Ang Kurikulum na Filipino: urikulum na Filipino: urikulum na Filipino: urikulum na Filipino: urikulum na Filipino: Saan P Saan P Saan P Saan

P Saan Patutungo sa Hamon ng Globalisasyon? atutungo sa Hamon ng Globalisasyon? atutungo sa Hamon ng Globalisasyon? atutungo sa Hamon ng Globalisasyon? atutungo sa Hamon ng Globalisasyon? Rizalyn J. Mendoza Rizalyn J. Mendoza Rizalyn J. Mendoza Rizalyn J. Mendoza Rizalyn J. Mendoza Pamantasang De La Salle Maynila, Filipinas Nirebisa ng sistema ng edukasyon sa Filipinas ang (tersyaryang) kurikulum sa (wikang) Filipino upang ang pagkatuto ng estudyante ay lalo t higit pang makatugon sa mga pangangailangan ng isang lokal/global na mamamayan.Sinusuri ng papel na ito kung hanggang saan ang kurikulum sa Filipino ay nagagawang makatugon sa mga pangangailangan ng bawat estudyante kaugnay ng pagkatuto at paggamit sa Filipino bilang isang pambansang wikang nagpapasigla sa literasi, pag-unlad, at pambansang pagkakaisa t identidad.Ang rebisyon sa kurikulum ay isang positibong hakbang upang ang ating pambansang wikang Filipino ay makasabay sa mga nasyonal/global na isyu, konsern, at hamon. Philippine Education undertook a revision of the (tertiary) Filipino (language) curriculum to maximize student learning and meet the more complex demands of local/global citizens. This paper examines the extent towhich the Filipino curriculum is able to answer the needs of each student in learning and using Filipino as a national language to promote literacy, development and progress, and national unity and identity.Curricular revision takes a positive direction as our national language Filipino keeps apace with national/ global issues and concerns and challenges. Mga susing termino: BEC Kurikulum, wikang Filipino, Makabayan, higher education Marami nang nailimbag na pag-aaral tungkol sa pagtuturo at pagkatuto sa iba t ibang larangan mga pag-aaral na siyang nagbigay-sigla sa risertser na ito na tukuyin ang mga kahinaan at kalakasan ng isang kurikulum, at kung ano ang mga pangangailangan upang higit na maging angkop sa kaalaman, kasanayan at kaugalian ng isang estudyante, lalong-lalo na sa panahon ng globalisasyon. Ang kurikulum ay ang kabuuang nilalaman ng pag-aaral ng aralin, mga karanasan at mga kagamitang sadyang pinili, binuo, at isinakatuparan para sa adhikain ng isang institusyon.Dahil dito, dapat nating paunlarin ang kurikulum gaya ng ginagawa ng ibang bansa para magingglobally competitive ang bawat estudyante; kung hindi man, kahit papaano ay may sapat na kakayahan at kasanayan siya na magiging kapital niya sa MALAY Tomo XX Blg. 2 April 2008 Pamantasang De La Salle Maynila

60 R.J. MENDOZA TOMO XX BLG. 2 ABRIL 2008 pagsuong sa landas na tatahakin.Ang kurikulum ang pinakapuso ng sistema ng edukasyon kung kaya dapat itong pag-ukulan ng oras at pansin. Kailangang siguruhing nakasasapat ito sa mga pangangailangan ng mga estudyante, at kung ito ay tumutugon sa kalagayang pangkalikasan, panlipunan, pang-ekonomiya, panteknolohiya at pandaigdig. Layunin ng papel na ito na ilahad ang kahalagahan ng kurikulum na Filipino, na nasuri ng mga susing tao sa sistema, at ang tugon nito sa pangangailangan ng estudyanteng Filipino.Isang paglalahad din ito ng estado ng Filipino sa kurikulum ng Filipinas. Sinasagot nito ang mga katanungan:Ano ba ang kurikulum na Filipino?Ano ang mga batayan sa pagkakaroon ng kurikulum na Filipino?Bakit ito mahalaga bilang isang kurikulum sa elementarya, sekondarya at sa tersyarya?Ito ba ay tumutugon sa pangangailangan ng bawat mag-aaral upang magkaroon ng sapat at mabisang kaalaman sa Filipino bilang wikang pambansa?At ito rin ba ay tumutugon sa pangangailangan nila upang magkaroon ng kompetitibong kaalaman sa makro-kasanayang Filipino?Angkop ba ang paraan sa pagpapaunlad sa kaalaman at

kasanayan ng Filipinong estudyante sa lipunang lokal at global? Ang unang bahagi ng papel na ito ay tungkol sa layunin ng kurikulum na Filipino sa iba t ibang antas sa sistema ng edukasyon sa bansa, habang ang ikalawang bahagi ay sa mga detalye ng rebisyon sa kurikulum at sa pagsasakatuparan ng mga ito. Ang huling bahagi ay paglalagom sa mga isyu sa kurikulum sa kung paano ito malilinang at mapaiigting upang makatulong sa paghubog sa kamalayan ng Filipino at upang maging aktibo ang Filipino sa kanilang gampaning maging globally competitive. Ang kurikulum na Filipino Nakatadhana sa umiiral na Patakarang Edukasyong Bilingwal / Biligual Education Policy (BEP) ang dalawang pangunahing dahilan kung bakit itinuturo ang Filipino sa ating mga paaralan. Una, ituturo ito bilangsubject pangwika. Ikalawa, upang magamit ito bilang wikang pangklasrum sa iba pang subject na ginagamit ang Filipino bilang wikang panturo.Ang ibig sabihin, kinakailangang matutuhan ang Filipino bilang isang wikang may sariling kakanyahan.Ayon kay Cruz (2004), malinaw ang layunin ng BEP:na mula Grade One (sa elementarya) hanggang Fourth Year (sa sekondarya), ang wikang Filipino ang gagamiting wikang panturo sa lahat ng subject maliban sa English, Science, at Mathematics.Ang wikang Filipino ay ipinag-utos na gamitin ng lahat ng guro sa iba pang subject, tulad ng Social Studies / Social Science, Character Education, Work Education, Health Education, at Physical Education.Ang mga ito ang kasama ngayon sa tinatawag na Makabayan, ang ikalimangarea ng pagkatuto sa kasalukuyang kurikulum sa basic education. Sa unibersidad at kolehiyo naman, ayon pa rin kay Cruz, dahil wala pang Commission on Higher Education (CHED) noong 1974, na 1994 pa lamang naitatag, sakop ng BEP ang lahat ng kolehiyo at unibersidad.Iniutos ng Department of Education and Culture (DEC) na by 1984, all graduates of tertiary curricula should be able to pass examinations in English and/or Filipino [Filipino] for the practice of their professions. Noong 1975, idiniin ng DEC na kailangang magturo ang lahat ng kolehiyo at unibersidad sa wikang Filipino [Filipino]: Courses in English and Filipino [Filipino] shall be offered in tertiary institutions as part of appropriate curricula pursuant to the policy of bilingual education (DEC Order No. 50, s. 1975).Kaya mula unang taon sa kolehiyo hanggang magtapos ng medisina o abogasya o Ph.D., ang estudyante ay mag-aaral ng lahat ng subject sa wikang Filipino, maliban sa English, Science, at Mathematics.Subalit noong 1987, dahil nagbago ang Konstitusyon, binago ng Departamento ng Education, Culture and Sports (DECS) ang BEP. Ipinagbawal ng DECS ang paggamit ng wikang English maliban sa tatlong subject (English, Science, at Mathematics) sa lahat ng antas ng edukasyon.Bukod pa rito, pumayag ang DECS na gamitin ang wikang Filipino maging sa pagtuturo ng Science at Mathematics ( the maintenance of English as an international language for the Philippines and as a non-exclusive language of science and technology [DECS Order No. 52, s. 1987]).

61 MALAY ANG KURIKULUM NA FILIPINO Ipinag-utos ng DECS noon na tertiary-level institutions shall lead in the continuing intellectualization of Filipino.The program of intellectualization, however, shall also be pursued in both the elementary and secondary levels. Masasabing mula elementarya hanggang sekondarya, hinasa tayong maging bihasa sa Filipino at English habang nag-aaral ng mga tiyak na aralin.Tuloy-tuloy ito hanggang sa kolehiyo. Sa paggamit ng Filipino sa lahat ng level ng pag- aaral, hinihikayat na iangat ang wika bilang isang wikang intelektuwalisado, isang midyum sa pagkuha ng mas mataas na karunungan. Maraming konsiderasyon ang isinaalang sa pagkatuto at pagtuturo ng Filipino.Ayon kay Otanes (sa Chioco 2007), ano man ang balakin sa pagbuo ng isang kurikulum pangwika,

kinakailangang bigyan-fokus ang layuning matuto ng wika ang mga estudyante upang sila ay makapaghanapbuhay, makipamuhay sa kanilang kapwa at makapagpahalaga sa kagandahan ng buhay.Ayon naman kay Espiritu (sa Chioco), nararapat isaalang-alang ang mga umiiral na teorya sa pagkatuto ng wika sa pagtatangkang bumuo ng isang kurikulum pangwika.Sa pagtuturo ng wika sa sekondarya, nararapat daw na malinang ang kognitibo/akademikong kasanayang pangwika. Maaaring ipasok, aniya, ang pagsusuri sa istruktura ng gramatika ng wika sa level na ito sapagkat sa yugtong ito ay may kakayahan nang maglinaw, magsuri, magtasa at magsintesis ng kanilang mga natutunan ang mga mag-aaral. Sa unibersidad at kolehiyo, hinikayat ang paggamit ng Filipino upang maging intelektuwalisado ito.Ang intelektuwalisasyon ay ang pagbuo ng rejister ng wika sa iba t ibang intelektuwal na disiplina at larang ng espesyalisasyon (Gonzales sa Zafra 2006: 30). Ayon kay Zafra, sinasabing upang maging intelektuwalisado ang wika, kailangang gamitin ito sanapakahalagang larang.Ito ang dapat na ipaliwanag sa mga kontra-Filipino na nagsasabing hindi na dapat ituro ang wikang pambansa dahil malaganap na ito t nauunawaan ng marami.Dapat linawing magkakaiba ang gamit ng wika sa larang. Sa mga lingguwista, may natatangi at sariling rejister-terminolohiya, retorika, at kumbensiyon ang wikang ginagamit sa napakalahagang larang tulad ng akademya. Binanggit ni Zafra ang paliwanag ni Gonzales sa ilang proseso sa intelektuwalisasyon ng wika sa larang ng akademya:(1) ang prosesong lingguwistiko at (2) ekstra-lingguwistiko.Ang lingguwistikong proseso ay kinapalolooban ng pagdevelop ng isang estandardisadong anyo ng wikang magagamit sa pagdevelop ng akademikong diskurso, pagdevelop ng korpus o lawas ng teksto sa iba t ibang akademikong larang, pagbuo ng rejister ng wika o ang tangi at tiyak na gamit ng wika sa isang larang, ang estratehiya para magamit ang mga teknikal na termino mula sa ibang wika: ganap na panghihiram, panghihiram nang may pagsasalin, at paglikha, at ang pagbuo ng rejister ay higit pa sa paglikha ng terminolohiya o katawagan.Ang ekstralingguwistikong proseso naman ay tumutukoy sa sosyolohikal na prosesong dapat isaalang-alang para maipalaganap at maipatanggap ang mga produkto ng intelektuwalisasyon.Pinakamahalaga sa mga sosyolohikal na prosesong ito ang pagkabuo ng isang grupo ng significant others o creative minority mga intelektuwal na disipulo na magsisimulang gumamit ng mga teknikal na bokabularyo at terminolohiya at ng estilo o retorika at pagpapalaganap nito sa pamamagitan ng pagsulat, paglalathala, at pagtuturo. Maisasakatuparan ito sa pamamagitan ng pagbibigay-oportunidad sa mga estudyante na malinang ang kasanayan at mapayabong ang kaalaman sa mga gawaing napapaloob sa kurikulum na Filipino sa tersyarya, mapaloob o mapalabas ng klasrum. Ang Basic Education Curriculum Ang paglinang ng kurikulum sa Filipinas ay nagsimula noong 1970.Ang rasyonale ng paglinang na ito ay ang mithiing ang estudyanteng Filipino sa mundong mabilis ang pagbabago ay isang mag- aaral na:(a) may sapat na kakayahan tungo sa panghabambuhay na pagsisikap na matuto, (b) isang aktibong tagalikha ng kahulugan, (c) may sapat na kakayahang matuto sa ano mang ibig

63 MALAY ANG KURIKULUM NA FILIPINO malilinang sa pamamagitan ng mga sitwasyon at iba t ibang kagamitan tungo sa lubusang pagkatuto. Isa sa mga nilalaman ng Filipino sa Baitang I- III ay ang konsepto ng Sibika at Kultura. Napapaloob dito ang mga kaisipan at karanasan ng mga bata ayon sa kanyang kinalakihan. Inaasahang ang mga bata ay may sapat na kakayahang makaunawa ng babasahin lalo na kung ito ay batay sa kanilang karanasan.Sa pamamagitan nito, inaasahang ang mga batayang kasanayan

sa pagbasa at ang paglilinang ng mga kasanayan sa pakikipagtalastasan ay matututuhan nang lubusan. May nakalaang oras para sa pagtuturo at pagkatuto ng Filipino:80 minuto para sa Baitang I-III at60 minuto Baitang IV-VI.Katulad ng sa English, walang pagdaragdag ng bilang ng minuto sa Baitang IV-VI sa pagsasaalang-alang na ang batayang kasanayan sa pag-aaral ay natutunan na sa unang tatlong baitang, kung kaya inaasahang ang mga estudyante ay may sapat nang kasanayan at kaalaman sa pagsusuri sa mga aralin, at kahusayan sa pagpapahayag ng sarili sa pagsasalita at sa pagsulat. Inaasahang ng Filipino sa BEC na ang mga estudyante ay nakagagamit ng Filipino sa mabisang pagtanggap ng mga impormasyon sa pakikinig at pagbasa; at nakapagpapamalas ng kahusayan sa pagpapahayag ng sarili sa pagsasalita at pagsusulat upang makaangkop sa pang-araw-araw na sitwasyon ng pamumuhay at sa mabilis na pagbabagong nagaganap sa daigdig.Para matamo ang mithiin ng Filipino, may pamantayang ibinigay ang Department of Education (DepEd) sa tinatawag na learning competencies. Makikita sa unang talahanayan ang mga pamantayang ito. Mga Pamantayan Mga Pamantayan Mga Pamantayan Mga Pamantayan Mga Pamantayan Pamantayan 1Pakikinig Pakikinig Pakikinig Pakikinig Pakikinig Pamantayan 2Pagsasalita Pagsasalita Pagsasalita Pagsasalita Pagsasalita Pamantayan 3Pagbasa Pagbasa Pagbasa Pagbasa Pagbasa Pamantayan 4Pagsulat Pagsulat Pagsulat Pagsulat Pagsulat Mga Inaasahang Kasanayan Mga Inaasahang Kasanayan Mga Inaasahang Kasanayan Mga Inaasahang Kasanayan Mga Inaasahang Kasanayan Kahandaan sa pakikinig Kahandaan sa pakikinig Kahandaan sa pakikinig Kahandaan sa pakikinig Kahandaan sa pakikinig Maipapakita ang kasanayan sa pagsunod sa wastong pamantayan sa pakikinig upang maproseso nang mabuti ang mga ideyang napakinggan Mahusay na pakikinig Mahusay na pakikinig Mahusay na pakikinig Mahusay na pakikinig Mahusay na pakikinig Maipamamalas ang kahusayan sa pakikinig upang ganap na maunawaan at maproseso ang diskurso o tekstong napakinggan Mapanuring pakikinig Mapanuring pakikinig Mapanuring pakikinig Mapanuring pakikinig Mapanuring pakikinig Magagamit ang kasanayan sa pagsusuri ng mga tekstong napakinggan upang mai-transcode ang mga ito sa iba pang anyo ng pagpapahayag Kaangkupan Kaangkupan Kaangkupan Kaangkupan Kaangkupan Makagagamit ng angkop na pananalita at ekspresyon sa iba t ibang sitwasyon Pasalitang diskurso Pasalitang diskurso Pasalitang diskurso Pasalitang diskurso Pasalitang diskurso Makapagpapamalas ng paggamit ng wika sa pasalitang diskursoKawastuhan Kawastuhan Kawastuhan Kawastuhan Kawastuhan Makapagpapakita ng kasanayan sa paggamit ng wika, pasalita o pasulat man, nang wasto ang balarilaMakabuluhang Makabuluhang Makabuluhang Makabuluhang Makabuluhang pagpapahayag pagpapahayag pagpapahayag pagpapahayag pagpapahayagMagagamit ang kasanayan sa makabuluhang pagpapahayag ng karanasan, damdamin, opinyon, paniniwala at kaisipan sa iba Kahandaaan sa pagbasa Kahandaaan sa pagbasa Kahandaaan sa pagbasa Kahandaaan sa pagbasa Kahandaaan sa pagbasa Makapagpapamalas ng kahandaan sa pagbasa (unang baitang) Panimulang pagbasa Panimulang pagbasa Panimulang pagbasa Panimulang pagbasa Panimulang pagbasa Makapagbabasa ng mga pangungusap at maiikling talata nang may wastong paglilipon ng mga salita (ikatlong baitang)T TT TTalasalitaan alasalitaan alasalitaan alasalitaan alasalitaan Makapagpapamalas ng kasanayan sa pagbibigay-kahulugan sa mga salita, at makagagamit ng mga ito sa paglalahad nang angkop at makabuluhan sa konteksto Pang-unawa Pang-unawa Pang-unawa Pangunawa Pang-unawa Magkakaroon ng malawak na pang-unawa sa tekstong binasa at makagagamit nito upang maunawaan ang sarili, ang ibang tao, at ang daigdig sa tulong ng mga tekstong literasi at eksposisyon Kahandaan sa pagsulat Kahandaan sa pagsulat Kahandaan sa pagsulat Kahandaan sa pagsulat Kahandaan sa pagsulat Makasusulat nang maayos at malinaw nang palimbag at kabit-kabit

gamit ang wastong bantas (ikatlong baitang)Panimulang Panimulang Panimulang Panimulang Panimulang pagsulat pagsulat pagsulat pagsulat pagsulatMakasusulat nang maayos at malinaw sa iba t ibang diskurso (ikatlong baitang) Maunlad na Pagsulat Maunlad na Pagsulat Maunlad na Pagsulat Maunlad na Pagsulat Maunlad na Pagsulat Mailalahad ang malayang ideya sa pormal o di- pormal na komposisyon para matugunan ang layunin sa pagsulat T TT TTalahanayan 1.Mga inaasahang kasanayan sa Filipino na malilinang pagkatapos ng alahanayan 1.Mga inaasahang kasanayan sa Filipino na malilinang pagkatapos ng alahanayan 1.Mga inaasahang kasanayan sa Filipino na malilinang pagkatapos ng alahanayan 1.Mga inaasahang kasanayan sa Filipino na malilinang pagkatapos ng alahanayan 1.Mga inaasahang kasanayan sa Filipino na malilinang pagkatapos ng ikaanim na baitang sa elementarya ikaanim na baitang sa elementarya ikaanim na baitang sa elementarya ikaanim na baitang sa elementarya ikaanim na baitang sa elementarya

64 R.J. MENDOZA TOMO XX BLG. 2 ABRIL 2008 Ang kurikulum ay isang panlahat na patnubay. Lagi itong bukas sa ano mang pagbabago.Bilang implementor ng kurikulum, tungkulin ng guro na gawin itong napapanahon at makabuluhan. Magagawa ang tungkuling ito sa pamamagitan ng pagsusuri sa kalagayan ng kurikulum.Taong 2005, pagkatapos ng ikatlong taon ng implementasyon (pilot) ng BEC, nagsagawa ang DepED ng ebalwasyon upang alamin angviability atefficacy nito.Sa resulta ng ebalwasyon (tingnan ang Talahanayan 2 at 3), tumaas ang MPS sa interpretasyong numerikal; subalit hindi nabanggit kung ito ay tumutukoy sa kasapatan ng kaalaman at kasanayan.Walang pag-aaral ang isinagawa sa kung saang kasanayan mahina o malakas ang estudyante. Noong 2006-2007, nagkaroon ng pagtatasa sa umiiral na kurikulum upang alamin ang kalagayan nito.Nasa Talahanayan 2 ang katayuan ng Filipino sa pampublikong paaralan.Natural na inaasahang may pagbabago o pag-unlad sa katayuan ng Filipino dahil sa tumaas ang MPS sa interpretasyong numerikal. T TT TTalahanayan 2. Katayuan ng Filipino sa alahanayan 2. Katayuan ng Filipino sa alahanayan 2. Katayuan ng Filipino sa alahanayan 2. Katayuan ng Filipino sa alahanayan 2. Katayuan ng Filipino sa pampublikong paaralan pampublikong paaralan pampublikong paaralan pampublikong paaralan pampublikong paaralan M PS Filipino M PS Filipino M PS Filipino M PS Filipino M PS Filipino School year School year School year School year School year MPS MPS MPS MPS MPS 2005-2006 60.68 2006-2007 66.02 T TT TTalahanayan 3. Katayuan ng Filipino sa alahanayan 3. Katayuan ng Filipino sa alahanayan 3. Katayuan ng Filipino sa alahanayan 3. Katayuan ng Filipino sa alahanayan 3. Katayuan ng Filipino sa resulta ng test resulta ng test resulta ng test resulta ng test resulta ng test School year School year School year School year School year MPS MPS MPS MPS MPS 2005-2006 48.43 2006-2007 60.90 Mapapansin sa Talahanayan 3 na may pagtaas sa MPS sa resulta ng asesment.Batay sa kinalabasan ng pag-aaral at mga rekomendasyon, kailangang isagawa ang isang pagbisita at pagpakinis ng kurikulum upang mabigyan-pansin ang mgagap (puwang),overlap, at/o duplikasyon ng nilalaman, lawak at pagkakasunod-sunod ng mga konsepto (Lacuna: 2007). Bilang isang larangan ng pagkatuto sa antas sekondarya, ang pangunahing mithiin ng Filipino ay ang makadevelop ng isang gradweyt na mabisang komunikador sa Filipino.Upang masabing mabisang komunikador sa Filipino, kinakailangang taglay niya ang mga kasanayang makro ang pagbasa, pagsulat, pagsasalita at pakikinig.Dahil sanay sa pakikipagtalastasan, nararapat na may kabatiran siya at kasanayan sa apat na komponent ng kasanayang komunikatibo tulad ng diskorsal, gramatikal, sosyo-

lingwistik at istratejik.Sa proseso ng pagkatuto, nagiging hanguan ng kaalaman at kasanayang pangwika ang mga nilalaman, partikular na sa Araling Panlipunan. Nakasandig din ang pagtuturo/pagkatuto ng Filipino sa mga pampamahalaang target, sa apat na haligi ng pagkatuto, at sa visyon at misyon ng Departamento ng Edukasyon. Bilang isang larangan ng pagkatuto at pantulong na subject sa antas sekondarya, makikilala ang Filipino bilang Filipino sa Iskolar na Pakikipagtalastasan.Sa unang dalawang taon sa sekondarya, ang bibigyan ng fokus ay ang masusing pag-aanalisa at pag-aaral ng mga tiyak na istrukturang gramatikal ng Filipino bilang isang wikang kasabay ng pagtatamo ng wastong kasanayan sa malikhaing pagbasa. Upang matamo ito, pagsasanibin ang mga interdisiplinaryong paksa at talasalitaang nakapaloob sa iba t ibang uri ng texto tulad ng mga textong prosijural, referensyal, jornalistik, literari at politiko-ekonomik, at ang pagkatuto ng iba t ibang istrukturang gramatikal. Sa huling dalawang taon, ang fokus ay ang pagtatamo ng mapanuring pag-iisip sa pamamagitan ng eksposyur sa iba t ibang uri ng komposisyon at malikhaing pagsulat.Ang eksposyur sa iba t ibang uri ng komposisyon at malikhaing pagsulat ay pagtutuunan ng isang linggong sesyon sa bawat markahan.Bibigyan din ng pansin ang pagtatamo ng kasanayan sa pang-akademikong wika ang paggamit ng wika sa pormal na diskurso.Nariyan din ang fokus sa maunawaing pagbasa sa tulong ng iba t ibang uri ng texto upang malinang ang kasanayang lingwistika.

65 MALAY ANG KURIKULUM NA FILIPINO Mananatili rin ang pagbibigay-pansin sa mga tiyak na akdang pampanitikan:Ibong Adarna (sa unang taon), Florante at Laura (sa ikalawang taon); Noli Me Tangere (sa ikatlong taon), atEl Filibusterismo (ikaapat na taon).Sinasabing mas mainam kung ang mga akdang pampanitikang nabanggit ay maging batayan sa malalim na pag- aaral at paghahambing sa estilo ng pagsulat at paggamit ng wika sa mga kontemporaryong akdang pampanitikan upang maisabuhay ng mga estudyante ang nilalaman.Kasabay rin nito ang pagtiyak sa mga batayan at sukatan ng pagkatuto tulad ng mga teorya, pamantayan at simulain. Kapwa ang aspektong wika at panitikan ay napagsasanib sa isang oras bawat araw sa isang linggo, batay sa kautusan ng DepEd Order No. 37, s. 2003, Revised Implementing Guidelines of the 2003 Secondary Education Curriculum Effective School 2003-2004.May ilang paghahawan pa tungkol sa kalikasan ng Filipino sa BEC.Ayon kay Chioco (2007), ang pagtuturo/pagkatuto ng Filipino bilang isang subject pangwika ay naglalayong maglinang ng kahusayan hinggil sa maunawaing pagbasa at pagkilala sa mga tiyak na istrukturang gramatikal.Iminungkahi niyang gamitin ang istratehiyang Teaching Grammar through Text Types (TGIT).Sa ganitong lapit, ang pagkatuto ng tiyak na istrukturang gramatikal ng wika ay kasabay sa paglinang ng maunawaing pagbasa.Ang pagaaral ng tiyak na istruktura ng wika ay hahanguin sa mga paksang pangnilalaman ng subject na Araling Panlipunan.Sa pag-aaral naman ng panitikan, ang pagtalakay ay magsisimula sa paglalapit ng akda sa mga tiyak na karanasan ng mga mag-aaral, susundan ng pagsusuring linggwistika, susundan ng pagsusuring pangnilalaman, pagsusuring pampanitikan, paglikha at pagpapahalaga, sa kung ano man angsocial relevance ng sinuring akda.Sa paglalapit ng akda sa mga mag-aaral, iuugnay ito (ang akda) sa mga dating kaalaman at mga tiyak na karanasan. Susundan naman ito ng pagsusuring panlinggwistika kung saan ang pagsusuri ay ibabatay sa mga tiyak na elementong ponemiko tulad ng sukat/tugma, paguulit ng mga salita, pantig, letra, onomatopea. Sa bahagi ring ito, masusuri ang akda batay sa mga ibig sabihin ng salita (pamimili ng salita, pahiwatig, kapangyarihan ng salita, pag-aagawan ng kahulugan ng

salita, etimoloji ng salita).Maaari ring suriin ang akda batay sa pagkakabuo ng mga pangungusap (haba, ikli, pag-uulit, pagbabago- bago). Sa pagtalakay sa aspektong pangnilalaman, susuriin ang akda sa mga nais sabihin nito sa mga tiyak na tradisyonal na elemento, at tutukuyin ang bisa nito sa kamalayang panlipunan.Sa paglikha, ang mga mag-aaral ay aakaying makalikha ng mga tiyak na genre ng panitikan habang sa pagpapahalaga ay aakayin silang magsuri ng kanilang sariling gawa batay sa mga natutunang pamantayan.Sa kabilang banda, ang pagkatuto ng komposisyon ay gagawing isang proseso. Ano mang naisulat ng mga mag-aaral ay ituturing na personal.Ang isinulat ay daraan sa pagwawastong pansarili at pagwawasto ng iba, at proseso ng revisyon.Susundin ang proseso ng pagsulat, pagbabahaginan, pageedit, revisyon at faynalisasyon. Tinatawag itongprocessed writing isang kasanayang dapat malinang ng estudyante upang maipamalas ang kagalingan sa paggamit ng wikang Filipino. Taong 2005, nagsimula ang pagmomonitor ng BEC Filipino sa sekondarya.Nang sumunod na taon (Enero 5-6, 2006), tumawag ang Bureau of Secondary Education (BSE) ng isang konsultatibong pulong, at iniulat ang kinalabasan ng isang sarbey.Pangunahing rekomendasyon ng sarbey ang pagrerebyu ng BEC Filipino na nakatuon sa (a) balangkas, (b) nilalaman at (c) kasanayan sa pagkatuto. Ang Filipino sa antas tersyarya Ang paglikha ng Komisyon ng Lalong Mataas na Edukasyon (CHED) ay napaloob sa RA 772 na tinawag na Higher Education Act of 1994.Ang unang ginawa ng Komisyon ay ang pagrebisa sa kurikulum ng lahat ng tersyaryong programa sa lebel nabaccalaureate. Noong 1996-1997, ipinatupad ang bagong kurikulum na may layuning maakit ang mga estudyante upang maging integral na nilalang ng

68 R.J. MENDOZA TOMO XX BLG. 2 ABRIL 2008 ang uunahin o bibigyan-pansin, kung alin ang lilinangin sa unang semestre o ikalawang semestre at ilan pang katulad nito.Walang nagsasabi kung ganito ba ang dapat na pagsunod-sunod o paglalahad ng mga kasanayan.May ilang pagtatangka upang magkaroon ng mga batayang reporma sa kurikulum, ngunit hanggang doon lamang, walang. Sa mga paaralan, mahabang oras pa rin ang ginugugol sa mga guro sa paglinang ng mga hiwa- hiwalay ng mga kompetensi sa halip na pagbibigay- tuon sa uri ng literasi na kailangan ng mga mag- aaral sa tunay na buhay.Naroon pa rin ang walang- kamatayang bilugan, guhitan, kulayan, at kung ano- ano pa.Noong dekada 70 hanggang simula ng dekada 80, maraming edukador ang naniniwala na ang mabisang paglinang ng kasanayan sa pakikipagtalastasan ay ang pagtiyak ng isang set ng hiwa-hiwalay at dimagkakauring kasanayan na tinatawag na mga makrong kasanayan.Kaya ang pagtuturo ay isa-isang paglinang ng kasanayan bagamat marami nang pag-aagam-agam sa ganitong gawi sa pagtuturo.May mga pag-aaral na nagsasabi na ang isa-isang paglinang ng kasanayan, halimbawa sa pagtukoy ng detalye, pangunahing diwa, pagsunod-sunod, sanhi at bunga ay hindi nakatutulong upang maging magaling sa komprehensyon ang mga mag-aaral (Rosenshine sa Badayos 2007). Samantala sa tersyarya, ang binagong kurikulum na Filipino ang siyang magiging sandigan ng bawat magsisipagtapos na estudyante upang maging ganap ang kanilang pagkakakilanlan sa kanilang sarili bilang mga Filipino.Sa pamamagitan ng pagbibigay-pansin sa kahalagahan ng Filipino hindi lamang bilang subject bagkus bilang wikang pambansa, koda ng komunikasyon, at akademik na wika/rejister, ang estudyante ay inaasahang may sapat na kaalaman at kasanayan sa pag-unawa at paggamit ng wikang pang-akademiko na isang basehan sa pagkakakilanlan natin bilang Filipino. Sa Filipino rin, naipahahayag ang malaya at natural na saloobin, pananaw at ideya upang ito ay maging madaling maunawaan at ma-conceptualize ng bawat

estudyante.Dahil dito, madaling maipamamalas ng mga estudyante ang kanilang kahusayan sa paglinang ng mga kaalamang natutunan sa mga aralin at sa aktuwal na karanasan.Masasabing ang kurikulum na Filipino ang siyang susi sa pagbubukas ng kaisipan, at paglilinang ng maka- Diyos, makatao, makakalikasan at makabayan na pananaw ng isang Filipino dahil sa nilalaman nito tungkol sa Filipinas (tao, kultura, kasaysayan, heograpiya at iba pa).Matatamo rin ang pagkakaisa dahil sa paggamit ng wika. Sa paggamit ng wika ay napapalapit din ang estudyante sa mga ibang kapwa Filipino, nakikilala ang subkultura ng mga kababayan, nagkakaroon ng lalim at lawak ang damdaming Filipino, ang pagkaFilipino (Garcia, 2007).Kaya ang damdaming pagka- Filipino, ayon kay Garcia, ay ang pagkakaroon ng kaisipang Filipino, ang paglinang sa identidad ng Filipino ang siyang pinakadahilan kung bakit patuloy na ipinaglalaban ang pagkakaroon ng sariling wika na siyang magiging sandata sa paglinang at pagyabong ng ating pagka-Filipino.Kaya ang Filipino ay hindi lang isang tool subject sa kurikulum kundi isang daan ang pagyabong ng ating damdamin at kaisipang maka-Filipino.Hindi dapat mawala o maging konsuelo de bobo lang ang pagkakaroon nito sa kurikulum, dapat ipaglaban ito bilang pangangailangan. Filipino at Globalisasyon Nakita natin ang katayuan ng Filipino na kurikulum sa pamamagitan ng paglatag sa bawat antas ng edukasyon.Sa mga sumusunod na bahagi ng papel, ilalatag ang kahalagahan ng kurikulum na Filipino sa pagpapaigting ng damdaming pagka- Filipino sa hamon ng globalisasyon.Ayon kay Tullao (2001), ang globalisasyon ay mailalarawan bilang mga samo t saring proseso na naglalayong mapag-isa ang iba t ibang network ng mga network sa buong mundo sa pamamagitan ng kompetisyon, pakikipag-ugnayan, at pagtutulungan.Ang kasalukuyang prosesong ito ay bumabalot at nagpapabago sa lahat halos ng antas ng buhay at lipunan sa iba t ibang lugar sa buong mundo.Ang lawak, lalim, at bilis ng paggalaw ng mga produkto, kapital, kaalaman at mga tao sa mga bansa ang nagpalawak sa kasalukuyang gamit ng konsepto

69 MALAY ANG KURIKULUM NA FILIPINO ng globalisasyon. Dahil dito, ang globalisasyon ang isa sa mga pinakalantad na realidad sa kasalukuyan na nakaapekto sa iba t ibang bahagi ng buhay at ito ang pangunahing dahilan na nagbibigay ng bagong batayan at katuturan sa umuusbong na papel ng mga indibidwal, institusyon at istruktura sa isang lipunan.Kaya ang nilalaman at kasanayan ng kurikulum na Filipino ay dapat iangkop o iangkla sa pangangailangan ng isang estudyanteng magtatapos upang mapalakas ang kakayahan niya na makipagtunggali sa kalakarang global.Ang malakas na pagkakaisa rin ang magpaparami sa mga mamamayang makikisangkot sa mga benepisyo ng globalisasyon.Samakatuwid, kinakailangang pasiglahin, pagyamanin, at palakasin ang diwa at yaman ng Filipino upang makipatunggali, at makinabang sa mga benepisyo ng globalisasyon.Ang malakas na pagkakaisa ng mga Filipino ang panlaban sa kultura ng eksklusyon ng globalisasyon na pumapatid sa mga mahihina at di-kompetitibo.Upang matamo ang malakas na pagkakaisa, kakailanganin ding pagyamanin ang antas ng kaalaman sa iba t ibang disiplina sa wikang Filipino upang maging instrumento ito sa pagpapakitid ng mga agwat sa pagitan ng mga mamamayan sa iba t ibang aspekto ng lipunan. Dito ay malaki ang papel na ginagampanan ng mga intelektuwal (guro, propesyunal sa iba t ibang larangan).Kinakailangang maunawaan ng mga ordinaryong mamamayan ang mga prinsipyo at konsepto sa wikang alam nila sa kanilang pakikisangkot sa proseso ng globalisasyon.Kaya dapat magkaroon ng isang estandardisadong wika sa kodipikasyon sa pamamagitan ng mga diksyunaryo, manwal at

gramatika.Kasunod nito ang kultibasyon na tumutukoy sa pagbuo ng korpus ng mga sulatin sa iba t ibang intelektuwal na disiplina.Sa korpus na ito ibabatay ang rejister ng wika, o ang tangi at tiyak na gamit ng wika sa bawat larang (Zafra, 2006). Kaya nararapat na magkaroon ng isang estandardisadong wika sa kodipikasyon na gagamitin sa Filipino sa bawat antas sa edukasyon upang matamo o makamit ang visyon ng bansa na maging globally competitive sa pamamagitan ng paglinang ng mga global-class competency standard and assessment. Bilang mga Filipino, mag-isip tayo sa ating sarili para magampanan natin ang tungkulin hindi lamang sa ating bayan kundi pati na rin sa gampaning global.Unti-unti tayong lumayo sa kultura ng pagsang-ayon (culture of conformity).Dapat tayong maniwala na ang mahuhusay na estratehiya at inobasyon sa pagtuturo/pagkatuto ay hindi galing sa mga aklat o sa mga experto daw.Sana ay magkaroon tayo ng isang mekanismo sa pagtukoy at pagkilala ng mga napapanahong teknik, istratehiya at inobasyon sa mabisang pagtuturo, at isailalim ang mga ito sa ebalwasyon at kung napatunayang epektibo at mabisa, malawakan itong ipalaganap.Dapat may mga paniniwala, pananaw, mithiin, tunguhin at simulain ang magdidikta ng kabuuang sistema ng mabisang pagtuturo at pagkatuto hindi lamang sa wika bilang wika ng komunikasyon kundi pati rin sa panitikan. Hindi sapat na tungkol sa wika lamang ang itinuturo. Kailangan ang malawak at makabuluhang pagsasanib ng mga paksang may sosyal, politikal, ekonomik, kultural at global na kabuluhan. Magsama-sama tayong lahat upang makalinang ng mga global-class competency standard and assessment.Kritikal ang mga ito sa paghahanda ng ating mga mag-aaral sa pagkatutong walang hangganan.Sa pamamagitan ng mga standard at assessment, magagawa ng mga guro, mag-aaral, magulang at pamayanan na matukoy kung matutugunan ba nila ang itinakdang layunin o dili kaya naman ay mayroon ba silang pag-unlad:kung wala tayong mga standard at asesment, mahirap matiyak kung ang mga reporma o inobasyong inilunsad sa kurikulum, pagtuturo at pagkatuto ay nagbunga ng makabuluhang pagbabago at pag- unlad. Ang kurikulum ay nararapat lamang sigurong hugutin ayon sa pangangailangan ng isang partikular na pangkat ng mag-aaral upang maging makabuluhan sa daigdig na papasukin nila pagkatapos ng kanilang pag-aaral.Sa pagsasagawa nito, laging isaisip ang paglinang ng mga mag-aaral sa hinaharap.Dapat ang mga nilalaman ng bawat subject ay nakaangkla sa larangan o disiplina kung saan nagpapakadalubhasa

70 R.J. MENDOZA TOMO XX BLG. 2 ABRIL 2008 ang estudyante, bilang paghahanda para sa kanyang kinabukasan bilang isang doktor, nars, accountant, abogado, titser, negosyante o ano pa man na kanyang tatahakin upang makamtan ang kanyang pangarap.Kaya mas mainam kung sa unibersidad o kolehiyo pa lamang, ang mga estudyante ay inaasahang nakalilinang at nahahasa ang kanyang kakayahan ayon sa larangan o disiplinang kanyang susuungin upang maging ganap na kapaki-pakinabang sa mundong kanyang kinagagalawan mapalokal o mapaglobal.Ang kurikulum ay dapat na maging kasangkapan upang makalinang tayo ng mga estudyanteng may sapat na kakayahan at kaalaman na titingalain hindi lamang pambansa kundi pandaigdig.Kung global ang tinatahak natin, dapat bigyanpansin ang Filipino na kurikulum bilang pinakasusi sa pagpapanatili sa identidad o pagka-Filipino. Mahalaga rin ang papel ng wika sa mobilisasyon ng mga mamamayan tungo sa kaunlaran.Hindi lamang mabisa ang wika sa agarang mobilisasyon, nagagamit rin ito sa pagtugon sa mga isyung pangkaunlaran tulad ng populasyon, pagkasira ng kapaligiran, pagpopondo ng kaunlaran, pagnenegosyo, pagbabayad ng tamang buwis, pagpapataas ng produktibidad at marami pang iba. Ang wika ay magagamit upang

mapalawak ang kapasidad ng ekonomiya na makalikha ng yaman sa mga susunod na henerasyon.Sa harap ng globalisasyon, ang Filipino na kurikulum ang siyang sandigan sa pagkatuto at paglinang sa mga kasanayang pangangailangan sa pag-unlad at pagsulong ng bansa.Makikilala ang identidad na Filipino hindi lamang sa paggamit ng pambansang wika at sa mga katutubong wika, kundi sa galing natin sa ibang wika lalong-lalo na sa wikang English, na wika ng globalisasyon.Sa larangan ng pulitika, batas, ekonomiya, at kultura, napag- uugnay ang lahat ng mga mamamayang Filipino sa kanilang pakikilahok sa mga nabanggit na aspekto ng lipunan kung may sapat na kasanayan at kaalaman sa Filipino. Makikilala rin ang Filipinong sikolohiya, kultura at wika kung ito ay naipapakita, naisasagawa at naipagmamalaki ng bawat estudyanteng nakapag-aral ng sapat na kaalaman at kasanayan sa kani-kanilang mga subject na Filipino. Kaya dapat panatilihin at pagtuunan ng pansin ng pamahalaan at ng iba pang ahensya ang kahalagahan ng kurikulum na Filipino. Huwag hayaang ang Filipino/Kurikulum na Filipino ay mabuwag upang mabigyan-pansin ang English bilang wika ng globalisasyon. TALASANGGUNIAN Badayos, Paquito. Pagbukas na Pananalita. sa Pagharap sa Hamon ng Kasalukuyang Kurikulum ng DepEd at CHED: Implementasyon at Aplikasyon. NISMED Auditorium, University of the Philippines. Diliman, Quezon City, October 25-26, 2007. Bernardo, Allan & Mendoza, Rizalyn. Makabayan in the Philippine Basic Education Curriculum: Problems and Prospect for Reforming Student Learning in the Philippines. Reforming Learning. The Netherlands: Kluwer Academic Publisher, 2005. Chioco, Cristina. Presentor. Basic Education Curriculum Filipino. Pambansang Seminar- Workshop ng SANGFIL:Pagharap sa Hamon ng Kasalukuyang Kurikulum ng DepEd at CHED: Implementasyon at Aplikasyon. NISMED Auditorium, University of the Philippines. Diliman, Quezon City, October 25- 26, 2007. Constantino, Pamela.Presentor. Ang Filipino sa General Education Curriculum (GEC) ng Komisyon ng Lalong Mataas na Edukasyon. Pambansang Seminar-Workshop ng SANGFIL: Pagharap sa Hamon ng Kasalukuyang Kurikulum ng DepEd at CHED: Implementasyon at Aplikasyon. NISMED Auditorium, University of the Philippines. Diliman, Quezon City, October 25-26, 2007. Cruz, Isagani. Wika sa Edukasyon:Hanggang Salita Lamang. Seminar sa Filipinolohiya. Pamantasang De La Salle, 28 Abril 2004. Garcia, Fanny. Ang Walang Katapusang Balitaktakan hinggil sa Wikang Pambansa at sa Wikang Panturo. Field Notes. 2401: The

71 MALAY ANG KURIKULUM NA FILIPINO Official Newsletter of De La Salle University- Manila. Vol. 39, no. 10, October 8, 2007. Lacuna, J. Ang Basic Education Curriculum: Pang-elementarya. Pambansang Seminar- Workshop ng SANGFIL: Pagharap sa Hamon ng Kasalukuyang Kurikulum ng DepEd at CHED: Implementasyon at Aplikasyon. NISMED Auditorium, University of the Philippines. Diliman, Quezon City, October 25- 26, 2007. Mendoza, Rizalyn. Ang Bago at Makabago sa Pagbabago: Ang Nagpatuloy na Inobasyon at Hamon sa mga Isyu ng Pagtuturo at Pagkatuto ng/sa Filipino. Ang Curriculum Development na Filipino. University of San Carlos, Cebu City, Philippines, October 11-13 2007. . Makabayan Curriculum for Secondary Schools in the Philippines: The Development of Citizenship. Educational Research for Policy and Practice. Tullao, Tereso. Wikang Filipino Wika sa Globalisasyon. Seminar sa Filipinolohiya. Pamantasang De La Salle, 28 AbriL 2004. Zafra, Galileo. Ilang tala sa estado at direksyon ng intelektuwalisasyon ng wikang Filipino. Daluyan: Journal ng Wikang Filipino8:1-2, 2006.