You are on page 1of 13

2.

Pagpapalit ng ponema

Mga tuntunin sa Pagpapalit Nagpapalit ang sumusunod na ponema: 1. /o/ at /u/. kapag inuulit ang pantig na may tunog na /o/, karaniwang nagiging u ang unang o at maaaring gamitan ng lingker o pang-angkop ang unang bahagi ng inuulit na salita. Tulad nito: Ano Anu-ano talo Talung-talo

Mga tuntunin sa Pagpapalit Nagpapalit ang sumusunod na ponema: 2. /e/ at /i/. Nagkakapalit din ang /e/ at /i/ kapag inuulit ang pantig na may /e/. Nagiging i ang e at kinakabitan ng lingker ang unang bahagi ng salitang inuulit. Tulad nito: Lalake Lalaking-lalake Babae Babaing-babae

Mga tuntunin sa Pagpapalit Nagpapalit ang sumusunod na ponema:

3. /h/ at /n/.  tawa + han = tawanan talo + han = talunan kuha + han = kuhanan (pansining nagpalitan rin ang /o/ at /u/)

Mga tuntunin sa Pagpapalit Nagpapalit ang sumusunod na ponema: /d/ at /r/. Napapalitan ng ponemang /r/ ang /d/ kapag ponemang patinig ang tunog na sinusundan ng /d/. ma + dami = marami ma + dapat = marapat lakad + an = lakaran tawid + an = tawiran

Sa ilang pagkakataon, may mga salitang magkaiba ang kahulugan kaya hindi dapat magkapalitan ang /d/ at /r/. Gaya nito: Madamdamin (puno ng emosyon) Maramdamin (sensitibo, madaling maapektuhan ang emosyon) Madilag (maraming babae o kadalagahan) Marilag (maganda)

3. Metatesis

Itoy nangangahulugan ng paglilipat ng posisyon ng mga ponema. Kapag nagsisimula sa /l/ o /y/ ang salitang-ugat at itoy nilagyan ng gitlaping -in-, nagkakapalit ang /i/ at /n/ at nagiging /ni/. Tulad nito:    y+in+aya = yinaya = niyaya (niyayaya, hindi yinayaya) l+in+uto = linuto = niluto (niluluto, hindi linuluto) y+in+akap = yinakap =niyakap (niyayakap, hindi yinayakap)

Totoo rin ang paglilipat sa mga sumusunod na salita, bagamat may kinakaltas ding ponema:
Tanim + an > taniman > tanman > tamnan Atip + an > atipan > atpan > aptan Silid + an > silidan > sildan > sidlan

4. Pagkakaltas
Itoy nangangahulugan ng pagkawala ng isang ponema o morpema sa isang salita. halimbawa: Magpa+tahi > magpatahi > patahi Ipa+tapon > ipatapon > patapon Bili+han > bilihan > bilhan

5. Pagkakaltas
May mga salita ring nakakaltas ang ponema o morpema sa gitna at napapalitan ng ponema ang nasa hulihang morpema. Gaya nito: Tingin + an > tinginan > tingnan > tingni Bukas + an > bukasan > buksan > buksi

6. Pagsusudlong
Nangangahulugan ito ng pagdaragdag ng isa pang morpema sa hulihan ng salitangugat (hulapi) kahit mayroon nang dating hulapi ang salitang-ugat. Gaya nito: Pa + alala + han = paalalahan + an = paalalahanan Totoo + han = toto(o)han = totohan + in = totohanin

7. Pag-aangkop
Sa uring ito, pinagsasamaang dalawang salita upang makabuo ng isang bagong salita. Nagkakaroon din ng pagkakaltas upang mapaikli ang anyo ng nabuong bagong salita. Tulad nito: Hintay + ka = hintay ka = teka/tayka/teyka Tingin + an + mo = tinginan mo = tamo

You might also like