Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Unang Markahan: Tula

Aralin 1: A. Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula

Bilang ng araw/sesyon: 8

B. Mga Panandang Ginagamit sa Pagpapahiwatig ng Kilos Antas 1 Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa tula bilang isa sa uri ng akdang Ang mag-aaral ay nakabibigkas ng tula na sariling likha pampanitikan sa tulong ng mga angkop na gramatika/ retorika A. Panitikan: 1. Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula 2. Uri ng Taludturan a. Tradisyonal b. Blangko-berso c. Malaya 3. Apat na Uri ng Tula a. Pandamdamin/Liriko (oda, elehiya, soneto, awit/himno) b. Tulang Pasalaysay (epiko, awit, korido, balada, pasyon) c. Tulang Dula (Moro-moro/Komedya, Tibag, Panuluyan, Sarsuwela) d. Tulang Patnigan (Karagatan, Duplo, Balagtasan, Batutian) 4. Mga Elemento ng Tula a. sukat b. tugma c. aliw-iw o indayog d. talinghaga 5. kariktan B.Gramatika/Retorika 1. Mga Pananda a. Pantukoy na ng b. Pang-ukol sa anyong sa; at c. ay bilang pananda ng ayos ng pangungusap 2. Mga Ponemang Suprasegmental a. diin b. tono,intonasyon c. hinto/antala 3. Mga Pangungusap na Walang Paksa a. Eksistensyal b. Pahanga c. Maiikling Sambitla d Pamanahon d. Pormulasyong Panlipunan

4. Pang-uring Pamilang a. patakaran b. panunuran Mga Kakailanganing Pag-unawa para sa Buong Markahan: Ang tula ay isang paraan ng panggagagad at pagpapahayag ng masidhing damdamin sa pamamagitan ng matatayog na kaisipan at larawang-diwa na nakapaloob sa mga saknong, at karaniwang may sukat at tugma. Napakalaking bahagi ng kulturang Pilipino ang masasalamin sa ating mga tula, at itoy inilalarawan sa kakaiba at masining na paraan na nakatutulong sa mga tao na maging mapanuri at mapahalagahan ang kagandahan ng ating mga akdang pampanitikan, kabilang ang tula. Ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng gramatika at retorika ay daan tungo sa pagkakaroon ng kakayahan sa epektibong komunikasyon, pasulat man o pasalita. Kakailanganing Pag-unawa para sa Aralin Sa pamamagitan ng mga unang anyo ng tula katulad ng bugtong at salawikain, lumaganap ang mga tula sa Pilipinas na kinalaunan ay naimpluwensiyahan ng mga dayuhan. Ipinapalagay na ang ating mga ninuno ay mayroon nang sariling panulaan bago pa dumating ang mga Espa ol tulad ng mga awiting bayan, salawikain, sawikain, bugtong, bulong at mga kasabihan dahil sa taglay na sukat at tugma ng mga ito. Ang kaalaman sa pagkakaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng wastong gramatika at retorika ay nakatutulong sa maayos na pakikipagpalitan ng opinyon at katuwrian, gayundin sa panghihikayat na pumanig sa iyong pangangatuwiran ang mga taong iyong hakarap o kausap. Nauunawaan ng mag-aaral ang: A. Panitikan 1. Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula at Kahulugan ng Tula B. Gramatika/Retorika 1. Mga Pananda a. Pantukoy na ng b. Pang-ukol sa anyong sa; at c. ay bilang pananda ng ayos ng pangungusap

Mahahalagang Tanong para sa Buong Markahan : Paano naiiba ang tula sa akdang nasa anyong tuluyan?

Bakit mahalagang pag-aaralan at unawain ang tula bilang isang anyo ng akdang pampanitikan.?

Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng gramatika at retorika?

Mahalagang Tanong para sa Aralin Paano lumaganap ang mga tula sa Pilipinas ?

Patunayan na ang ating mga ninuno ay mayroon nang sariling panulaan bago pa dumating ang mga Espa ol ? Bakit mahalagang magkaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng wastong gramatika at retorika ?

Ang mag-aaral ay: nakabubuo ng sariling hinuha sa maaaring ipakahulugan ng ilang tulang pambata nakapagbabahagi ng sariling opinyon kung masasalamin sa mga tula ang kultura at tradisyon ng bansang pinagmulan nito nakapag-uulat ng isinagawang pananaliksik kaugnay ng aralin nakapagsasagawa ng panayam sa ilang dakila at kilalang makata sa bansa kaugnay ng kaligirang pangkasaysayan ng panulaan sa Pilipinas nakapagbabahagi ng kani-kanilang naging karanasan at natutuhan mula sa isinagawang panayam

 Antas 2 Pagpapatibay sa Antas ng Pag-unawa; Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pamamagitan ng:

nakasusulat ng ulat ng isinagawang panayam (Impersonation of Poets) sa ilang dakila at kilalang makata sa Pilipinas

Inaasahang Pagganap: Pagsulat ng ulat ng isinagawang panayam (Impersonation of Poets) sa ilang kilala at dakilang makata sa Pilipinas

Panganga tuwiran na bago pa man dumating ang mga dayuhan sa ating bansa ay tumutula na ang ating mga ninuno. Mga kraytirya: naglalahad ng mga patunay; nagbibigay ng mga halimbawang tula noong katutubong panahon; naglalahad ng sariling kongklusyon. pagbuo at paglalahad ang sariling pananaw kung talagang mabisang paraan ang tula sa pagpapahayag ng damdamin at saloobin ng tao. Mga kraytirya: naglalahad ng pananaw ng ibat ibang tao; may batayan ang nabuong sariling pananaw;napaninindigan ang sariling pananaw. pagpapahayag ng sariling damdamin at damdamin ng iba sa unti-unting pagkawala ng interes ng kasalukuyang henerasyon sa pagtula. Mga kraytirya: tapat; may pag-unawa sa sariling damdamin at damdamin ng iba; paghahambing ng naiibang katangian ng tula sa panitikan na nasa anyong tuluyan sa masining na paraan. Mga kraytirya: makatotohanan; malikhain; masining; pagsasalaysay ng ilang pangyayari o sariling karanasan na may kaugnayan sa ilang pangyayaring binanggit sa aralin. Mga kraytirya: napapanahon; angkop sa paksa; makatotohanan. paglalahad ng mga pagbabagong naganap sa sariling paniniwala, saloobin, kaisipan, matapos ang aralin. Mga kraytirya: may batayan, makatotohanan; may kaugnayan sa paksa; tapat; makatotohanan

Sa Antas ng Pagganap: Pagtataya sa isinulat na ulat batay sa mga kraytira: A. Makatotohanan B. May kaugnayan sa paksa C. Taglay ang mga elemento/ bahagi ng pagsulat ng ulat D. Wasto ang pagkakagamit ng mga pananda sa pagpapahayag ng kilos E. Presentasyon

Antas 3 A. Tuklasin : Sa bahaging ito, lilinawin ng guro ang dating kaalaman/ karanasan ng mga mag-aaral tungkol sa ilang tulang pambata tulad ng Huwan! Huwan! na pasalin-dilang umabot sa kasalukuyang panahon. Ipaaalam sa kanila ang mga paksang tatalakayin (Ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula at mga Panandang Ginagamit sa Pagpapahiwatig ng Kilos), ang Inaasahang Produkto/ Pagganap (Pagsulat ng ulat ng isinagawang panayam (Impersonation of Poets) sa ilang kilala at dakilang makata sa Pilipinas) at ang mga kraytirya kung paano ito tatayain. Bibigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na bumuo na sa palagay nila ay Mahahalagang Tanong (EQ), at Kakailanganing Pag-unawa (EU) kaugnay ng aralin. Iminumungkahing tanggapin ng guro ang lahat ng sagot ng mga mag-aaral upang mataya kung gaano na ang alam nila sa araling ito. Itanong ng guro ang Mahalagang Tanong para sa panitikan: Paano lumaganap ang mga tula sa Pilipinas? Patunayan na ang ating mga ninuno ay mayroon nang sariling panulaan bago pa dumating ang mga Espa ol.Gayundin ang para sa gramatika/retorika : Bakit mahalagang magkaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng wastong gramatika at retorika ?

Ang mga mag-aaral ay : nakapaglalahad ng nabuong hinuha sa maaaring ipakahulugan ng tulang pambata. (Ipatula at ipaawit muna ang mga ito nang sabayan bago ang gawain) (Itoy mungkahi lamang. Maaaring palitan ng guro

HUWAN! HUWAN! Huwan! Huwan! Hulugan mo ako ng sundang. Aanhii mo ang sundang. Ipangkakayas ko ng kawayan. Aanhin mo ang kawayan? Ipantatayo ko ng bahay. Aanhin mo ang bahay? Paglalagyan ko ng palay. Aanhin mo ang palay? Ipantatawid buhay.

Itanong: 1. Ano ang mensaheng nakapaloob sa tula? Ipaliwanag. 2. Malinaw bang naiparating ang mensaheng nakapaloob sa tula? Patunayan. (Ipaliwanag ng guro na ang binasang tulang pambata ay isa sa mga uri ng tula na hanggang sa ngayon ay patuloy na naririnig na binibigkas at inaawit ng mga bata. Isulat sa manila paper o sa pamamagitan ng powerpoint presentation ang dalawang halimbawa ng tulang pambata. Bigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na suriin ang mga ito.)

nakapagpapaliwanag ng mensaheng nakapaloob sa dalawang tulang pambata (Itoy mga halimbawa lamang, maaaring palitan ng guro.) Akoy May Alaga at Sasara ang Bulaklak Akoy may alaga, asong mataba, buntot ay mahaba, makinis ang mukha. Mahal niya ako, mahal ko rin siya kaya kaming dalawa, palaging magkasama. Sasara ang bulaklak, bubuka ang bulaklak dadaan ang reyna, ang saya saya Boom tiyaya Boom tiyaya Boom yeye 2x

(Ipaliwanag ng guro na isa sa dalawang tula na ito Akoy May Alaga bagamat payak, ay nagtataglay ng mensahe tungkol sa pagmamahal ng tao sa mga hayop. Samantalang ang Sasara Ang Bulaklak ay nagtataglay ng mahalagang kaisipan at kakaibang kahulugan.) (Sasabihin na ng guro sa bahaging ito ang Inaasahang Produkto/Pagganap para sa aralin. Iminumungkahing paghandain na ang mga mag-aaral ng mga tanong sa gagawing panayam at kung sino ang magsisiganap na kilalang makata sa Pilipinas) nakapagmumungkahi ng mga kraytirya kung paano tatayain ang Inaasahang Produkto/ Pagganap. (Iminumungkahi na isulat sa manila paper at ipaskil sa dingding ng silid ang nabuong kraytirya.) (Itanong ng guro ang Mahahalagang Tanong (EQ) para sa araling ito: Paano lumaganap ang mga tula sa Pilipinas? Patunayan., Patunayan na ang ating mga ninuno ay mayroon ng sariling panulaan bago pa dumating ang mga Espa ol., at Bakit mahalagang magkaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng wastong gramatika at retorika ? (kolaboratibong gawain). Ipasulat sa manila paper ang mga hinuha upang maging gabay ng mga mag-aaral sa pagbuo ng Kakailanganing Pag-unawa sa pagpapatuloy ng talakayan.) nakapagbibigay ng mga salitang may kaugnayan sa tula bilang paghahanda sa bahaging Linangin

tula

B. Linangin: Sa bahaging ito ipababasa/ ipanonood/ iparirinig sa mga mag-aaral ang tulang Sa Aking Mga Kabata ni Dr. Jose Rizal. Pagkatapos ay tatalakayin ang Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula upang masuri/ mataya kung ang mga nabuong sagot/hinuha ng mga mag-aaral sa EQ sa bahaging Pagtuklas ay wasto/ katanggap-tanggap. Iminumungkahi na maging maingat ang guro sa di-pagtanggap sa mga maling Kakailanganing Pag-unawa. Sa bahaging ito, inaasahang naiwasto na (kung mayroon mang mali/ di-katanggap-tanggap) na Kakailanganing Pag-unawa na dapat matutuhan ang mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga makahulugan at mapanghamong gawain. Inaasahan ding lilinangin ang Anim na Aspekto ng Pag-unawa ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga mapanghamong tanong at gawain. Ang mga mag-aaral ay: (Iminumungkahing ibigay na ng guro sa bawat pangkat ang paksa bilang takdang aralin bago ang pagtalakay.) nakabibigkas ng tulang Sa Aking Mga Kabata ni Dr. Jose Rizal sa pamamagitan ng alinman sa Intonational Reading, Sabayang Pagbasa nang May Damdamin, Madamdaming Sabayang Pagbigkas at iba pa (Pahapyaw na talakayin sa mga mag-aaral ang kaligirang pangkasaysayan sa panahong isinulat ni Jose Rizal ang tulang ito) (Hatiin sa apat na pangkat ang klase. Pagkatapos, ipatala ang mahahalagang impormasyong nakalap mula sa mga nasaliksik ng mga mag-aaral sa bawat panahon na kanilang mabubunot mula sa palabunutang inihanda.) nakikibahagi sa pag-uulat ng nasaliksik na mga impormasyon kaugnay ng Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula sa Pilipinas (kolaboratibong gawain) gamit ang alinman sa Newscasting, Comics Strip, History Memory Bubbles, panonood sa Video Clip, Independent Film (Indie Film) at iba pa nakapaglalahad ng mahahalagang tala/pangyayari/impormasyon mula sa ginawang pag-uulat ng bawat pangkat sa tulong ng alinman sa Fact-Finding Strands, Concept Map, Iskit at iba pa. Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula sa Pilipinas

KATUTUBONG PANAHON

PANAHON NG ESPAOL _____________ _____________ _____________

PANAHON NG PROPAGANDA AT HIMAGSIKAN _____________ _____________ _____________

PANAHON NG AMERIKANO _____________ _____________ _____________

PANAHON NG HAPON

PANAHON NG BATASMILITAR

KASALUKUYAN

_____________ _____________ _____________

_____________ _____________ _____________

_____________ _____________ _____________

_____________ _____________ _____________

(Maaaring dagdagan ang mga kahon ng panahon kung kinakailangan at ang mga linya para sa pagtatala ng mahahalagang pangyayari.) Itanong/ Ipagawa: 1. Ihambing ang tema ng panulaan noong katutubong panahon sa kasalukuyan. 2. Sa iyong palagay, ano ang mga uri ng tula na lumabas noong katutubong panahon? Patunayan. 3. Sa anong panahon masasabing nagkaroon ng kamalayang panlipunan ang mga akda sa tula? Ipaliwanag. (Pagtuunan ng pansin ang tema sa mga naisulat na tula noon at sa kasalukuyan. Sabihin sa mga mag-aaral na kapansin-pansin sa tema ng mga tula noon

ang pagiging sentimental ng mga tula samantalang ang mga tula sa kasalukuyan ay kakikitaan naman ng pakikisangkot sa lipunan ng mga makata) nakapagbibigay ng sintesis mula sa mga impormasyon sa tulong ng alinman sa ANA (Alam ko, Nais kong malaman, Alam ko na), PIN (Positibo-Kawili-wili,Interesting-Negatibo) at iba pa. nakalalahok sa malayang talakayan sa tulong ng alinman sa Ugnayang-Tanong-Sagot (UTS), Paraphase As You Comprehend (PAC), Think Pair Share, at iba pa sa tulong ng sumusunod na tanong (Maaaring dagdagan ng guro ang mga tanong.) Mga Gabay na Tanong: Bakit nagbabago ang paksa ng tula sa bawat panahong pinagdaraanan nito? Sa iyong palagay, ano ang epekto ng kasaysayan sa paglikha ng tula ng makata? Ipaliwanag May alam ka bang mga salawikain? Ano-ano ang napansin mong ipinakikita nitong mga pagpapahalaga sa lipunan? Kung daragdagan ang mga makata sa kontemporaryong panahon, sino-sino ang iyong idaragdag? Bakit siya pinili ang iyong napili? Magsaliksik pa kaugnay nito. Sa iyong palagay, dapat bang ituro o tangkilikin ang mga tula, kahit na tayo ay nasa modernong panahon na? Pangatuwiranan. Kung babalikan ang tulang Sa Aking Mga Kabata ni Dr. Rizal, anong mahahalagang kaisipan ang inihahayag nito? Angkop pa ba ang kaisipang ito sa kasalukuyan? Pangatuwiranan. (Kahalagahan ng sariling wika ang inaasahang sagot ng mag-aaral sa tanong na ito.) 10. Paano pahahalagahan ang mga ganitong uri ng akdang pampanitikan? 11. Paano ka makatutulong upang patuloy na lumaganap at tangkilikin ng mga tao ang kultura nang pagtula at mga kauri nito? 12. May nalalaman ka bang samahan/ organisasyon sa kasalukuyan na nagtataguyod sa pagpapalaganap ng panulaan sa Pilipinas? Narinig mo na ba ang samahang LIRA? Kung hindi pa, magsaliksik pa kaugnay ng samahang ito 13. (Balikan ang Mahalagang Tanong (EQ) para sa araling ito.) Paano lumaganap ang mga tula sa Pilipinas? C. Palalimin: Sa bahaging ito pagtitibayin ang nabuong wastong Kakailanganing Pag-unawa ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga mapanghamong tanong/ gawain upang silay magnilay, muling balikan ang mga natutuhan na, muling mag-isip at baguhin ito kung kinakailangan. Dito isasagawa ang pananaliksik at pagsasanib ng angkop na gramatika/ retorika, sa tulong ng angkop na teksto (alinman sa pagsasalaysay, paglalarawan, paglalahad, pagpapaliwanag, pangangatuwiran at iba pa). Ihahanda ng guro ang mga mag-aaral upang mailapat ang kanilang natutuhan sa pagsasagawa ng Inaasahang Produkto/ Pagganap sa bahaging Paglalapat. Inaasahang tutugunan ng guro ang pagiging kakaiba ng bawat mag-aaral, ang kanilang kalakasan at kahinaan sa pamamagitan ng pagtuturong kailangan/ angkop sa kanila. Bigyan din ng pagkakataon ang mga mag-aaral na matasa nila ang kanilang natutuhan at kakayahan. Inaasahan ding ipagpapatuloy ang paglinang sa Anim na Aspekto ng Pag-unawa upang matiyak na ang mga mag-aaral ay nagkaroon nang malalim na pag-unawa sa aralin. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Ang mga mag-aaral ay: (Bago ipanood ang panayam kay Pangulong Benigno Noynoy Aquino tungkol sa pinag-uusapang panukalang batas sa kasalukuyan ang R.H. Bill, ibigay muna ng guro ang input sa araling pangwika: Mga Panandang Ginagamit sa Pagpapahiwatig ng Kilos) nakapanonood/nakababasa at nakapagsasagawa ng pagsusuri ng halimbawa ng panayam na may kaugnayan sa pinag-uusapang panukalang batas sa kasalukuyan ang Reproductive Health Bill (Itoy mungkahi lamang at maaaring palitan ng guro.) nakapaglalahad ng sariling opinyon mula sa napanood/nabasang panayam gamit ang araling pangwikang natutuhan (Mga Pananda na Nagpapahiwatig ng Kilos)

(Mula sa napanood na bahagi ng panayam, pasulatin ang mga mag-aaral ng kanilang opinyon gamit ang mga pananda sa pagpapahiwatig ng kilos tungkol sa mga naging sagot ni Pangulong Noynoy Aquino sa panayam.) nakabubuo ng mahalagang konsepto (EU) sa pamamagitan nang pagsasagot sa Mahalagang Tanong para sa gramatika sa aralin

Sa pamamagitan ng paggamit ng mga panandang nagpapahiwatig ng kilos, __________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________

D. Ilapat: Sa bahaging ito, aktuwal na isasagawa ng mga mag-aaral ang inaasahang produkto/ pagganap para sa aralin (Pagsasagawa ng panayam sa ilang kilala at dakilang makata sa Pilipinas) bilang patunay na naunawaan nila ang aralin. Muli, balikan ang mga kratirya sa pagtataya ng nasabing gawain. Ipadama/ Ipakita sa mga mag-aaral ang kahalagahan at kaugnayan ng Inaasahang Produkto/ Pagganap sa kanilang sarili at sa pagpapayaman ng kulturang ilipino. Ang mga mag-aaral ay: (kolaboratibong gawain) (Iminumungkahing pabuuin na ang mga mag-aaral ng mga tanong na gagamitin sa inaasahang produkto/pagganap (Panayam sa ilang kilala at dakilang makata) bago ang araw ng pagganap.) nakabubuo ng mga angkop na tanong sa isasagawang panayam (Bigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na itanghal ang pakikipanayam sa ilang kilala at dakilang makata.) nakapagpapaliwanag sa mga kraytirya sa pagtataya sa Inaasahang Produkto/Pagganap sa patnubay ng guro nakasusulat ng ulat ng isinagawang panayam (Impersonation of Poets) sa ilang dakila at kilalang makata sa Pilipinas nakapagbibigay ng feedback ang bawat pangkat tungkol sa isinagawang produkto/pagganap at nakapagmamarka ang bawat lider ng pangkat batay sa mga kraytiryang inilahad sa klase. (Maaaring gawing palabunutan kung sinong pangkat ang mauunang magsagawa ng Inaasahang Produkto/Pagganap. Ang lider ng susunod na pangkat ang magmamarka sa isinagawa ng naunang pangkat. Iminumungkahing itanong muli ang Mahahalagang Tanong (EQ) para sa aralin upang matiyak na tama ang mga Kinakailangang Pag-unawa (E.U) ng mga mag-aaral. Mga Kakailanganing Kagamitan Sipi ng tula: Sa Aking Mga Kabata ni Dr. Rizal, Mga Tulang Pambata: Akoy May Alaga at Bubuka ang Bulaklak Mga babasahin tungkol sa: Kaligirang Pangkasaysayan, at Kahulugan ng Panulaan sa Pilipinas, Mga Panandang Ginagamit sa Pagpapahiwatig ng Kilos Mga kraytirya sa pagtataya ng isasagawang panayam Internet,. http://www.youtube.com/watch?v=IBg5u2e0JbY&NR=1 ABS CBN Bayani Sa Aking Mga Kabata