UNANG TAON KASAYSAYAN AT PAMAHALAAN NG PILIPINAS Mga Pangkalahatan at tiyak na Kakayahan Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas na ito

ng mataas na paarals, ang bawat mag-aaral ay inaasahang makapagpapamalas ng mga sumusunod na kakayahan. I. Ang Pag-aaral ng Kasayasayan 1. Napahahalagahan ang pag-aaral ng kasaysayan sa pagbuo at pag-unlad ng bansa. A. Kahalagahan ng Kasaysayan 1.1 Nakapagbibigay ng sariling kahulugan ng kasaysayan 1.2 Naiuugnay ang kasaysayan sa iba pang disiplihang panlipunan. 1.3 Naiuugnay ang kahulugan ng kasaysayan sa lipuna.n II. Ang Simula ng Bansa 2. Napapahalagahan ang kaugnayan ng heograpiya sa pagliang ng kabihasnang Pilipino. A. Heograpiya at kasaysayan 2.1 Nasusuri ang mga lakas at kahinaan ng ibat ibang teorya tungkol sa pinagmulan ng kapuluan. 2.2 Natutukoy sa mapa ang mga hangganan ng Pambansang Teritoryo ng Pilipinas ayon sa Saligang Batas 1987. 2.3 Nasusuri ang mga implikasyon ng mga probisyon ng Doktrinang Pangkapuluan (Archipelagic Doctrine) at ng Exclusive Economic Zone. 2.4 Naipahahayag ang pagpapahalaga sa pagkilala sa karapatan sa mga lupaing ninuno (ancestral domain) 2.5 Nakapagbabalangkas ng mabisang paraan ng wastong paggamit at pangangalaga ng mga likas na yaman sa bansa. 2.6 Nasusuri ang mga layunin at dahilan ng rehiyonalisasyon ng Pilipinas. 2.7 Nasusuri ang epekto ng heograpiya sa mga pag-uugali at kamalayang pangkapaligiran. 2.8 Nakikilala ang teorya at ang katotohanan sa pagkabuo ng kapuluan ng Pilipinas. 2.9 Nasusuri ang implikasyon ng kasalukuyang balangkas ng populasyon sa bansa. B. Sinaunag Pamayanan 2.10 Nasusuri ang teorya tungkol sa pinagmulan ng mga unang tao sa Pilipinas. 2.11 Nailalarawan ang kultura ng mga sinaunang pamayanan at naging pag-unlad nito. 2.12 Naipagmamalaki ang kabihasnan ng mga sinaunag pamayanan. 2.14 Napahahalagahn ang mga naging impluwensya mula sa mga Asyano. III. Paglinang sa Kamalayang Pilipino

3. Napapahalagahan ang mga pagsisikap ng mga Pilipino na malinang ang amalayang Pilipino. A. Kolonisasayin at Kritiyanisasyon 3.1 Nabibigyabg-puna ang paggamt ng krus at espada sa pananakop ng mga Espanyol sa mga Pilipino. 3.2 Nasisiyasat ang ibat ibang patakarang kolonyal ng Espanyol. 3.3 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng katutubong kultura bilang kasangkapan sa pananakop. 3.4 Nasusuri ang pamahalaang kolonyal at ang epekto nito sa pamumuhay ng mga Pilipino. 3.5 Nasisiyasat ang paraan ng pakikitungo ng mga Pilipino sa ma mananakop. 3.6 Naipapahayag ang damdamin sa kagitingan ng mga Muslim at ng mga katutubo sa bulubundukin ng Hilagang Luzon at iba pang pamayanan sa buong kapuluan. B. Pilipino Laban sa Ibang Dayuhan 3.7 Nabibigyang-puna ang reaksyon ng mga Pilipimo sa mga dayuhang nag-angkang manakop dito. IV. Pagsibol at Pag-unlad ng Nasyonalismong Pilipino 4. Napahahalagahan ang pagsibol at pag-unlas ng nasyonalismong Pilipino. A. Pagsilang ng Nasyonalismo 4.1 Nasusuri ang mga pagbabago sa ekonomiya at lipunan ng Pilipinas noong ika-19 na siglo na nagbigay-daan sa pagbubukas ng Plipinas sa pandaigdigang kalakalan, pag-usbong ng mga illustrado atbp. B. Mga Kilusan Tungo sa Reorma 4.2 Nasusuri ang pagkakaiba at pagkakatulad ng Kilusang Propaganda at Katipunan. 4.3 Napahahalagahan ang pagsisikap at paninidigan ng mga propagandista at mga Katiounero sa pagtatamo ng reorma sa mapayapang pamamaraan. 4.4 Naipapahayag ang saloobin tungo sa pamamaraan ng paggamit ng pagbabago.

C. Himagsikang Pilipino 4.5 Napag-uugna-ugnay ang mahahalagang pangyayaring naganap sa Unang Yugto ng Himagsikang: Ang Digmaang Pilipimno-Kastila. 4.6 Nahihinuha ang implikasyon ng kawalan ng pagkakaisa sa hmagsikan. 4.7 Nasusuri ang probisyon ng Kasunduan ng Biak-na-Bato. 4.8 Nabibigyabg-puna ang pagtatag bg pamahalaan ng mga Pilipino noong 1898. 4.9 Naipahahayag ang damdamin hingil sa proklamasyon ng kasarinlan ng Pilipinas.

4.10 Naipapaliwanag ang kahalagahn ng Kongreso ng Malolos 4.11 Nabubuid ang mahahalagang probisyon ng Saligang-Batas ng Malolos. 4.12 Nabibigyang-halaga ang mga nagawa ng Unang Republika na itinatag sa Malolos. 4.13 Nabibigyang-halaga ang pagtatag ng Iglesia Independiete ng Pilipinas. 4.14 Napag-uugnay-ugnay ang mahahalagang pangyayaring naganp sa Ikalawang Yugto ng Himagsikang: Ang Digmaang Pilipino-Amerikano. 4.15 Naipapaliwag na ang digmaan ay walang naidudulot na kabutihan at kapakipakinabang sa bansa. V. Paghadlang sa Nasyonalismong Pilipino 5. Napahahalahagan ang pagsisikap ng mga Pilipino na makapagsarili sa kabili ng pagkakatatag ng pamahalaang Amerikano. A. Mga Patakarang Pagsupil 5.1 Nasusuri ang mga layunin ng panankop ng Estados Unidis sa Pilipinas. 5.2 Naipapamalas ang matalinong pagsusuri sa mga pangyayaring sumupil sa nasyonalismong Pilipino. 5.3 Nasusuri ang patajarang pampulitika, pang-ekonomiya, panglipunan at pang-agrikultura na pinapairal ng mga Amerikano. B. Pagpupunyagi sa Kabila ng Pagsupil 54 Nasusuri ang mga patakaran at batas na may kinalaman sa pagsasarili ng mga Pilipino. 5.5 Nasusuri ang mga nilalaman ng batas na gimawa ng Komisyon ng Pilipinas. 5.6 Nasusuri ang kahalagahan ng pagkakatatag ng Asemblea Filipina. 5.7 Naipaliliwang ang bahaging ginagampanan ng mga Misyong Pangkalayaan tungo sa pagsasarili. 5.8 Nasusuri ang mga probisyon ng Batas Hare-Hawes-Cutting at Tydings-McDuffie ukol sa pagsasarili. 5.9 Nabibigyang-puna ang mga liderato ngmga Pilipino s paghahanda sa pagsasarili 5.10 Nakapagbabahagi ng pansariling reaksyon tungkol sa: Bahaging ginagampanan sa Saligang Batas ng 1935 Naging tugon ng pamahalaan sa mga suliranin sa panahon ng Komonwelt Mga likhanh-kultural na adhikaing pagsasarili C. Pagkabalam ng Kalayaan 5.11 Nasisiyasat ang tunay at dihayag na layunin ng Hapon sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig, partikular s pananakop sa Pilipinas . 5.12 Naipagmamalaki ang ipinakitang kagalingan ng mga Pilipino upang mapalayang muli ang Pilipinas. 5.13 Nasusuri ang lipunan at pamumuhay ng mga Pilipino sa panahon ng Hapon. 5.14 Nasusuri ang naging bunga ng Ikalaeang Digmaang Pandaigdig sa Pilipinas.

VI. Pagtataguyod ng Kalayaan 6. Napahahalagan ang mga nagawa ng ibat ibang pangasiwaan mula nang makalaya ang bansa. A. Mga Hamon sa Kalayaan 6.1 Nasusuri ang mga suliraning kinakaharap ng malayang PIlipinas matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig. 6.2 Nasusuri ang liderato sa ga patakaran at pangangasiwa sa pamahallas mula kay Pangulons Roxas hanggang sa unang yugti ng administrayon ni Pangulong Marcos. B. Ang PIlipinas sa Ilalim ng Batas-Militar 6.3 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng Batas-Militar sa buhay at pananaw ng mga Pilipino. C. Panunumbalik ng Demokrasya 6.4 Natatalakay ang kahulugan, element at kahalagahan ng People Power. 6.5 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng People Power I at II sa buhay at pananaw ng mga Pilipno at ng daigdig. 6.6 Nasusuri ang liderato sa mga patakaran at pangangasiwa ng pamamahala mula kay Pangulong Aquino hanggang sa kasalukuyan.

D. Kultura sa Pagtataguyod ng Demokrasya 6.7 Napahahalagahan ang bahaging gigampanan ng sininig, literature at midya sa lipunan sa pagpapanatili ng demokrasya. VII. Ang Pamahalaan at ang Mamayanan 7. Napahahalagahan na ang pamamahala ay magkabalikat na panangutan ng pamahalaas at mamayanan. A. Ang Estado 7.1 Naipaliliwanag ang element mg isang Estado. 7.2 Napaghahambing ang Nasyon sa Estado. B. Saligang-Batas 7.3 Nasusuri ang uri, mga bahagi, mga katagngian at kahalagahan ng Saligang-Batas 7.4 Nailalahad ang proseso ng pagbabalangkas ng Saligang-Batas ng Pilipinas.

7.5 Naihahambing ang mahahalagang probisyon ng ibat ibang Saligang-Batas. C. Pagkamamayan 7.6 Naipaliliwang ang mga proseso sa pagtatamo at pagsasawalang-bisa ng pagkamamayanang Pilipino. 7.7 Nasusuri ang mga karapatan at tungkulin ng isang mamayan. 7.8 Nabibigyang-proteksyon ang mga batas ng kababaihan at manggagawa batay sa nga pangaabuso sa kanilang karaoatan tulad ng child ang drug trafficking, child abuse, migrant workers, at iba pa. 7.9 Napapahalagan ang ibat ibang karapatan tulad ng kalusugang pangreproduktibo ng mga batas, kababaihan at manggagawa. 7.10 Naipaliliwang ang kahalagahan ng pakikilahok ng mamayanan sa ibatibang prosesong pampulitika 7.11 Nasisiyasat na mapanri ang mga kakayahan at katangian ng isang lider. D. Ang Pamahalaan 7.12 Nasusuri ang tungkulin at gawain ng pamahalaan 7.13 Naiuugnay ang pag-unlad ng ekonimiya ng bansa sa pagkakaroon ng matatag at mabuting pamahalaan 7.14 Naipapahayag ang kahalagahan ng pagkakaroon ng isang matatag na pamahalaan.

E. Mga Sangay ng Pamahalaang Nasyonal 7.15 Napahahalagahan ang bahaging gigampanan ng mga sangay ng Pamahalaang Nasyonal at sa pagtatamo sa isang matatag at maunlad na bansa. F. Sangay Tanggapan 7.16 Nasusri ang mga kwalipikasyon tungkulin at kapangyarihan ng mga sumusunod: Pangulo Pangalawang Pangulo Gabinete G. Sangay tagapagbatas 7.17 Nasusuri ang katangian at pagganap sa tungkulin ng Kongreso. 7.18 Naipaliliwanag amg mga hakbang kung paano nagiging batas ang isang panukalang-batas. 7.19 Naioahahayag ang kahalagahan ng paggawa na kinakailangan at nararapat na batas para sa katatagan ng bansa. 7.20 Natataya ang pagganap sa pagsasabatas ng mga kasapi mg Sangay Tagapagbatas.

H. Sangay Tagaphukom 7.21 Nasusuri ang pagpapatupad ng mga batas sa pagtatamo ng pambansang kalayaan at kapayapaan. 7.22 Nasusuri ang organisasyon, tungkulin at saklaw na kapangyarihan ng mga hukuman sa bansa. 7.23 Naipaliliwanag ang kahulugan at sakop ng bawat haligi ng karuningan (5 Pillars of the Philippine Justice Sysyem). 7.25 Naipahahayag ang kahalagahan na isang Malaya, makaturungan at matatag na sistema ng paghuhukom 7.26 Natataya ang oagganap na tungkulin ng mga bumubuo ng Sangay Tagapaghukom. I. Komisyong Konstitusyonal 7.27 Nassuri ang organisasyon, tngkulin at saklaw na kapangyarihan ng mga Komisying Konstitusyonal sa pagkakaroon ng matatag at malinis na pamahalaan. 7.28 Nakapagbibigay-reaksyon sa tunkulin ng Komisyong Konstitusyonal sa (COMELEC, Cilvil Service COA). J. Pamahalaamg Lokal 7.29 Nasusuri ang balangkas, tungkulin at kapanyarihan ng pamahalaang lokal batay sa Lical Government Code tungkol sa pagkakaroon ng isang maunlad na bansa. 7.30 Napahahalagahan ang bahaging ginagampanan ng pamahalaang lokal sa katatagan ng bansa. 7.31 Natataya ang pagganap ng tungkulin ng pamahalaang likal. K. Badget 7.32 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pambansang badget. 7.33 Nasusuri ang pinanggagalingan ng pondo at pinagkakagastusan ng pamahalaan. 7.34 Nabibigyang-puna ang paraan ng paggugol ng pamahalaan. 7.35 Napahahalagahan ang pangangalaga sa pananalapi ng bayan sa pamaamagitan ng maayos na paggugol. L. Pakikipag-ugnayang Panlabas 7.35 Nasusuri ang mga patakarang panlabas ng bansa. 7.37 Nasusuri ang mga suliraning panlabas na kasalukuyang hinaharap ng bansa. 7.38 Nabibigyang-halaga ang mga paraang ginagamit sa suliraning panlabas tulad ng mga sumusunod: Dialogo (Dialogue) Tratado (Treaties) Protocol Convention

IKALAWANG TAON MGA KASANAYAN I. Naipamamalasang pang-unawa at pagpapahalaga sa kaugnayan ng mga tao sa bansang Asyano * Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit mg mapa at globo Katagngiang Pisikal 1.1 Naipaliliwanag ang konsepto ng Asya tungkol sa paghahating heograpiko ng Asya, Silangang Asya, Kanlurang Asya Asya, Silangang Asya at Hilaga/Sentral na Asya. 1.2 Nailalarawan ang mga katangiang kapaligirang pisikal sa mga rehiyon ng Asya katulad ng kinaroroonan, hugis, sukat, anyo, klima at vegetation cover/tundra, tuiga, grassland, dessert, tropika forest, mountain lands. 1.3 Natataya ang yamang likas ng mga rehiyon sa Asya. 1.4 Natataya ang mga implikasyon ng kapaligirang pisikal at likas ng mga rehiyon sa pamumuhay ng mga Asyano noon at ngayon sa larangan ng
y y y y

Agrikultura Ekonomiks Panahanan Kultura

1.5 Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng mga suliraning pangkapaligiran sa pamumuhay ng mga Asyano. 1.6 Naihahatag ang kahalagahan ng pangangalaga sa timbang na kalagayang ekolohikal ng rehiyon. Yamang-tao sa Asyano 1.7 Nailalarawan ang komposisyong etniko ng mga rehiyon sa Asya. 1.8 Nasusuri ang kaugnayan ng paglinang ng wika at paghiubog ng kultura ng mga Asyao. 1.9 Nasusuri ang antas ng kabuhayan ng mga bansang Asyanobatay s level ng teknolohiya, uri ng paglilingkod na panlipunan at pangkabuhayan. 1.10 Nahihinuha ang (infer) ang implikasyon ng antas ng kabuhayan, level ng teknolohiya at paglilingkod sa kabuuang pamumuhay ng mga Asyano. 1.11 Nasusuri ang kaugnayan ng yamaa tao ng mga bansa ng Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa kasalukuyang panahon batay s ass:
y y y

Damit ng tao Komposisyon ayon sa gulang Inaasahang haba ng buhay

y y y y y y y

Kasarian Bilis ng paglaki Migrasyon Uri ng hanapbuhay Bilang ng hanapbuhay Kita ng bawat tao Bahagdan ng marunong bumasa at sumulat

II. Sinaunang Kabihasnang sa Asya (bago ang ika-16 na siglo hanggang 16 na siglo)
y

Nasusuri ang paghubog (formation) at globo

A. Mga Batayan sa Paghubog (formation), pag-unlad/pagsuri (devt) at kalikasan (nature) ng mga pamayanan at estado (communities & state) 2.1 Nasusuri ang mga proseso at yugto ng ebolusyong bayolohikal ng mga sinaunang tao sa Asya (Primates, Ramaphitheues, Homo Habillia, Homo Sapiens). 2.2 Nasusur amg kabuhayan, teknolohiya at pamumuhay ng mga sinaunang tao sa Asya. 2.3 Naipaghahambing ang mga sinaunang kabihasnan sa Asya (Summer, Indus, Tsina). 2.4 Nabubuo ang imlikasyon ng pag-unlad ng kabihasnan at pagtatag ng mga Imperyo sa Asya. 2.5 Napahahalagahan ang mga bagay at isipang pinagbatayan (Sinocentrism, Divine Origin, Theravada) sa pagkilala sa sinaunang kabihasnan. B. Sinaunang Pamumuhay ng mga Asyano 2.6 Nasusuri ang mga mahahalagang pangyayaring naganap saasya mula sa pagkakatatag ng sinaunang kabihasnan hamggang ika-19 na siglo (pmahalaan, kabuhayan, teknolohiya, pagpapahalaga, lipunan, edukasyon, paniniwala, sining at kultura). 2.7 Nasusuri ang impluwensya ng Budismo, Hinduismo, Confucianismo, Kristiyanismo, Islam, Shintoismo, Judaism, Zoroastrianismo, Jainism, Sikhism, Arianismo) sa kalagayang panlipunan, sining at kultura ng mga Asyano. 2.8 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng mga pananaw at paniniwalang relihiyon-pilosopiya at tradisyon sa paghubog ng kasaysayan ng mga Asyano. 2.9 Nasusuri ang epekto (impact) ng sinaunang kabihasnan ng India. 2.10 Nasusuri ang kalagayan, level at tradisyon ng mga kababaihan sa ibat ibang uri ng pamumuhay. 2.11 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng mga kababaihan pagtataguyod at pagpapanatili ng mga Asyanong pagpapahalaga. 2.12 Naihahayag ang paghanga at pagmamalaki sa kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnang Asyano sa sangkatauhan.

A. Ang Asya at Kanluranin 3.1 Nasusuri ang mga dahilan at pamamaraan ng Imperyalismo at Kolonyalismo ng mga kanluranin sa unang yugto(ika-16 at ika-17 siglo) ng pagdating nila sa Asya. 3.2 Nasusuri ang mga oangyayaring nagbigay daan sa unang yugto ng Imperyalismo sa Asya. 3.3 Naihahambing ang ikalawang yugto (ika-18 at 19 siglo) ng Imperyalismon at Kolonyalismo ng mga kanluranin sa Asya sa unang yugto ayon sa dahilan at pamamaraan. 3.4 Natataya ang mga epekto ng Kolonyalismo sa rehiyong Asya. 3.5 Nasusuri ang transpormasyon ng mg pamayanan at estado ng Asya sa pagpasok ng mga kanluranin sa larangan ng: Pamamahala Teknolohiya Paniniwala Sining Kabuhayan LIpunan Pagpapahalaga Kultura 3.6 Nasusuri ang kakayahan ng ilang bansang Asyano na manatili ang kalagayang pulitikal laban sa mga bansang kanluranin at Asyano (Korea at Thailand). 3.7 Nasusuri ang makabagong anyo ng Imperyalismo ng kanluranin sa kasalukuyang Asya. B. Nasyonalismo sa Asya 3.8 Nasusuri ang ma salik (factors) at pangyayaring nagbigay daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo sa ibat ibang rehiyon sa Asya. 3.9 Naipaliliwanag ang ibatibang manipestasyon ng nasyonalismo. 3.10 Nasusuri ang mga pamamaraang ginamit ng mga Asyano sa pagtamo ng kalayaan mula sa kolonyalismong kanluranin. 3.11 Nasusuri ang matinding epekto ng Una at Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato s kanlurang Asya; epekto ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa pagbuo ng mga kilusan at hukbo sa Timog Silangang Asya na magsusulok sa kalayaan ng mga bansa dito. 3.12 Nasusuri ang kaugnayan ng ibatibang ideolohiya sa mga malawakang kilusang nasyonalismo sa Asya (ideolohiya ng malayang demokrasya o liberal democracy, sosyalismo at komonismo) 3.13 Nausuri ang epekto ng samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng mga kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng mga kababaihang Asyano tungo sa pagkakapantay-pantay pagkakataong ekonomikal at karapatang pulitikal. 3.14 Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahagong ginampanan ng nasyonalismo sa Asya tungo sa paglaya ng bansa. 3.15 Nasusuri ang epekto (Impact) ng nasyonalismo at sigalot etniko sa Asya katulad ng partisipasyon/paghahati ng India at Pakistan. 3.16 Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas ng imperyalismo.

3.17 Nabubuod ang mga pangunahing katagian ng nasyonalisnmo sa Asya. 3.18 Naipagmamalaki ang pagka-Pilipino at pagka-Asyano. V. ANG ASYA SA PANGKASALUKUYANG LIPUNANG ASYANO A. Pamahalaan, Kultura at Lipunang Asyano 4.1 Nasusuri ang balangkas ng pamahalaan ng mga bansang Asyano. 4.2 Napaninindigan ang karapatang magkaroon ng mabuting pamahalaan. 4.3 Napapanindigan ang katatagan ng pamilyang Asyano bilang batayang yunit ng lipunan. 4.4 Nasusuri ang palatuntunan na nagtataguyod sa karapatan ng mga bata, kababaihan at manggagawa. 4.5 Naihahambing ang kalagayan ng kababaihan ibat ibang bahagi ng Asya 4.6 Nasusuri ang mga nalabag ng mga kababaihang Asyano, kalagayang pulitikal, sosyal at kultural. 4.7 Nasusuri ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano

KASANAYAN A. Ang Asya sa pangkasalukuyang Panahon 4 Naipapamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga pondong ideolohikal sa pamumuhay Asya sa kasalukuyang panahon. 4.8 Natataya ang bahaging ginampanan ng rehiyon sa ibat ibang aspeto ng pamumuhay ng Asyano. 4.8.1 Natatalakay ang ginampanan ng mga rehiyon sa mga Asyano. 4.8.2 Nasasabi ang kahalagahan ng relihiyon sa pamumuhay ng mga Asyano. 4.9 Naiuugnay ang mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap sa kalagayan ng mga bansa sa Asya. 4.9.1 Natatalakay ang ilang mga suliranin pang-ekonomiya sa Asya. 4.9.2 Naihahambing ang ekonomiya ng ibang bansa sa Asya noon at sa kasalukuyan. Nasusuri ang pagkakaiba ng antas ng pagsulong sa pag-unlad sa Asya. 4.10.1 Naiisa-isa ang mga bansang kabilang sa Newly Industrialized Country. 4.10.2 Natatalakay ang mga pamamaraan ginagamit upang sumulong at umunlad ang mga bansa sa Asya. 4.10.3 Naihahambing ang pagkakaiba-iba ng pag-unlad sa Asya. Nasusuri ang anyo at tugon san g mga Asyano sa neokolonyalismo. 4.11 Naibibigay ang kahulugan ng neokolonyalismo. Nasusuri kung paano nakatulong ang kalakalan sa pagbabagong ekonomikal at kultural ng mga

bansang Asyano. 4.12.1 Naibibigay ang kahulugan ng kalakalan. 4.12.2 Naipaliliwanag ang kahalagahan at peligro ng kalakalan. Nasusuri ang pagpapahalagang asyano at mga pamaraang ginamit ng ilang bansang Asyano (Timog Korea at Singapore) tungo sa pangkabuhayang pag-unlad. 4.13.1 Natatalakay ang mga pamaraang ginagamit ng South Korea at Singapore upang matamo ang kabuhayang pag-unlad. 4.13.2 Nakikilala ang mga namumuno sa mga bansang ito (South Kore at Singapore) nanagsulong ng kaumlaran. Naipagmamalaki sa daigdig ang mga kontribusyon ng mga Asyano sa larangan ng humanidades (humanities, panitikan at palakasan). 4.14.1 Nakikilala ang ilan sa mga Asyano sa nakatanggap ng parangal para sa panitikan at pampalakasan. 4.14.2 naiisa-isa ang mga kontribusyon ng mga Asyano na maipagmalaki sa buong daigdig.. Naasusuri ang kinalaman ng kultura sa asal at gawi ng mga Asyano. 4.15.1 Naipaliliwanag ang kinalaman ng kultura sa asal at gawi ng mga Asyano. Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng kultura sa asa at gawi ng mga Asyano. 4.16.1 Natutukoy ang pagkakakilanlan ng kultura sa asal at gawi ng mga Asyano. 4.16.2 Napapahalagahan ang mga asal at gawi ng mga Asyano. Napapahalagahan ang mga isipan at mga gawaing Asyano na kapupulutan ng aral tungo sa tagumpay ng sambayanan. 4.17.1 Naisasagawa amg mga kaisipan at aral sa pagiging matagumpay ng bansa.

B. Mga Napapanahong isyu at pamamalasakit (Issues and Concerns) Naipililiwanag ang mga pangunahing isyu at pagmamalasakit (concerns) na kinakaharap ng Pilipinas dala ng kasalukuyang pagbabagong pulitika at sosyo ekonomiko sa Asya (terorismo, kahiraan, pagkasira ng kapaligiran, pang-aabuso sa karapatang pang-tao, paglaki ng populasyon at iba pa). 4.18.1 Naiisa-isa ang mga isyu na kinakaharap ng Pilipinas. 4.18.2 Nailalarawan ang kairapan at pagkasira ng kapaligiran sa Pilipinas. 4.18.3 Natutukoy ang mga karapatang pantao na naabuso. Nasusuri ang pananatili ng kahirapan at paglaganap ng mga salot na sakit sa Asya sa gitna ng mataas na antas ng pag-aaral siyentipiko, teknolohikal at medicinal. 4.19.1 Naiisa-isa ang klasipikasyon ng sakit na laganap sa Asya. 4.19.2 Naipaliliwanag ang dahian ng kahirapan ng iang bansa sa Asya. Nasusuri ang pakikilahok sa pandaigdigang kalakalan at industrialisasyon. 4.20.1 Natatalakay ang paglahok ng ilang bansangasyano sa pandaigdigang kalakalan.

4.20.2 Nailalarawan ang mga pagbabago sa pandaigdigang kalakalan. Nasusuri ang ugnayang pansaigsigang kalakalan (globalizing trends) sa ekonomiya at kultura at tradisyonal sa Asya. 4.21.1 Natatalakay ang paglahok ng ilang bansang Asyano sa pandaigdigang kalakalan. 4.21.2 Natatalakay ang pag-unlad ng Japan matapos amg Ikalawamg Digmaang Pandaigdig. 4.21.3 Naipaliliwanag ang globalisasyion Naipaliliwanag ang kaugnayan ng paglaki ng popilasyon sa pangkabuhayan at panlipunang pagunlad ng mga rehiyong Asya. 4.22.1 Naiisa-isa ang epekto ng paglaki mg populasyon sa pag-unlad ng bansa. 4.22.2 Nailalarawan ang mga programang iniliunsad upang maiwasan ang paglaki ng populasyon. Nasusuri ang epekto impak ng organisasyon sa pamilya, antas ng pamumuhay, kaugnayang panlipunan. 4.23.1 Natatalakay ang epekto ng urbanisasyon sa pamilya at antas ng pamumuhay. 4.23.2 Naiisa-isa angepekto ng urbanisasyon sa lipunan at rehiyong etniko. Nasusuri amg dahilan at epekto migrasyon sa buhay Asyano sa loob at labas ng rehiyon. 4.24.1 Naiisa-isa anag mga dahilan at epekto ng migrasyon sa mga Asyano Nasusuri ang epekto, kaugnayng ng transnational crimes sa Asya. 4.25.1 Natatalakay ang mga transnational crimes na nangyari sa Asya. 4.25.2 Naiisa-isa at naipapaliwanag ang mga halimbawa ng mga transnational crimes. Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng konsepto ng kalayaan (freedom) pagkapantay-pantay, katarungan at mabuting pagkamamamayan sa buhay ng asyano 4.26.1 Naipagmamalaki amg ginagampanan ng konsepto ng kalayaan at katarungan sa mga Asyano. 4.26.2 Naipagmamalaki ang pagiging mabuting mamayanan ng mga Asyano. Napapangatwiranan ang kaankupan ng isang natatanging hakbang sa paglutas ng saga lot, panrelihiyon at etniko at tulad ng sa Burma, Indonesia, Sri lanka at iba pa. 4.27.1 Natutukoy ang mga sigalot panrelihiton at etnikong ilang bansa sa Asya 4.27.2 Nabibigyang kalutasan amg mga sigalot panrelihiyon at etniko Naoaoahakagahan ang bahaging ginagampanan ng ASEAN, APEC, at iba pang mga samahang panrelihiyon sa Asya. 4.28.1 Natutukoy ang mga organisasyon na tumutulong uoang mapaunlad ang ekonomiya ng mga bansa sa Asya. 4.28.2 Natatalakay ang layunin ng APEC at ASEAN 4.28.3 Napahahalagahan ang tulng na ginaea ng ASEAN at APECsa mga Asyano Naitataguyod ang pagtutulungang panrelihiyon ng mga Asyano 4.29.1 Naipagmamalaki ang pagtutulungan ng mga Asyano Napapahalagahan ang pagkakaisa sa gitna ng pagkakaiba-iba ng mga pangunahing katangian ng mga Asya. 4.30.1 Naipagmamalaki ang ipinakitang pagkakaisa ng mga Asyano

IKATLONG TAON KASAYSAYAN NG DAIGDIG Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas sa antas na ito sa mataas na paaralan,bawat magaaral ay inaasahang makapagpapakita ng sumusunod na kakayahan: Ang simula ng kabihasnan 1. Naipamamalas ang pag unawa sa kinalaman ng heograpiya sa pamumuhay ng mga sinaunang daigdig. A. Heograpiya ng Daigdig 1.1 Nasusuri ang mga teoryang siyentipiko at pahayag mula sa Bibliya tungkol sa pinagmulan ng daigdig. 1.2 Nasusuri ang katangiang pisikal ng daigdig bilang tirahan ng tao. 1.3 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng heograpiya sa kasaysayan. B. Mga Unang Tao 1.4 Nasusuri ang mga teoryang siyentipiko at pahayag sa Bibliya tungkol sa pinagmulan ng tao. 1.5 Nasusuri ang katangian ng bawat yugto ng pag-unlad ng kultura (paleolitiko at Neolitiko). C. Mga Unang Kabihasnan 1.6 Nasusuri ang mga kaganapan sa Rebolusyong Neolitiko (pasimula ng agrikultura) na naging batayan ng mga unang kabihasnan. 1.7 Naiuugnay ang heograpiyang pisikal sa paglinang ng mga unang kabihasnan. 1.8 Nasusuri ang pagsulong ng mga unang kabihasnan sa Asia (Sumer/Mesopotamia, Indus at China), Africa (Egypt), South-America (Aztec, Maya at Inca). 1.9 Napahahalagahan ang kontribusyon sa daigdig ng mga unang kabihasnan. ll. Ang Daigdig sa Panahon ng Transisyon 2. Napahahalagahan ang magkakasabay na pag-unlad ng mga kabihasnan sa Asia, Africa, SouthAmerika at Europe.

A. Kabihasnang Klasikal sa Asia at Europe 2.1 Nasusuri ang mga elemento ng Kabihasnang Minoan at Mycenean 2.2 Nasusuri ang mga kaganapan sa Kabihasnang Grecco Roman at Byzantine. 2.3 Nasusuri ang bahaging ginampanan ng kabihasnang Islamik sa ugnayang Kanluran at Silangan. B. Kabihasnang Klasikal sa Africa at America 2.4 Nasusuri ang mga kaganapan sa mga klasikal na kabihasnan sa Africa (Mali at Songhai). 2.5 Nasusuri ang mga kaganapan sa pulo ng Pacific. 2.6 Napahahalagahan ang kontribusyon ng Africa at America sa pag unlad ng kabihasnan ng daigdig. C. Pag usbong ng Europe 2.7 Nasusuri ang mga salik na nagbigay-daan sa paghina ng Imperyong Romano. 2.8 Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pagpasok ng Gitnang Panahon. 2.9 Nasusuri ang mga kaganapang nagbigay-daan sa pagkakabuo ng Holy Roman Empire. 2.10 Nasusuri ang mga dahilan at bunga ng paglakas ng Simbahang Katoliko bilang isang institusyon sa Gitnang Panahon. 2.11 Nasusuri ang mga dahilan at bunga ng mga krusada sa Gitnang Panahon. 2.12 Nasusuri ang paglaganap ng piyudalismo at manoryalismo sa Europe. 2.13 Nasisiyasat ng mapanuri ang mga kaganapan tungo sa paglinang ng Kabihasnang Europe. 2.14 Nasusuri ang pasimula at paglaganap ng mga bayan at lungsod.

III. Pag-igting ng Ugnayang Pandaigdig at Pagtatatag ng mga Nation-States 3. naipamamalas ang mapanuring pag aaral sa mga kaganapan sa daigdig na humantong sa pagtatatag ng mga nation-states. A. paglakas ng Europe 3.1 nasusuri ang paglakas ng mga bourgeoisie. 3.2 Nasusuri ang pagsilang ng merkantilismo. 3.3 Nasusuri ang pagtatag ng national monarchy. 3.4 Nasusuri ang mga salik na nagbigay-daan sa Renaissance. 3.5 Nasusuri ang mga kontribusyon ng Renaissance sa daigdig. 3.6 Nasusuri ang bahaging ginampanan ng Simbahang Katoliko sa paglakas ng Europe. 3.7 Napahahalagahan ang mga dahilan at bunga ng Repormasyon.

B. Unang Yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon 3.8 Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng unang yugto ng imperyalismo at kolonisasyon sa Europe. 3.9 Nasusuri ang kaganapan at epekto ng Rebolusyong Siyentipiko 3.10 Nasusuri ang kaganapan at epekto ng Enlightment. 3.11 Nasusuri ang kaganapan at epekto ng Rebolusyong Pampulitika at Panlipunan sa Europe (Rebolusyong Prances) at Amerika. 3.12 Nasusuri ang kaganapan at epekto ng Rebolusyong Industriyal C. Ikalawang Yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon 3.13 Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng ikalawang yugto ng imperyalismo at kolonisayon. D. Pagkamulat 3.14 Naiuugnay ang Rebolusyong Pangkaisipan sa Rebolusyong Prances at Amerikano. 3.15 Naihahambing ang nasyonalismong nalinang sa Europe at sa mga kolonya. 3.16 Naiuugnay ang Rebolusyong Pangkaisipan sa pag-unlad ng nasyonalismo sa mga bansang sakop. 3.17 Naipahahayag ang pagpapahalaga sa nasyonalismo sa iba`t ibang bahagi ng daigdig. E. Tunggalian ng Interes 3.18 Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa Unang Digmaang Pandaigdig 3.19 Nasusuri ang mga epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig. 3.20 Nasusuri ang pagsisikap ng mga bansa na makamit ang kapayapaang pandaigdig. 3.21 Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig. 3.22 Nasusuri ang papel na ginampanan ng mga pangunahing bansang sangkot sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig. 3.23 Nasusuri ang mga epekto ng paniniwala sa siyensiya, teknolohiya, at materyalismo sa pananaw ng mga Estadong European ukol sa digmaan. 3.24 Nasusuri ang epekto ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Europa, Asia, Africa at mga kolonya. 3.25 Nasusuri ang mga tagumpay at kabiguan ng United Nations.

IV. Ang Daigdig Ngayon at sa Hinaharap

4. Naipamamalas ang mapanuring pag-aaral sa mga isyu at suliraning pandaigdig sa kasalukuyan. A. Mga Ideolohiyang Laganap 4.1 Nasusuri ang tugon ng mga ideolohiyang pulitikal at ekonomik sa hamon ng establisadong institusyonn ng lipunan . 4.2 Nasusuri ang bahaging ginampanan ng ibat ibang ideolohiyang pampulitika sa buhay ng tao. 4.3 Naiuugnay ang mga pwersang pangkabuhayan sa kalagayang pulitikal ng bansa. 4.4 Napahahalagahan ang kahandaan ng mga bansa sa pagpili ng mga Ideolohiyang yayakapin. B Cold War at Neo-kolonyalismo 4.5 Natataya ang epekto ng Cold War sa mga kaganapan noong ika-20 siglo. 4.6 Nasusuri ang mga epekto ng neo-kolonyalismo sa pangkalahatang kalagayan ng papaunlad at di-maunlad na bansa. C. Pagpaparami ng Armas 4.7 Natataya ang mga epekto ng pagpaparami ng armas sa ibat ibang panig ng daigdig. 4.8 Nabibigyang-puna ang mga pulong at kasunduan tungkol sa mga sandatang nukleyar. D. Panglobong Terorismo 4.9 Nasusuri ang mga isyung kaugnay ng mga suliraning pangkapayapaan at pangkatiwasayan. 4.10 Nasusuri ang mga anyo, dahilan at bunga ng terorismo. 4.11 Napahahalagahan ang pagkakaisang hakbang ng mga bansa sa daigdig laban sa terorismo. 4.12 Nakapagmumungkahi ng mabisang pamamaraan sa pagpigil ng banta ng terorismo. E. Populasyon, Kalusugan at Pag-unlad 4.13 Natatalakay ang mga isyung kaugnay ng mga suliraning pampopulasyon. 4.14 Nabibigyang-halaga ang mga programang pampopulasyon sa daigdig. 4.15 nabibigyang-puna ang mga makabagong sakit na nagbabanta sa buhay ng mga tao. F. Teknolohiya at Kalagayang Ekolohikal 4.16 Nasusuri ang mga isyu at suliraning may kinalaman sa paggamit ng teknolohiya (isyu at suliraning ekolohikal, paglilipat ng teknolohiya at iba pa.) G. Mga Karapatang Pantao

4.17 Naipaliliwanag ang mga anyo ng paglabag sa mga karapatang pantao. 4.18 Nasusuri ang mga epekto ng paglabag sa mga karapatang pantao. 4.19 Nakapagmumungkahi ng mabisang pamamaraan sa pangangalaga ng karapatang pantao. H. Globalisasyon 4.20 Nasusuri ang mga dahilan at epekto na dulot World Trade Organisation at ng globalisasyon sa mga bansang may ibat ibang antas ng kabuhayan at pag-unlad. 4.21 Naiuugnay ang pangkasalukuyang mga isyu na kinakaharap ng daigdig tungo sa pandaigdigang pagkakaisa kapayapaan at kaunlaran.

IKAAPAT NA TAON EKONOMIKS

Mga Pangkalahatan at tiyak na kakayahan

Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas na ito sa mataas na paaraln, ang bawat mag-aaral ay inaasahang makapagpamalas ng sumusunos na kakayahan.

I. Mga Saligan ng Pag-aaral ng Ekonomiya 1. Napapahalagahan na ang pag-nawa sa mga batayang kaisipan at pamamaraan sa ekonomiks ay may kaugnayan sa pang-araw-araw na pamumuhay ng tao. A. Ang Ekonomiks Bilang Isang Agham 1.1 Nailalapat ang kahulugan ng ekomiks sa pang-araw-araw na pamumuhay blang isang magaaral, kasapi ng pamilya at lipuna. 1.2 Nasysuri ang ekonomiks bilang isang agham panlipunan. 1.3 Natataya ang kahalagahan ng wkonomiks sa pang-araw-araw na pamumuhay ng bawat pamilya at ng lipunan. B. Pinagkukunang Yaman

1.4 Nauuri ang pinagkukunang yaman ng Pilipinas. 1.5 Nasusuri ang mga datos tungkol sa mga yamang likas ng Pilipinans tungo sa matalinong paggamit nito. 1.6 Natatalakay ang bumubuo sa yamang tao ng Pilipinas. 1.6.1 Naipapaliwanag ang kahalagahan ng balangkas ng populasyon ng Pilipinas sa ekonomiya ng bansa. 1.6.1.2 Naiisa-isa ang pangangailangan ng populasyon ng Pilipinas. 1.6.1.3 Nahihinuha ang implikasyon ng ibat ibang katangian ng balangkas ng populasyon. 1.6.2 Natataya ang uri, dami, kalidad at kahalagahan ng lakas paggawa (labor force) sa pagkakaroon ng produjtibo at mataas na kalidad na antas ng produksyon. 1.6.3 Nagkakaroon ng pagnanais na mapaunlad ang sanlibutan sa paghahanda sa pagiging produktibo. 1.7 Naitatangi ang mga wastong pagpapahalaga sa paggamit ng pinagkukunang yaman sa pamamagitan ng pagsunod sa mga batas sa konserbasyon, kapaligiran at likas kayang paggamit (sustainable use). C. Kakapusan 1.8 Nakikilala ang mga palatandaan ng kakapusan bilang isang suliraning panlipunan. 1.9 Nasusuri ang kaibahan ng kakapusan sa kakulangan bilang sa matalinong pagdedesisyon. 1.10 Naipamamalas ang responsableng paggamit ng mga limitadong mga likas na yaman.

D. Alokasyon 1.11 Naisasaalang-alang ang kapakanan ng iba sa pagbabahagi ng mga likas na yaman sa pamilya at lipunan. 1.12 Nasisiyasat ng mapanuri ang mga pamamaraan at mekanismo ng alokasyon sa ilalim ng ibat ibang sistemang pang-ekonomiya sa pagtugon sa mga pangangailangan ng mga mamamayan. 1.13 Naipahahayag ang damdamin tungkol sa mgahakbangin ng pamahalaan sa pagtugon sa mga pangagailangan ng mamayanang Pilipino. E. Kagustuhan at pangangailangan 1.14 Nasusuri ang kaibahan ng kagustuhan (wants) sa pangangailangan (needs) bilang batayan sa pagbuo ng matalinong desisiyon. 1.15 Nakabubuo ng sariling pamantayan sa pagpili ng pangangailangan batay sa mga teorya ng

mga pangangailangan. F. Pagkonsumo 1.16 Naipaliliwang ang konsepto ng pagkonsumo. 1.17 Nasusuri ang mga epekto ng pagkonsumo. 1.18 Nasisiyat ang mapanuri ang mga anunsyo tungo sa matalinong pamimili. 1.19 Naipamamalas ang talino sa pagkonsumo sa pamamagitan ng paggamit ng pamantayan sa pamimili. 1.20 Naipagtatanggol ang mga karapatan at nagagampanan ang mga tungkulin bilang isan pamimili. 1.21 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagiging mapagmasid at mapanuri ng mga mamimili laban sa mga tiwaling gawain ng mga nagbibili. G. Produksyon 1.22 Nasusuri ang mga salik (factors) ng produksyon bilang batayan sa matalinong paggamit ng mga ito. 1.23 Naipahahayag ang gang tungkulin ng ibat ibang organisasyon ng negosyo sa ekonomiya at produksyon ayon sa pakikisapiat pananagutan sa pagkakaroon ng matatag na ekonmiya. II. Pagsusuri ng Ekonomiya 2. Napahahagahan ang kaugnayan ng maykro-enomiks sa buhay ng bawat isa bilang kasapi ng lipunan. A. Maykroenomiks 2.1 Nasusuri ang saklaw ng maykro-enomiks. 2.2 Nailalapat ang kahulugan ng demand sa pang-araw-araw na pamumuhay ng bawat pamilya. 2.3 Nasusuri ang mga salik na nakakaapekto sa demand. 2.4 Nakakapagpasya nang matalino sa pagtugon sa mgapagbabago ng salik (factors) na nakaapekto sa demand. 2.5 Nahihinuha na ang presyo ng bibilhin ay may epekto sa demand ng mga mamimii. 2.6 Nailalapat ang kahulugan ng suplay batay sa pang-araw-araw sa pamumuhay ng bawat pamilya. 2.7 Nasusuri ang mga salik ng produksyon na makaapekto sa suplay. 2.8 Nakapagpapasya nang matalino sa pagtugon sa amga pagbabago ng salik (factors) na nakakaapekto sa suplay. 2.9 Nasusuri ang epekto ng presyo at non price sa suplay ng kalakal at paglilingkod. 2.10 Nahihinuha na ang presyo ng bilihin ay may epekto sa suplay ng nagbibili.

2.11 Nakapagkukuwenta ng elastisidad ng demand at suplay. 2.12 Nauugnay ang elastisidad ng demand at suplay sa presyo ng kalakal at paglilingkod. 2.13 Naipalilieanag ang interaksyon ng suplay at demand sa kalagayan ng presyo at pamilihan. 2.14 Nasusur ang mga epekto ng kakulungan at kalaban sa presyo at sammi ng kalakal at paglilingkod sa pamilihan. 2.15 Namumungkahi ang paraan ng pagtugon/kalutasan sa mga suliraning dulot ng kakulangan at kalabisan. 2.16 nasusuri ang ibat ibang anyo ng pmilihan na tumutugon sa maraming pangangailangan ng tao. 2.17 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng pamahalaan sa pagtataksa ng presyo sa isang pampamilihang ekonomiya. 2.18 Naoaoangatwiranan ang pangangailangang pakikialam at regulasyon ng pamahallaan da mga gawaing pangkabuhayan sa ibat ibang anyo ng pamilihan. B. Makroekomiks 2.19 Nasusuri ang mga pangunahing kaisipan sa makroekomiks. 2.19.1 Nasusuri ang papel na ginagampanan at epekto ng sambahayan, bahay-kalakal, pamahalaan at palabas na sektor sa mga sumusunod: -implikasyon -deplasyon -pamuhunan -pag-iimpok -empleyo (employment,unemployment,underemployment) 2.20 Nasusuri ang pambansang produkto (Gross National Product-Gross Domestric Product). 2.20.1 Nakikilala ang mga pamamaraan sa pagsukat ng pambansang produkto. 2.20.2 Nasusuri angang kahalagahan ng pagsukat ng pambansang kita sa ekonomiya. 2.21 Nailalahad ang mga salik na nakakaapekto sa pambansang kita at pat pambansang prokto (GNP). C. Imlasyon 2.22 Nakikilala ang palatandaan ng implasyon gamit ang Consumer Page Index (CPI). 2.23 Natutukoy ang dahilan at epekto ng Implasyon. 2.24 Nasusuri ang mga paraan sa paglutas ng mga suliranin kaugnay ng Implasyon bilang isang mag-aaral. 2.25 Nakikilahok ang aktibo sa paglutas ng mga suliranin kaugnay ng Implasyon bilang isang mag-aaral. 2.26 Nakapagpapamalas ng wastong pagpapasya bilang isang mamimili at nagbibili kaugnay ng suliranin at Implasyon.

D. Patakarang Pisikal (Fiscal Policy) 2.27 Naipaliliwanag ang layunin ng patakarang pisika.l 2.28 Napahahalagahan ang papel na ginagampanan ng pamahalaan kaugnay ng mga patakarang pisikal na ipinatutupad nito. 2.29 Nasusuri ang mga pinagkukunan ng pananalapi ng pamahalaan. 2.30 Nasusuri ang badget at ang kalakaran ng paggasta ng pamahalaan. 2.31 Nakapaghahayag ng pagsang-ayon o pagtutol sa mga paggasta ng pamahalaan. 2.32 Nakapagsasanay ng tamang pagkumpyut ng buwis. 2.33 Nakakabalikat ng pananagutan bilang mamamayan sa wastong pagbabayad ng buwis. 2.34 Nauugnay ang mga epekto ng patakarang pisikal sa kahulugan ng pambansang ekonomiya.

E. Patakarang Pananalapi (Monetary Policy) 2.35 Nauunawaan ang kahulugan ng patakarang (monetary) pananalapi 2.36 Naipaliliwag ang layunin ng patakarang panamalapi. 2.26.1 Naipahahayag ang kahalagahan ng pag-iimpok at pamumuhunan bilang isang salik sa ekonomiya. 2.36.2 Nakikilala ang bumubuo ng sektor ng pananalapi . 2.36.3 Napahahalagahan ang papel na ginagampanan ng bawat sektor sa pananalapi -mga bangko -kooperatiba -pawnshop 2.36.4 Nasusuri ang bahaging/katungkulang ginagampanan ng intitusyon ng pananalapi sa ekonomiya. 2.36.5 Naipaliliwanag ang uri at gamit na salapi. 2.36.6 Nasusuri ang dahilan at epekto ng pagbabago ng halaga ng salapi sa buhay ng mga mamamayang Pilipino. 2.36.7 Nakapagsisiyasat nang mapanuri sa mga paraan at patakaran ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) upang mapatatag ang halaga ng salapi. 2.36.8 Naiuugnay ang pandaigdigang pananalapi sa pambansang sistema ng pananalapi. 2.36.9 Naipahahayag ang pagdang-ayon o pagtutol sa bahagimg ginagampanan ng mga mga pandaigdigang intitusyon ng pananalapi tulad ng internasyonal Monetary Fund at World Bank sa pananalapi ng Bansa III. Mga Sektor ng Ekonomiya 2. Naipamamalas ang pagpapahalaga sa bahaging ginampan ng ibat ibang sektor ng ekonomiya para sa kapakanan ng pang lahat.

A. Sektor ng Agikultura (agrikultura, pangingisda, at panggubat) 3.1 Nasusuri ang bahaging ginampanan ng agrikutura, pangingisda at pangubat sa ekonomiya at sa bansa. 3.2 Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng suliranin ng sektor ng agrikultura, pangingisda, at panggubat sa bawat Pilipino. 3.3 Nabibigyang halaga ang mga halaga ng mga intitusyon at programang nakakatulong sa sektor ng aagrikutura (industriya ng agrikutura, pangingisda, at paggubat). 3.4 Naitataguyod ang mga programang may kaugnayan sa sektor ng agrikultra (repormang pangsakahan). B. Industriya 3.5 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng sektor ng insdustriya tungo sa isang masiglang ekonomiya. 3.6 Nakakapaghahanda sa mga kasanayang pang-industriya ng Pilipinas. 3.7 Naipapahayag ang opinion tunkol sa mga sasyonalisasyon ng ilang korporasyon at pagsasapribado ng korporasyong pamahaan. 3.8 Naipaglilimbag ang papel na ginagampanan ng mga korporasyong multinastonal sa pamumuhay ng mga Pilipino at sa Pambansamg pangekonomiya. 3.9 Naimumungkahi ang mabisang pamamaraan sa pagmamay-ari at pamamahala ng mga korporasyon sa Pilipinas. 3.10 Natataya ang kahandaan ng bansa sa paggamit sa makabagong teknolohiya tungo sa pagsulong ng ekonomiya. 3.11 Nasusuri ang pagkakaugnay ng srktor agricultural at industriya tungo sa pag-unlas ng kabuhayan. 3.12 Nasusuri ang mga institusyon at mga programng nakatutulong sa sektor ng insustriya at ng pangangalakal. 3.13 Nasusuri ang pagpapatupad ng batas sa nasyonalisasyon kalakalang pagtitingi. 3.14 Naihahayag ang damdaming ukol sa pagpapanatili ng mataas na pamantayan ng sektor ng industriya at mga kalakal tungo sa matatag na ekonomiya.

C. Paglilingkod 3.15 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng sektor ng paglilingkod. 3.16 Nasusuri ang kahandaan at kalidad ng mga mamggawang Pilipino sa sektor ng pglilingkod sa bansa. 3.17 Naibabahagi ang damdaming ukol sa pagpapanatili na mataas na kalidad ng manggawang Pilipino sa sekor ng paglilingkod.

3.18 Nasusuri ang mga institusyon at mga programang nakatutulong sa sektor ng paglilingkod. D. Impormal na Sektor 3.19 Nasusuri ang ibat ibang anyo ng impormal na sektor ng ekonomiya. 3.20 Nakapaglalahad ng saloobin ukol sa pamumuhay ng mha Pilipinong kabilang sa impormal na sektor ng ekonomiya. 3.21 Natataya ang ambag o papel ng impormal na sektor sa kabuoang ekonomiya. E. Kalakalang Pamlabas 3.22 Natataya ang kalakaran ng kalakalang panlabas ng bansa. 3.23 Natitimbang ang epekto ng mga patakaran at programa sa kalakalang panlabas ng bansa sa buhay ng nakararaming Pilipino. 3.24 Napapahalagahan ang kontribusyon sa ekonomiya sng bansa ng mga padalang pera ng mga manggagawang Pilipino na nasa ibang bansa. 3.25 Nasusuri ang kaugnayan ng Exchange Rate sa kalakalang panlabas ng bansa. 3.26 Nasusuri ang epekto sa kalakalang panlabas at sa ekonomiya ng pagbabago ng palitan ng piso laban sa mga dayuhang salapi. 3.27 Nasusuri ang mga kabutihan at di-kabutihan ng kalakalang panlabas tungo sa isang masigla st maunlad na ekonomiya. 3.28 Napahahalagahan ang mga lokal na kalakal at paglilingkod. 3.29 Natitimbang ang globalisasyon sa antas ng pamumuhay ng Pilipino batay sa patakata ng -liberisasyon -deregulasasyopn -pagsasapribado ng mga korporasyong pag-aari ng pamahalaan 3.30 Napahahalagahan ang ugnayan ng mga bansa tulad ng world trade organization at Asia/pacific economic cooperation tungo sa patas na kapakinabangan ng mga mamamayan ng daigdig.