You are on page 1of 9

Wastong Gamit ng Salita

Wastong Gamit ng mga Salita

WASTONG GAMIT

1.

KAPAG at KUNG - Ipinakikilala ng kung ang di-katiyakan ng isang kalagayan; ipinakikilala ng kapag ang isang kalagayang tiyak.

Hal. Umuuwi siya sa probinsiya kapag araw ng Sabado. Hindi niya masabi kung Sabado o Linggo ang pag-uwi niya sa probinsiya.

Mag-ingat ka naman kapag nagmamaneho ka. Mag-ingat ka kung ikaw ang magmamaneho ng kotse.

2.

KIBO at IMIK - Pagkilos ang tinutukoy ng kibo; pangungusap ang tinutukoy ng imik.

Hal.

Wala siyang kakibu-kibo kung matulog. Hindi siya nakaimik nang tanungin ko.

Hindi lamang sa tao nagagamit ang kibo.

Hal. plorera.

Kumikibo nang bahagya ang apoy ng kandila. Huwag ninyong kibuin ang mga bulaklak na iniayos ko sa

3.

DAHIL at DAHILAN - Pangatnig ang dahil, pangngalan ang

dahilan;pang-ukol naman ang dahil sa o dahil kay.

Hal.

Hindi siya nakapasok kahapon dahil sumakit ang ulo niya. Hindi ko alam kung ano ang dahilan ng kanyang pagkakasakit. Hindi siya nakapasok kahapon dahil sa sakit ng ulo.

Ginagamit kung minsan ang dahil bilang pangngalan sa panunula. Iwasan ito sa karaniwang pangungusap o pagsulat. Iwasan din ang paggamit ng dahil sa bilang pangatnig.

Mali: Hindi siya nakapasok kahapon dahil sa sumakit ang ulo.

4.

HABANG at SAMANTALANG Habang ang isang kalagayang walang tiyak na hangganan,o mahaba. Samantalangang isang kalagayang may taning, o pansamantala.

Hal. wala pa

Kailangang matutong umasa habang nabubuhay. Nakikitira muna kami sa kanyang mga magulang samantalang akong trabaho. Gulung-gulo ang isip niya habang hindi pa siya sinsagot ng

kanyang kasintahan. Gulung-gulo ang isip niya samantalang hindi pa dumarating ang sulat ng kanyang kasintahan.

May iba pang gamit ang samantala. Ipinakikilala nito ang pagtatambis sa dalawang kalagayan.

Hal. tinatawag

Bakit ako ang pupunta sa kanya samantalang ikaw ang kanina pa?

5.

IBAYAD at IPAGBAYAD Ibayad pagbibigay ng bagay bilang kabayaran

Ipagbayad - pagbabayad para sa ibang tao

Hal. Tatlong dosenang itlog na lamang ang ibabayad ko sa iyo sa halip na pera. Ipagbabayad muna kita sa sine. MALI at katawa-tawa): Ibayad mo ako sa sine. Ibinayad ko siya sa bus. 6. MAY at MAYROON - Iisa ang kahulugan ng mga salitang ito; naayon ang gamit sa uri ng salitang sumusunod. Gamitin ang may kapag susundan ng pangngalan ( mapaisahan o maramihan), pandiwa, pang-uri o pang-abay. Hal. May anay sa dingding na ito. May kumakatok sa pinto. May dalawang araw na siyang hindi umuuwi.

Gamitin ang mayroon kapag susundan ng kataga, panghalip na panao o pamatlig o pang-abay na panlunan. Hal. Mayroon kaming binabalak sa sayawan. Mayroon iyang malaking suliranin.

Mayroon kayang mangga sa palengke ngayon?

Maaring gamitin ang mayroon nang nag-iiisa.

Hal.

May asawa ba siya? Mayroon. Nagagamit din ang mayroon bilang pangngalan.

Hal. kung

Sa aming bayan, madaling makilala kung sino ang mayroon at sino ang wala.

7.

PAHIRAN at PAHIRIN
Pahiran paglalagay

Pahirin Hal.

pag-aalis

Pahiran mo ng sukang iloko ang noo niya. Pahirin mo ang pawis sa likod ng bata.

8. PINTO at PINTUAN Pinto ang inilalapat sa puwang upang hindi iito mapagdaanan Pintuanang puwang sa dingding o pader na pinagdaraanan. Hal. Huwag kang humara sa pintuan at nang maipinid na ang pinto.

Gayon din ang pagkakaiba ng hagdan sa hagdanan Hagdan Hagdanan ang inaakyatan at binababaan nag kinalalagyan ng hagdan

9.

SUBUKAN at SUBUKIN

Subukan

pagtingin nang palihim

Subukin

pagtikim at pagkilatis

Hal. ako sa

Ibig kong subukan kung ano ang ginagawa nila tuwing umaalis bahay. Subukin mo ang bagong labas na mantikilyang ito. Subukin mo kung gaano kabilis siyang magmakinlya.

Iisa ang anyo ng mga pandiwang ito sa pangkasalukuyan at pangnakaraan : sinusubok, sinubok. Magkaiba nag anyo sa panghinaharap: susubukan, sususbukin

10. TAGA- at TIGA Walang unlaping tiga-. Taga- ang dapat gamtin. Gumagamit lamang ng gitling kapag sinusundan ito ng pangngalang pantangi.

Hal.

Taga-Negros ang napangasawa ni Norma. Ao ang palaging tagahugas ng pinggan sa gabi.

Naiiba ang unlaping tig- na ginagamit kasama ng mga pambilang: tig-isa, tigalawa tigatlo tig-apat, atbp.

11. AGAWIN at AGAWAN Agawin ang isang bagay sa isang tao/hayop. Agawan ng isang bagay ang isang tao/hayop. Hal: Ibig agawin ng bata ang laruan ni Jess. Ibig agawan ng laruan ni Boy si Jess.

12. HINAGIS at INIHAGIS hinagis ng isang bagay inihagis ang isang bagay Hal. Hinagis niya ng bato ang ibon. Inihagis niya ang bola sa kalaro.

13. ABUTAN at ABUTIN abutin ang ang isang bagay abutan ng isang bagay Hal. Abutin mo ang bayabas sa puno. Abutan mo ng pera ang Nanay. 14. BILHIN at BILHAN bilhin ang isang bagay bilhan ng isang bagay Hal. Bilhin natin ang sapatos na iyon para sa iyo. Bilhan antin ng sapatos ang ate.

15. WALISAN at WALISIN walisin ang isang bagay na maaring tangayin ng walis walisan ang ang pook o lugar

Hal.

Nais kong walisan ang aklatan. Nais kong walisin ang nagkalat na papel sa aklatan.

15. SUKLAYIN at SUKLAYAN suklayin sukalyan ang buhok ng sarili o ng iba ng buhok ang ibang tao

Hal.

Suklayin mo ang buhok ko,Luz. Suklayan mo ako ng buhok, Alana.

16. NAMATAY at NAPATAY


napatay -may tiyak na tao o hayop na pumaslang ng kusa/sinasadya namatay -kung ang isang tao ay binawian ng buhay sanhi sakit, katandaan o anumang dahilang hindi sinasadya; ginagamit din sa patalinghagang paraan doon sa mga bagay na walang buhay.

Hal.

Namatay ang kanyang lolo dahil sa sakit sa atay. Napatay ang aking alagang aso.

17. MAGSAKAY at SUMAKAY magsakay sumakay Hal. Nagsakay ng sampung kahon ng lansones sa bus si Jo. Sumakay na tayo sa daraang bus. magkarga ( to load) to ride

18. OPERAHAN at OPERAHIN operahin operahan Hal. Ang tumor sa dibdib ng maysakit ay ooperahin mamaya. Si Luis ay ooperahan sa Martes. tiyak na bahagi ng katawan na titistisin tumutukoy sa tao

19. NANG at NG

nang

pangatnig na panghugnayan tagapagpakilala ng pang-abay na pamaraan at pamanahon tagapag-ugnay ng salitang-ugat na inuulit at pandiwang inuulit pantukoy ng pangngalang pambalana tagapagpakilala ng layon ng pandiwa at tagaganap ng pandiwa pang-ukol na kasingkahulugan ng sa

ng

Hal.

Umalis siya nang silay dumating. Tumawa nang tumawa ang mga mag-aaral. Nagalit ang guro nang kamit nag-ingay.

Bumili kami ng mga pasalubong para kay ditse. Pumanhik ng bahay ang mga panauhin.

20. KATA at KITA kata kita Hal. Manood kata ng sine. Iniibig kita. ikaw at ako ikaw

Wastong Gamit ng mga Salita Kila at Kina Walang salitang kila. Ang Kina ay maramihan ng kay. Hal. Pakidala ang mga laruang ito kina Benny at Maris. Makikipag-usap ako kina Vic at Nona. Daw/ Din at Raw/ Rin Ginagamit ang daw/ din kapag ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa katinig; at raw/rin kapag nagtatapos sa patinig.

Hal. May sayawan daw sa plasa. Sasama raw siya sa atin. Kung at Kong Ginagamit ang kung bilang pangatnig na panubali. Katumbas ito ng if sa Ingles; ang kong ay panghalip na panao sa kaukulang paari Hal. Matutulog na ako kung papatayin mo na ang ilaw. Nabasa ang binili kong aklat. Kung Di at Kundi Ang kung di ay galing sa salitang kung hindi o if not sa Ingles; ang kundi naman ay except. Hal. Aalis na sana kami kung di ka dumating. Walang sinuman ang pwedeng manood kundi iyong mga may tiket lamang. Hagdan at Hagdanan Ang hagdan ( stairs) ay ang baytang na inaakyatan at binababaan. Samantalam ang hagdanan (stairways) ay ang bahaging kinalalagyan ng hagdan. Hal. Nagmamadaling inakyat ni Marving ang mga hagdan. Ilagay mo ang hagdanan sa tapat ng bintana. Ikit at Ikot Ginagamit ang ikit para maipakita ang kilos na paggilid mula sa labas patungo sa loob. Ang ikot naman ay mula sa loob patungo sa labas. Hal. Nakatatlong ikit muna sila bago nila natunton ang daan patungo sa loob ng kuweba. Nahirapan pala silang makalabas ng tunnel. Umikut-ikot muna sila sa loob nito bago nila nakita ang daan palabas. Hatiin at Hatian Hatiin ( to divide) o partihin; Hatian ( to share) o ibahagi. Hal. Hatiin mo sa amin ang pakwan. Hinatian niya ng kanyang hamburger ang namamalimos na bata. Nabasag at Binasag Ang salitang nabasag ay nangangahulugan ng kilos na di sinasadya o di ginusto; ang salitang binasag naman ay nagpapakita ng sariling pagkukusa. Hal. Galit na galit na binasag ng lalaki ang mga salamin ng kotse. Nagmamadali kasi siyang maghusga kaya nabasag niya ang mga plato. Bumili at Magbili Bumili- to buy; Magbili- to sell o magbenta Hal. Pumunta ang nanay sa Baguio para bumili ng mga sariwang gulay. Ang trabaho ng tatay niya ay magbili ng mga lumang kasangkapan. Kumuha at Manguha Kumuha- to get; Manguha to gather, to collect Hal. Kumuha ng isang basong tubig si Neth para kay Jean. Nanguha ng mga kabibe ang mga bata sa dalampasigan.

You might also like