Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Ikatlong Markahan: Dula

Aralin 5: A. Mga Bahagi ng Dulang Pantanghalan B. Aspekto ng Pandiwa Antas 1

Bilang ng araw/sesyon: 10

Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa dulang pangtanghalan gamit ang mga angkop na gramatika/ retorika A. Panitikan: 1. Kaligirang Pangkasaysayan, Kahulugan at Katangian ng Dulang Pantanghalan 2. Mga Uri ng Dulang Pantanghalan a. Senakulo b. Tibag c. Panuluyan d. Moro-moro o Komedya e. Sarsuwela 3. Mga Uri ng Dula Ayon sa Anyo a. Trahedya b. Melodrama c. Parsa d. Komedya e. Saynete 4. Mga Elemento ng Dulang Pantanghalan a. Tauhan b. Tagpuan c. Banghay d. Diyalogo e. Epektong Pantunog,at iba pa 5. Mga Bahagi ng Dulang Pantanghalan a. Yugto (act) b. Tanghal-Eksena (scene) c. Tagpo (frame) B.Gramatika/ Retorika 1. Katagang Pang-abay o Ingklitik 2. Mga Pangatnig 3. Pagpapahayag ng Ibat Ibang Damdamin o Layunin Gamit ang Tono o Intonasyon 4. Mga Uri ng Panghalip a. Panao b. Pamatlig c. Pasaklaw d. Pananong

Pamantayan sa Pagganap Ang mag-aaral ay akikibahagi sa pagtatanghal ng dula mula sa orihinal na iskrip na naglalarawan ng ilang pangyayari sa buhay ng isang tao/mga tao sa kasulukuyan

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

5. Aspekto ng Pandiwa a. Perpektibo b. Perpektibong Katatapos c. Imperpektibo d. Kontemplatibo Mga Kakailanganing Pag-unawa para sa Buong Markahan: Isang sining ang dula. Magiging malikhain at mapanuri ang isang tao kung mabibigyan siya ng pagkakataong makibahagi sa pagtatanghal nito, anoman ang maging papel niya, dahil bawat elemento nito ay dapat mabuo nang may kasiningan upang maging buhay na buhay at makatotohanan ang paksang inilalarawan na karaniway batay sa mga karanasan at pangyayari sa buhay ng mga tao. Naiiba ang dulang pantanghalan sa mga dulang panradyo, pampelikula, at telebisyon sapagkat binubuo ito ng mga yugto na itinatanghal sa entablado at aktuwal na napapanood ng mga tao. Binubuo ng mga pangungusap ang bawat diyalogo sa isang dula na ipinahahayag ng mga tauhan, at sa bawat pangungusap ay dapat isaalang-alang ang wastong gamit ng mga salita, intonasyon at hinto at gamit ng mga bantas upang maipahayag ang mga ito nang may damdamin at maunawaan ng mga manonood. Mga Kakailanganing Pag-unawa para sa Aralin: Ang dulang pantanghalan ay itinatanghal sa entablado na kung magkaroon ng pagkakamali sa mga bahagi at elemento nito ay tuloy-tuloy pa rin ang pagtatanghal at hindi na ito maiwawasto. Sa pakikipagtalastasan, mahalagang alam natin ang panahon kung kailan nangyari ang aksyon o galaw, pangyayari o proseso at karanasan upang makatugon tayo ng wasto at batay sa hinihingi ng sitwasyon. Nauunawaan ng mag-aaral ang: A. Panitikan 1. Mga Bahagi ng Dulang Pantanghalan a. Yugto (act) b. Tanghal-Eksena (scene) c. Tagpo (frame) B. Gramatika/Retorika 1. Aspekto ng Pandiwa a. Perpektibo b. Perpektibong Katatapos c. Imperpektibo d. Kontemplatibo

Mahahalagang Tanong para sa Buong Markahan: Paano nakatutulong ang dulang pantanghalan sa pagiging malikhain, mapanuri at pagkakaroon ng kamalayang panlipunan ng tao?

Paano naiiba ang dulang pantanghalan sa mga dulang panradyo, pampelikula at pantelebisyon? Paano nakatutulong ang pagkakaroon ng kaalaman at kakayahan sa paggamit ng angkop na gramatika at retorika sa pag-aaral ng dulang pantanghalan?

Mga Mahahalagang Tanong para sa Aralin: Paano naiiba ang dulang pantanghalan sa mga kauri nito tulad ng dulang pampelikula, pantelebisyon at panradyo? Bakit kailangan ang paggamit ng mga aspekto ng pandiwa sa pakikipagtalastasan, pasulat man o pasalita? Ang mag-aaral ay: nakapanonood ng isang bahagi ng dulang pantanghalan sa Youtube Paglilitis Kay Mang Serapio nakikibahagi sa pag-uulat ng nasaliksik na mga impormasyon kaugnay ng Mga Mga Bahagi ng Dulang Pantanghalan (pangkatang gawain) gamit ang alinman sa History Data Bank, Video Clip, Memory Bubbles at iba pa nakapaglalahad ng mahahalagang tala/pangyayari/impormasyon mula sa isinagawang pag-uulat ng bawat pangkat sa tulong ng alinman sa Fact-Finding Strands. Listing, Concept Map, Skit , at iba pa.) nakabubuo ng isang konsepto batay sa mga salita/mga salita sa loob ng kahon nagagamit sa pangungusap ang sumusunod na salita sa dula: nakapagbabasa/nakapanonood ng isang bahagi mula sa dulang Paglilitis Kay Mang Serapio ni Paul Dumol nakapagbibigay ng feedback sa isinagawa ng bawat pangkat (Symposium

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Inaasahang Produkto/ Pagganap: Pagsulat ng iskrip ng dulang pantanghalan na naglalarawan ng ilang pangyayari sa buhay ng isang tao/mga tao sa kasulukuyan

o Open Forum) nakabubuo ng konsepto batay sa mga simbolo/larawan kaugnay ng paksang aralin. nakapanood ng isang patalastas sa telebisyon at nakasusulat ng bagong iskrip mula rito. (Maaaring ipapanood ang mga patalastas na nagsasaad ng ibat ibang aspekto ng pandiwa halimbawa; patalastas ng pagsisipilyo, paglalaba, paliligo, paghuhugas at iba pa) natutukoy ang mga salitang nagsasaad ng kilos sa napanood na mga patalastas nakapagbabasa ng lathalain, sanaysay at artikulo kaugnay ng wikang tatalakayin (Aspekto ng Pandiwa) nakatutukoy ang mga salitang nagsasaad ng kilos na nabasa mula sa lathalain, sanaysay at artikulo at nasasagutan ang hinihingi ng talahanayan. nakapagsasalaysay ng buod ng dulang itatanghal naitatanghal ang dula batay sa iskrip na naisulat. Sa Antas ng Pagganap: Pagtataya sa isinulat na iskrip batay sa mga kraytirya: A. Orihinal

Antas 2 Pagpapatibay sa Antas ng Pag-unawa; Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pamamagitan ng: pagpaliwanag ng kahalagahan nang pagsulat ng iskrip bago ang pagtatanghal. Mga kraytirya: kaangkupan ng mga ideya; naglalahad ng mga patunay; naglalahad ng sariling kongklusyon. paglalahad ng pananaw ng iba at ng sarili tungkol sa pagiging makatotohanan/ di-makatotohanan ng ilang tagpo sa alinmang dulang pantanghalan. Mga kraytirya: naglalahad ng pananaw ng ibat ibang tao; may batayan ang nabuong sariling pananaw; napaninindigan ang sariling pananaw. pagbabahagi kung paano inunawa ang naging damdamin ng isang kakilala sa kasalukuyan na may pagkakatulad sa naging damdamin ng ilang tauhan sa alinmang napanood/nabasang dulang pantanghalan. Mga kraytirya: makatototohanan; naglalarawan ng ibat ibang damdamin; naglalahad ng pag-unawa sa damdamin ng iba. pagbabago at pagtatanghal ng ginawang pagbabago sa ilang tagpo ng alinmang dulang pantanghalan kung iuugnay sa kasalukuyan. Mga kraytirya: makatotohanan; napapanahon; orihinal; masining. pagsasalaysay ng ilang pangfyayari sa kasalukuyan na may kaugnayan sa ilang tagpo sa alinmang dulang pantanghalan. Mga kraytirya: makatotohanan; napapanahon; kaangkupan. pagbabahagi ng ilang karanasan o natutuhan na may kaugnayan sa ilang tagpo sa alinmang dulang pantanghalan. Mga kraytirya: tapat; makatotohanan; napapanahon.

B. Napapanahon C. May kaugnayan sa paksa D. Taglay ang mga bahagi ng iskrip ng dulang pantanghalan D. Angkop ang pagkakagamit ng aspekto ng pandiwa

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Antas 3 A. Tuklasin : Sa bahaging ito, lilinawin ng guro ang dating kaalaman/karanasan ng mag-aaral tungkol sa mga paksang tatalakayin (Mga Bahagi ng Dulang Pantanghalan at Mga Aspekto ng Pandiwa), ang InaasahangProdukto/ Pagganap ( pagsulat ng iskrip ng itatanghal na dula), at ang mga kraytirya kung paano ito tatayain. Bibigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na bumuo ng kanilang hinuha Mahahalagang Tanong (EQ) kaugnay ng aralin. Iminumungkahing tanggapin ng guro ang lahat ng hinuha/sagot ng mga mag-aaral upang mataya kung gaano na ang alam nila sa araling ito. Itanong ng guro ang Mahaha lagang Tanong para sa aralin:Paano naiiba ang dulang pantanghalan sa mga kauri nito tulad ng dulang pampelikula, pantelebisyon at panradyo?, at Paano nakatutulong ang pagkakaroon ng kaalaman at kakayahan sa paggamit ng angkop na gramatika at retorika sa pag-aaral ng dulang pantanghalan?

Ang mga mag-aaral ay : nakapanonood at nakapagsasagawa ng pagsusuri sa mga bahagi nito at sa ilang bahagi ng dulang pantanghalan sa Youtube Paglilitis Kay Mang Serapio (Ito ay mungkahi lamang, maaaring palitan kung nanaisin. Kung walang access sa internet, maaaring gamitin ang mga video clip na may kaugnayan sa dula o magpabasa ng isang tagpo mula sa isang dula) nakabubuo ng hinuha sa Mahahalagang Tanong (EQ) kaugnay ng aralin (Ipasulat sa kapat na bahagi ng papel ang hinuha ng mga mag-aaral.) nakapagmumungkahi ng mga kraytirya sa pagtataya ng inaasahang produkto/pagganap (Ipasulat ito sa manila paper at ipaskil sa isang bahagi ng silid-aralan. Muling balikan sa bahaging Ilapat. nakabubuo ng isang konsepto batay sa mga salita/mga salita sa loob ng kahon Ang pagsulat ng iskrip dulang pantanghalan ang mga bahagi ay nahahati sa yugto, matiyak na magiging matagumpay

tanghal-eksena at tagpo ay dapat isaalang-alang

ang gagawing pagtatanghal. nakapag-uugnay ng iba pang salita mula sa salitang paglilitis bilang paghahanda sa bahaging Linangin

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

B. Linangin: Sa bahaging ito ipababasa ang isang bahagi sa dulang Paglilitis Kay Mang Serapio ni Paul Dumol bilang paghahanda sa pagtalakay sa mga bahagi ng dulang pantanghalan. Kinakailangang masuri/mataya kung ang mga nabuong hinuha ng mga mag-aaral sa bahaging Pagtuklas ay tama/katanggap-tanggap. Iminumungkahi na maging maingat ang guro sa di-pagtanggap sa mga maling Kakailanganing Pag-unawa ng mga mag-aaral. Sa bahaging ito, inaasahang naitama na (kung mayroon mang mali/di-katanggap-tanggap) na Kakailanganing Pag-unawa na dapat matutuhan ang mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga makahulugan at mapanghamong gawain. Inaasahan ding sisimulan nang linangin ang anim na aspekto ng pag-unawa ng mga mag-aaral. Ang mga mag-aaral ay: (Iminumungkahing ibigay na ng guro sa bawat pangkat ang gawaing ito bilang takdang aralin bago ang pagtalakay.) nagagamit sa pangungusap ang sumusunod na salita sa mula sa dula

peligroso

pumapailanglang

nawawasiwas

nakapagbabasa ng ilang bahagi mula sa dulang Paglilitis Kay Mang Serapio ni Paul Dumol natatalakay ang nilalaman ng dula sa pamamagitan ng UTS (Ugnayang Tanong Sagot) Mga gabay na tanong: Bakit nilitis ng hukuman ng pederasyon si Mang Serapio? Ipaliwanag ang mga klasipikasyon ng mga pulubi. Mahirap nga kayang kumalas sa pederasyong kinaaaniban ni Mang Serapio? Bakit? Nagaganap kaya sa kasalukuyan ang mga panggigipit sa mga pulubi tulad ng ipinahihiwatig sa dula? May magagawa kaya ang lipunan at pamahalaan upang matulungan ang mga pulubi nang hindi na mamamalimos sa daan? Paano?

nakapagbabahagi ng mga kaalaman tungkol sa sumusunod na gawain: (Hatiin sa apat na pangkat ang klase, ipasaliksik na ang gawaing ito bago pa ang talakayan) Pangkat 1: Bigyan ng reaksiyon ang tema ng akda at ang kakintalang inihatid ng awtor sa mga mambabasa Pangkat 2: Isadula ang mga piling bahagi ng akda na nagdudulot ng katatawanan o kayay kalungkutan Pangkat 3: Sumulat ng sariling saloobin tungkol sa mga bata at matatandang pulubi na nagkalat sa mga palengke, plasa, simbahan at lansangan Pangkat 4: Magsaliksik sa mga hakbang na ginagawa ng mga ahensiya ng pamahalaan sa pagsugpo sa pamamalimos ng mga pulubi sa lansangan nakapagbibigay ng feedback sa isinagawa ng bawat pangkat (Symposium o Open Forum)

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

nakabubuo ng konsepto batay sa mga simbolo/larawan kaugnay ng paksang aralin

nakikibahagi sa pag-uulat ng nasaliksik na mga impormasyon kaugnay ng Mga Mga Bahagi ng Dulang Pantanghalan (pangkatang gawain) gamit ang alinman sa History Data Bank, Video Clip, Memory Bubbles at iba pa. nakapaglalahad ng mahahalagang tala/ pangyayari/ impormasyon mula sa isinagawang pag-uulat ng bawat pangkat sa tulong ng alinman sa Fact-Finding Strands, Listing, Concept Map, Skit , at iba pa. (Magbigay ng feedback sa isinagawang pag-uulat ng bawat pangkat.)] C. Palalimin: Sa bahaging ito pagtitibayin ang nabuong wastong Kakailanganing Pag-unawa ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga mapanghamong tanong/gawain upang silay magnilay, muling balikan ang mga natutuhan na, muling mag-isip at baguhin ito kung kinakailangan. Dito isasagawa ang pananaliksik at pagsasanib ng angkop na gramatika/retorika, sa tulong ng angkop na teksto (alinman sa pagsasalaysay, paglalarawan, paglalahad, pagpapaliwanag, pangangatuwiran, at iba pa). Ihahanda ng guro ang mga mag-aaral upang mailapat ang kanilang natutuhan sa pagsasagawa ng Inaasahang Produkto/Pagganap sa bahaging Paglalapat. Inaasahang tutugunan ng guro ang pagiging kakaiba ng mga mag-aaral, ang kanilang kalakasan at kahinaan sa pamamagitan ng pagtuturong kailangan/angkop sa kanila. Bigyan din ng pagkakataon ang mga mag-aaral na matasa nila ang kanilang natutuhan at kakayahan. Ang mga mag-aaral ay: nakapanood ng isang patalastas sa telebisyon at nakasusulat ng bagong iskrip mula rito. (Maaaring ipapanood ang mga patalastas na nagsasaad ng ibat ibang aspekto ng pandiwa halimbawa; patalastas ng pagsisipilyo, paglalaba, paliligo, paghuhugas at iba pa) ( Ito ay mungkahi lamang. Maaaring palitan ang gawain na kahawig pa rin sa nais na palabasin sa Teaching Guide na ito. Kung walang materyales na video, magbigay ng mga sitwasyon sa mga piling mag-aaral at ipasadula ito upang makasunod sa susunod na mga gawain) natutukoy ang mga salitang nagsasaad ng kilos sa napanood na mga patalastas (Ipasulat sa pisara ang mga salitang nagsasaad ng kilos na natukoy ng mga mag-aaral sa nabasang tula. Muling balikan ang mga salitang ito matapos maibigay ang input para sa araling pangwika. (Ibigay na ng guro ang input para sa araling pangwika sa bahaging ito: Aspekto ng Pandiwa) nakapagbabasa ng isang tula: Manggagawa Akong Walang-wala ni Makata Lacaden-Cruz (Hatiin sa apat na pangkat ang klase at ipahanay ayon sa hinihingi ng tsart ang mga salita)

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Mga Salitang Nagsasaad ng Kilos o Galaw 1 2 3 4 5

Salitang-ugat

Pangnagdaan

Pangkasalukuyan

Panghinaharap

nakapagbibigay ng feedback ang bawat isa/pangkat mula sa mga salitang nabuo mula sa tsart nakasasagot sa maikling pagsasanay pangwika na inihanda ng guro (Maghanda ng lima hanggang pitong aytem na pagsasanay pangwika upang mataya kung natutuhan ng mga mag-aaral ang aralin D. Ilapat: Sa bahaging ito, aktuwal na isasagawa ng mga mag-aaral ang Inaasahang Produkto/Pagganap para sa aralin ( pagsulat ng iskrip ng itatanghal na dula ) bilang patunay na naunawaan nila ang aralin. Muli, balikan ang mga kraytirya sa pagtataya ng nasabing gawain. Ipadama/ Ipakita sa mag-aaral ang kahalagahan at kaugnayan ng Inaasahang Produkto/ Pagganap sa kanilang sarili at sa pagpapalaganap ng kulturang Pilipino.

Ang mga mag-aaral ay: (kolaboratibong gawain) nakapagsasalaysay ng buod ng dulang itatanghal (Ipabasa muna sa harap ang buod ng dulang itatanghal ng bawat pangkat bago ito itanghal sa klase.) nababalikan ang mga kraytirya sa pagtataya sa isasagawang produkto ng pagganap (Ipabasa ang lahat ng kraytirya sa harap ng klase.) naitatanghal ang iskrip na naisulat. (Pangkatang Pagtatanghal) nakapagbibigay ng feedback ang bawat pangkat hinggil sa isinagawang produkto ng pagganap at nakapagmamarka ang bawat lider ng pangkat batay sa kraytiryang inilahad sa klase. (Maaaring gawing palabunutan kung sinong pangkat ang mauunang magsagawa ng inaasahang produkto ng pagganap. Ang lider ng susunod na pangkat ang magmamarka sa isinagawa ng naunang pangkat.) (Itanong muli ang mahahalagang tanong para sa kabuuan ng markahan upang mataya kung talagang naunawaan ng mga mag-aaral ang aralin sa Dulang Pantanghalan) Mga Kakailanganing Kagamitan Sipi ng dulang Paglilitis Kay Mang Serapio ni Paul Dumol Larawan ng mga tauhan sa dulang aglilitis Kay Mang Serapio, hukuman at iba pang biswal na kagamitan Mga kraytirya sa pagtataya ng produkto ng pagganap Internet, mga babasahin, aklat, pahayagan at iba pa. Kalakip na babasahin: Manggagawa Akong Walang-wala ni Makata Lacaden- Cruz