Professional Documents
Culture Documents
Isinilang si Jose Rizal noong ika-l9 ng Hunyo, 1861. Isinilang siya sa Calamba. Ang Calamba ay nasa lalawigan ng Laguna. Si Jose Rizal ang ika-pito sa labing isang anak nina Francisco Mercado Rizal at Teodora Alonso Realonda. Ang Ama ng bayani, si Francisco (1818-1898) ay isinilang sa Binan, Laguna, noong Mayo 11,1818. Nag-aral siya ng Latin at Pilosopiya sa Kolehiyo ng San Jose sa Maynila. Noong bata pa, pagkaraan mamatay ng mga magulang, lumipat siya sa Calamba at naging kasamang magsasaka sa asyendang pag-aari ng mga Dominiko. Masipag siya, bihirang magsalita, ngunit mas maraming nagagawa, malakas ang pangangatawan, at maayos ang pag-iisip. Namatay siya sa Maynila noong Enero 5,1898 sa edad na 80. Sa tala ng kanyang buhay, tinawag ni Rizal ang kanyang ama na "Huwarang Ama". Si Donya Teodora (1826-1911), ang ina ng bayani, ay isinilang sa Maynila noong Nobyembre 8,1826, at nakapag-aral sa Kolehiyo ng Santa Rosa, isang kilalang kolehiyo para sa kababaihan sa lungsod. Kahanga-hanga siyang babae, mabini kung kumilos, may talino sa panitikan, negosyo, at katatagan ng isang babaing Sparta. Masuyo siyang inilarawan ni Rizal: "Ang aking Nanay at katangi-tangi; maalam siya sa panitikan at mnahusay mag Espanyol kaysa akin. Siya ang nagwawasto ng aking mga tula at binibigyan niya ako ng magagandang payo nang nag-aaral ako ng retorika. Siya ay mahusay sa matematika at maraming aklat na nabasa. Namatay si Donya Teodora sa Maynila noong Agosto 16,1911 sa edad na 85.
Biniyayaan ng Diyos ang mag-asawang Francisco Mercado Rizal at Teodora Alonso Realonda ng labinng-isang anak dalawang lalaki at siyam na babae. Sila ang mga anak : Saturnina (1850 1913) panganay sa magkakapatid na Rizal, ang palayaw niyay Neneng; ikinasal siya kay Manuel T. Hidalgo ng Tanawan, Batangas. Paciano (1851-1930) nakatatandang kapatid na lalaki at katapatang-loob ni Jose Rizal; pagkaraang bitayin ang nakababatang kapatid, sumapi siya sa Rebolusyong Pilipino at nahing Heneral; pagkaraan ng Rebolusyon nagretiro siya sa kanyang bukid sa Los Banos , kung saan siya ay naging magsasaka at namatay noong Abril 30,1930, isang matandang binata sa edad na 79. May dalawa siyang anak sa kanyang kinakasama (Severina Decena ) isang lalaki at isang babae. Narcisa (1852-1939) palayaw niya ay Sisa at ikinasal siya kay Antonio Lopez (pamangkin ni Padre Leoncio Lopez), isang guro sa Morong. Olimpia (1855-1887) palayaw niya at Ypia; ikinasal kay Silvestre Ubaldo, isang operator ng telegrapo mula Maynila. Lucia (1857- 1919) ikinasal siya kay Mariano Herbosa ng Calamba , na pamangkin ni Padre Casanas. Namatay sa Kolera si Herbosa noong 1889 at itinanggi sa kanya ang isang Kristiyanong libing dahil bayaw siya ni Dr. Rizal. Maria (1859-1945) Biang ang kanyang palayaw; ikinasal siya kay Daniel Faustino Cruz ng Binan, Laguna. JOSE (1861-1896) ang pinakadakilang bayaning Pilipino at henyo; ang kanyang palayaw ay Pepe; habang desterado sa Dapitan, nakisama siya kay Josephine Bracken, isang Irlandes mula Hongkong; nagkaanak siya rito ng lalaki ngunit ngunit ilang oras lamang nabuhay ang sanggol pagkapanganak; pinangalanan siyang "FRANCISCO ni Rizal, sunod sa ngalan ng Ama, at inilibing siya sa Dapitan. Concepcion (1862-1865) ang kanyang palayaw ay Concha; namatay siya sa sakit sa edad na 3; ang kanyang pagkamatay ay unang kalungkutan naranasan ni Rizal. Josefa (1865-1945) ang kanyang palayaw ay Panggoy; namatay siyang matandang dalaga sa edad na 80.
Trinidad (1868-1951) Trining ang kanyang palayaw; namatay rin siyang isang matandang dalaga noon 1951 sa edad na 83. Soledad (1870-1929) bunso sa magkakapatid na Rizal; ang kanyang palayaw ay Choleng; ikinasal siya kay Pantaleon Quintero ng Calamba.
Peregrinasyon sa Antipolo
Noong Hunyo 6, 1868, nagtungo si Jose at kanyang ama sa Antipolo para sa kanilang Peregrinasyon na ipinanata ni Donya Teodora nang isilang si Jose. Hindi nakasama si Donya Teodora dahil kasisilang pa lang niya noon kay Trinidad. Ito ang unang pagtawid ni Jose sa Lawa ng Laguna at unang Peregrinasyon sa Antipolo. Siyat kanyang ama ay sumakay sa isang kasko. Tulad ng ibang bata, tuwang-tuwa si Rizal sa una niyang paglalakbay. Hindi siya nakatulog ng buong gabi habang tinatawid ng kasko ang ilog Pasig dahil totoong namangha siya sa "kagandahan ng lawa at katahimikan ng gabi. Pagkaraang magdasal sa dambana ng Birhen ng Antipolo, nagtungo si Jose at kanyang ama sa Maynila. Ito ang unang pagpunta ni Jose sa Maynila. Dinalaw nila si Saturnina, na nooy nangangaserang estudyante sa Kolehiyo ng Concordia sa Santa Ana.
mang tao ang mamatay para sa kanyang mithiin katulad ng munting gamugamo. At gaya ng batang gamugamo siya ay nakatakdang mamatay na martir para sa isang dakilang mithiin.
Si JOSE RIZAL ang naging tanyag at dakila? Sa buhay ng tao, may mga impluwensiyang nagiging sanhi para maging dakila siya o hindi. Sa kaso ni Rizal, nagkaroon siya ng magagandang impluwensiya na hindi naranasan ng ibang kapanabay niya. Ito ang mga impluwensiya: (1) impluwensiyang namana, (2) impluwensiya ng kapaligiran, at (3) tulong ng Maykapal. Impluwensiyang Namana Ayon sa siyensiyang biolohikal, may mga katangian ang isang tao na sadyang minanamula sa mga nuno niyat magulang. Mula sa mga nunong Malaya, kitang-kitang namana ni Rizal ang pag-ibig sa kalayaan, bukal na pagnanasang maglakbay, at katapangan. Mula sa mga nunong Tsino, nakuha niya ang pagiging seryoso, masinop, pasensiyoso, at mapagmahal sa mga bata. Mula sa nunong Espanyol, nakuha niya ang pagiging elegante, maramdamin sa mga insulto, at galante sa kababaihan. Mula sa kanyang ama, minana niya ang tunay na pagpapahalaga sa sarili, pagmamahal sa gawa, at pagiging malaya sa pag-iisip. At mula sa kanyang ina, namana niya ang pagiging relihiyoso, diwa ng pagmamalasakit, at pagmamahal sa sining at literatura. Impluwensiya ng Kapaligiran Ayon sa mga sikolohista, ang kapaligiran, gaya rin ng pagmamana, ay nakaapekto sa katauhan ng isang tao. Kabilang sa mga impluwensiya sa kapaligiran ang mga lugar, kakilala at pangyayari. Ang magagandang tanawin sa Calamba at magandang hardin ng mga Rizal ang nagpasigla sa talino niya sa sining at literatura. Ang relihiyosong kapaligiran sa kanyang tahanan ang nagpatibay sa kanyang pagiging relihiyoso. Ang kanyang kapatid na si Paciano ang nagkintal sa kanyang isip ng pagmamahal sa kalayaan at katarungan. Mula sa mga kapatid na babae, natuto siyang maging magalang at mabuti sa kababaihan. Ang mga kuwento isinalaysay sa kanya ng kanyang yaya noong siyay bata pa ang gumising sa interes niya sa kuwentongbayan at alamat. Ang tatlo niyang tiyo, mga kapatid ng kanyang ina, ay may magaganda ring impluwensiya sa kanya. Si Tiyo Jose Alberto, na nag-aral ng labing-isang taon sa isang paaralang Ingles sa Calcutta, India at nakapaglakbay sa Europa ang naging inspirasyon niya para mapanday ang kanyang talino sa sining. Si Tiyo Manuel, na isang lalaking mahilig sa palakasan , ang humikayat sa kanya na magpalakas at magpalaki ng katawan sa pamamagitan ng mga pisikal na ehersisyo, kasama na ang pangangabayo, paglalakad, at pagbubuno. At si Tiyo Gregorio, na palabasa, ang nagpatingkad sa hilig niyang pagbabasa ng magagandang aklat. Si Padre Leoncio Lopez, ang matanda;t maalam na kura paroko ng Calamba, ay isa sa mga impluwensiya na tumulong kay Rizal sa pagpapayaman ng kanyang pagmamahal sa pag-aaral at katapatang intelektuwal. Ang mga kalungkutang dinanas ng pamilya, gaya ng pagkamatay ni Concha noong 1865 at pagkakapiit ng kanyang ina noong 1871-74, ang nakatulong nang malaki sa pagpapatatag ng kanyang katauhan, na tumulong sa kanya para labanan ang mga hamon sa buhay. Ang mga pang-aabuso at kalupitan ng tenyente ng mga Guardias Civiles at alkalde, ang walang-katarungang pagmamalupit sa mga inosenteng Pilipino, at pagbitay kina Padre Gomez, Burgos, at Zamora noong 1872, ang gumising sa kanyang diwa ng pagiging makabayan at naging inspirasyon para isakripisyo ang buhay at talino para sa katubusan ng mga inaaping kababayan. Tulong ng Maykapal Higit sa minana at kapaligiran, ang tulong ng maykapal ang siya ring humuhubog sa kapalaran ng tao. Ang isang tao ay maaaring magkaroon ng lahat sa kanyang buhay-talino, yaman, at kapangyarihan- ngunit kung walang tulong ng Maykapal , hindi niya makakamit ang kadakilaan sa kasaysayan ng nasyon. Si Rizal ay inilaan ng diyos para sa pagpapahalaga at kadakilaan ng kanyang bansa. Ang diyos ay nagbiyaya sa kanya ng maraming regalo ng isang henyo, ang buhay na diwa ng pagiging makabayan, at matapang na puso para makapagsakripisyo para sa isang dakilang simulain.
Pagkamatay ni Monroy, nagpasiya ang mga magulang niya na ipadala siya sa isang pribadong paaralan sa Binan.
mga Hermanos at Hermanas Terceras. Isa sa mga iginagalang at pinagpipitagan an ni Rizal sa Calamba noong siyay bata pa ay si Padre Leoncio Lopez, ang Kura ng bayan. Madalas na binibisita siya ni Rizal para pakinggan ang mga makabuluhan nitong opinyon sa mga nagyayari sa paligid. Hinahangaan din niya ang pilosopiya nito sa buhay.