto at Aguila, at iba
sumasalamin sa ng kalayaan panahon ng Mabini pa
iba’t ibang anyo mula sa mga kolonyalismong
ng mananakop? Espanol.
nasyonalismong
Pilipino noon at
sa
kasalukuyang
panahon.
8
nakaapekto at nagdulot pamumuhay ng mga Espanol? paaralan at Sakay, Baler, Agila, Mabini (mga
ng transpormasyon sa mga Pilipino. pamayanan. Jose Rizal at iba pa. accounts at iba
mga sinaunang pa)
pamayanang Pilipino. Ang marubdob
na pagtutol ng Perspektibo Mga internet
-Mga Reaksyon at mga Pilipino sa Nakapagpapaha- sites
Pagtutol ng mga Pilipino pananakop ng yag ng malalim na
sa pananakop ng mga mga Espanol ay pagkukuro at pag-
Espanyol ipinamalas sa aanalisa sa patuloy
pamamagitan na kahalagahan ng
-Reaksyon ng mga ng pag-aalsa at nasyonalismo
Pilipino at epekto sa tahasang hanggang sa
Pilipinas ng iba pang pakikipaglaban kasalukuyang
mga dayuhan na tulad ng mga panahon.
nagtangkang manakop Pilipinong
tulad ng British, Dutch. Muslim.
- Ang nasyonalismo ng
Kilusang Propaganda at
Katipunan
- Ang Rebolusyong
Pilipino, kaganapan sa
Tejeros Convention,
Kasunduan sa Biak-na-
Bato, pagpapahayag ng
kasarinlan ng Pilipinas,
at ang mga pangyayari
kaugnay ng pagtatatag
ng Unang Republika sa
11
Malolos
-Ang Digmaang Pilipino-
Amerikano
13
balam unawa sa damdamin
ng Kalayaan ng iba
Mailalagay ang sarili
- Mga layunin ng bilang isang
Hapon sa Ikalawang mamamayang
Digmaang Pilipinong nakilahok sa
Pandaigdig, People Power at
partikular sa nagpapahalaga sa
pananakop sa kalayaan/demokrasya
Pilipinas
- Mga patakaran na Pagkilala sa sarili
ipinatupad sa Namumulat sa sarili na
panahon ng mga dapat pangalagaan at
Hapones pahalagahan ang
- Mga pangyayaring kalayaang tinatamasa
nagpamalas ng ng bansa
kagitingan ng mga
Pilipino upang
mapalaya ang
Pilipinas
C. Mga Hamon sa
Kalayaan mula 1946
- Mga Pangyayari, Sinikap ng mga
Suliranin, Isyu at Pilipino na Paano hinarap
Pamamahala mula maging matatag ng mga Pilipino
kay Pangulong Roxas at mapanatili ang ang hamon ng
hanggang sa kalayaan sa gitna kalayaan?
Deklarasyon ng ng hamong
Batas-Militar kinaharap ng
- Ang Pilipinas sa ilalim bansa.
ng Batas-Militar
- People Power at ang
panunumbalik ng
Demokrasya
- Mga Pangyayari,
Suliranin, Isyu at
Pamamahala mula
kay Pangulong
14
Aquino hanggang kay
Pangulong Arroyo
Perspektibo
Mapaninindigan na ang
B.Mga pangunahing isang buhay at
simulain at pundasyong 2. Paano gumagawang (working)
demokratiko sa umiiral na maiuugnay ang pamahalaang
kalagayan ng bansa simulain ng demokratiko ay bunga
pamahalaang ng isang makatwiran at
• Mga simulain ng pama-
konstitusyonal makahulugang
halaang Konstitusyonal
sa mga pagkakapili ng
• Mga simulain at simulain ng mamamayan sa
pagpapa-
16
halaga ng demokrasya sa pamunuan
demokrasya pambansa at
lokal na Pagdama o
pamahalaan? Pagsasaalang-alang
C.Istruktura at pamamala- sa Damdamin ng Iba
kad ng pamahalaan at Walang bansang 3. Paano Maramdaman na ang
kung paanong ang makapapamuhay pinapangalaga- pagtitiwala sa
pakikibahagi ng mga ng nag-iisa an at pamahalaan at
mamamayan ay itinataguyod ng paggalang sa
nakatulong sa pagbuo ng pamahalaan kahalagahan at
mga polisiyang ipatutupad Mahalaga ang ang mga dignidad ng tao ay
• Pangangalaga sa pakikipag- simulain ng kailangan sa
mga simulain ng ugnayang demokrasya? pagpapasulong at
demokrasya panlabas ng pagpapatibay ng mga
• Konstitusyon: Pilipinas sa 4. Paano demokratikong
Instrumento at simbolo ng pagsulong ng mapanganga- huwaran (democratic
pamahalaan kanyang lagaan ang mga ideals)
• Istruktura ng pambansang karapatan ng
Pamahalaang Nasyonal interes at mga
at Lokal kaunlaran ng mamamayan
- Pagbabatas bansa. lalung-lalo na
- Pagpapairal ang mga bata,
ng batas at polisiya kabataan, Pagkilala sa Sarili
- Pagpataw ng kababaihan, Maikintal sa sarili na
katarungan para sa nakatatanda, ako,bilang isang
proteksyon ng manggagawa, mamamayan ay may
mamamayan may magagawa upang
- Haligi ng hustiya / kapansanan magkaroon ng
katarungan migrante, mabuting pamamahala
(5 pillars of the criminal katutubo, ( good governance) at
justices Muslim at iba mapanagutang
Systems) pang sektor? mamamayan
(responsible citizeny)
D. Kahalagahan ng May kaakibat 5. Paano nang sa gayon ay
pakikipag-ugnayang (katumbas) na bumuo ng batas maging kabahagi ako
panlabas tungkulin at at polisiya? ng pagbabago
• Ugnayang Panlabas: pananagutan
Ano, Bakit, at Paano? ang mga 6. Ano ang
• Kalagayan ng Ugnayang karapatan ng bahaging gina-
Panlabas ng bansa mamamayan na gampanan ng
17
• Samahang panrehiyon pinangangalaga- mga partido
at an ng pulitikal,
pandaigdi- pamahalaan na “interest group”,
gan: UN, ASEAN para sa kabutihan opinyon
APEC, ng higit na publiko,
at iba nakararami “media”’, NGOs
pang at “civil society”
samahang sa pagbuo ng
panrehiyon at mga batas at
pandaigdigan polisiya?
at pagtugon
sa mga
napapanahong suliranin 7. Bakit
at isyu mahalaga ang
pakikipag-
E.Karapatan, tungkulin at ugnayang
pananagutan panlabas?
(responsibilities) ng
pakikilahok sa buhay- 8. Paano
sibiko hinaharap ng
o Pagkamamamayan bansa ang
o Kalipunan ng mga pandaigdigang
Karapatan ng tao isyu tulad ng
pagbabago ng
o Pananagutan klima, usaping
(responsibili ties) ng pangkayapaan,
Mamamayan paglabag sa
karapatang
o Tuwiran at iba pang pantao,
pamamaraan ng terorismo ,“tran
pakikilahok sa snational
pamahalaan crimes “ at iba
pang usapin?
o Pamantayan sa pagpili
9. Paano
ng Lider
naipapakita ang
pagkamamayan
sa loob ng
klase, paaralan
at pamayanan?
18
10. Paano
pinangangalaga
-an ng
pamahalaan
ang
mamamayan ng
bansa?
19