Table of Contents

Ano ang SP?.........................................................................................................................................3 Kinakailangan ba ang SP?....................................................................................................................3 Bakit at Kailan Umusbong ang SP?.....................................................................................................3 Simula ng SP........................................................................................................................................4 Apat na Tradisyon ng Kaisipang Sikolohikal sa Pilipinas....................................................................4 Kahulugan ng Sikolohiyang Pilipino ...................................................................................................5 Emphasis ng SP....................................................................................................................................5 Kalikasan ng SP....................................................................................................................................6 Kanluraning tingin sa Pilipino..............................................................................................................7 Ang proseso ng Pagsasakatutubo ........................................................................................................8 Pag-aantas ng mga Konsepto sa SP....................................................................................................11 Introduksyon sa Ilang Katutubong Konsepto.....................................................................................12 Notes...................................................................................................................................................14 Six Phases of Cultural Domination....................................................................................................14 The Great Cultural Divide..................................................................................................................20 The Moral Recovery Program............................................................................................................21 Ang Ating Pagkakakilala sa Ating Sarili.......................................................................................21 Is There A Filipino Psychology?........................................................................................................25 Three Imprudences of a Scholar (Jose A. Samson).......................................................................27 Threefold Division of Individual and Social Traits (Jose A. Samson)..........................................28 Common Incidence of Traits in the Tagalog Region.....................................................................28 A Comment on Supposed Filipino Traits.......................................................................................29 Batayan ng SP sa Kultura at Kasaysayan...........................................................................................29 Batayan sa Kinagisnang Sikolohiya..............................................................................................29 Batayan sa Tao at sa Kanyang Diwa..............................................................................................30 Batayan sa Panahon ng Pagbabagong-Isip....................................................................................30 Batayan sa Panahon ng Pagpapahalaga sa Kilos at Kakayahan ng Tao........................................31 Batayan sa Panahon ng Pagpapahalaga sa Suliranin ng Lipunan..................................................31 Batayan sa Wika, Kultura at Pananaw ng Pilipino........................................................................31 Kailangan ba ng Sikolohiyang Pilipino ng Sarili nitong Kasaysayan?..............................................32 Limits of Western Social Research.....................................................................................................32 Drawing up the Research Plan.......................................................................................................32 Recruiting and Training Interviewers............................................................................................33 Fielding the Interviewers...............................................................................................................33 Sampling........................................................................................................................................33 Getting Reliable Information.........................................................................................................34 Establishing Concepts and Definitions..........................................................................................34 Measurement Techniques...............................................................................................................35 Using Attitude Scales.....................................................................................................................35 Writing up the Researcher Report..................................................................................................36 Limits of Applicability of Western Concepts, Values, and Methods..................................................37 Culture...........................................................................................................................................37 Politics...........................................................................................................................................37 Economics......................................................................................................................................37 Sociology.......................................................................................................................................38 Towards Cross-Cultural Knowledge Through Cross-Indigenous Methods and Concepts.................39 Rewriting the History of Psychology.............................................................................................40 On the Unstated Bias of the Dependency and Uni-national Dominance View in Psychology. .40 Indigenization from Within as Basic to the Cross-Indigenous Method.........................................41 The Case for an Indigenous Psychology............................................................................................44

Intrinsic Bias in Psychology..........................................................................................................44 Internal vs External Validity..........................................................................................................44 Pag-aantas ng mga Konsepto sa SP....................................................................................................48 Filipinization of Personality Theory...................................................................................................50 Pagkatao vs Personality.................................................................................................................50 In Search of Core Meanings: The Role of Language....................................................................50 Core Filipino Values (KAPWA)................................................................................................51 Surface values...........................................................................................................................51 accommodative vs confrontative Surface Values............................................................51 Pakikiramdam: The Pivotal Aspect of Kapwa..........................................................................52 The Centrality of Pakikiramdam in Behavioral and Interpersonal Domains.................................53 The Internality-Externality Dimension..........................................................................................53 Pakikiramdam...........................................................................................................................53 The Accommodative Filipino........................................................................................................54 Hiya...........................................................................................................................................54 Utang na Loob...........................................................................................................................54 Pakikisama................................................................................................................................54 The Confrontative Filipino............................................................................................................55 Bahala na........................................................................................................................................55 Lakas ng Loob...........................................................................................................................55 Pakikibaka.................................................................................................................................55 Pagkatao at Kamalayan......................................................................................................................55 Kaluluwa Diwa...........................................................................................................................56 Mga Kahulugan ng Diwa...............................................................................................................56 Ulirat (sanity[?])............................................................................................................................57 Kapwa Bilang Batayang Konsepto ng Pagkataong Pilipino..............................................................58 Bahala Na at Hiya..........................................................................................................................59 Utang na Loob at Sama/Lakas ng Loob.........................................................................................59 Pakikisama at Pakikibaka..............................................................................................................60 Associated Societal Values............................................................................................................60 Linking Socio-Personal Value.......................................................................................................61 Kapwa and the Struggle for Justice, Freedom and Dignity (Enriquez)..............................................61 Pamamaraan ng Pakikipagkapwa..................................................................................................61 The Shared Inner Self [concept] (SIS) Kapwa [value]...............................................................62 Loob as a Psycho-Moral Reality........................................................................................................63 Sarili: Man as SELF.......................................................................................................................63 Two Dimensions of Sarili (self).....................................................................................................65 Sarili...............................................................................................................................................65 Tungo sa Maka-Pilipinong Paraan ng Pananaliksik...........................................................................66 Mga Mungkahi para sa maka-Pilipinong Pananaliksik.................................................................67 Iskala ng Mananaliksik at Kalahok................................................................................................68 Iskala ng Pagtutunguhan ng Mananaliksik at Kalahok/Antas ng Pakikipag-ugnayan..................68 Pakapa-kapa: Paglilinaw ng Isang Konsepto sa Nayon (Carmen E. Santiago)..................................70 Paraan ng Pagkuha ng Datos.........................................................................................................70 Pakapa-kapa as an approach in Philippine Psychology......................................................................71 Problem of Reliability and Validity...............................................................................................72 Ang Pagtatanong-tanong: Dahilan at Katangian................................................................................73 Layunin..........................................................................................................................................73 Mga Katangian ng Nagtatanong-tanong........................................................................................74 Pook...............................................................................................................................................76 Pagkakataon...................................................................................................................................76 Panahon..........................................................................................................................................76

Mga taong pagtatanungan..............................................................................................................77 Pamamaraan...................................................................................................................................77 Pagmamasid Bilang Katutubong Pamamaraan ng Pananaliksik sa Sikolohiya.................................78 Pakikisama as a Method: A Study of Subculture................................................................................80 Pangpamamaraang Kaangkinan ng Pakikipagkuwentuhan................................................................81 Ang mga Adhikain at Simulain ng Pakikipagkuwentuhan............................................................81 Mga kuwento ng pakikipagkuwentuhan...................................................................................81 Pakikipagkuwentuhan: Paano kaya di pag-aaralan ang pakikiapid?..................................................81 Ang Paghahagilap ng Salalayan sa Kultura at sa Karanasan ng Kuwentuhan..............................82 Ang Pag-aaral sa Pamamaraang Pakikipagkuwentuhan................................................................82 Ang Kuwentuhan, likas sa umpukan.........................................................................................82 Ang gaan at ginhawa sa kuwentuhan........................................................................................83 Ang proseso ng kuwentuhan: pagdaloy, pag-uusap, at palitan.................................................83 Ang pagbibigayan sa kuwentuhan............................................................................................84 Pagbubukas-loob at pag-uugnay ng kalooban sa kuwentuhan..................................................84 Ang kalikasan ng kuwentuhan: pagbubukas at pagsasara.........................................................84 Mula pagkuksang-loob hanggang sa pakikiisang-loob sa kapwa.............................................84 Ang pagbubuo ng kuwentuhan: mula pakapa-kapa hanggang pagsasanga ng paksa...............85 Ilan pang Katibayan at Katunayan mula sa Karanasan at Kultura................................................86 Ang Ginabayang Talakayan: katutubong pamamaraan ng sama-samang pananaliksik.....................87 Pormat ng istruktura ng ginabayang talakayan..............................................................................88 ang gabay sa talakayan..................................................................................................................89 Ang proseso ng ginabayang talakayan...........................................................................................89 Pagsulong ng Talakayan............................................................................................................91 Antas ng Pagsusuri at Interpretasyon.............................................................................................91 antas ng pagmumungkahi ng mga hakbang sa pagkilos................................................................92

Ano ang SP?

sikolohiyang

bunga ng KARANASAN, KAISIPAN at inuunawa mula sa ORYENTASYONG

PILIPINO
Pagbibigay

ng sistema sa mga kinagisnang kaugalian at paraan ng pag-iisip ng mga Pilipino upang magamit sa siyentipikong paraan ng pananaliksik sa Sikolohiya

Kinakailangan ba ang SP?

bakit kinailangan ang pagsusulong ng sikolohiyang pilipino? dahil maaaring magkaroon ng bahid ng pagtataka tungkol sa mga resulta ng mga pagaaral sa disiplina ng sikolohiya lalo na. pananaw lamang ng mga dayuhan ang sikolohiya sakit ng mayaman ang mga katulad ng depression dahil ito ang katumbas ng mga pag-aaral na isinasagawa rin ng ibang mga bansa sa kanilang pag-aaral tungkol sa sikolohiya. kailangang masubukan at mapabuti ang mga metodong ginagamit sa disiplina ng sp upang makalagom ng mga pag-aaral na ununawa mula sa katutubong pananaw.

Bakit at Kailan Umusbong ang SP?

socio-politcal at historikal konteksto pag-usbong ng national awareness tungkol sa enculturation ng mga pilipino

paghahanap ng sariling identidad ng mga pilipino matapos ang mahabang panahon ng pagkakasakop 1960's - 70's: simula ng lantarang pagpapahayag ng aktibismo, anti-western thinking (apo: american junk; up demonstrations) pagkatapos: paglaban sa diktadurya ni marcos; pagpapaalis ng us bases, pagpapatalsik kay erap filipinos are forming their identity as a people; exerting their rights, voicing out their thoughts...

sa sikolohiya 1. nomothetic view = universality: theories; experimental vs idiographic view = focus on case studies; phenomenology emergence of a humanistic approach to psychology a growing realization among scientists that personal biases play a significant role in research acceptance of a western-dominated scientific discipline ang pagiging LAGANAP ng KAISIPANG MAKA-KANLURAN sa SIKOLOHIYA ay

nagdudulot ng perspektibong base lamang sa KANLURANG KAALAMAN

nagmumula ito sa ASSUMPTION ng mga SIYENTIPIKO na ang kanilang metodo at

mga pag-aaral ay OBHEKTIBO at hindi nababahiran ng anumang PAGKILING, kaya inaakalang akma ang kanilang mga natutuklasan sa lahat ng mga tao kadalasang maka-Kanluran ang pagtingin ng mga Pilipino sa ibang tao, at maging sa kanyang sarili 2. ang sikolohiya ay HINDI LAMANG ang KILOS o GALAW ng isang ORGANISMO ang
NASASAKLAWAN; kasama ang ulirat, kamalayan, kalooban, kaluluwa, atbp. - mahalaga

na pag-aralan ang anumang aspeto ng buhay ng tao na may kaugnayan sa kanyang pagkatao, kultura, wika, atbp. 3. Ang MABABANG PAGTINGIN sa mga SIKOLOHISTANG PILIPINO at PAGPUPUNYAGI sa SIKOLOHIYANG

KANLURAN

mas ADVANCED nga ba ang SIKOLOHIYA SA AMERIKA? - papaanong masasabi ito kung ang pinag-aaralan ay ang mga tao; magka-iba ang mga tao doon at mga Pilipino?

Simula ng SP

Founders of SP: Virgilio Enriquez father of SP Ph.D in Social Psychology, Northwestern University US Dr. Alfredo Lagmay tagapangulo ng UP dept of psych 1975 unang pambansang komperensiya sa SP; UP

Apat na Tradisyon ng Kaisipang Sikolohikal sa Pilipinas

Ipinapakita ang kasaysayan ng Sikolohiyang Pilipino

1. Akademiko-siyentipikong Sikolohiya: Kanluraning Tradisyon sikolohiyang dala ng kanluran; mula sa pagiging siyentipiko ng Psychology sa Germany; Wilhelm Wundt = science 2. Akademiko-pilosopikal na Sikolohiya: Kanluraning Tradisyon sikolohiyang pilosopikal ang perspektibo: existentialism, humanism, atbp.

3. Etnikong Sikolohiya indigenous/endogenous psychology batayan para sa SP 4. Siko-medikal na Sikolohiya sistema ng pananampalataya at relihiyon na nag-uugnay sa sikolohiya ng mga Pilipino at iba't ibang aspeto ng kanyang kultura

Kahulugan ng Sikolohiyang Pilipino

1. Sikolohiya sa Pilipinas kabuuan o pangkalahatang anyo ng sikolohiya sa Pilipinas bago ng SP ay sadyang makaKanluran pinagsamang dayuhan at katutubong oryentasyon ng sikolohiya the STATE of Psychology in GENERAL 2. Sikolohiya ng mga Pilipino ang TEORYA tungkol sa PAGKATAO at PAG-IISIP ng mga Pilipino, base man sa lokal o dayuhang perpekstiba kung PAPAANO BINIBIGYANG PAKAHULUGAN ang katauhan ng isang Pilipino, base sa mga teorya at paraan ng pag-iisip sa sikolohiya palasak na anyo ng sikolohiya sa Pilipinas natural lamang na MAY SIKOLOHIYA ANG BAWAT TAO bago pa man ito maging isang pansiyentipikong disiplina hindi pa lang ito napapag-aralan o nabibigyan ng pangalan EX: may gravity na kahit wala pang tawag dito 3. Sikolohiyang Pilipino ang nilalayong anyo ng sikolohiya sa Pilipinas base o bunga ng karanasan, kaisipan at oryentasyong Pilipino KULTURAL NA PAGPAPATIBAY ng sikolohiyang METODO, TEORYA, PANUKAT at
KONSEPTO

psychology na rooted sa isang kultura (general)

SP bilang isang disiplina sa loob ng sikolohiya pagsasakatutubo ng sikolohiya sa Pilipinas SP bilang isang kilusang panlipunan pagpapalakas ng hawak ng katutubong kultura sa lipunan

Emphasis ng SP

mahalaga na PAG-ARALAN ng mga sikolohistang Pilipino ang mga PAKSA at

KONSEPTONG may KAHULUGAN, KAHALAGAHAN at IMPORTANSIYA sa KONTEKSTONG kinabubuhayan at ginagalawan ng mga Pilipino

EX: manghuhula at albularyo: kung sila ang mga nilalapitan ng mga Pilipino para hingan ng tulong, mahalaga na isaalang-alang ito at pag-aralan, dahil ito ay may kahalagahan para sa Pilipino, kahit na wala para sa ibang kultura EX: bangungot, hurementado, nakulam: kung nangyayari ito sa mga Pilipino, ito ay may kahalagahan at nararapat lamang na pagtuunan ito ng pansin ng sikolohiya SAPI: hindi dapat na basta na lamang ILAPAT ang KANLURANG KONSEPTO sa penomenang katutubo isyu at usaping identidad o pagkakakilanlan at pambansang kamalayan panlipunang kamulatan at pakikilahok sikolohiya ng kultura at wika SP bilang isang kilusang panlipunan

aplikasyon ng SP sa kalusugan, agrikultura, sining, media, relihiyon, at iba pa implikasyon ng pagiging disiplina ng SP at pagkakaroon ng pansariling metodolohiya, teorya, konsepto at panukat

Bakit mistulang higit na malawak ang saklaw ng SP? - dahil ang sikolohiya ay sumasaklaw di lamang sa isip, kilos o galaw ng isang organismo; kabilang dito ang kanyang karanasan, kultura, wika (social psych, behaviorism, cognitive, existentialism, psychology of language, etc...) pinapalagay na ang SIKOLOHIYA, PILOSOPIYA, at SOSYOLOHIYA ay MAGKAKAHIWALAY
NA DISIPLINA; pag-aaralan sa KANIKANILANG SARILING MGA KAHON

magkakahiwalay nga ba ang mga ito sa tunay na buhay? Nakahiwalay bang ang sikolohiya ng isang tao sa kanyang pilosopiya? Ang tao sa lipunan?

Jimenez: Ang Kabuluhan ng Sikolohiya: Isang Pagususri mga palagay ng maka-kanlurang sikolohiya: 1. ang tao ay tinitingnan bilang isang INDIBIDWAL, HIWALAY sa kanyang PALIGID (microscopic view ng tao) ang PROBLEMA NG TAO ay dahil sa PANLOOB na mga SANHI [pagnanais (desires), insecurities, anxiety, metaphysical ailments (chemical imbalance, physiological anomalies), etc...]; DI TINITINGNAN ang PANLABAS na sanhi (lipunan); ang LUNAS ay panloob lang din (psychotherapy, prescription drugs, behavioral modification, etc...) hindi inaayos ang TUNAY na naging SANHI na problema (lipunan) = pabalik-balik lang ang problema

HINDI TALIWAS ang SP sa EMPIRIKAL na pamamaraan ng PANANALIKSIK sa sikolohiya

sinasabi lamang ng SP na hindi dapat ihiwalay ang tao sa kanyang lipunan mas BINIBIGYAN ng HALAGA ang KOLEKTIBONG KARANASAN sa SP kaysa sa indibidwal na karanasan kaya ang FOCUS ay sa LIPUNAN ang SP ay sikolohiyang magkasabay na siyentipiko at sining (science humanism)

Kalikasan ng SP

Enriquez: ang SP ay ang PAG-AARAL ng DIWA na tumutukoy sa malawak at mayamang hanay ng mga kaisipan at konseptong sikolohikal mula sa kamalayan hanggang sa ugali, kilos o gawi. nakaugat ang SP sa KAISIPAN at KARANASANG pilipino na INUUNAWA mula sa
PERSPEKTIBONG PILIPINO...

kailangan na ang mga TEORYA, KONSEPTO AT METODONG GINAGAMIT sa pag-aaral ng sikolohiya ng mga Pilipino ay naaangkop sa sarili niyang KARANASAN, KONSEPTO,
KAALAMAN, PAG-IISIP AT REALIDAD

Ang SP ay HINDI MAKA-KALIWANG HAKBANG laban sa kanluraning modelo sa pag-aaral ng sikolohiya HINDI LUBOS MAUUNAWAAN ang isang grupo ng mga tao o kultura MULA SA
DAYUHANG PAGTINGIN; lalo na't mayroong PANSIYENTIPIKONG LAYUNIN; bias

tutol ang SP sa HINDI MAKAPAMILI O SELECTIBONG PAGGAMIT ng KANLURANING

kaalaman, hindi sa Kanluraning perspektibo per se EX: gumagamit din ang SP ng FIELD METHODS, pero dinisenyo ang mga ito para lumapat sa kaugalian at pag-iisip ng mga Pilipino mayroong mga katanggap-tanggap na konsepto, metodolohiya, pilosopiya ,mula sa ibang bansa ang importante ay magkaroon ng kamalayan at PAG-IINGAT tungkol sa
LANTARANG PAGTANGGAP sa lahat ng sinasabi ng maka-Kanlurang perspektibo ng

siyensiya (critical thinking!!!) Ang SP ay isang hakbang tungo sa pagsasamib ng iba't ibang kaalaman

Anu-ano ang mga sinasabi sa atin ng mga banyaga?

Kanluraning tingin sa Pilipino

Kanluraning pagtingin sa mga Pilipino ng mga dayuhang mananaliksik sikolohiya = study human thought and behavior maraming NAG-AALINLANGAN sa siyentipikong panlipunan tungkol sa KAANGKUPAN
NG MAKA-KANLURANG MODELO sa ikatlong mundo (Enriquez 1975, 1987 at 1992;

Diaz-Guerrero 1977; Sinha 1984) kung HINDI KILALA ang isang tao, MALI ang magiging INTERPRETASYON ng mananaliksik pagiging paligoy-ligoy tiningnan bilang walang katapatan pagsasaalang-alang sa damdamin ng kapwa crab mentality Filipino time self-fulfilling prophecy Juan tamad mahilig sa SIYESTA ang mga MAGSASAKA; MAINIT ang TANGHALING tapat para magsaka NAGDULOT NG KALABUAN ang mga ISINULAT ng mga BANYAGA tungkol sa
KATAUHAN ng mga Pilipino (at sa pag-intindi ng Pilipino sa kanyang sarili) na inilathala

naman sa mga libro na siyang ginagamit sa pagtuturo: naipapasa ang malabo at kadalasan ay maling pagtingin tungkol sa katuahan at kaugalian ng mga Pilipino laganap ba ang pesimismo sa mga Pilipino? Lalo na sa mga kapwa Pilipino? EX: paniniwalang magaling lamang mangopya ang mga Pilipino ang pagiging UNCIVILIZED ng mga PILIPINO bago dumating ang mga KASTILA Bakit mali ang nagiging tingin ng mga banyagang mananaliksik tungkol sa katauhan, paguugali ang pag-iisip ng mga Pilipino? Jimenez: Ang tao at magkasingtulad. Hindi gaanong mahalaga ang bansa at panahong pinanggalingan kaya't maaaring gamitin ang anumang teorya o eksamen PALAGAY (assumption) ng UNIBERSAL na PANANAW sa SIKOLOHIYA

(NOMOTHETIC view) mas kilala pa nga natin ang kulturang Amerikano kaysa sa ating sariling kultura[?] mas NAKAKATAKOT ang UNTI-UNTING PAGTANGGAP ng mga PILIPINO sa mga
MALING PALAGAY tungkol sa kanyang sarili (self-fulfilling prophecy)

EX: Filipino time, crab mentality (nagsisiraan ang mga kapwa pinoy sa ibang bansa), katamaran ng mga pinoy, BLOG ENTRY FOR NEGATIVE Filipino traits walang atubiling ginagamit ang teorya at pananaw ng mga banyagang mananaliksik sa

ibang kultura; mali ang pag-tintindi = mali ang konklusyon nagdudulot ng MALING PAG-UNAWA ng TAO tungkol sa KANYANG SARILI penis envy, oedipus complex, neutic anxiety, insecurity EX: agoraphobia = wala lang palang kaibigan na kasamang lumalabas mga ginagamit na STANDARDS sa WORKPLACE, PAARALAN, KONSEPTO NG
KAGANDAHAN

ang SP ay isang HAKBANG TUNGO sa UNIBERSAL NA PAGTINGIN at PAG-UNAWA sa

SIKOLOHIYA

unibersal na sikolohiya: MAKAKAMIT lamang kung ISASAALANG-ALANG ang

PAGTINGIN sa bawat tao mula sa SARILI nitong PERSPEKTIBO, DI LAMANG sa

perspektibo ng mga DAYUHAN

ganun din kung papaano natin tingnan ang mga dayuhan, DAPAT MAGING
MAINGAT

hakbang tungong KROS-KATUTUBONG paraan ng PANANALIKSIK

Ang proseso ng Pagsasakatutubo

1. mula sa labas

PAGSASALIN ng mga TEORYA, METODOLOHIYA, PANUKAT at KONSEPTO sa WIKA

at KONTEKSTONG ANGKOP sa kulturang pag-aaralan EX: panukat ng pagkataong pilipino (PPP); intelligence test (how many miles from chicago to new york?; how many dimes are there in a quarter?) - irrelevant!!! anong klase ng punong-kahoy ang pwede makain? Kailan ligtas lumaot sa dagat? Papaano mo malilibot at mahahanap ang kailangan mo sa divisoria... 2. mula sa loob PAGBUO ng mga SARILING konsepto, teorya, metodolohiya at panukat sa wiko at kontekstong angkop sa kulturang pag-aaralan EX: diwa, puri, dangal, kapwa, utang na loob, amok, sinapian o sapi, mas angkop daw ang kultural na pagpapatibay kaysa pagsasakatutubo paano daw gagawing katutubo ang isang bagay na katutubo na mahalaga ang pagsasakatutubo dahil kadalasan ay HINDI NAIINTINDIHAN ANG MALALIM
NA IBIG SABIHIN ng mga konseptong partikular sa mga Pilipino NAGDUDULOT ng PAGKAKAMALI tungkol sa PAGKAKAKILALA ng mga PILIPINO tungkol sa KANYANG SARILI, lalo na't aral siya sa banyagang perspektibo tungkol sa kanyang sarili

Pag-aantas ng mga Konsepto sa SP

1. Katutubong Konsepto

maraming KATUTUBONG KONSEPTO ang HINDI man lamang NABIBIGYAN ng PANSIN sa larangan ng PANANALIKSIK, kung mayron man, hindi pa rin ito sapat mas gustong pagaralan ang mga konseptong Kanluranin atsaka ILALAPAT sa KONTEKSTO ng PILIPINAS Clinical psychology = neurosis, psychosis, schizophrenia vs paghuhurementado, sapi, taong grasa EX: salingpusa, pagkapikon, balik-bayan

hindi sinasabing tayo lamang ang mayroong mga ganitong konsepto, subalit MAHALAGA na pag-aralan kung PAANO TINITINGNAN NG MGA PILIPINO ang iba't ibang KONSEPTO, lokal man o banyaga EX: hindi nawawalan ng dangal ang biktima ng rape kahit nawalan siya ng puri

2. Pagtatakda ng Kahulugan

PAGHAHANAP ng ANGKOP na KAHULUGAN base sa konteksto ng kulturang

kinabibilangan. PAG-IIBA ng mga KONSEPTONG INAAKALANG MAGKASINGKAHULUGAN; paglilinaw sa mga PINAG-KAIBA ng mga KAHULUGAN at ang KAAKIBAT na PAGGAMIT base rito EX: pagkatao (panloob)vs personalidad (panlabas); alaala vs gunita

3. Pag-aandukha

PAGBIBIGAY ng katutubong KAHULUGAN sa ideya at SALITANG HIRAM

EX: seizing one's opportunity = kagarapalan; paniyaniyansing = touchy (lumitaw ang salitang ito sa kontekstong Pilipino dahil sa taboo na mayroon tungkol sa paghawak-hawak sa mga kababaihan) 4. Pagbibinyag

pagsasang-ayon ng mga konseptong banyaga at unibersal sa konteksto ng katutubong pakahulugan paglilinaw sa maaaring pagkakaiba ng gamit at ibig sabihin ng mga konsepto dipende sa konteksto ng kultura EX: hiya (shame): iba ang kahulugan dipende sa panlaping ginagamit (nakakahiya, ikinahihiya, napahiya, walang-hiya)

5. Paimbabaw ng Asimilasyon

paggamit ng mga BANYAGANG KONSEPTO at PAGASASALIN NITO, datapwat HINDI nito gaanong NAHUHULI ang KATUTUBONG PAG-UUGALI at PAG-IISIP

nakaugat din ang KAHIRAPAN NG PAGSASALIN o PAGHAHANAP NG KATUMBAS dahil sa pagiging banyaga ng konsepto EX: reinforcement = pagsasaayos ng mga pangyayari para tumaas ang probabilidad ng pag-uulit ng isang organismo vs napala = katalagahan o katarungang likas

6. Banyagang Konsepto

ligaw at mga banyagang konsepto na wala tiyak na lugar sa konteksto ng kulturang Pilipino

EX: oedipus complex, castration anxiety

Introduksyon sa Ilang Katutubong Konsepto

Ipinapakita ang pagkakaroon ng mga KATUTUBONG KONSEPTONG maaaring HINDI gaanong

MAUUNAWAAN ng mga dayuhan, lalo na ng mga mananaliksik

kaya KINAKAILANGAN ng SIKOLOHIYANG SENSITIBO sa KULTURAL na ORYENTASYON ng mga tao

1. Loob at Labas Salazar: nagtukoy sa dalawang aspeto ng pagkataong Pilipino kahalagahan sa pag-unawa sa pagkataong Pilipino makikita sa pinagkaiba ng mga umano'y magkaparehas na konseptong banyaga puri at dangal puri: panlabas; pisikal na karangalan mula sa panlabas na elemento (pagkilala, palakpak, pagkabirhen) dangal: panloob; self-worth; EX: maaaring walang pera ang isang tao, ngunit may dangal (pagpapahalaga sa marangal na trabaho kahit mahirap lang); hindi nawawalan ng dangal ang babaeng nagahasa kahit nawala ang kanyang puri saya at ligaya pigil at timpi dama at damdam 2. Kamalayan tumutukoy sa damdami't kaalamang nararanasan; conscious experience 3. Ulirat pakiramdam sa paligid; awareness 4. Isip kaalaman at pagkakaunawa 5. Diwa ugali, kilos o asal; behavior 6. Kalooban damdamin; feelings; emotion 7. Kaluluwa budhi ng tao; essence; soul

wastong pag-unawa base sa kultural na konteksto bagama't may pagsasalin, iba ang ibig sabihin nito kadalasan mali pa nga ang pagsasalin

7. Bahala na Maling interpretasyon: translated as Fatalism bahala (Bathala) na ang Diyos Tomas Andres: the Filipino attitude that makes him accept sufferings and problems, leaving everything to God... this attitude is a fatalistic resignation or withdrawal from an engagement or crisis or a shirking from personal responsibility (Andres 1994: 12) Interpretasyon ng SP: Lagmay: tumutukoy sa determinasyon at lakas ng loob sa harap ng kawalang katiyakan sinasabi sa sarili na handa silang harapin ang hamon kahit na walang katiyakan sa maaaring kahinatnan 8. Hiya Maling interpretasyon: shame: the uncomfortable feeling that accompanies awareness of being in a socially unacceptable position, or performing a socially unacceptable action. Interpretasyon ng SP: ayon kay Salazar: hindi isinaalang-alang ang importansiya ng panlapi sa pag-unawa sa

konsepto ng Hiya malaki ang pinagkaiba ng ibig sabihin ng konseptong Hiya dipende sa kontekstong kinabibilangan nito nakakahiya napahiya ikinahiya maaring negatibo ang ibig sabihin dipende sa panlapi (napahiya at ikinahiya); at maaari ding positibo (mahiyain) panlabas lamang na aspeto ang tiningnan ng mga dayuhan at hindi ang panloob (lokal) na aspeto nito mas nararapat ang pagsasalin na sense of propriety

9. Utang na Loob Isinalin ni Kaut (1961) bilang debt of gratitude extends to future generations hindi malinaw kung kailan nagtatapos ang utang kaya't patuloy ang pagkakaroon ng relasyon 10. Kapwa core value para sa mga Pilipino Pakikisama vs Pakikipagkapwa Pakikisama: Lynch (1961, 1973): translated as SIR Enriquez (1978, 1974): pakikipagkapwa Pakikipagkapwa: pagturing sa mga tao bilang kapwa o kapwa tao katulad; ka-uri; kapantay; kaparehas Dalawang Kategorya ng Kapwa-tao: 1. Ibang Tao 2. Hindi Ibang Tao naiiba ang pagturing sa isang tao, dipende sa antas ng pakikipag-ugnayan malaking respeto para sa damdamin at maaaring isipin ng mga ibang tao EX: pinauunang kumain, pinagbibigyan, pagtrato sa mga bisita maaaring pinagmumulan ng Filipino hospitality 11. Pakikiramdam at ang di tuwirang pagpapahayag Paligoy-ligoy tinitingnan ang pagiging paligoy-ligoy bilang negatibo (sinungaling, walang katapatan) iniiwasang makasakit ng damdamin ng kapwa: di maipahayag ng diretso ang sinasaloob ipinapakita ito sa non-verbal gestures EX: hirap tumanggi pranka sa non-verbal na paraan Pakikiramdam isang katangian ng mga Pilipino na maging sensitibo sa tunay na damdamin ng kapwa base sa mga di pasalitang senyales (non-verbal gestures[?]); maingat na pagdamdam sa kapwa binibigyang atensyon ang mga non-verbal na damdamin, gawi at ugali o hesitasyon sa agad na reaksyon kakayahang basahin ang damdamin ng ibang tao pag-iingat sa maaaring maramdaman ng kapwa kung sasabihin ang tunay na

sinasaloob; pinapakita sa non-verbal gestures; walang pakiramdam!!! mahalaga para sa mga mananaliksik kung di marunong makiramdam, mababaw ang makukuhang datos mula sa mga respondents Mahirap bang unawain ang kalaliman ng sinasaklawan ng Sikolohiyang Pilipino?

Maaaring may mga di malinaw na aspeto sa mga itinutulak ng SP (pag-aantas ng konsepto), pero hindi maikakaila ang kahalagahan nito sa sikolohiya sa pilipinas, sa pagkatao ng pilipino, at sa lipunan.

Notes
1.

Six Phases of Cultural Domination

Outlined

as the steps that the Filipino people took under the Spanish rule, which inevitably had an influence on the psyche or pagkatao of the Filipino people 1. 2. 3. 4. 5. 6. denial and withdrawal (on the part of the dominated) destruction and desecration denigration and marginalization redefinition and token utilization transformation and mainstreaming commercialization and commodification

1. denial and withdrawal PAGPIGIL sa patuloy na PAGGAMIT at PAGKILALA sa mga ELEMENTO ng katutubong kultura ERASE the existing culture to deny one's ethnicity SUPPRESSING the indigenous LANGUAGE EX: kasama sa curriculum ng mga magulang natin ang madaming units ng Spanish deny filipino-ness of food pagsasabing foreign ang mga talaga namang Pilipino may mga nagsasabing wala daw talagang Filipino food pansit = chinese bistek = beef steak adobo = spanish

DENY INDIGENOUS LAW

the semantics of law EX: legal jargon na ginagamit perpetuates status quo INCONGRUENCE between LAW and JUSTICE EX: ginulpi ng taumbayan; sariling batas ng mga Hanunuo sa Mindoro CONGRUENCE occurs in OTHER COUNTRIES because their LAWS COME FROM

their CONCEPT of justice handling of the judicial process in a foreign tongue; constitution still mostly written

in english[?]

DENYING INDIGENOUS RELIGION

labelling of INDIGENOUS RELIGION as PAGAN or PRIMITIVE

NANANATILI ang BAKAS ng SINAUNANG mga PANINIWALA ng mga Pilipino sa

kasalukuyang relihiyon integration ng Catholicism at animism dasal ng mga manggagamot, anting-anting gamit ang Catholic belief introduction of foreign games and labeling of INDIGENOUS GAMES as PRIMITIVE

2. destruction and desecration STAGE AFTER accepting that traditional indigenous beliefs cannot be denied

BURNING of indigenous MANUSCRIPTS

Fr. Chirino claimed to have burned religious manuscripts also cited positively in other articles; critical thinking where are the ancient writings of Filipinos? desecrating BURIAL GROUNDS

mula pagkabata, ITINUTURO na ang TUNGKOL sa mga EGYPTIAN MUMMIES subalit

HINDI gaanong NABIBIGYAN ng ATENSYON ang pagtuturo tungkol sa KALINGA

BURIAL GROUNDS, SAGADA MUMMIES, etc...

puwedeng hindi na ganun ang educational system ngayon[?] hanging coffins in sagada made of narra; used to be buried in the ground ancient artifacts are stolen and sold for a high price that's why they were raised up in the mountains by the Sagadans (Buenaventura, 1994) Sinha: Indian psychologist claims the same thing has been happening to India all along; Indian Psychology while destroying the native culture, COLONIZERS attempt to ESTABLISH their OWN as

SUPERIOR

3. denigration and marginalization insulting and DENIGRATING of indigenous BELIEFS and PRACTICES; HIGHLIGHTING of dominant cultures OWN

WHEN outright DESTRUCTION fails, DENIGRATION follows

indigenous PRACTICES LABELLED as PAGAN religion, PRIMITIVE art, folk medicine oo, meron kayong kultura, pero mababang klase, primitibo, hindi sibilisado up to now, there are those who call us a damaged culture Enriquez: tinawag ang kulturang pinoy bilang INVULNERABLE CULTURE 3 mananakop, pero nanatili ang pinagmulan
marunong lang sumakay ang mga Pilipino

DENIGRATING the Filipino SOUL

Edilberto Alegre (1993) HINDI TOTOO and pagiging DAMAGED CULTURE ng pilipinas

isang MITO
MAKIKITA SA LIPUNAN ang pagiging INTACT ng kultura

survival ng mga DIALEKTO

BILINGUAL ang KARAMIHAN ng mga pilipino sa mother tongue at isa pang DIALEKTO

HINDI IPINAGKAKAILA ang pagkakaroon ng KONTAK sa pagitan ng mga kultura

oo nanggaling dito ang ibang kultura, nakapagtatag ng kolonyal na administrasyon, pero HINDI NILA sinakop ang ating KULTURA sa puntong
NAPAILALIMAN ito

ASIMILASYON ng kanilang kultura

EX: mga salitang asimilated mula sa ibang kultura: (taksi, jeep, fiesta, medyas) paggamit natin ng mga salita nila nasaan ang salita nila sa mga pangungusap natin? caged inside the pinoy sentece caged, transformed and indigenized! HIDING and DENIGRATING Filipino IDENTITY and VALUES

ang IDENTIDAD ng mga Pilipino ay ITINAGO sa kanilang mga PANGALAN

PAGBIBINYAG sa dayuhang mga PANGALAN

spanish sounding names: juan dela cruz, maria teresa, jose antonio, carlos miguel subalit may mga nananatiling mga diwata, makisig, tala, kubilng-malay ang PANG-INSULTO ay MAKIKITA rin sa mga PAINTINGS historikal na portrayal ng unang misa sa pilipinas de Quiros (1994): ang isyu ay hindi kung saan ginanap ang unang misa, kung sa Limasawa, Leyte, o Agusan ang isyu ay kung bakit sa mga pagpipinta, nasa background ang mga maliliit at payat na mga pilipino, at nasa foreground ang matangakad, matipuno at malalakas na espanyol galing sila sa mahabang paglalakbay, gipit sa pagkain at tubig papaano silang magiging strong and healthy? PIGAFETTA: they had to trap dew and search for mice in their ships in order to survive MAAARING ang DENIGRATION ay maging sobrang TANGGAP paano ninyo sa tingin naka-survive ang pagkalat ng paniniwalang flawed ang karakter ng Pinoy? tanggap bilang agham ITINUTURO sa PAARALAN ang NEGATIBONG KATANGIAN ng mga Pilipino

PAULIT-ULIT na pagsasabing TAMAD ang PILIPINO, meron NINGAS KUGON, CRAB MENTALITY, bobo ang mga yaya at driver, natural na corrupt

ang mga nasa gobyerno, etc...; SELF-FULFILLING PROPEHCY; confirmation bias. pinakakalat lalo ng media; assumption ng MRP: MORALLY BANKRUPT ang Pinoy Van Heughten (1994): WALA masyadong PINAGKAIBA ang TEXTBOOK noong 1920's

assumption: morally (at intellectually) inferior ang pinoy implikasyon: kailangan sila MA-EDUCATE... the American way!

MARGINALIZING Filipiino LITERATURE

as late as 1950's British and American literature professors claimed that our Francisco Balagtas paled/was nothing compared to Shakespere[?] denigrating Filipino Theater and Film kadalasan ang tingin sa PELIKULANG PILIPINO ay mas MABABANG URI, pang-masa

CRITICISM ang natatanggap KAPAG PINAPANOOD mo si JUDAY, piolo, sam milby,

nora aunor, sharon at vilma. Pero hindi kapag sila Rene Zellweger, Mandy Moore, Ben Affleck DENIGRATING HEALING TRADITIONS or traditional philippine medicine DOH Tan (1987) Tagbanwa's DO NOT DISTINGUISH between MAGICAL and NATURAL USES of medicine parehas lang ang tawag sa HALAMANG GAMOT at natural/organic PESTICIDE

kaya ang tawag nila DATI (20 years ago) sa maka-bagong PESTICIDE ay LASON; NGAYON ay GAMOT na.

tawag sa mga manghihilot, manggagamot at babaylan: QUACK DOCTORS; bakit hindi

traditional doctors?; CHIROPRACTORS Kung hindi epektibo ang hilot, bakit madami pa ding nagpupunta sa kanila? Sinasabi ding hindi scientific ang ACUPUNCTURE, subalit nakakakuha ito ng popularity sa western world ngayon denigrating Filipino ACCENT and LOOKS CALL CENTERS! EVERYONE SPEAKS with an ACCENT characteristic of his ETHNIC BACKGROUND

iba-iba din ang ACCENT ng mga AMERIKANONG galing northeastern coast, midwest, south and west coast; british accent, french accent CHARMING kapag ang accent mo sa ingles ay FRENCH, CLASSY kapag BRITISH, very GOOD kapag SLANG? Ok lang na Ahayt ang pagsabi ng alright, pangit kapag olrayt Parehas din kapag ang INGLES mo ay may INDIAN ACCENT
PINAGTATAWANAN; TINITINGNAN ang mga kulturang ito na INFERIOR KUMPARA sa mga puti

konsepto ng KAGANDAHAN

maganda ang MAPUTI bentang-benta ang tsin tsan tzu; papaya soap; kaya nga ba sumikat ang block & white? MATANGOS ang ILONG pagpapanose-lift ngayon ang pagiging sobrang PAYAT naman para sa mga KABABAIHAN at
NAGLALAKIHANG KATAWAN para sa mga LALAKI

impluwensya ng MEDIA at the same time that they are actually trying to ELIMINATE ANOREXIA in the

US and banning underweight models in the fashion scene

4. redefinition and token utilization PAGGAMIT ng mga KATUTUBONG ELEMENTO kahit na HINDI tuwirang
PINANINIWALAAN ang pumapailalim na PRINSIPYO nito

BINABAGO ang IBIG SABIHIN at saka NILALAGYAN ng DAYUHANG ELEMENTO

para magkaroon ng REPRESENTATIVENESS o pagiging PAMILYAR reclaiming indigenous music and arts PASSING OFF as Filipino, what is actually FOREIGN

OPM: original pinoy music is actually original pinoy LYRICS labelling these songs as Filipino confuses the people as to what are really Filipino EX: kahit na ang APO ay tunog western, gamit ang Pinoy lyrics TOKEN SONGS: allowing only LIMITED ACCESS to cultural songs EX: sarungbanggi, atin cu pung sing-sing, manang biday, pamulinawen, kundimans giving the a sense of FALSE FREEDOM; slap and kiss Enriquez:

it's hard to imagine how a people with a long heritage and centyries of existence as a cultural community within the Philippines would only have one song

the LACK of KNOWLEDGE and EXPOSURE about any other FILIPINO SONG in

mainstream CONSCIOUSNESS SUPPORTS the belief that MUSIC COMES from US and Europe current trends indicate a GROWING AWARENESS and APPRECIATION for truly indigenous music EX: pinikpikan, joey ayala, bayang barrios, makiling ensemble redefining of rituals and ceremonies WESTERN-trained PSYCHOTHERAPISTS utilize INDIGENOUS beliefs to CATER to the
CULTURAL tastes of their CLIENTS

DIAGNOSTIC CATERGORIES and INTERVENTION METHODS DO NOT INVOLVE SUPERNATURAL forces at all

LOCAL practitioners, on the other hand UTILIZE WESTERN MEDICAL PRACTICES to SATISFY their CLIENTS BELIEF of the WESTERN medical practices to be far ADVANCED

EX: wearing of GLOVES and LAB GOWN, STERILIZING equipment, etc...; Jocano study about organization psychology (possessed factory machinery) SURFACE APPRECIATION of indigenous beliefs

ACCEPTANCE and RECOGNITION [of existence] of indigenous BELIEF, but

redefining them as something else babaylan naging BRUHA surface utilization nasa SURFACE LANG ang PAGGAMIT

HINDI tuwirang TINATANGGAP ng nasakop ang KONSEPTO ng MANANAKOP

para lang BUMAGAY sa konteksto psychological tests rorschach and other projective tests = the use of TAWAS by the PSYCHOTHERAPIST

as a PROJECTIVE measure indigenous beliefs indigenous counsellor in Calamba has MADE the PEOPLE around her BELIEVE that the DISTORTIONS on here FACE

was caused by DWEDE'S; she believes it's HORMONAL nevertheless, they come to her for counsel 5. transformation and mainstreaming transformation: DIFFERENT from REDEFINING bagong bihis NAKAPASOK na ang KONSEPTO ng MANANAKOP at integrated na sa KATUTUBONG
PANINIWALA

ADOPTING ALTERNATIVE explanatory SYSTEMS

columbian psychiatrist; RAINBOW POSSESSION of catatonic patient

a THERAPEUTIC APPROACHED based on a SYSTEM the PATIENT understood and

APPRECIATED colonial construction of indigenous concepts ??? TRADITIONAL PSYCHOLOGICAL BELIEFS and values are TRANSLATED and BROUGHT

into clinical PRACTICE assuming relevance only as a PLACEBO pakikisama SIR??? 6. commercialization and commodification BUNGA ng industrial revolution kapag tanggap na ang pagiging epektibo ng pinaghalong treatment (ang science ng west at cultural sensitivity ng katutubo), nagiging prime commodity ngayon ang mga produktong medicinal na pag-aari naman ng mga dayuhan the PERSISTENCE of the EXISTENCE of the MANGHIHILOT and the BELIEF of the PEOPLE

who actually go there, have PAVED the WAY for a CONFLUENCE of both west and katutubo; much like how ACUPUNCTURE is being ACCEPTED in the US and western setting as a
TREATMENT BASED on TRADITIONAL SCIENCE

Enriquez:
A culturally sensitve health psychologist trained in SP is not threatened by popular Philippine conceptions of disorder but actually makes use of folk theories in his work with the people. He sees the babaylan, arbularyo, hilot, and faith healer as his allies while his counterpart who styles himself a scientific clinical psychologist rejects the babaylan (1992)

human genome project for the mapping of the generic makeup of indigenous cultures

All these should be taken from the PSYCHOLOGICAL PERSPECTIVE all these operate under the PSYCHOLOGICAL MECHANISMS of the PEOPLE, in much the same way that they are NOT AWARE of their sub and UNCONSCIOUS IMPULSES and desires.

The Great Cultural Divide

Enriquez (1992): dahil sa mga HISTORIKAL na kaganapan nahati ang kultura ng mga Pilipino hindi maipapagkaila[?] Paano nagkakaroon ng pagkakaiba ang Masa at ang Elitista? pseudo-caste system? O base sa SES? Hindi lang base sa SES REGIONALISM = myth; sinasabing SANHI ng pagkakawatak-watak ng mga Pilipino inenbento para lalong magkawatak-watak ang mga Pilipino prior Spanish colonization, we were able to FUNCTION AS A GROUP OF ISLANDS/
REGIONS (sultanates/rajaships)

maaaring residue ng pagkakaroon ng CASTE system noong pagkakasakop ng ESPANYA 1. Masa o Pilipino mga Pilipinong NANATILI ang katutubong IDENTIDAD Paano nasabi?: kahiligan sa pagbabasa ng mga KOMIKS (tagalog);
TELENOBELA at ibang medium para ikuwento ang TUNAY NA KUWENTO NG BUHAY; paniniwala sa kakayahang manggamot ng mga ALBULARYO at

2.

paniniwala sa KULAM Elitistang Oryentasyon tayo marahil ang mga ito!!! acculturated; inglesero't inglesera; difference: acculturated vs enculturated tinitignan ang mga aspetong DAYUHAN bilang may SUPERYOR kaysa sa LOCAL appreciation for everything foreign

Saan makikita: pagkaing MAYAMAN at pagkaing MAHIRAP galunggong, gulay, sardinas, tinapa, instant noodles vs karne, fastfood, yellowcab pero hindi lamang simpleng SES kategorya mga pinanonood juday at piolo; tagalog movies in general transportation jeep vs fx lugar ng aliwan (recreational places!!!) mall: Shangri la vs Ever Gotesco bars: Embassy vs kulasisi, bartolina bilyaran sa kanto vs gatsons pananalita english vs tagalog pinakikinggang musika My Chemical Romance Blink vs Bamboo o Rivermaya

The Moral Recovery Program

Result of the study commissioned by the Senate Committee on Education, Arts, and Culture and the Committee on Social Justice, Welfare and Development under Senator Leticia Ramos-Shahani outlined the POSITIVE and NEGATIVE traits of Filipinos POSITIVE Pakikipagkapwa-tao Family orientation Joy and Humor Flexibility, adaptability and creativity Hard work and industry Faith and religiosity Ability to survive NEGATIVE Extreme personalism Extreme family centeredness lack of discipline Passivity and lack of initiative Colonial mentality Kanya-kanya syndrome Lack of self-analysis and self reflection

POSITIVE traits have ALLOWED us to SURVIVE CRISIS after crisis

Negative traits are listed as EXTREME ENDS of the same POSITIVE CHARACTERISTIC Problems with the MRP Ipinapalagay na ang PROBLEMA ng Pilipinas bilang isang nasyon ay nagmumula sa kanyang angking KULTURA

Ipinapalagay na ang sinasabing problema sa katauhan ng mga Pilipino ay SANHI NG

KANYANG PAGKATAO

HINDI isinasaalang-alang ang HISTORIKAL at PANLIPUNANG mga kundisyon; FAE

Sang-ayon ang maraming sikolohista sa katotohanang ANG HINDI PAGTANGGAP SA

SARILING KATAUHAN at ang pagpupumilit na baguhin ang kanyang sarili ay NAGDUDULOT ng mas MALAKI at MALALIM na PROBLEMA sa isang tao gayun din

para sa isang nasyon.

It's time we get suspicious about of the sort of culture readings held to us by those who pose as having access to privileged information about ourselves

do we really think of ourselves as a damaged culture?

Ang Ating Pagkakakilala sa Ating Sarili

Ilan sa sinasabing NEGATIBONG ASPETO ng tungkol sa pagkataong Pilipino ay RESULTA

NG DIVIDE-AND-RULE POLICY ng mga mananakop Six Phases of Cultural Domination

Ang imahe o PAGKAKAKILALA natin sa ating SARILI ay kadalasang DINIKTA sa atin ng

IBANG TAO

mga taong may PRIBILEHIYO at mga DAYUHAN; mga NAGSULAT ng mga

TEXTBOOKS na ginagamit natin

problema kapag PINIPILIT na INTINDIHIN mula sa PANLABAS na PANANAW EX: MRP!!!

1. Ang Kamag-anak Inc. Tinitingnan ang MATINDING PAGKILING sa kapamilya bilang NEGATIBO; insecure attachment

EX: SAKRIPISYO sa SARILING KAPAKANAN para mapag-aral ang mga kapatid, etc... EX: hindi kagustuhang maghiwahiwalay ng mga magkakapamilya

BASE sa mga HISTORIKAL na kaganapan, KINAILANGAN nating KUMILING at bumuo ng

MATINDING PAKIKISAMA sa ating mga kamag-anakan

bunga ng KAWALANG TIWALA sa TAO sa ating KAPALIGIRAN

kung sino-sino ang SUMAKOP: espanyol, amerikano, hapon ang kapwa Pilipino ay NABIBIGYAN ng GANTIMPALA ang IPAGKALULONG ang kanyang KAPWA

nakakakuha ng YAMAN ang sunod-sunuran sa PRAYLE makapili mas NABIBIGYAN ng PAGKAKATAON ang mga SUMUSUPORTA sa Amerika learning process

NAGRESULTA sa sinasabing kanya-kanya syndrome (crab mentality din)

BAGO tayo MASAKOP ng ibang bansa, MAYROONG SISTEMA ng KOMUNIKASYON,

PAKIKISAMA, at PAGTUTULUNGAN: rajaships o sultanates; early form of a parliamentary

system

dahil sa pagkakasakop, LUMIIT ang sakop ng PAGTITIWALA; mga kaalyado na lamang ang PINAKIKISAMAHAN ng mabuti (kanya-kanya syndrome); sila lang ang
MAPAPAGKATIWALAAN

ang extreme family-centeredness ay isang PAGPAPAKILALA o MANIPESTASYON ng ating konsepto ng pagdadamayan suppressed by colonization

Ano ang posibleng paliwanag sa mga penomenang Ninoy Assassination, EDSA, Pinatubo Eruption, Manny Pacquiao?

MULING PAG-SURFACE ng TUNAY na KATAUHAN ng mga pilipino:

PAGDADAMAYAN TRIGGERED by a NATIONAL CRISIS or EVENT

2. Political passivity: acquiescence or marginalization?Pagkawalang-bahala ng mga Pilipino Maggay: can be accounted for by the SENSE of ALIENATION from EXISTING POWER

RELATIONS

EX: lack of culture of protest, dissent against injustice EX: ok lang lahat, basta't hindi tayo directly affected pagiging mapagbigay (sa maliliit na bagay) people LEARN to TAKE RECOURSE ELSEWHERE other than in government

PASSIVITY as a COPING MECHANISM against foreign AUTHORITY - learned

helplessness nakikita ang PAGSUSUMIKAP ng mga Pinoy ABROAD, despite HARSH working
CONDITIONS

EX: lagi na lang may namamatay na pinay; pero patuloy ang pag-aaply ng mga tao pagtitiis sa mahirap na uri ng trabaho kakayahang mabuhay sa harap ng kahirapan EX: squatters living under bridges, etc...

The fact the Filipinos behave very differently in other social contexts cautions us against attributing passivity to innate culture

DANGEROUS to ATTRIBUTE to CULTURE what is in fact an ACCIDENT of history or

social arrangements sanctions the people they are labelled as lazy, incompetent, problema sa kultura EX: mayroong KATANGIAN sa inyong KULTURA na nagfa-FACILITATE ng
INEFFICIENCY o non-productivity

NANINIWALA nga ang mga TAO na ganoon sila humor tinitingnan as SUPERFICIALITY warding off of despair, pagpapakita na PAGTANGGAP sa mga BAGAY na HINDI ABOT ng

KAKAYAHAN

EX: dinadaan sa biro lahat BUNGA din ng PAGKAKASAKOP at KAWALANG PAG-ASA laban sa makapangyarihan; learned helplessness Enriquez: hindi superficiality, kundi human invincibility against forces beyond one's power hindi tinitignan ang biro bilang isang anyo ng SOCIAL CRITICISM EX: batu-bato sa langit...

3. Buying the view from the outside ...the Filipino lacks discipline LACK of PRECISION and COMPULSIVENESS; poor TIME MANAGEMENT;
PROCRASTINATION

impatient and unable to delay gratification taking shortcuts palusot that certain CONCEPTS are PHENOMENOLOGICALLY VALID may be true

imahe ba ito ng tunay na pagkataong Pilipino o DISTORTED MIRRORS na

TINANGGAP natin tungkol sa ating sarili?

Maana habit/Filipino time CASUAL, relaxed ATTITUDE towards TIME AND SPACE

sinasabing walng SENSE OF URGENCY ang Pinoy

hindi tinitignan sa ating kultura ang ORAS BILANG HIWALAY SA KALIKASAN

INDIGENOUS CONCEPT of TIME being an EVENT or OKASYON; organic;

natural rhythm of life doing things as they come, not because the time-piece says so; presentoriented western: linear concept of time may TAMANG ORAS ang lahat ng BAGAY EX: ang magsasaka at mangingisdang Pinoy; Eskimos HINDI SINASABING WALANG KAKAYAHAN ang mga pinoy na TUMANAW sa
HINAHARAP

ang INTRODUKSYON/imposisyon ng PANIBAGONG PAGTANAW sa ORAS

ay nagresulta sa DISTORTIONS sa kung paano natin tinitingnan ang oras ningas kugon dahil ang oras ay tinitignan bilang isang kaganapan, nagkakaroon lang ng adrenalin rush kapag malapit na ang event, at bumababa ito kapag lumipas na EX: crisis triggers action; adrenalin/interest passes as the crisis wavers

HINDI SINASABING mas MAGANDA ang ganito, binibigyan lang ng IBANG EKSPLANASYON ang mga penomena BUKOD SA pagiging flawed ng KATAUHAN ng PILIPINO

extreme personalism said to be a MANIFESTATION of Filipinos NOT being able to become OBJECTIVE

kailangan LAHAT TINATRATO ng PANTAY = universal rule daw

western concept of COMPARTMENTALIZATION and DETACHMENT Maggay:

This culture is entitled to its value preferences; if it chooses personalistic flexibility over structured stability, it should not be judged in terms other than this.

may mga lugar kung saan NAGIGING SANHI ng CORRUPTION (pakikisama) at unprofessionalism EX: government policies and procedures Pinoy SENSITIVITY to CRITICISM

INABILITY to OBJECTIFY; to SEPARATE ONE'S SELF from the INQUIRY;

pinepersonal underlying principle: being OBJECTIVE is SUPERIOR to the RELUCTANCE to

DETACH THE SELF from anything remotely connected = western view

Bakit? = wholistic na pananaw ng mga Pilipino ang personalidad ng isang tao ay hindi hiwalay sa kanyang kilos, asal o anumang panlabas na aspeto = western view (separate person from action) Mercado (in Elements of Filipino Philosophy):

to criticize a part, is to criticize the whole. Thus, criticizing one's job, unless done in the security of personal intimacy, is likely to be seen as a criticism of one's whole person.

the Filipino looks at life as a concrete whole and not abstract parts

ang PAHIWATIG bilang COPING MECHANISM o work around sa OVERT CRITICISM

paraan ng PAGSASABI sa DI KANAIS-NAIS, pero INIINGATAN ang PERSONA ng isang tao pag-iINGAT sa LOOB ng isang tao; DI DIRETSAHAN ang PAGPUNA
HINDI INCAPABALE ang pinoy ng pagiging PRANKA kailangan nasa realm ng INTIMACY (pakikipagpalagayang-loob) at RESPETO para sa ibang tao

(pahiwatig) makikita sa phrase na: sa totoo lang... kinamumuhian ang taong manhid o walang pakiramdam 4. Changing Values Ilang sa mga inilatag ni Maggay na suggestion 1. Assertiveness in Filipino Families Filipino families are HIGH in NURTURANCE; LOW in DEVELOPING individuated (distinct, separate) SENSE of SELF and IDENTITY amok and pagdadabog = cathartic expression of anger our culture DOES NOT PROVIDE a normal, HEALTHY CHANNEL for
EXPRESSING dissent (differ in opinion; disagree)

EX: pangangatuwiran = pagsagot = bastos; kawalan ng galang 2. Decolonizing Education ENGLISH as a PRIDE of our nation

OTHER COUNTRIES are doing BETTER, without their English

KAILANGAN na din sa INTERACTION with the GLOBAL COMMUNITY

elite = western/MISEDUCATED EDUCATED in ALIEN SYSTEMS of doing economics, management, politics or literature and APPLYING SYSTEMS NOT APPLICABLE to the vast MAJORITY of the population EX: businesses think big; wholesalers vs tingi system EX: assertiveness as key to doing business vs pakikisama skilled laborers without their cultural sense intact = overseas workers we lose them!

Bakit madaming problema sa bansa? Suppression of solidarity and its confinement

Is There A Filipino Psychology?

Masasabi bang mayroong isang Sikolohiya ng mga Pilipino?

As many as there are tribes

PAG-IIPON

ng mga DATOS at TEORYA para MAKABUO ng isang Sikolohiya ng mga

Pilipino

paghahanap ng mga PATTERN

document study; content analysis

Kakulangan ng isang TEXTBOOK para sa Sikolohiyang Pilipino

What are the difficulties in attempting to write a book about Filipino Psychology?

KAKULANGAN ng mga PAG-AARAL na isinasagawa

kailangan GAMITIN ang mga METODO ng SP sa pag-unawa, otherwise, walang

PINAGKAIBA ito sa mga LIBRONG SINUSULAT ng mga DAYUHAN tungkol sa

mga Pilipino

EXPOSING DEFECTS without raising national INDIGNATION

Anu-ano ang mga katangian ng mga Pilipino na hindi maganda?

hindi maiiwasan ang pagpuna sa mga kamalian

bad enough that we assign NEGATIVE ATTRIBUTES to people, worse that we GENERALIZE what is actually a LOCAL INCIDENCE

The term PSYCHOLOGY OF

FILIPINOS implies the APPLICABILITY of behavioral

traits and characteristics to ALL the natives Jose A. Samson (http://kulturangpop.blogspot.com):

it is difficult (if not impossible) to discover psychological attributes that can be said to be generically common between the Negritos and the Maranaos, or between the Ilongots and the Badjaos

mayroong mga PINAGKAIBA sa paniniwala/pag-uugali at pagkilos ang iba't ibang

NATIVES

should the peculiarities of the Kalingas, Ifugaos, Apayaos be the primary interest and be highlighted in the study of Filipino Psychology?

Do all of these mean there is an absence of common behavioral traits among the Filipino people? Ano ang pinagkaiba ng Partikular at Unibersal? Ano ang mas mahalaga?

kailangan maging PANTAY ang pagbibigay ng IMPORTANSIYA sa PARTIKULAR at

UNIBERSAL

Unibersal: kailangan sa PAG-INTINDI mula sa SIYENTIPIKONG pananaw;

NOMOTHETIC

Partikular: kailangan para makita ang PATTERNS sa pagbuo ng unibersal

WILL SURELY BE behavioral CHARACTERISTICS of Filipinos that are TRUE

THERE

FOR ALL natives

ang SP ay SIYENTIPIKONG SANGA sa loob ng disiplina ng Sikolohiya

NOMOTHETIC view: pinaniniwalaan ng SP

How do we eliminate the Filipinos?

problem of outlining universal characteristics among

sampling, research, experimentation

Researchers must CAUTION themselves against ATTRIBUTING to the WHOLE what is actually only TRUE to a PART

finding traits and behavioral CHARACTERISTICS truly REPRESENTATIVE of a

GROUP of PEOPLE; INVESTIGATING where it is TRUE for FILIPINOS as a WHOLE

Anu-ano ang mga pagkakakilala natin sa ibang mga Pilipino? halimbawa ng mga pag-aaral:

Totoo bang kuripot ang mga Ilocano? Matatapang nga ba ang mga Batangueo? Nakakatakot ba talaga ang mga taga-Tondo? Ang driver ba ay talagang sweet lover? Tamad ba talaga mag-aral ang mga taga-KC? Is absenteeism internally attributable to KC students? Or is it brought upon by external factors?

Uncover the truth through scientific research Correct misinformation and inaccurate self-perpetuating beliefs about how people really are

Three Imprudences of a Scholar (Jose A. Samson) Anu-ano ang mga maling bagay na maaring magawa ng isang mag-aaral kung ganoon ang kanyang hinaharap sa pananaliksik? 1. the researcher may easily make the mistake of assigning a trait generally found among all Filipinos with the exception of the Tinguianes, and the Tinguianes will find this either flattering or insulting;

lahat ng mga Pilipino ay ganito... pwera ang mga...

kung negatibo, ayos lang kung positibo, baka ikasama ng loob

2. the scholar may, upon being constantly faced with exceptional groups, give up the whole study in exasperation and for reasons of inconsistency;

inconsistency: maaaring sabihin na walang ma-identify na commonalities among Filipinos tinamad na lang dahil walang makitang patterns/commonalities

3. the writer, may in a mood of irritation, eliminate the exceptional groups entirely and present us with the psychology of the Filipino people, minus the Aetas, the Tagbanuas and the Apayaos.

Pinaka-masaklap; isyu ng ethics

ano ang problema kung ganito ang mangyayari?

Misrepresentation ng pagkataong Pilipino

Threefold Division of Individual and Social Traits (Jose A. Samson) 1. Native

traits ROOTED in INDIGENOUS TRADITION, practice and mode of thinking EX: paniniwala sa mga kababalaghan; animism

2. Dominantly Native but colored by foreign influences

traits INFLUENCED by foreign entities EX: contemporary artists (bands: OPM); Filipino artists and musicians as a manifestation of the fusion between the East and the West[?]

3. Dominantly Foreign-adapted characteristics or traits

the Elite; ACCULTURATED people

lantarang pagsunod sa kanluraning paraan ng pag-iisip

Common Incidence of Traits in the Tagalog Region

Outline ng pag-aaral na ginawang pag-aaral ni Samson

critikal na pag-iisip

1. Tendency to excuse oneself for the humbleness or poverty of one's abode 2. Tendency to feel out of place

hindi ba't natural lamang ang ganitong pakiradam sa paligid ng mga di kilalang tao?

Spotlight effect

nationwide prevalence[?] manifestation of inferiority complex[?]

3. Inclination to admit to fault when no one offers criticism, but to feel slighted when another points out the fault

How accurate?; Di ba't mas madalas ang pagpapalusot?

4. Propensity to give grandiose parties at the sacrifice of the family financial security EX: fiesta; pangungutang sa tindahan para may maihanda sa bisita

manifestation of hospitality[?]

walang bahid ng pagmamayabang ang konsepto ng hospitality para sa mga Pilipino

collective orientation

5. Offering of best delicacies to visitors and, at the same time, of denying the same delicacies to the children of the home

nakalaan talaga ang mga masasarap para sa bisita desire to gain recognition through offering and giving[?]

6. Filipino Time

7. Maana habit

makikita ang pagiging pesimismo ng oryentasyon ng manunulat

A Comment on Supposed Filipino Traits

Attributing to whole what is only true to the part

excusing one's abode and undertaking extravagant feasts are not characteristic of the Kalinga's and Bontoc natives[?] Filipino's as monogamous

southern cultures accept polygamy as natural EX: muslim communities

Filipino's are easy to befriend

Ilongot's of the Sierra Madre and the Negrito's are difficult tribes to befriend Rizal EX: ifugao women carrying loads of goods over mountains to sell at the barrios

Katamaran ng mga Pilipino

Ang manggagayang Pilipino

we do have our own products EX: bakya, paltik, tricycle

Batayan ng SP sa Kultura at Kasaysayan

Ano ang maaaring maging basehan ng pagkakaroon ng sariling Sikolohiya ng mga Pilipino? Saan natin makikita ang mga ebidensiya para sa pagkataong Pilipino?

Kultura EX: sining, musika, kasaysayan, kasabihan, pag-uugali, etc...

Sikolohiyang Pilipino vs Sikolohiya ng mga Pilipino

MAKIKITA kung papaano TINITINGNAN mula sa PANANAW ng Sikolohiyang Pilipino

ang Sikolohiya ng mga Pilipino Batayan sa Kinagisnang Sikolohiya 1.

KAALAMANG SIKOLOHIKAL ng mga babaylan at catalonan

BABAYLAN = mga unang sikolohistang Pilipino

maaari bang tingnan ang mga babaylan at katalonan bilang katutubong sikolohista? nagmumula sa paniniwalang MAYROON NG SIKOLOHIYA SA ibang kultura) bago pa ito maging isang agham

PILIPINAS (at sa

2. Ang Sikolohiya sa literaturang Pilipino

PASALITA o PASULAT

salawikain; kuwentong bayan; alamat at epiko paano ito makikita?

ano ang sinasabi ng mga kuwento? EX: alamat ni malakas at maganda

talaga bang KATUTUBONG ALAMAT ito? O REDIFINITION at TOKEN utilization ng mga Espanyol?

EX: Juan Tamad

ang pagkakaroon ng ganitong PIGURA na kumakatawan sa mga Pilipino (Uncle Sam) ang maaaring dahilan ng PATULOY na PANINIWALA sa
KATAMARAN ng mga PILIPINO

3. Mga kaugaliang minana ng mga Pilipino

child-rearing practices

pamamalo; MATAAS sa pag-AARUGA, MABABA sa INDEPENDENCE training anu-ano ang mga pamahiin na mayroon tayo?

paniniwala at ugali ng mga Pilipino

Makikita ang PATULOY NA PANINIWALA sa mga ito kahit sa kasalukuyang panahon

pagtutunguhan sa isa't isa; PAKIKISAMA

Batayan sa Tao at sa Kanyang Diwa

Dito NAGSASAMA ang Sikolohiyang Pilipino at ang Sikolohiya sa Pilipinas binibigyang DIIN na ang tao ay may MATERYAL at IMATERYAL na ASPETO

sa papaanong paraan nagsama ang Sikolohiyang Pilipino at Sikolohiya sa Pilipinas?

FUSION of western PHILOSOPHICAL approach to Psychology

mga tradisyon sa sikolohiya (philosophical; scientific; ethno-psychology; psycho-medical)

Batayan sa Panahon ng Pagbabagong-Isip

Renaissance period

PAGBIBIGAY ng SIKOILOHIKAL KAHULUGAN sa pumapailalim na ibig sabihin ng mga

akda nila Rizal at mga gawa nila Luna EX: Noli, Spolarium

sikolohikal na interpretasyon sa panitikan; tinitingnan mula sa sikolohikal na perspektibo

Assignment: maghanap ng isang artist at isa o ilan sa kanyang mga gawa. Subukang sagutin ang mga sumusunod: -ano ang subject ng painting/artwrk?/ano ang dinedepict nito? -magbigay ng interpretasyon tungkol sa artwork na napili

-ano ang mga problemang hinaharap ng may akda -without knowing the artist's character&background, ano ang maaaring tumatakbo sa isip ng artist nang ginagawa ang artwork -ano ang maaaring ipinapahatid ng artist through this artwork

Batayan sa Panahon ng Pagpapahalaga sa Kilos at Kakayahan ng Tao

INFLUENCED by the western RATIONALIZED PERSPECTIVE in Psychology; LOGICAL

POSITIVISTS; EXPERIMENTATION

SUMASABAY ang pagsulong ng SIKOLOHIYA SA

PILIPINAS sa kalagayan ng

PANDAIGDIGANG Sikolohiya

Augusto Alonzo: unang nakatapos ng master's degree in psychology sa UP

dissertation: EXPERIMENTAL; paggabay ng mga kamay sa dagang nasa liku-likong daan; learning; BEHAVIORIST ORIENTATION

pagpapahalaga sa KILOS at GAWA ng mga tao; BEHAVIORISM

different perspectives in psychology (behaviorism, cognitive, psychoanalytic. social learning)

Batayan sa Panahon ng Pagpapahalaga sa Suliranin ng Lipunan

Experimental/objective Psychology (positivism) vs Psychology that is SOCIALLY USEFUL (critical social scientists) Aldaba-Lim (1938 1969):

dapat LUMABAS ang mga sikolohista sa KAGINHAWAHAN ng mga LABORATORYO at pagsasagawa ng mga PAG-AARAL na WALANG social SIGNIFICANCE pumili ng mga paksang may KABULUHAN sa mga tao
GAMITIN ang PAGKASANAY sa pananaliksik at pag-aaral sa mga tao para MAKABUO

ng mas MABUTING DAIGDIG

significance of the study

Batayan sa Wika, Kultura at Pananaw ng Pilipino

Enriquez:

mahalaga na sa SARILING WIKA GAWIN ang mga PAG-AARAL para hindi maiba ang ibig sabihin maarin ding gamitin ang PAG-IIBA ng WIKANG gamit sa pag-aaral para ma-test ang
RELIABILITY (consistency) at VALIDITY (tama ang sinusukat) ng mga resulta; a form of TRIANGULATION

mahalaga na BALIK-ARALIN ang mga pananaliksik na NAISAGAWA ng mga DAYUHAN

tama ba ang kanilang interpretasyon?

Activity: Mag-iisip ang bawat tao ng salitang ingels na mahirap i-translate sa Filipino. Babanggitin ni A ang kanyang salita, at i-ta-translate ito ni B sa Filipino. Pagkatapos ay si B naman ang magbibigay ng kanyang napiling salita.

MAYAMAN sa IMPORMASYONG makapagbibigay ng LINAW AT LIWANAG sa

KATAUHAN ng Pilipino ang WIKA ng Pilipinas, kung PAPAANO ito GINAGAMIT, at ang EBOLUSYON nito sa KASAYSAYAN ng Pilipinas

Kailangan ba ng Sikolohiyang Pilipino ng Sarili nitong Kasaysayan?

Ang sikolohiya ay bago lamang sa kamalayan ng mga Pilipino - western psychologists

bago sa atin ang sikolohiyang bunga ng oryentasyong dayuhan

sikolohiya bilang agham

sikolohiya ng mga babaylan/katutubo

Limits of Western Social Research

Social scientists have observed a GRADUAL INCREASE in ATTENTION being given to

LOCAL STUDIES

they are also aware of the INAPPLICABILITY of their research METHODS EX: two-year period of surveys in more than 80 barrios in Luzon, Bicol region and Visayas

validated a sharp difference between west and the Philippines

agricultural production[?] value orientation of farmers availability and quality of reserch resources and research ends

Drawing up the Research Plan

KAKULANGAN

sa mga TAONG may KARANASAN at KAKAYAHANG tumulong sa

pagsasagawa ng mga PAGAARAL sa social science[?]

PAKIKISAMA ng mananaliksik

controlling the amount of RESEARCH TIME EX: CONFOUNDED by FILIPINO CUSTOMS

serving of DRINKS during interview offerring researchers to join participants during dinner

serving of tuba, basi aftewards

PANG-IIMBITA ng mga kalahok sa mga OKASYON sa LABAS ng INTERVIEW

EX: weddings, baptisms, padasal (after-funeral rites), happy-happy sessions (inuman)

hindi maaaring tanggihan; kailangang PAG-INGATAN ang PAGTUTUNGUHAN

(rapport)

CONFLICT sa RESEARCH INTEREST

EX: interview quota (12 per week), unpaid over time work Recruiting and Training Interviewers

Western CRITERIA:

college degree holder, high scholastic ratings, interviewing experience and physical fitness

REAL REQUIREMENTS:

ability to WORK in BARRIOS: poor or NO AMMENITIES (toilets, showers, hot and cold water)
NOT being able to SHOWER for DAYS; NO ELECTRICITY; issue of FOOD WOMEN not being allowed and reprimanded to ROAM alone at NIGHT time

getting used to and adhering to beliefs and customs; paniniwala at pamahiin EX: pagtatanggal ng sapin sa paa pagpasok, pag-ikot ng pinggan kapag may aalis habang kumakain, lalawayan as noo,

mga TANONG SA SARILI ng isang MANANALIKSIK na gustong pag-aralan ang mga Pilipino sa barrio

Fielding the Interviewers

HINDI MAAARING BASTA na lamang SUMABAK ang isang mananaliksik

HINDI gaanong EXPOSED sa researchers, volunteers, etc ang mga nasa BARRIO

dadaan muna sa Mayor's office, Baranggay Captain, Elderly, Punong Guro, etc...

Kadalasan HINDI MAKAKAPILI ng LUGAR na TUTULUYAN ang isang mananaliksik

patitirahin sa isang HOST

paano kung hindi naging kaaya-aya ang lugar?

HINDI na (hindi dapat) MAKATATANGGI ang MANANALIKSIK

ang hindi pagtanggap sa KABAYARAN para sa PAGKAIN

HINDI rin naman maaaring PUMILI ng PUTAHENG ihahanda

Sampling

What is sampling?

Randomization; representativeness

AIDS in INCREASING the RELIABILITY of information gathered

CLASSIYING according to GEOGRAPHICAL or POLITICAL sub-DIVISION; social CLASS;

religious GROUPS; INCOME and occupational groups; type of land use; land ownership

problem is that barrios are not as mapped as urban areas

Getting Reliable Information

To get reliable information RESPONDENTS must: 1. understand the NATURE of the PROJECT 2. understand the ROLE of the INTERVIEWER 3. how well the above coincides with the RESPONDENT'S EXPECTATIONS of such a project

INTERVIEWERS are often MISTAKEN as sales representatives, census agents, and tax

collectors

when they explained that they were researchers and their goal was to HELP in the
BARRIOS development, they were mistaken as PHILANTROPISTS

expected fertilizers, irrigation facilities, etc...

they EXPLAINED that THEY were STUDENTS needing their help in the study...

taga-barrios responded: We are the one's who need help...

western perspective:

confidentiality

sight of interviewer jotting down notes communicates otherwise presence ng mga usisero mayor/baranggay captain ESCORTING the INTERVIEWERS usually end-up STAYING the DURING of the INTERVIEW, PROLONGING the entire PROCESS

the interview being brief

also CONFOUNDING the responses EX: when topic involves how the place is being governed

Establishing Concepts and Definitions

Even DEMOGRAPHIC CONCEPTS used to categorize NEED to be STUDIED and REVIEWED of its APPLICABILITY

religious affiliation

west = individual preference vs Phil = familial even community affair

hindi makukuha ang INDIBIDWAL NA PANANAW tungkol sa RELIHIYON dahil

TABOO ang PAGTALIWAS sa relihiyon ng pamilya (lalo na sa mga barrio)[?]

EX: wala namang taga-barriong magsasabing atheist sila kung ang buong pamilya ay Katoliko

family type

nuclear family (parents and children) vs extended family (all relatives)

Castillo (1963) & Feliciano (1964) = Filipino families are SOMETIMES

NUCLEAR in structure SOMETIMES EXTENDED, but FUNCTIONALLY, they are

of the EXTENDED type

cooperation how would we define cooperation?

Provise (1960) west = discliplined, highly ordered code of behavior, de-emphasized familial loyalties, personal favoritism, rationalized behavior, rigid business practices: individual independence Philippines = INTERDEPENDENCE among individuals the ability to read and write

literacy

researchers encounter literate readers but not literate writers

NOT necessarily a MEASURE of INTELLIGENCE

Measurement Techniques

Concern with the RECONCILIATION of WESTERN MEASUREMENT TECHNIQUES and

THOSE APPLICABLE in the PHILIPPINE setting

linear concept of TIME vs time as an event

when to turn on radio? - sa pangalawang tilaaok ngmanok

question about TIME-USE

how long do you listen to your radio? - madalas. Basta kapag buhay. how much tme do you spend feeding your hogs? - pabalik-balik naman ako dun.

measuring DISTANCE is also different

how far from the center? - isang sigarilyo kailan huling nanood ng sine? - nung kinasal yung anak ng baranggay captain EX: asking for directions

Measurement of FARM PRODUCE

measured as tumpok, gatang; mesaure in kerosene cans and empty standard containers

Using Attitude Scales

Do not work reliably because of the acquiescence effect

HINDI MALINAW ang PAPEL na ginagampanan ng mga MANANALIKSIK sa mga

kalahok sa barrio

EX: PAGSANG-AYON ng mga KALAHOK sa pag-aakalang ito ang MAKABUBUTI para sa

PAG-AARAL ng mga mananaliksik

Writing up the Researcher Report

Hindi dapat basta ma-i-PUBLISH ang mga PAPEL at pagkatapos ay HINDI IPAAABOT sa mga
INTERESADO

anong silbi ng isang papel na isinulat para sa akedemiya?

HINDI ito MAIINTINDIHAN ng mga KALAHOK galing BARRIO

sila ang dapat maging target audience ng mga papel!

dapat maisulat sa isang paraan na MAIINTINDIHAN ng mga KALAHOK mismo Mercado (1964) nakitang mas epektibo ang mga pamphlets, leaflets or comicstrip types sa pagkatuto ng mga magsasaka

assignment quiz

Limits of Applicability of Western Concepts, Values, and Methods

Pinapakita ang dapat na maging malawak na sakop ng social science

pagiging malawak ng sakop ng SP

Culture

Asian academic world

WESTERN TRAINED; western PERSPECTIVE

reawakening about their ORIENTATION and its INAPPLICABILITY to OTHER

CULTURES

social sciences in asia as reflecting the VALUE ORIENTATION of their SPONSORING

SOCIETIES

Politics

DEMOCRATIC form of GOVERNMENT as a WESTERN concept and IDEOLOGY FITTED on

Asian culture

KAKULANGAN ng HISTORIKAL na KARANASANG pinagdaanan ng Kanluran sa ilang

bansa

kailangan dahil ang ideology (democtratic o anuman) ay bunga ng karanasan ng mga tao umusbong ang demokrasya sa kanila dahil sa kanilang karanasan sa kasaysayan

Western concept of JUSTICE

rule of law transgressing in the Philippines is not that hard; NON-LEGAL RULES COMMAND
GREATER OBEDIENCE than legal ones, especially when values such as FAMILY and KIN ties are involved

can also explain NEPOTISM in POLITICS and doing BUSINESS

EX: driving laws, lane obedience, etc...

on the western concept of bureaucracy as an institution

recruitment, organizational charts, job descriptions, etc...

Economics

Lending aids are again based on the assumption that WHAT WORKS FOR WESTERN
CULTURES would also WORK in ASIAN CULTURES

increase capital, skilled workers, etc.. and that's it! = western formula

EX: across the board wage hike an 3000 as against percentage per monthly income Sociology 4. Methods and Concepts

Feliciano's (1965) suggestions:

REFINEMENT of research TERMS; ADAPTATION to Philippine CONTEXT

bakit kailangang baguhin ang depenisyon ng mga konseptong ginagamit?

RELIGIOUS AFFILIATION reflected by INDIVIDUAL PREFERENCE as against a

family or COMMUNITY AFFAIR; the term does not necessarily imply religious preference of the INDIVIDUAL

nuclear vs extended FAMILY STRUCTURE within the Philippine context concept of COOPERATION in terms of INDIVIDUAL CONTRIBUTION to the group, as against CUMMULATIVE EFFORT of the whole

5. Role of Women

where are women in Philippine society? What is the role of women in Philippine society? Strong female influence in the family and community

BIRO as a form of EXPRESSING RESPECT and HIGH REGARD for the role of women by

men EX: ako ang tigas... tiga-saing, tiga-laba, etc...

pagbibigay ng MATAAS na RANGO sa LIPUNAN ng kababaihang Pilipino

babaylan Gabriella Silang pagiging involved sa pagsasaka ng mga kababaihan

maaring ang sinasabing GENDER-INEQUALITY ay DALA ng mga MANANKOP

Women as SHADOWS in development work in the SOCIAL SCIENCES

compared to the PLACE of women in WESTERN SOCIETIES

6. Role of Education

what does education mean? Education as a form of WHITE-COLLARIZATION of certain fields

BS Agriculture in UP

1.3% end up actually applying the expertise; more actually teach rules out mud on educated hands

hindi na dapat magsaka at humawak ng lupa ang taong tapos ng kurso sa pagsasaka?

7. Raw Materials from Research in Action Programs

western view = empirical EVIDENCE supports theory and ideas; DICTATES APPLICATION they found that
ACTION PROGRAMS

are

actually

MORE

INSIGHTFUL

than

EXPERIMENTATION-prior-action methods EX: argicultural experiment on a new rice variety

Result: better rice yield = good

to the WESTERN mind, this AUTOMATICALLY GOOD

did it do good for the farmers? = no (because everyone does not have that kind of rice variety; allowing their products to be a host for pests; it took longer to harvest)

SUCCESS in EXPERIMENTS do NOT necessarily EQUATE to success in REAL-LIFE SETTINGS

EX: U-turn slot of MMDA 8. Knowing One's Audience

it is often assumed that CHANGE BROUGHT in from WESTERN thought and knowledge is
GOOD

EX: inapplicability of WESTERN ORIENTATION to FARMING 9. The Role of the Change Agent

CHANGE AGENT cannot be effective unless it/person is ACCEPTED by the CLIENTELE

should have INTERDISCIPLINARY EXPERTISE because the social problems he faces are diverse

10. Towards a Theory of Developing Asian Nations

Asian social scientists should undergo a truly creative engagement with their own culture and society, making use, in the process, of frameworks that provide standards of relevance to the experiences and aspirations of their own people.

developing a RESEARCH and ACADEMIC setting FOUNDED on the VALUES SYSTEM of Asian SOCIETIES and in the process, building upon a THEORETICAL FRAMEWORK that
ENCAPSULATES the EASTERN mode of THOUGHT

Towards Cross-Cultural Knowledge Through Cross-Indigenous Methods and Concepts

Tries to explain HOW TO ARRIVE at a TRULY cross-cultural knowledge in the social sciences Ano ang ibig sabihin ng cross-cultural na pag-aaral?

Studies that want to test generalizability of previous results

tinitingnan kung PAREHAS BA ang makikita sa mga pag-aaral

to UNDERSTAND other CULTURES from a particular THEORETICAL FRAMEWORK

Sinubukan na magsagawa ng kros-kultural na pag-aaral subalit nakita nilang hindi naman talaga ito kros-kultural, kundi PAGLALAPAT lamang ng mga METODONG KANLURANIN sa
IBA'T IBANG LUGAR

bakit umusbong ang pangangailangan ng mga pag-aaral na cross-cultural?

Maaaring i-trace ang KASAYSAYAN ng western PSYCHOLOGY 1. pagsisimula sa pag-aaral sa laboratoryo 1. lab rats at iba pang hayop 2. pag-aaral sa mga tao 1. university students 2. pag-aaral ng mga tao sa labas ng university/ field studies sa labas ng laboratoryo 3. pagsali ng iba't ibang race 1. blacks and other minorities sa sariling bansa 4. paglabas ng ibang bansa at pag-aaral ng ibang mga kultura

Rewriting the History of Psychology

When a WESTERN PSYCHOLOGIST conducts a STUDY about OTHER CULTURES, he/she rightfully LABELS this as INDIAN Philippine Psychology

PSYCHOLOGY, CHINESE PSYCHOLOGY, Korean or INDIANS, CHINESE,

what is actually meant is: the WESTERN PSYCHOLOGY OF Koreans, Filipinos

How can one claim to understand the people, without even knowing the local language?

On the Unstated Bias of the Dependency and Uni-national Dominance View in Psychology

Anu-ano ang criticisms tungkol sa Psychology?

From LOCAL ADAPTATION to MODIFICATION of western models

pagsasalin at pagbabago lamang ng western models

intellectual DEPENDENCE to academic IMPERIALISM

result may range from DISAGREEING to DEVIATE from WESTERN MODELS because there are NO better ALTERNATIVE, to ABSOLUTE REJECTION of the ideas of indigenous psychology on the BASIS of it being the STANDARD for science
ACADEMIC IMPERIALISM as part of the COLDWAR

ano ang problema sa ganitong pananaw?

It implies that only ACADEMIC PSYCHOLOGY can be refered to as LEGITIMATE

PSYCHOLOGY

EX: written journals, academic degrees, trained and highly specialized professionals

consideration of the BABAYLANS as being psychologists

para bang mga NAKAPAG-ARAL LANG ang may KAKAYAHANG

UMINTINDI sa mga TAO

what we call UNIVERSAL PSYCHOLOGY (personality theory, social psychology, abnormal psychology, etc... ) is PRIMARILY if not totally WESTERN; Why?

Almost all EXPERIMENTS establishing the basic THEORIES in Psychology come from the WEST

generalizations are western based

All THEORIES are WESTERN based treatment and intervention in the clinical setting are western based

MERON lang mga HAKBANG para ILAPAT ang mga ito sa KONTEKSTO ng kultura,

subalit HINDI masasabing SIKOLOHIYA NATIN ITO Indigenization from Within as Basic to the Cross-Indigenous Method

Indigenization from Within

CULTURE as SOURCE

...development of the Third World cultures in their OWN TERMS as a NATURAL

PROCESS

Indigenization from Without

culture as TARGET views Third World cultures as RECIPIENTS of CULTURE FLOW (figure 1)
DOMINANT SOURCE CULTURE

AUXILLIARY SOURCE CULTURE

PSYCHOLOGY OF SOURCE CULTURES

Data from target cultures Pseudo-etics/Imposed etics Etic dimensions plus emic definitions

Ill

CROSS-CULTURAL (western) PSYCHOLOGY

Country 1

Country 2 Culture as recipients

Country 3

Third world countries as recipients of scientific cross-cultural knowledge

ustration 1: Schematic diagram of uni-national dominance; figure 1

there is a problem with the term CROSS-CULTURAL VALIDATION of research findings, theory and methods

implies the EXISTENCE of a STANDARD BEING TESTED on some target culture

Idealized CROSS-CULTURAL KNOWLEDGE

knowledge GAINED first and foremost, from CROSS-INDIGENOUS METHODS,

COMBINED to FORM the TRUE CROSS-CULTURAL KNOWLEDGE

CONTRARY to WESTERN METHODS and knowledge, which are TESTED on OTHER CULTURES to form what is erroneously termed as cross-cultural knowledge (figure

3)

emic (specific) vs etic (universal)

INDIGENOUS

INDIGENOUS

Identification of key indigenous concepts/methods/ theories

Culture Assimilation; indigenous versions of imported systems

Semantic Elaboration

Indigenization as strategy

Indigenous codification or re-codification

Theoretic indigenization

Systematization/Explication of implied theoretical frameworks Application/Use

Content Indigenization; test modification; translation of imported material

EXOGENOUS
Comparison with other theories, methods, techniques, etc... INDIGENIZATION FROM WITHIN Basis: Indigenous Direction: Outwards (culture as source)

EXOGENOUS
Transfer of technology; modernization INDIGENIZATION FROM WITHOUT Basis: Exogenous Direction: Inwards (culture as target)

Illustration 2: Indigenization according to source and direction; figure 3

Rationale for the Indigenous Method Putting forward of indigenous methods is motivated the the SEARCH for UNIVERSAL
TRUTH

Betty and Philip Jacob (1977)

the variables affecting human relations may differ radically across national cultures, so that studies within one country will not provide adequate evidence for universal generalizations about social dynamics. At least one cannot tell without conducting comparative studies in a number of differing cultural situations.

there has to be COMMON TOOLS and TECHNIQUES if one were to ESTABLISH the
UNIVERSALITY of psychology; but these HAVE TO BE REFINED

EX: even the simple task of asking questions may have different implications or effects in one culture and in another

translations and backtranslations, contextualization, and other internal validity measures can still have loop holes EX: the Filipino yes

umu-oo pero hindi sumasang-ayon

pag-papahalaga sa kapwa

hindi gustong magkaroong ng conflict

even TEST QUESTIONNAIRES and INTERVIEWS should be USED with CAUTION when one aims to for a cross-indigenous method in doing research

inapplicability/inappropriateness/impersonality of paper and pencil tests EX: PAKIKIPAGKUWENTUHAN as an ALTERNATIVE to the western concept of
INTERVIEWS

ang mga TANONG mismo, kahit NAKASALIN sa dominanteng WIKA, ay kailangang PAGARALAN ng mabuti

EX: iba ang GAMIT ng wikang TAGALOG sa AKADEMIYA at sa LANSANGAN

cross-indigenous method better ASSURES GENERALIZABILITY of findings because several LANGUAGES and CULTURES are used as SOURCES and bases. pagpapahalaga sa mga KONSEPTONG NAILALAHAD lamang sa katutubong WIKA EX: hiya, utang na loob

The Case for an Indigenous Psychology

Ipinapakita kung ano ang KAHALAGAHAN ng pagkakaroon ng INDIGENOUS na APPROACH sa pananliksik

Intrinsic Bias in Psychology

Ang sikolohiya ba ay talagang nagiging objective at walang bahid ng pagkiling?

One cannot truly say that PSYCHOLOGY as a science is VALUE-FREE

the research TOPIC and questions a researcher asks, immediately REFLECTS the person's own BIAS

choice of topic research method interpretation

Internal vs External Validity

internal validity

how accurately the VARIABLES RELATE to each other

external validty

how accurately can the RESULTS of your study be GENERALIZED to the

POPULATION

1. External validity of Indigenous Methods

the quest for generalizability and universality has led to NUMEROUS REPLICATION studies

INCREASES the DATABASE of findings

replication

to gain reliability for the results of researches to establish generalizability and universality of findings

why is there a need to generalize?

replication of studies in the lab as against field studies

laboratories have strictly CONTROLLED VARIABLES

extraneous variables

real-life situations CANNOT BE CONTROLLED like laboratories

experimental realism vs mundane realism

are the replications of western studies valid as universal findings? Mataragnon:

an emic (culture specific) approach developed in a western culture is assumed to operate as if it were an etic (universal) approack, and generalizations are therefore simply sought without altering the emically-derived theroretical perspective and method. ~ psuedoetic approach (Triandis 1972)

the INCREASE in the DATABASE of FINDINGS do NOT NECESSARILY mean an

INCREASE in EXTERNAL VALIDITY

EX: social psychology studies on helping behavior do not necessarily explain Bayanihan in the Philippine context EX: theories about the causes and treatment for schizophrenia do not necessarily apply to sapi in the Philippines; can the phenomenon of the taong grasa be explained by results from psychoses and depression studies?

To have external validity, there is a need to GO BACK into the INITIAL STAGES of
DESIGNING a study

hindi pwedeng basta i-replicate ang mga pag-aaral; dapat GUMAWA ng mga
PANIBAGONG pag-aaral na talagang DINESENYO para sa kulturang iyon

kailangang ma-identify muna ang mga VARIABLES na MAYROONG KAHULUGAN para sa KULTURA

INIIWASAN ang PAGLALAPAT; baka WALANG RELEVANCE sa kultura ang

dayuhang konsepto EX: kung gustong pag-aralan ang intelligence base sa pagkamaalam sa panitikan

hindi puwedeng gamiting basehan ng pag-aaral ang mga gawa ni Shakespeare sa kultura ng China o Pilipinas o kung anuman importante nga ba para sa konteksto nila ang pagbabasa ng panitikan?

2. Internal Validity of Indigenous Methods how well do your variables measure what is supposed to be measured

operational definitions may vary from culture to culture EX: happiness with one's career may be regarded as financial stability in others, while being perceived as personal satisfaction in others

bottom-up view vs top-down view

bottom-up view

using emic concepts and its findings to build on external validity testing out the external validity of etic studies and concepts to emic circumstances

top-down view

Role Playing Activity: SP Researchers: You wish to conduct a study on how the barrio folks perceive family planning, how receptive they are about the idea, what they know about it (benefits, methods, etc...), and whether they would be willing to have it in their community. The objective of the study is to educate the locals about the benefits (in terms of health, population control, economics, etc...) of having a sound family planning scheme incorporated within the community. As researchers trained in SP, how would you go about accomplishing the objectives cited above, while being sensitive to the peculiarities of the barrio folks. Demonstrate how Filipino researchers would approach their respondents in an interview, according to the cultural norms of the Philippines. Keep in mind that this is a sensitive topic for rural folks and care should be taken not to scare them off in the way you ask your questions. Barrio Folks: Your task is to capture the attitude of rural folks about sensitive issues. Take into consideration your being conservative and religious in nature, and that the topic of sex is a very private matter in the Philippine context. At the same time, prod the researchers into explaining why there is a need for you to participate in the study, and why you should share the privacy of your lives as couples. Foreign Researchers: You wish to conduct a study on how Filipinos perceive family planning, how receptive they are about the idea, what they know about it (benefits, methods, etc...), and whether they would be willing to have it in their community. The objective of the study is to educate the people about the benefits (in terms of health, population control, economics, etc...) of having a sound family planning scheme incorporated within the community. Demonstrate how westerners would approach their respondents in trying to conduct the study. Try to assimilate the character of westerners being direct, cunning, and their attitude towards discussing sex related issues with other people.

Karanasang Pilipino K

Pag-aantas ng mga Konsepto sa SP

1. Katutubong Konsepto
Katutubong Konsepto ex: salimpusa

maraming KATUTUBONG
KONSEPTO ang HINDI man

Pagtatakda ng Kahulugan ex: gunita

lamang NABIBIGYAN ng
PANSIN sa larangan ng PANANALIKSIK, kung mayroon

Kultura

Pag-aandukha ex: paniniyansing Henetika

Partikular Pagbibinyag ex: hiya, utang na loob

Unibersal

man, HINDI pa rin ito SAPAT mas gustong pag-aralan ang mga konseptong Kanluranin atsaka ILALAPAT sa
KONTEKSTO ng PILIPINAS

Paimbabaw na Asimilasyon ex: reimporsment

Banyagang Konsepto ex: home for the aged, prejudice

Clinical psychology = neurosis, psychosis, schizophrenia, ADHD vs paghuhurementado, sapi, taong grasa EX: saling pusa, pagkapikon, balik-bayan

Inter-aktibong Asimilasyon Impluwensiyang Ligaw B

Illustration 3: Pag-aantas ng Konsepto sa SP mga katutubo

magkasing-halaga ang dayuhang konsepto sa klinikal psychology at ang

hindi rin sinasabing tayo lang ang may ganitong konsepto

MAHALAGA na pag-aralan kung PAANO TINITINGNAN NG MGA

PILIPINO ang

iba't ibang KONSEPTO, lokal man o banyaga EX: hindi nawawalan ng DANGAL ang biktima ng RAPE kahit NAWALAN siya ng
PURI

EX: KRITISISMO bilang POSITIBO sa mga taga-kanluran vs PERSONAL ATTACK para sa karamihan ng mga PILIPINO

mga KONSEPTONG kasama sa karanasan ng mga Pilipino

2. Pagtatakda ng Kahulugan

PAGHAHANAP ng ANGKOP na KAHULUGAN base sa konteksto ng kulturang

kinabibilangan; TRANSLATE; mayroong direktang TTRANSLATION

- DIFFERENTIATE

yung konsepto niyo, similar sa konsepto namin

PAG-IIBA ng mga KONSEPTONG INAAKALANG MAGKASINGKAHULUGAN; paglilinaw sa mga PINAG-KAIBA ng mga KAHULUGAN at ang KAAKIBAT na PAGGAMIT base rito

EX: pagkatao (panloob)vs personalidad (panlabas); ala-ala vs gunita 3. Pag-aandukha

BINIBIGYAN ng katutubong KAHULUGAN ang mga IDEYA at SALITANG HIRAM

asimilasyon ng mga konsepto mas mayroong katutubong konsepto na mas parehas kaysa sa Pagbibinyag
NAIIBA ang IBIG SABIHIN; naka-base sa kung PAANO GAMITIN ang mga konsepto sa KONTEKSTO ng kultura

EX: seizing one's opportunity = kagarapalan; paniyaniyansing = touchy (lumitaw ang salitang ito sa kontekstong Pilipino dahil sa TABOO na mayroon tungkol sa paghawakhawak sa mga kababaihan) kung sa dayuhan pagiging touchy lang iyon, dito hindi EX: salvage = to save vs pinatay; traffic = flow vs stop

dahil sa walang exact translation ng konsepto, magbibigay kami ng sariling kahulugan para sa konsepto niyo - dahil naiintindihan namin ang ibig sabihin

sinasabi na: dito, ganito ang ibig sabihin niyan

4. Pagbibinyag

pagsaSANG-AYON ng mga KONSEPTONG banyaga at unibersal sa KONTEKSTO ng katutubong pakahulugan

pagbibigay ng katutubong kahulugan ng mga banyaga sa kanilang mga salita at konsepto

EX: hiya (shame): iba ang kahulugan dipende sa panlaping ginagamit (nakakahiya, ikinahihiya, napahiya, walang-hiya) 5. Paimbabaw ng Asimilasyon

paggamit ng mga BANYAGANG KONSEPTO at pagsasalin NITO, datapwat HINDI nito gaanong NAHUHULI ang KATUTUBONG PAG-UUGALI at PAG-IISIP

HINDI PRECISE ang paggamit; REMOTELY RELATED

nakaugat din ang KAHIRAPAN NG PAGSASALIN o PAGHAHANAP NG KATUMBAS dahil sa di pagiging pamilyar sa konsepto EX: reinforcement = pagsasaayos ng mga pangyayari para tumaas ang probabilidad ng pag-uulit ng isang organismo vs napala = katalagahan o katarungang likas EX: individuality[?]

6. Banyagang Konsepto

LIGAW at mga banyagang KONSEPTO na WALA TIYAK na LUGAR sa konteksto ng KULTURANG PILIPINO

mga hindi talaga maabot ng kamalayan ng mga Pilipino dahil wala silang ganoong konsepto EX: oedipus complex, castration anxiety

Filipinization of Personality Theory

Bakit kailangang magkaroon ng sariling teorya ang SP tungkol sa pagkataong Pilipino?

Ang PAGKAKAKILALA ng mga Pilipino sa kanyang SARILI ay base lamang sa

ORYENTASYON ng mga DAYUHAN

pinaghalong SPANISH at US na mga salita ang ginagamit para i-DESCRIBE ang

KATAUHAN ng Pilipino

EX: Maana Habit; delikadesa, amor propio, Filipino Time;

LIMITADO ang paggamit ng katutubong pananaw o wika sa TAGALOG REGION

EX: Bahala na, Ningas Kugon, balato

hindi napapag-aralan, o naisasama sa pagbuo ng National Character ang konsepto at tingin ng IBANG REGIONS bakit?

Concentrated sa Maynila ang mga pag-aaral at unibersidad

saan nanggagaling ang ganitong uri ng pananaw?

Dahil ang oryentasyon mismo ng mga taong gumagawa ng pag-aaral ay base sa oryentasyon ng mga dayuhan EX: MRP!

Ang HINDI PAGGAMIT NG WIKA sa pagsasagawa ng mga pag-aaral

NILALAPAT lamang ang mga katutubong konsepto sa mga PRE-EXISTING WESTERN CONCEPTS o definitions

MAKIKITA ang KAKULANGAN ng SAKOP ng dayuhang wika sa pag-INTINDI o PAGLALARAWAN ng katauhan ng mga Pilipino

The token use of indigenous vocabulary should not be confused with the forming of appropriate theory for Filipino personality

Pagkatao vs Personality

Ginagawan ng mga PAG-AARAL ang PAGKATAO ng mga PILIPINO mula sa PANANAW ng isang taong MULA SA LABAS VIEW from the OUTSIDE; ang tingin sa personality ay PANLABAS na ASPETO lamang

personality as defined by outward traits: maana habit, tamad, ningas kugon, etc...

persona - mask na sinusuot at ma-oobserbahan o makikita mula sa labas

the western orientation can be seen in the attempt to define personality itself makikita ang panloob na aspeto at pagtingin sa konsepto

pagkatao personhood; essence

In Search of Core Meanings: The Role of Language

Only through the use of indigenous language and perspective in research can the underlying

principles and concepts of Filipino personality be brought up

para maintindihan talaga ang katauhan ng mga kalahok

Core Filipino Values (KAPWA)

Dito nakita na ang PAGGAMIT ng KATUTUBONG WIKA ay makapagbibigay LINAW sa mga konseptong inaakalang characteristics lamang na-identify gamit ang wikang Pilipino ito ang sentro, pundasyon ng katauhan ng mga Pilipino
Pakiramdam: Pakikipagkapwa sa Pagkatao [Shared Inner Peception, Self, and Identity in Kapwa Psycholoy]

CORE VALUE Pivotal Interperonal Value Colonial / Accommodative Surface Value Associated Behavior Pattern Confrontative Surface Value

KAPWA (shared inner self) Pakiramdam [pakikipagkapwa-tao] (shared inner perception) Hiya (propriety/dignity) Biro (joke) Bahala na (determination) Utang na Loob (gratitude/solidarity) Lambing (sweetness) Sama/Lakas ng Loob (resentment/guts) Pakikisama (companionship / esteem) Tampo (affective disappointment) Pakikibaka (resistance)

Surface values

readily apparent attributes appreciated and exhibited by many Filipinos

accommodative vs confrontative Surface Values

ASV's function to maintain or keep the status quo between individuals and/or groups CSV's surface when Filipinos take active participation in a situation these three (accommodative) are recognized as a triad, which emanates from the single trunk (CORE VALUE)

they are not free-standing values one can easily learn you'd have to be INGRAINED with the CORE value for the SURFACE values to
MANIFEST itself

studying the surface values led to the identification of an underlying pre-condition: PAKIKIRAMDAM - PROCESSOR of surface values which come from the CORE EX: a person without PAKIKIRAMDAM, cannot have PAKIKISAMA and UTANG NA LOOB or HIYA

kailangan para gumana ang SV's ng isang tao

ang taong hindi nakikitaan ng mga SURFACE values ay tinatawag na MASAMANG TAO

importance of language and it's use in the Philippine context

ang attribution ay directed towrads the inside of the person

EX: ang masamang tao ay WALANG HIYA, WALANG UTANG NA LOOB, WALANG
PAKIKISAMA

WALA denotes the absence of SURFACE VALUES

hindi napapakita ang surface; hindi nag-surface!

mas masaklap ang WALANG PAKIRAMDAM MANHID

mas inner ang kakulangan; walang pivotal value

mas malala ang taong WALANG PAKIKIPAGKAPWA 1. walang pakisama matututo din 2. walang hiya hindi naturuan ng mabuti ng magulang 3. walang utang na loob iiwasan 4. walang kapwa tao napakasama na niya

surface values may differ from sub-culture to sub-culture, but the core value remains the same for all Filipinos ang konsepto din ng ABNORMALITY ay iba ang turing para sa mga Pilipino

hindi tinitingnan bilang sakit ang abnormality EX: sira ang ulo, may sayad, na-baliw vs you have schizophrenia, I am depressed

Pakikiramdam: The Pivotal Aspect of Kapwa

Pivotal value of SHARED INNER PERCEPTIONS

SIP heightened awareness and sensitivity

Mataragnon (1987): feeling for another

DEFINITION: an active process involving great care and deliberation manifested in:

hesitation to react, inattention to subtle cues, and non-verbal behavior in mental roleplaying (if I were in the other's position, how would I feel?) (Mataragnon, 1987).

the PROCESS of FEELING to clarify an ambiguous situation to arrive at an appropriate response. Necessarily tied to the operation of all Filipino surface values

kaya tayo nakakaramdam ng HIYA ay dahil sa may PAKIRAMDAM tayo tungkol sa maaaring iniisip ng ibang tao it gorverns our actions

NAKIKIRADAM din tayo para hindi makapagbibigay ng KAHIHIYAN sa ibang tao

ang UTANG NA LOOB ay nakatali din sa PIVOTAL VALUE ng PAKIKIRAMDAM

may emotional component sa pagkakaroon ng interaction

kung walang sense ng UTANG NA LOOB, maaaring bayaran na lamang ng katumbas ang UTANG at pagkatapos ay putol na ang ties
KAYA mahalaga ang VOLUNTARY INITIATION dahil nakatali ito sa pakiramdam ng

kahihiyan ng isang tao PAGKUKUSANG-LOOB

BAHALA NA has a relationship with PAKIKIRAMDAM

BAHALA NA: reckless, fatalistic PAKIKIRAMDAM: careful and humanistic

IMPROVISATORY PERSONALITY of Filipinos allow him to be comfortable with unstructured, indefinite, and unpredictable situtation same IMPROVISATORY PERSONALITY working in PAKIKIRAMDAM

PAKIKIRAMDAM Mataragnon (1987): a person who knows how to get along well with

others is one who is magaling makiramdam The Centrality of Pakikiramdam in Behavioral and Interpersonal Domains

Parallelism between accommodative surface values and behavioral-phenomenological domain of biro-lambing-tampo; the FORMER being pivoted by PAKIKIRAMDAM Biro

RELEVANT to the surface value of HIYA INITIAL TENSION is attributable to hiya when the levels of interaction are below

pakikipagpalagayang-loob

can be NEUTRALIZED by BIRO teasing considered as a form of socialization or even a strategy for establishing rapport EX: kabiruan ko na siya

Lambing

nakikita kung saan mayroong mabuong PAKIKISAMA/PAGSASAMAHAN is NOT OVERTLY MANIFESTED in male BARKADAS but it is argued that LAMBING is simply MANIFESTED in DIFFERENT WAYS depending on sex, status, age, nature of relationship, etc

Tampo

associated sa di pag-tanaw sa UTANG NA LOOB

The Internality-Externality Dimension Pakikiramdam

Prefix = paki indicates a request or plea

Ramdam o Damdam = to feel

DAMDAM vs DAMA

napapakita muli ang hindi angkop na pagbibinyag sa salita o inadequacy ng English translation di sapat ang English translation para mahuli ang meaning sa Philippine context

dama = external; damdam = internal dahil may dalawang dimension ang pagkataong Pilipino: LOOB at LABAS

The Accommodative Filipino Hiya

Importance of affixation in Philippine culture

internal (loob)

related to INTERNAL QUALITIES or STATES

mahiyain, kahiya-hiya, hiyang-hiya, napahiya

external (labas)

OBSERVABLE manifestation of HIYA

hiyain, ikahiya, pinahiya, manghiya

kaya iba ang ibig sabihin ng nahiya sa tao at nakakahiya sa tao

Utang na Loob

Reduced to being an equivalent of reciprocity (kaliwaan) by western researchers; misunderstood

distorted the image of Filipinos about themselves, and about the concept why because they took the concept as it is, without understanding and paying much attention to the concept of LOOB occurs before any material possession is exchanged or given different from western concepts of gratitude, which is too materialistic

it entails inner states a shared humanity (loob) that binds people together (utang)

it would be insensitive and inhuman to assume that a rape victim crying: utang na loob! Wag mong gawin yan! only refers to materialistic aspects about the interaction or situation

Pakikisama

Misunderstood by western social scientists as being a core value for Filipino people erroneously translated as Smooth Interperonal Relations (SIR)

taking PAKIKISAMA as a VALUE, REDUCES the core value of KAPWA into mere

standards for SOCIAL RELATIONS, from it's being a concept of a SHARED INNER SELF

parang sinasabing panlabas na pakikipagtunguhan lamang ang importante sa Pilipino

pakikisama is just a surface value for Filipinos; ang importante ay ang PAKIKIPAGKAPWATAO

involves adjusting one's individuality (i.e. beliefs, principles, convictions, etc..)

The Confrontative Filipino Bahala na

Hinahalintulad sa FATALISM escapist value Lagmay (1976)

BAHALA NA operates in a situation of uncertainty and lack of information... despite this uncertainty, very few would avoid or run away from the predicament

an indication of the acceptance of the nature of things acceptance of the inherent limitations of one's self, which is not passive 1. stimulates action not inaction 2. it is not used in order to avoid problems 3. inplies perseverance and hardwork 4. gives a person LAKAS NG LOOB to see himself through hard times 5. stimulates creativity

Lakas ng Loob

Inner resource for change ranked as among the seven highly-valued characteristics of the Filipinos in a nationwide psychometric study in 1983 enables one to face difficulty, even death a key ingredient in the realization of PAGBABAGONG-DANGAL

Pakikibaka

Level of fusion in a common struggle (usually against oppression and exploitation)

a motivation for people involves strength of will and determination (inner states) as compared to pakikisama (preference for SIR)

different from pakikisama

Pagkatao at Kamalayan

Ipinapakita ang PARALLELISM sa mga konseptong inaakalang walang kaugnayan paglilinaw sa PANLOOB at PANLABAS na ASPETO ng PAGKATAONG Pilipino

pagbibigay ng DAAN sa mga maaring gawing mga PANANALIKSIK tungkol sa

PAGKATAONG PILIPINO at mga KATUTUBONG KONSEPTO

Kaluluwa Diwa

Ang diwa ay KAPAREHAS ng GAMIT ng SALITANG KALULUWA ng mga Kristiyano

ESSENCE, buod (summary) ng pagkatao; SAYSAY ng PAGKATAo

nasa kaloob-loban ng isang tao ang kanyang buod; kaibuturan [?]

magkatambal na konsepto ang kaluluwa at diwa dahil tinitingnan ang kaluluwa na dahilan ng PAGIGING o EXISTENCE ng isang tao EX: ang taong walang kaluluwa ay nawawalan ng silbi; wala ang essence

Mga Kahulugan ng Diwa Buod-Haka ang essence ng KATAUHAN ay BINUBUO ng kanyang mga KARANASAN na NAGMUMULA sa kung PAPAANO niya TINATANGGAP ang mga NANGYAYARI sa kanyang BUHAY; how they MAKE SENSE of the WORLD

Buod (summary o conclusion)

tiyak observations, KONKLUSYON tungkol sa KAPALIGIRAN mga LOHIKAL na EKSPLANASYON o konklusyon di tiyak ideya, haka-haka; hula; assumptions; hypothesis

haka [?]

Bait-Malay

ang diwa ng isang tao ay binubuo rin ng KALAGAYAN ng kanyang PAG-IISIP at ang kanyang PERSEPSYON sa mga NANGYAYARI

bait

sintido, isip, sintido komon

mga panloob na katangian ng diwa

malay (malay-tao)

nakatuon sa panlabas sa realidad nasasabing may malay ang isang tao kapag nagagawa niyang MARANASAN ang panlabas na realidad o EXTERNAL STIMULI

kamalayan ng isang taong nagmamasid

EX: ang isang taong nawalan ng malay ay hindi nawalan ng bait, vice versa [so?]

Budhi

Sumasakop sa naunang mga kaugnayan ng diwa may dalawang aspeto 1. isang nakatuon sa MORAL, tiyak at LOOB - KONSENSIYA 2. isang nakatuon sa di-tiyak, INTELLECT, OBJECTIVE, LABAS o realidad - UNAWA

sinasabing ang isang bagay ay nabubudhian kapag ito ay nawawari o natatanto (NAUUNAWAAN)

Unawa (discernment)

tungo sa LABAS nakakabit sa budhi ang paggamit ng unawa, samakatuwid, nakakabit din ang diwa o kaluluwa ng isang tao sa kung paano niya nauunawaan ang kanyang karanasan

buod-haka

intelektwal na pagtatantiya at pag-unawa moral na aspeto ng budhi; nakatuon sa loob

Konsensiya (conscience)

HINDI LAMANG ang panlabas na aspeto at ang OBHEKTIBO ang MAHALAGA

moral na pagtatantiya at pag-unawa

Ulirat (sanity[?])

MAS MALAWAK kaysa sa MALAY-TAO

malay-tao = tinutukoy lamang ang PARTIKULAR sa isang tao kamalayan = mas KOLEKTIBO; bahagi lamang nito ang malay-tao EX: parang conscious at collective unconscious ni Jung

ang ulirat ang NAGDURUGTONG sa BAIT, DAMDAM, PAKIRADAM, at PANDAMA EX: ang mawalan ng ulirat ay hindi lamang hinihimatay (unconscious o nawawalan ng malay-tao), maaaring sabihin na NAGUGULO ANG PERSEPSYON NIYA MISMO

napuputol ang pakikipag-ugnayan ng isang tao sa panlabas na realidad; split in one's psyche

Ginhawa-Damdam nakatali din sa diwa dahil ito ang NAGDIDIKTA sa kung anong NARARAMDAMAN ng isang
TAO tungkol sa KANYANG KALAGAYAN

Ginhawa (peace, calmness)

Batayan ng KAAYUSANG PANDAMDAMIN at PANDAMA ng tao EX: magaan ang pakiramdam; maginhawa; kaginhawahan

Damdam (feelings)

NAG-UUGNAY SA NARARAMDAMANG GINAHAWA dahil ito ang PERSEPSYON sa

LAHAT ng NANGYAYARI sa loob at labas ng tao

nahahati pa mula sa loob; ang ANDAM at DAMA

Andam-Dama Andam (AWARENESS of one's INTERNAL STATES and the GUT-FEELINGS ASSOCIATED with external STIMULI)

tumutukoy sa persepsyon ng mga bagay na mula sa labas patungo sa loob pagkabahala sa maaring maging epekto ng panlabas na pangyayari sa panloob na kalagayan (damdam)

Damdamin-Pakiramdam Damdamin

patungo din sa loob refers to the internal state or emotions, NOT CONCERNED about EXTERNAL STIMULI

Pakiramdam

PANLOOB na KALAGAYANG NAKATUON sa PANLABAS na mga PANGYAYARI at mga

bagay na papatungo sa loob

refers to the internal state or emotions, BUT IS CONCERNED about external stimuli kaiba ito sa budhi (may aspetong moral)

Loob (sumasaklaw sa lahat ng internal states ng isang tao [?])

ang budhi ay tungo sa unawa ang LOOB ay TUNGO SA GAWA(actions) EX: malakas at buo ang loob = dipende sa kinalabasang gawa o kilos

tinutukoy ang emosyonal na aspeto ng isang tao EX: mabigat ang loob; magaan ang loob kalagayan ng damdamin; aspeto ng damdamin na isang panloob na reaksyon sa panlabas na karanasan EX: sama ng loob

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ToF 8. 9. 10.

Nasa anong antas ang mga konseptong hindi abot ng kamalayan ng mga pilipino, tulad ng Oedipus Complex, castration anxiety, o home for the aged. - banyagang konsepto kapag ang isang konsepto ay binibigyan ng katutubong kahulugan subalit naiiba ang orihinal na ibig sabihin nito, ito ay nasa ___ na antas ng konsepto sa SP. Isang halimbawa dito ang salitang salvage kung saan naiba na ang ibig sabihin para sa mga Pilipino - pag-aandukha Ito ang mga konseptong malapit sa kamalayan at karanasan ng mga Pilipino. Madalas ay mali o hindi eksakto ang pagkakaintindi ng mga dayuhan na nagdudulot ng maling pag-unawa at pagtingin sa mga Pilipino. - katutubong konsepto ano ang core value ng mga Pilipino? Loosely translated, ito ay tinatawag na shared inner self. - kapwa ang pakiramdam, loosely translated as shared inner perception, ay tinatawag na ___ interpersonal value. Ito ang nagsisilbing leverage point o processor upang mag-manifest ang core value ng mga Pilipino. - pivotal ano ang dalawang klase ng surface values na mayroon ang mga Pilipino? ang hiya ay kayang ma-neutralize ng biro? - T hindi makikita ang lambing sa barkada ng mga kalalakihan dahil naiilang silang ipakita ang pagmamalasakit sa kapwa lalaki. - F ang pinaka mahalagang konsepto sa pagkatao ng mga Pilipino ay ang kanyang pakiramdam sa kanyang kapwa. - F

Kapwa Bilang Batayang Konsepto ng Pagkataong Pilipino

Core value KAPWA

- PAKIKIPAGKAPWA

HINDI nangangahulugan o TUMUTUKOY sa IBANG TAO lamang

tinutukukoy sa PAGKAKAISA NG SARILI AT NG IBANG TAO

naaayon sa konsepto ng INTERDEPENDENT SELF

ang SARILI ay HINDI HIWALAY sa ibang tao

PAGPAPAHALAGA SA sasabihin, niloloob at ipinapakita ng IBANG TAO sa atin

ayon kay Enriquez, ang paggawa ng masama sa ibang tao ay katumbas ng paggawa ng masama sa ating sarili INTERDEPENDENT

makikita sa pagkakaroon nating ng RELATIONAL SELF

mahigpit nating RELASYON sa ating PAMILYA'T KAMAG-ANAK at sa malaking

PAGPAPAHALAGA sa ating KAPWA

ang IBANG TAO at DI IBANG TAO ay parehas tinitingnan bilang KAPWA

nagkakaiba lang sa mga BEHAVIORAL PATTERN na ating ipinapakita

iba ang trato sa mga di iba at ibang tao

Bahala Na at Hiya

Hiya

INTERNAL at EXTERNAL na aspeto

Bahala na

DETERMINISM at hindi FATALISM

Utang na Loob at Sama/Lakas ng Loob

ASV: Utang na Loob at Sama ng Loob Utang na Loob

hindi katumbas ng NORM OF RECIPROCITY

N.O.R ibinibigay lamang ang katumbas ng utang UTANG NA LOOB walang kasiguraduhan kung san nagtatapos ang pagkakautang HINDI maaring TANGGIHAN o PUMILI kung KAILAN ka TATANGGAP ng utang na

loob

MALALIM ang pinag-uugatan ng konsepto

EX: babaeing gagahasain: utang na loob! Wag ninyong gawin iyan

PLEA FOR COMMON HUMANITY :: pagrespeto sa dignidad at karangalan ng bawat

tao

Pakikisama at Pakikibaka

Pakikisama

hindi gaanong accurate ang pagsasalin bilang SIR

dahil MAS PINAKIKISAMAHAN pa nga ang mga IBANG-TAO hindi masyadong ramdam o ginagawa ang pakikisama sa mga DI IBANG-TAO paanong masasabi ito kung tinatawag na walang pakikisama ang mga taong ayaw sa korupsyon?

may mga nagsabing ito daw ang core value ng mga Pilipino Lynch (1961, 1973)

implication?

Ito ay mababang na uri ng tunguhan lamang

Behavioral Patterns and Value Structure: Surface, Core, and Societal Values Associated Societal Values Linking Sociopersonal Value CORE VALUE Pivotal Interperonal Value Colonial / Accommodative Surface Value Associated Behavior Pattern Confrontative Surface Value Karangalan Katarungan Kalayaan

Kagandahang loob (pagkamakatao) KAPWA (shared inner self) Pakiramdam [pakikipagkapwa-tao] (shared inner perception) Hiya (propriety/dignity) Biro (joke) Bahala na (determination) Utang na Loob (gratitude/solidarity) Lambing (sweetness) Sama/Lakas ng Loob (resentment/guts) Pakikisama (companionship / esteem) Tampo (affective disappointment) Pakikibaka (resistance)

Ang LIPUNAN ang PINAGMUMULAN ng mga ASAL, KAUGALIAN, at PAG-UUGALI ng mga Pilipino nakatali din sa pagiging KOLEKTIBO ng ating oryentasyon

pagbibigay halaga sa INTERDEPENDENCE kaysa INDEPENDENCE

Associated Societal Values

Karangalan loosely translated as DIGNITY internal dangal parangal external puri papuri Katarungan loosely translated as JUSTICE

where laws reflect CULTURALLY ROOTED VALUES of the people that EVOLVED in

the very fabric of SOCIAL LIFE in the course of their HISTORY (Enriquez)

the recognition of certain basic rights or KARAPATAN

EQUITY in giving rewards to a person

pagtanggap ng nararapat root word: DAPAT baranggay system similar sa amicable settlement dito kadalasan naaayos ang mga kaso pinipiling maayos na kaagad to PRESERVE and AVOID DISTURBANCE in the

CORE VALUE, KAPWA Kalayaan often interpreted as FREEDOM or the license to do as one pleases

DIFFERENT from WESTERN concepts of individual RIGHTS

CLASHES with pakikisama or pakikibagay (conformity)

hindi magawa ang gusto dahil kailangang makisama o makibagay NOT parameters afforded to the person BY LAW, but those by NATURE

ang KAKAYAHANG MAGAWA ang KINAKAILANGAN ayon sa mga pangangailangan EX: kaingin ng mga Aetas

Linking Socio-Personal Value

NAGDURUGTONG sa ating CORE VALUE o sarili at sa mga itinuturo sa atin ng LIPUNAN

Kagandahang-Loob shared inner nobility

Kapwa and the Struggle for Justice, Freedom and Dignity (Enriquez)
Pamamaraan ng Pakikipagkapwa

level of interaction with other people

ranging from the RELATIVELY UNINVOLVED CIVILITY up to the TOTAL SENSE OF

IDENTIFICATION

hindi lamang ito nag-iiba CONCEPTUALLY, kundi pati BEHAVIORALLY

IBA ang PINAPAKITANG pag-UUGALI at PAGKILOS o pagtrato dipende sa antas ng

pakikipag-ugnayan

KAILANGAN GUMAGANA ang pivotal value ng PAKIKIRAMDAM

3. Ibang tao (outsider) pakikitungo

level of amenities / civility level of mixing level of joining /participating

pakikisalamuha

pakikilahok

pakikibagay

level of conforming level of adjusting

pakikisama

4. Di Ibang tao (one-of-us)

pakikipagpalagayang loob

level of MUTUAL TRUST / rapport

IDEAL STAGE that should be reached with participants when CONDUCTING RESEARCH

pakikisangkot

level of getting involved level of fusion, oneness and full trust

pakikiisa

EX: bisita

kabilang sa ibang tao paghahanda ng MASASARAP ng mga PAGKAIN sa magagandang pinggan malalaman kung ang antas ng pakikipag-ugnayan ay umabot na sa antas ng di-ibang tao, kung hindi na nagdudulot na pagkataranta ang iyong pagdating, may pasabi man o wala (Fernandez, 1986)

kapag komportable na makisawsaw ka sa sawsawan ng may sawsawan, di ka na ibang tao!

traceable to the superordinate core value of KAPWA

Activity: paramihan ng maisusulat na salitang nagsisimula sa KA-

The Shared Inner Self [concept] (SIS) Kapwa [value]

often ERRONEOUSLY TRANSLATED as others

in English, the word OTHERS is used in OPPOSITION to the SELF

IMPLIES A SEPARATION from ones SELF; recognition of self as a SEPARATE IDENTITY

KAPWA as the UNITY of the SELF and OTHERS

recognition of a SHARED IDENTITY; an INNER SELF, shared with others reductionism

pakikisama mistakenly translated into SIR

maaaring gamitin ang PAGTUTUNGUHAN para TUKUYIN ang lahat ng ANTAS ng

PAKIKIPAG-UGNAYAN, subalit ang PAGKIKIPAGKAPWA ay nagagawa ito, kasabay ng PAGPAPAHIWATIG ng VALUES at CONVICTION ng mga Pilipino

comes from the AWARENESS of a SHARED IDENTITY

ang SELF o AKO (EGO) at ang IBA-SA-AKIN (others) ay IISA sa KAPWA

PSYCHOLOGY (how they refer to the theoretical and conceptual framework of kapwa
within SP)

kapag ang SARILI ay INIISIP na HIWALAY na siya SA kanyang KAPWA, siya ay nagiging INDIVIDUATED (parehas ng Kanluraning konsepto nito)

also DENIES the STATUS of KAPWA to the OTHER and therefore DENIES the status of KAPWA TO the SELF

makikita ang pagpapahalaga sa KAPWA sa mga konseptong mayroon ang mga Pilipino EX: SALING-PUSA

pagbibigay halaga sa mga IBANG TAO

BINIBIGYAN ng PAGKAKATAON na MAKASALI ang mga TAGA-LABAS o di kasapi ng

grupo

nabibigyan pa nga kadalasan ng PRIBILEHIYONG WALA ANG MGA KASAPI can result in discrimination Filipinos are able to WELCOME THOSE FROM THE OUTSIDE; can ACCOMMODATE them the SAME WAY as their in-groups

other cultures might have a strong preference for in-groups

THREE pronouns for the English word WE

evidence that FILIPINOS are still able to DISTINGUISH between INSIDERS and
OUTSIDERS

kita inclusive; focuses on the listener tayo inclusive; includes the listener kami exclusive; excludes the listener; referent

Loob as a Psycho-Moral Reality

Sarili: Man as SELF

Sarili 1. as a reflex concept at the center of human experience

TAGA-SALO ng karanasan; TUMATANGGAP ng STIMULI mula sa labas

ang KARANASAN ay NANGYAYARI sa SARILI - the object of experience

2. it is NOT MERELY AN OBJECT, but the SUBJECT of EXPERIENCE

it is the core/center that is NOT MERELY A RECEIVER of the EXPERIENCE, but is actually the GENERATOR OF IT

THERE IS EXPERIENCE because there is an AWARENESS OF IT, an AWARENESS OF THE EXPERIENCE HAPPENING TO SELF

it is an AKO WHICH IS CONSCIOUS of the thing happening sa akin

that is why we are able to experience a SEPARATION OF EXPERIENCE FROM SELF EX: nawala sa sarili

3. it is the locus of freedom

it AFFIRMS ITSELF AS AN INDIVIDUAL through kasarinlan

as a SEPARATE identity from the EXTERNAL

it is MALAYA in the sense that it can STAND ALONE: makapag-iisa

LOOB

SARILI Supporting structures

it AFFIRMS ITSELF as AUTONOMOUS and

CAPABLE of SELF-GENERATED and SELFCONSTRUCTIVE ACTIONS in the sense of

pagsasarili: sariling gawa; sariling sikap

sarili is man as individual

Illustration 4: wheel as representation of the relationship between loob and sarili sarili grows outward; as it does, so does loob EX: turtle

loob is the zone that surrounds it; from where sarili emanates from; CONTAINER

sarili becomes not like the outside, but the loob Supporting Structures act as the bridge to link LOOB to SARILI EX: perception; emotions; initiative

Two Dimensions of Sarili (self) 1. Psychological Personality

outer, objective aspect of self aking sarili = personality

defines the actual self EX: how others see me, how i behave in front of them, dispositions

personality is a function of sarili insofar as it constitutes the subjective self as distinct and identifiable individual

the seat of a person's concrete individuality that which defines one's human being [?]

sarili as personality = katauhan

2.

Moral Character

set of values and attitudes , principles, norms and ideal that lend a person his moral form how a person functions as determined by an internal state of deciding whether something is right or wrong

inner perception of reality

character as a function of sarili is the value-laden part of the person character = pagkatao; existential self

that which defines one's being human [?]

Sarili

at the core of both personality and character is the ego or self (sarili)

sarili manifests itself either as personality or character not loob itself, but the actual self

pinaka-loob/kaloob-looban

Assignment: bring art materials next week

Tungo sa Maka-Pilipinong Paraan ng Pananaliksik

Nakita mula sa ibang diskusyon:

justification para sa pagiging DISIPLINA NG

SP sa loob ng sikolohiya

justification para sa pagkakaroon ng KATUTUBONG PANANAW SA SIKOLOHIYA

ang tunay na KROS-KULTURAL na sikolohiya

pagbibigay ng ALTERNATIBONG PALIWANAG sa mga historikal na kaganapan

six phases of cultural domination

pagkakaroon ng KATUTUBONG PANANAW at ITERPRETASYON tungkol sa mga

KAUGALIAN ng mga Pilipino o pagkakaroon ng alternatibo, katutubo, at maka-bayang

pagtingin sa KALAGAYAN ng LIPUNAN

MRP ningas kugon, manaa habit, bahala na, utang na loob, etc...

pagbibigay ng KATUTUBONG PANANAW tungkol sa PAGKATAO ng mga Pilipino

paglalahad ng KATUTUBONG TEORYA sa pagkatong pilipino paglalahad ng iba't ibang KATUTUBONG KONSEPTO

loob at labas utang na loob kapwa antas ng pakikipag-ugnayan pag-aantas ng mga konsepto

nakita mula sa mga ito na HINDI ANGKOP ang mga KONSEPTO at PARAAN ng mga
DAYUHAN lalo na sa larangan ng sikolohiya at agham panlipunan

ang pagiging objective ba ng sikolohiya bilang siyensiya ay sinasabing walang pagkiling ang mga sikolohista? Mga isyu sa pagpili pa lamang ng paksa ng mga mananaliksik

MAYROONG NATURAL na PAGKILING sa PAGPILI ng mga PAKSA ang mga

mananaliksik

intrinsic bias

PAG-UULIT NG MGA PAG-AARAL ng mga dayuhan sa konteksto ng Pilipinas PAGDIDIKTA NG MGA TAGA-TUSTOS ng mga pag-aaral sa mga paksang dapat mapag-

aralan Ano ngayon ang mga problema dito?

Ang mga PAKSA AY HINDI HANGO SA TAONG PINAG-AARALAN

hindi sila ang paksa; INILALAPAT sa kanila ang paksang gustong pag-aralan

WALANG KAUGNAYAN o KABULUHAN sa kanilang BUHAY AT SULIRANIN ang mga

sinasagawang mga pag-aaral

hindi nakakatulong upang MABAWASAN ang KAMANG-MANGAN ng mga tao

hindi nakakatulong sa PAG-UNAWA ng mga PAGKATAO, sa PAGLUTAS ng mga

SULIRANIN, at PAGBIBIGAY ng mga REKOMENDASYON para sa PAGPAPAUNLAD

higit sa lahat, ito ay reresulta sa PAGBABAGO at PAGLIHIS ng PAG-IISIP mula sa katutubo at makatotohanan ayon sa karanasan ng mga Pilipino, patungo sa oryentasyon ng mga dayuhan

nakikita na ito ngayon:

pananaw na ang gawa ng DAYUHAN AY mas MAHUSAY

MATAAS ang PINAG-ARALAN kapag magaling magsalita ng INGLES MABABANG PAGTINGIN sa mga elementong KATUTUBONG (kagandahan,

pananamit, wika, musika, pelikula, etc...) Saan nagmumula ang ganitong uri ng problema

Di makapamiling pagtanggap sa mga inihahain sa akademiya at lipunan

paano ngayon mararating ang ganitong uri ng pagsasakatutubo ng panlipunang agham sa Pilipinas?

Pagbuo ng KATUTUBONG TEORYA at mga KONSEPTO

PAGSASAKATUTUBO NG PARAAN NG PANANALIKSIK

disiplina ng SP bilang isang SIYENSIYA

Mga Mungkahi para sa maka-Pilipinong Pananaliksik 3.

IBATAY sa INTERES ng mga KALAHOK ang pagpili ng PAKSANG sasaliksikin

dapat kilalanin muna ang mga kalahok at HANGUIN MULA SA KANILA ANG PAKSA

may KAUGNAYAN sa kanilang sariling KARANASAN ang pag-aaral

4. Wag magpapadala sa mga sinasabing ekspertong paraan ng pananaliksik, lalo na sa konteksto ng sikolohiya at agham panlipunan PAGKILING SA EKSPERIMENTAL na paraan sa sikolohiya

ang kalahok ay mga tao

mas maraming o MAKABULUHAN ang DATOS na mapupulot sa pag-aaral ng tunay na buhay at karanasan (field methods)

qualitative research vs quantitative research (experimental)

5. Hindi ang PAGSANG-AYON ng mga RESULTA sa HAKA-HAKA NG MANANALIKSIK ang mahalaga

importante ay ang PAGLALAHAD NG KATOTOHANAN AYON sa mungkahi ng mga

KALAHOK

6. Pagbibigay ng halaga sa sariling karanasan, palagay at haka-haka

ang katotohanan tungkol sa sikolohiya at agham panlipunan ay nagmumula sa karanasan ng mga tao, at hindi sa mga eksperto

mahirap kapag masyadong naka-dipende sa sinasabi ng mga DAYUHANG

LITERATURA

kahalagahan ng pagkakaroon ng KOLEKSYON NG KATUTUBONG MGA

PANANALIKSIK

7. Gumamit ng MODELO NG PANANALIKSIK na batay sa KARANASAN ng mga PILIPINO

dapat magkaroon ng sariling modelo na hango rin sa karanasan at angkop sa konteksto at kultura ng mga Pilipino, ang paraan ng pananaliksik sa agham panlipunan

Iskala ng Mananaliksik at Kalahok

Ang approach ng mananaliksik sa lugar na pagsasagawaan ng pag-aaral o sa mga kalahok mga metodong maaaring gamitin para makalikom ng datos

1. Pagmamasid 2. Pakikiramdam 3. Pagtatanong-tanong 4. Pagsubok 5. Pagdalaw-dalaw 6. Pagmamatyag 7. Pagsusubaybay 8. Pakikialam 9. Pakikilahok 10. Pakikisangkot

pamana ng lahi at abot ito ng kamalayan ng mga Pilipino

SUBOK ang mga ito sa karanasan, kultura, at konteksto ng Pilipinas bilang mga metodo upang MAKALIKOM ng IMPORMASYON

kailangan mai-angat ang antas nito bilang isang sistematikong paraan ng paglilikom ng datos upang maging siyentipiko, at pormal na maitura sa mga pamantasan

ANGKOP sa pag-uugali at pang-araw-araw na pamumuhay sa KONTEKSTO ng mga PILIPINO

nakaayos mula sa pinaka-simple hanggang sa pinakamasalimuot

Iskala ng Pagtutunguhan ng Mananaliksik at Kalahok/Antas ng Pakikipag-ugnayan

Variation ng AnP pero sa konteksto ng pagsasagawa ng pananaliksik

1. Pakikitungo ang pagsunod sa atas ng mabuting asal ayon sa kaugalian ng pakikipagkapwa tumutukoy sa pakikitungo sa maraming tao 2. Pakikisalamuha

mas malapit sa pakikiisa kaysa pakikitungo pagsali o pagsubok

PAG-AYON ng mga KILOS, LOOBIN at SALITA ng isang tao sa kanyang kapwa

3. Pakikilahok

4. Pakikibagay

hindi kailangang taos sa kalooban Maaaring Layunin:

atas ng mabuting asal atas ng pagnanais makinabang atas ng hangaring ilapit ang loob sa iba

5. Pakikisama

paglahok at pagsama sa gawain ng ibang tao dahil sa pakikipagkaibigan o dahil sa maaaring ipakinabang sa hinaharap o siyang hinihingi ng pagkakataon mga kilos, loobin at salita ng isang tao na nagpapahiwatig na panatag ang kanyang kalooban sa kanyang kapwa wala nang nararamdamang hiya dahil sa ganap na pagtitiwala mas malalim o mas immersed ang mananaliksik kaysa sa pakikilahok participate vs involved kilos, loobin at salita na nagpapahiwatig ng ganap at lubos na pagmamahal, pagkakaunawa at pagtanggap sa minimithii bilang sariling mathiin din

6. Pakikipagpalagayang-loob

7. Pakikisangkot

8. Pakikiisa

batay sa makapilipinong pananaw na ang RELASYON NG MANANALIKSIK at KALAHOK ay

PANTAY, at nagdaraan sa iba't ibang antas

ang kalahok ay hindi guinea pig

siya ang EKSPERTO at ang PINAGMUMULAN ng DATOS; ang MANANALIKSIK ay TAGAPAG-BALITA lamang ng mga ito siya ang TUNAY NA NAKAKAALAM ng mga bagay-bagay tungkol sa paksa

Nakadipende ang uri, KALIDAD AT KATOTOHANAN ng mga DATOS na makukuha sA

ANTAS NG PAG-UUGNAYAN ng mananaliksik at kalahok

BATAY SA ANTAS NA NAABOT sa iskala ng mananaliksik

ang PAGKAKALAPIT NG KALOOBAN ng mananaliksik at kalahok

sa antas ng PAKIKIPAGPALAGAYANG-LOOB nakukuha at MAPAPASOK ang TUNAY na KALOOBAN ng kalahok

ang habol sa datos ng mga sikolohista ay yaong BUKAL sa KALOOBAN

dito nakukuha ang TAOS-PUSO at MALALIM na SAGOT mahalaga ang PAGPAPAKITA ng KATUMBAS NA KILOS AT DAMDAMIN ng mananaliksik sa kanyang kalahok (reciprocity)

pananatili ng tiwala
BUMABALIK SA MAS MABABAW NA ANTAS kapag naramdaman ng

kalahok na hindi nasusuklian ang kanyang pakikitungo

nawawala ang taos-pusong datos = sayang ang pananaliksik

Pakapa-kapa: Paglilinaw ng Isang Konsepto sa Nayon (Carmen E. Santiago)

1975, naging interesado si Carmen Santiago na pag-aralan ang konsepto ng pagkalalaki

walang kaugnayan ang mga nakasulat na materyales sa konteksto ng Pilipinas walang istriktong disenyo ang kanyang pananaliksik, walang review ng literature nagpunta siya doon na dala-dala ang nag-iisang tanong: Ano ang kahulugan ng pagkalalaki?

nagpasya siyang magtungo sa isang nayon sa Bulakan

Dito natuklasan ang katutubong lapit ng PAKAPA-KAPA

isang paraan o METODO NG PANANALIKSIK NA WALANG BAHID NG ANUMANG

PAG-AAKALA o suppositions suppositionless approach

Paraan ng Pagkuha ng Datos

Ginamit ang pakikisangkot sa kalahok bilang metodo

hiram mula sa antropolohiya; subok na sa kakayahang lumikom ng datos mula sa field

nakakakuha ng datos na hindi maaaring makuha mula sa mga questionnaires o interview EX: BEHAVIORAL OBSERVATIONS sa actual environment, problem with SELFREPORT SCALES

kadalasan nakikita ang mga ito bilang superyor sa ibang metodo dahil sa laganap ang paggamit nito sa pananaliksik , partikular sa mga dayuhan

ORYENTASYON ng mga SIYENTIPIKO sa pagiging OBJECTIVE

EX: qualitative vs quantitative

mahalaga ang triangulation

Ang Proseso

nakitira sa baryo ng ilang buwan nakihalubilo at nakisama sa mga gawain, paniniwala, tradisyon, at ibang pang-araw-araw na gawain sinubukang magbigay ng PTAT sa mga taga-baryo

hindi itinuloy dahil sa hindi sanay ang mga taga-baryo na sumagot ng mga psychological tests

walang guide questions, questionnaires o kung ano pa

ang mga kalahok ang nagdidikta ng pagkakasunod-sunod ng talakayan

1. hindi nabibigyan ng laya ng mga kalahok na sabihin ang sinsaloob kapag may guide questions; at hindi sila sanay sa ganitong paraan ng pakikiusap sa mga tao 2. hindi maiiwasan ang leakage ng mga tanong sa ibang mga kalahok 3. madalas nararamdaman ng mga kalahok na isang pagsusulit ang nagaganap at sinusukat ang kanilang katalinuhan
Activity: blind fold volunteer; huhulaan kung sino ang kinakapa

Pakapa-kapa as an approach in Philippine Psychology

Kadalasang nangyayari kapag HINDI PAMILYAR SA LUGAR O GAWAIN O ISANG BAGAY

pumapasok o sumusubok ng walang alam at PINAKIKIRAMDAMAN kung PAPAANO

DAPAT KUMILOS at kung SAANG DIREKSYON TUTUNGO

EXPLORATION into cultural, social or psychological data without the chains of overriding

theoretical frameworks

ORYENTASYON sa pagsasagawa at pagpasok ng mananaliksik sa lugar ng pag-aaral

iba sa nakasanayang kanluraning ortyentasyon ng pagsasagawa ng mga pag-aaral EX:

PUNO ang isip ng mananaliksik ng mga HAKA-HAKA tungkol sa penomenang pag-

aaralan

HINDI TINITINGNAN ANG MGA KALAHOK BILANG MGA EKSPERTO; ang

mananaliksik ang maraming alam

mayroon ng AGENDA o GUSTONG MAKITA ang mananaliksik bago pa man makakuha ng datos mula sa mga kalahok o sa setting

confirmation bias

unobtrusive qualitative o field method ng pananaliksik

mas NAHUHULI ANG DAMDAMIN AT SALOOBIN ng mga kalahok

hindi nabababa ang antas ng mga kalahok sa mga numero EX: EXPERIMENTAL, STATISTICAL PROBABILITIES

kaakibat din ang ilang kritisismo ng ibinabato sa iba pang metodo ng pananaliksik EX: bias, observer effect, and data contamination

maraming kritisismo tungkol sa qualitative research subalit ito ang mas akma para sa agham panlipunan

Problem of Reliability and Validity Reliability = repeatability of observations under same/similar situatinal conditions Validity = truth or accuracy of observations or measurements

pagmamasid (non-participant observation)

maaaring ULITIN ang OBSERVATIONS mga KONKLUSYON na mga makukuha

ng ilang ulit para makita kung PAREHAS ang

parehas ng test-retest na paraan ng paniniguro

pagtatanong-tanong

maaaring magbigay ng DALAWANG MAGKATULAD NA PROBING QUESTIONS para makita kung parehas ang mungkahi ng mga kalahok EX: madalas ka bang magsinungaling vs madalas ka bang magsabi ng totoo

sa isyu ng validity maaaring kumuha ng IBA'T IBANG SAMPLE para masiguro ang katiyakan ng mga resultang nakukuha maaaring hindi tumugma ang PAKAPA-KAPA sa ibang paninigurong pang-agham

kakulangan sa STATISTIKAL NA IMPORMASYON o pruweba

maaaring gumamit ng mga NON-STATISTICAL na paraan para mapatunayan ang reliability at validity nito bilang metodo sa pananaliksik

Observer/Investigator Effect

problema sa PAGLILINAW kung ALIN ang INTERPRETASYON ng MANANALIKSIK at ano ang FACTUAL maaaring magkaroon ng PAGKAKAIBA sa MUNGKAHI o responses ng mga kalahok
DIPENDE kung sino ang MANANALIKSIK

apektado ng gender, physical attractiveness, etc... maaring kumuha ng IBA'T IBANG mga MANANALIKSIK para makita kung parehas ang mga mungkahing nakukuha

Disovery and Identification of concepts vs Hypothesis-Testing Pakapa-kapa:

sets aside universal concepts of psychology

leads to DISCOVERING CULTURAL PARTICULARITIES

is LIBERATING for FILIPINO PSYCHOLOGISTS

not tied-down or restricted to experimental research techniques not hampered by locally irrelevant methods

works along traditionally/culturally accepted probing procedures

Ang Sikolohiya sa Pilipinas:

STERILE AT IRRELEVANT dahil sa kagustuhang i-pattern sa kanluraning modelo

huwag ang HYPOTHESIS TESTING ang maging POKUS

hindi natin hypothesis ang mga iyon

mag-GENERATE muna ng SARILING mga TEORYA at HYPOTHESIS; map-out relevant concepts or aspects of Filipino behavior

tsaka i-test ang mga ito kaya kailanganng gumawa din ng mga KATUTUBONG PARAAN NG PANANALIKSIK

1.
2. 3.

Anong ang tawag sa dapat na maging approach ng isang mananaliksik sa SP sa kanyang paksa? Ito ay nabibilang sa mga metodo ng SP kung saan sinasabing dapat walang dalang anumang pag-aakala o suppositions sa pagsasagawa ng pag-aaral PAKAPA-KAPA 2 6: ibigay ang lima sa sampung iskala ng mananaliksik at kalahok. Tama o Mali 7. sa pagsasagawa ng pag-aaral, ang mananaliksik ang eksperto dahil siya ang may mataas na pinag-aralan. - F 8. nakadipende sa antas ng pakikipag-ugnayan ang klase ng metodo na maaaring gamitin ng isang mananaliksik. Dito rin nakadipende ang kalidad ng mga datos na maaaring makuha, at ang kabuuan ng pag-aaral. - T 9. sa disiplina ng agham panlipunan, likas ang pagkakaroon ng pagkiling. Makikita ito sa pagpili pa lamang ng paksang nais pag-aralan. -T 10. hindi kinakailangang ipaalam muli sa mga naging kalahok ang kinalabasan ng pag-aaral dahil hindi kadalasan, hindi naman nila naiintindihan ang mga ito. - F

Ang Pagtatanong-tanong: Dahilan at Katangian

Subukang himayin ang mga prosesong pinagdadaanan kapag nagtatanong sa mga tao

PINAKIKIRAMDAMAN at NAGMAMASID muna ang mga tao, bago magsimulang magtanong

TINATANTIYA kung nasa lugar ba ang pagtatanong

tinitingnan kung may POTENSYAL bang MASAGOT ng mga pagtatanungan ang tanong

ang pagtatanong ay naglalayong: 1. MALAMAN o MAKATUKLAS ng mga bagay-bagay tungkol sa EKSTERNAL na mga
PANGYAYARI

2. MASIYASAT ang mga SALOOBIN

maaaring makapagtaguyod ng isang MABISA at TAMANG PAG-AARAL sa pamamagitan ng pagtatanong-tanong lamang

Layunin Bakit nagtatanong ang isang tao? 8. Hindi IISANG TAO LAMANG ang NAGTATAGLAY ng KAALAMANG kailangan sa paksang pinag-aaralan 9. walang katiyakan kung sinu-sino ang mga taong nagtataglay ng impormasyong gustong makuha

nagtatanong ang tao para MAKATIYAK sa mga bagay na gusto niyang malaman EX: totoo bang may nagsuntukan na mga taga-KC

10. maaaring ang taong nasasangkot ay DI TUWIRANG MAISASALAYSAY o MAIBIBIGAY ang mga detalyeng o IMPORMASYONG gustong makuha

EX: biktima ng mga karahasan 11. kapag GUSTONG MAKASIGURO sa, o pagtibayin ang impormasyong nakuha mula sa IBANG
TAO

ipinapalagay na ang mananaliksik ay walang nalalaman tungkol sa isang paksang nais bigyan ng masusing pansin mas madaling magkaunawaan kapag impormal na wika ang gagamitin EX: possessions: altered state of consciousness vs kakaibang pakiramdam

Sumatotal ng layunin:
hindi upang makakuha lamang ng impormasyon, kundi upang MALINAWAN,

MATIYAK at MAPAGTIBAY ang mga NAKUHANG IMPORMASYON, upang

maging tama at mabisa ang bunga ng pananaliksik

Mga Katangian ng Nagtatanong-tanong

KINIKILATIS MABUTI ng mga pinagtatanungan ang nagtatanong bago sila sumagot sa mga
tanong

kapag HINDI NATIPUHAN, maaaring TANGGIHAN o TALIKURAN ng kalahok ang nagtatanong-tanong

dapat PAGHANDAAN ng mananaliksik ang pagtatanong-tanong

DAPAT ISAGAWA ng mananaliksik ang mga INAASAHAN sa kanya ng mga kalahok

EX: pagbibigay galang, pag-aalay (kung ito'y sa tradisyon), pananamit, nararapat na paraan ng pananalita, atbp.

Dapat alisto at sensitibo ang mananaliksik sa: 1. lugar 2. wika 3. populasyon 4. kasaysayan 5. paniniwala 6. tradisyon

mga IDEYAL na dapat gawin upang makasiguro sa KALIDAD ng mga DATOS, pag-aaral, at higit sa lahat, sa pagkakaroon ng MAGANDANG
PAKIKIPAGTUNGUHAN sa mga kalahok

EX: paano kung mga BADJAO ang gustong pag-aralan, hindi inalam ang mga ito, at inayawan ka dahil na-violate sila sa kung anumang paraan? - sa ka ngayon kukuha ng kalahok mo?

Mas madaling MAGING BAHAGI ng pamayanang tinatalakay kung

NAUUNAWAAN ang KAISIPAN, KAALAMAN at AMBISYON ng mga taong

hinaharap

dapat alamin ang WIKA dahil mas maipapaliwanag ng tinatanong ang kanyang sarili sa wikang kanyang alam

Pisikal na katangian ng nagtatanong-tanong

ang mga ito ay dipende sa: 1. kasarian 2. edad 3. pananamit 4. kagandahan o kakisigan 5. lagi 6. pagdala ng mga kasangkapan/instrumentong pampananaliksik 7. institusyong kinabibilangan

Kasarian Mahalagang elemento para sa PAKSANG PANGKALAHATAN o HINDI gaanong

MASELAN sa aspetong pang-kasarian

EX: edukasyon, kalagayan ng mga magsasaka, transportasyon vs pagkalalaki, kalagayan ng mga kababaihang nagahasa o biktima ng pambubugbog ng asawa o domestic violence, sex life

para sa mga maselang paksa, nararapat na ang nagtatanong ay ang kapwa babae o lalaki

Edad Pagkakaroon ng mga GENERATION GAP

ang kadalasang pagiging KONSERBATIBO ng mga MATATANDA EX: sa paksang premarital sex

ang pananaw na WALA GAANONG NALALAMAN ang mga nakababata EX: sa paksang marital satisfaction; o paraan ng pagpapalaki ng mga bata (child rearing practices)

Pananamit

PAG-AANGKOP NG PANANAMIT dipende sa kung sino ang magiging kalahok

EX: pormal na kasuotan para sa mga doktor, managers, atbp vs mga magsasaka, tagabaryo

Kagandahan o Kakisigan

maaaring maging balakid sa pagsasakatuparan ng layunin at ng kabuuang pananaliksik

Lahi

pangunahing balakid ang WIKA

baka mas maganda pa nga ang kalalabasan ng pakikipag-usap sa isang dayuhang magaling mag-tagalog

Kasangkapan o instrumentong pampananaliksik (recording materials)

maaaring magdulot ng PAGKA-HIYA ng mga kalahok

KAMANG-MANGAN; maaaring hindi pa nakakakita ng mga modernong kagamitan ang

ilan at MABIGHANI sa kung papaano nakukuha ang kanilang mga boses at mukha

maging LABIS ANG KAGALAKAN ng mga kalahok sa pagnanais na ma-rekord ang kanilang mga sasabihin pagiging BIBO

Institusyong kinabibilangan

dipende sa konotasyon o mga pag-aakala tungkol sa institusyong kinabibilangan, MAAARING MAKATULONG ito o MAKASAMA sa kalalabasan ng pag-aaral EX: pagkakaugnay sa UP vs isang contractor

Pook

Ang mananaliksik ang DAPAT MAGTUNGO sa lugar ng mga pagtatanungan dapat MATAO ang lugar at hindi iilan lamang ang mga maaaring mapagtanungan

mas maraming pwedeng pagtanungan

nasa ANGKOP na LUGAR para sa paksa EX: kung ang PAKSA ay tungkol sa PAMILYA, marapat na idaos ang pagtatanong sa
BAHAY; kung tungkol sa MEDISINA, marapat din na sa KLINIK o OSPITAL isagawa ang

pagtatanong

malaki ang epekto ng kapaligiran sa uri ng mga datos na maaaring makuha EX: kung SENSITIBO ang PAKSA (hiwalayan) dapat sa mas TAHIMIK at MAPAYAPANG
LUGAR isagawa ang pagtatanong

Pagkakataon

KAKAYAHAN NA MAG-DIREKTA ng patutunguhan ng pakikipag-usap ng mananaliksik

kailangan ang sapat na kakayahan ng nagtatanong upang maramdaman ang kailangang pagbabago na hinihingi ng pagkakataon = ADJUSTMENT NG FLOW ng pagtatanungan EX: kung kailan kailangang i-restate ang tanong, kailan dapat linawin ipaulit ang sagot, kailan dapat tumigil at pagpahingahin ang kalahok

Panahon

kailangang sa mga NATURAL na kondisyong hindi nangangailangan ng matinding

KONSENTRASYON ng kalahok

hindi masasagot ng maayos ang mga tanong EX: oras ng PAGLULUTO ng tanghalian vs PAGLALABA ng mga kababaihan

nasa MABUTING kalagayan ang PAG-IISIP

walang mabigat na problemang dinadala

hindi lasing o bagong gising

Mga taong pagtatanungan 1. mga taong may MATAAS NA POSISYON o kalagayan sa lugar (i.e. pari, pulis, mga propesyonal, etc... 2. mga BATA 3. mga NIREKOMENDA NG IBANG TAO bilang mga taong nararapat na pagtanungan tungkol sa mga nais malaman 4. mga taong KINASASALAMINAN NG KAALAMAN sa paksang tinatalakay 5. mga taong NAGPAPAKITA NG INTERES sa paksang tinatalakay 6. sinumang mukhang may nalalaman Pamamaraan

mahalagang ALAMIN MUNA ang mga mahahalagang DETALYE tungkol sa POOK na pagsasagawaan ng pag-aaral EX: anong oras nagta-trabaho ang mga tao, atbp... go-between o gate keeper

magpapakilala sayo sa mga tao

pagsisimula ng pagtatanong 1. pagkatok/PAGBATI 2. PAGPAPAKILALA ng sarili at pagsasabi ng NILALAYON

gumamit ng SIMPLENG PANANALITA sa PAGPAPALIWANAG ng LAYUNIN at ng paksa ng pag-aaral

MALINAW dapat sa kalahok o sa pagtatanungan kung ano ANG IYONG PAKAY

dapat ding ipaalam kung GAANO KATAGAL aabutin ang pagtatanong

IPAALAM kung magkakaroon ng mga SENSITIBONG TANONG upang MAIHANDA

ng kalahok ang kanilang sarili at maiwasan ang pagkabigla

isyu ng PANLILINLANG (deception)

etikal na isyu ng mga mananaliksik sa kanyang kalahok kahalagahan at pangangailangan sa pananaliksik na isinasagawa

3. PAGTATANTIYA sa PAGTANGGAP ng pagtatanungan

PAKIKIRAMDAM sa INIISIP at NARARAMDAMAN ng mga kalahok

EX: maaaring iniisip na wala silang maibibigay na dagdag kaalaman dahil sila ay magsasaka lamang

maaaring nagkaroon ng hindi magandang karanasan sa mga nagdaan na mga nagtanong-tanong

4. pinakaproseso ng pagtatanong-tanong

dapat may AYOS o progression ang PAGKAKASUNOD-SUNOD ng mga tanong

DEMOGRAPHIC INFORMATION papuntang mga SENSITIBONG tanong

maaaring mayroong simpleng gabay para sa mga tanong

dapat magkakaroon ng kakayahang DALHIN SA DIREKSYONG inaasam ang mga sagot

probing questions

iwasan ang mga LEADING QUESTIONS

5. pagbubuod

pagtatanong sa kalahok kung mayroon pa itong NAIS SABIHIN O IDAGDAG

hindi dapat BASTA NA LAMANG TAPUSIN kapag nakuha na ang mga datos na kailangan

hangga't maaari, dapat ay IPAALAM MULI, O DALAWIN ang mga kalahok kapag natapos na ang pag-aaral

ipaalam, ipaliwanag, at ipakita ang naging resulta ng pag-aaral ang pag-aaral ay DAPAT MAPAGPALAYA sa mga kalahok

Pagmamasid Bilang Katutubong Pamamaraan ng Pananaliksik sa Sikolohiya

paraan ng PAGDANAS ng KAPALIGIRAN at KALOOBAN

paggamit ng iba't ibang mga senses sa pagdanas ng kapaligiran EX: pagkakita/nakita (walang target) vs pagmamasid (mayroong target)

ang pagmamasid ay LAGING SINASADYA EX: pagkakita vs pagmamasid

uri ng paglikom sa pagmamasid batay sa konteksto ng pangyayari 1. naghahagilap o naghahanap

walang target alam ang target, subalit di alam kung kailan ito darating o mangyayari may target; lantaran may target; di lantaran mga pagkakataong di malinaw ang nais pagmasdan di malinaw ang target

2. nag-aabang

3. panonood

4. pagsilip/pagmamanman/pagmamatyag

5. pag-aninag

6. pagkilatis

maliwanag ang nais pagmasdan; gustong malaman ang mga IBA PANG DETALYE

uri batay sa layo ng minamasid 1. pagtanaw 2. pagdungaw 3. pagtingala

uri batay sa tagal ng pagtingin 1. pagsulyap

mabilis lang may katagalan

2. pagtitig

WALANG AKTIBONG PAPEL na ginagampanan ang nagmamasid

unobtrusive maging pisikal o sikolohikal, HIWALAY ang NAGMAMASID sa PINAGMAMASDAN

nag-iiba sa pagmamasid sa ibang metodo naiiwasan ang pagkakaroon ng observer/researcher effect

1. pagmamasid tungo sa PAGBUO ng mga PROBLEMA at HAKA-HAKA

nagbibigay ng simulang liwanag sa DIREKSYON NG PAG-AARAL

nabibigyan ng ISTRUKTURA ang PAGSISIMULA ng pag-aaral magsisimulang MABUO ang mga HAKA-HAKA na magpapalago sa pag-andar ng pag-aaral

2. pagmamasid bilang pamamaraan ng paglikom ng mga impormasyon 1. pagbibilang

makikita na kaagad ang dami o frequency ng gustong pag-aralan

2. pagtatanong

maaaring magtanong sa IBANG TAONG HINDI KASAMA SA PINAGMAMASDAN para makakuha ng datos magagawan ng koneksyon ang dalawang bagay base sa pagmamasid EX: dami ng tao sa isa lugar at ang dami ng basura

3. korelasyonal o correlational

hindi nagsasabi ng tunay na dahilan kung bakit madaming basura

walang causal relationship

3. pagmamasid tungo sa pagbibigay ng paliwanag sa pangyayari

maaaring makabuo ng PANIMULANG PALIWANAG para sa penomena

MAY HANGGANAN ang antas na kayang ipaliwanag NG LAHAT NG METODO

pagkuha ng maliliit na datos at paliwanag para MAKABUO NG MAS MALAWAK NA

EKSPLANASYON

4. pagmamasid bilang pagpapatunay ng mga proposisyon

paulit-ulit na obserbasyon tungkol sa isang penomena para mapatunayan ang pagiging tama ng mga ito EX: autonomy vs shame and doubt ni erik erikson

Pakikisama as a Method: A Study of Subculture

Pinag-aralan ang mundo ng mga CALL BOY ginamit ang PAKIKISAMA AT PAKAPA-KAPA bilang mga metodo maraming mga isyung bumalot sa pag-aaral = PANSARILI at METHOD-WISE

pakikisama vs participant observation

participant observation

madaming nakukuhang datos, subalit MABABAW

tinitingnan ang mga mananaliksik bilang mga clients

may bahid ng pagmamayabang at pagpapanggap pagiging superficial ang mga call boy

mahirap panindigan ang pagpapanggap

ang mga call boy kapag napansing WALANG PATUTUNGUHAN ang kanilang pag-entertain sa mga mananaliksik WALANG KITA
UMAALIS

pakikisama

magastos

kailangan imbitahin ang mga respondents sa bahay

pakain inuman pamasahe

pansariling mga isyu

pagdududa ng mga di nakakaalam sa pananaliksik

mas MAHABANG PANAHON ang gugugulin para marating ang tamang ANTAS ng PAKIKIPAG-UGNAYAN

Assignment: pumili ng isang paksa na pag-aaralan gamit ang pagtatanong o kaya'y pagmamasid. Written report + presentasyon ng resulta. Introduksyon sa paksa, paglalarawan ng lugar at mga kalahok, ang paraan ng pagpasok sa setting o pagpapakilala sa mga kalahok, paano ang pagtanggap ng mga kalahok sa inyo at sa inyong paksa, pano sinimulan ang pagkuha ng datos, ano ang pakiramdam habang ginagawa ang pagkuha ng datos, pano natapos, resulta. 1. 2. 3. 4. 5. 6. magbigay ng dalawang layunin o mga dahilan kung bakit nagtatanong ang isang tao. Magbigay ng isa sa anim na aspetong dapat maging sensitibo o alisto ang isang mananaliksik. anu-ano ang mga uri ng pagmamasid na batay sa layo ng nagmamasid sa pinagmamasdan? Ito ang uri ng pagmamasid kung saan alam ng mananaliksik ang kanyang target ngunit hindi niya alam kung kailan ito darating o mangyayari NAG-AABANG ito ang uri ng pagmamasid kung saan maliwanag ang nais pagmasdan at mayroong ispesipikong target. Ito ang ginagawa kapag gustong malaman ang mga iba pang detalye tungkol sa isang paksa - PAGKILATIS ang pagmamasid ay maaaring maging paraan upang makabuo ng mga haka-haka tungkol sa isang paksa. Maaari nitong mabigyan ng direksyon ang isang pag-aaral na hindi pa gaanong malinaw ang istruktura T sa pagmamasid, nababawasan ang epekto ng mananaliksik sa o observer effect dahil walang aktibong papel ang isang nagmamasid maging pisikal o sikolohikal man T

7. 8.
T or M 9. 10.

Pangpamamaraang Kaangkinan ng Pakikipagkuwentuhan

isang penomenong LIKAS NA NAGAGANAP proseso ng PAGBABAHAGINAN at PAGSASALAYSAY pagpapalitan ng KAALAMAN, KAISIPAN, INIISIP at indibidwal na KARANASAN

dito NABUBUO ang kuwento

KALIDAD ng kuwento at kuwentuhan ay DIPENDE rin sa ANTAS ng PAKIKIPAG-UGNAYAN

iba-iba ang antas, dipende sa paksa ng kuwentuhan anu-anong mga paksa ang madaling ikuwento sa partikular na tao? EX: kuwentuhan tungkol sa:

basketball relasyon

Ang mga Adhikain at Simulain ng Pakikipagkuwentuhan

bunga ng PAGNANAIS na MAKAKALAP ng KAALAMAN sa PARAANG malapit sa karanasan ng mga PILIPINO Gracia de Vera (1976) at Grace Orteza (1997) NAGPASIMULA ng batayan para sa pakikipagkuwentuhan

Mga kuwento ng pakikipagkuwentuhan

Margallo (1981): binatikos ang paraan ni de Vera (1976) ng pakikipagkuwentuhan

DI PAGIGING MAKATOTOHANAN ng pakikipag-ugnayan ni de Vera sa kanyang mga

kalahok

GINAMIT ang PAKIKIPAGKAIBIGAN para makakuha ng datos ISYUNG PANGETIKA

ang pakikipagkuwentuhan at pagtatanong-tanong ay IISANG METODO LAMANG

Orteza (1997): binatikos ang PAGGAMIT ng KUWENTO BILANG ESTIMULO o stimuli sa pakikipagkuwentuhan ni de Vera

baliktad dahil MAYROON na siyang DALA-DALANG KUWENTO

ang KUWENTO ay DAPAT maging BUNGA ng pakikipagkuwentuhan

Pakikipagkuwentuhan: Paano kaya di pag-aaralan ang pakikiapid?

Metodo: pakikipagkuwentuhan

bakit kaya kailangan o naging epektibo ang ganitong paraan/metodo ng pananaliksik?

HINDI MADALI para sa mga tao ang ISIWALAT ang sariling karanasan sa PAKIKIAPID

pagiging TAMA ng METODO sa PAKSA

marami kaya silang makukuhang datos at kalahok kung iba ng kanyang metodo?

NABABAGAY na LAPIT at pamamaraan DIPENDE sa KALAHOK

EX: taga-baryo (tradisyunal) vs taga-Maynila (moderno)

GINAMIT na ESTIMULO ang KUWENTO para PASIMULAN ang pagkukuwentuhan

mga PELIKULA na pakikiapid ang tema

nagsisilbing PANIMULA sa PAGKAKAROON ng DISKUSYON tungkol sa pakikiapid

mas madali dahil HINDI PERSONAL ANG LAPIT sa kalahok upang makakuha ng datos

HIWALAY ANG PAGKATAO sa ikinukuwento ng kalahok

hindi hinihingi na manggaling sa SARILING KARANASAN ang ikukuwento

HINDI TINATANONG NG DIRETSO ang kalahok tungkol sa sarili niyang

karanasan o kaalaman tungkol sa pakikiapid (taboo)

BOLUNTARYO ang pagbibigay ng impormasyon

may ANONYMITY

Ang Paghahagilap ng Salalayan sa Kultura at sa Karanasan ng Kuwentuhan

Ang pakikipagkuwentuhan ay BAHAGI NG KABUUAN NG MGA METODO sa Sikolohiyang Pilipino

katutubong lapit upang MAKIPAG-USAP SA KAPWA

NATURAL NA BAHAGI ng kultura

nakabatay sa ANTAS NG PAKIKIPAG-UGNAYAN ang KALIDAD ng DATOS na makukuha

Ang Pag-aaral sa Pamamaraang Pakikipagkuwentuhan Ang Kuwentuhan, LIKAS sa UMPUKAN

NAGSISIMULA ang kuwentuhan kapag mayroong isang nag-alok ng paanyaya

EX: upo ka muna, ano balita kadalasan ay DI TUWIRANG NATATAPOS ang pakikipagkuwentuhan

WALANG PINAG-UUSAPANG KATAPUSAN sa paksa o diskusyon NAITUTULOY ito sa iba pang panahon

kung nagtatapos ay lantarang nagpapaalam ang isa't isa

ang PAGPAPAALAM ang SENYALES ng nalalapit na PAGTATAPOS ng kuwentuhan

inaabot ng hanggang ISA'T KALAHATING ORAS ang pakikipagkuwentuhan o higit pa EX: napasarap ang kuwentuhan

KUNG GAANO KABILIS MABUO ang isang umpukan ng nagkukuwentuhan, GANOON DIN

ito KABILIS TUMIGIL EX: biglang may kailangang gawin, umulan, SIMULA NA NG KLASE, atbp Ang gaan at ginhawa sa kuwentuhan

NANGYAYARI ang kuwentuhan sa KAHIT ANONG LUGAR na maaaring makapagpahinga at

maupo ng komportable EX: ilalim ng puno, tindahan, bangko, balkonahe, kubo, atbp

WALA GAANONG kinakailangang mga materyales at iba pang PANGANGAILANGAN

HINIHIWALAY ng UMPOK ang kanilang sarili sa KARAMIHAN ng mga TAO

PAHIWATIG ng seryosong kagustuhang makapag-usap BUMUBUO ng sariling GRUPONG HIWALAY sa labas

KAILANGANG PASUKIN upang maging bahagi ng loob ng grupo

HINDI EKSKLUSIBO, subalit HIWALAY sa grupo ng karamihan MALAYANG MAKAPASOK ang sinumang kakilala, subalit DAHAN-DAHAN ANG PAGSALI SA KUWENTUHAN

ang PAGPAPAALAM ay SENYALES na maaari nang TAPUSIN ang kuwentuhan

di pormal na nanghihingi ng pahintulot

Ang proseso ng kuwentuhan: pagdaloy, pag-uusap, at palitan

NAGSISIMULA ang kuwentuhan oras na mayroong NAGTANONG tungkol sa kung

ANUMAN MAGPAPALITAN NG MGA SARILING KAISIPAN tungkol sa paksa, HAKA-HAKA, REAKSYON o KOMENTO, at pagbabahaginan ng kanya-kanyang karanasan

kung may ginagawa, kadalasan HINDI NATITIGIL ang talagang PINAGKAKAABALAHAN EX: pagbabantay sa tindahan, paglalaba, atbp
PANTAY-PANTAY ang KATAYUAN ng mga kalahok sa kuwentuhan

WALANG TAGAPANGASIWA o TAGAPAMAHALA sa magiging DALOY, TAKBO O DIREKSYON ng kuwentuhan

kahit sino ay maaaring maging tagapangasiwa, maaaring magpadaloy, maging tagasaway, at tagapag-ugnay ng grupo
MAAARING MAPALITAN NG KAHIT SINO ang paksa at direksyon ng kuwentuhan

Ang pagbibigayan sa kuwentuhan

NAGBIBIGAYAN ng oras sa PAGBABAHAGINAN sa PAGSASALAYSAY ng kuwento

PAKIRAMDAMAN ang PARAAN para malamang kung KAILAN MAGPAPALITAN ng

magsasalita

AKTIBO at PASIBO (tahimik) na kasama sa kuwentuhan

mga SENYALES ng AKTIBONG pakikilahok o kasali sa kuwentuhan:

ang PAGSASALAYSAY ng kuwento, PAKIKINIG, PAG-UUSAP tungkol sa paksa, at

PAGBUBUKAS ng loob

kung MALAKI ang GRUPO, ang mga PASIBO o tahimik ay kadalasang NAKIKINIG
LAMANG ngunit NAKIKITAAN ng mga PAHIWATIG ng pagsang-ayon o di pagsang-ayon

kadalasang NASA LABAS ng BILOG o SENTRO ng pagkukuwentuhan

ang mga AKTIBO ay kadalasang PINAKIKINGGAN ng lahat kapag nagsasalsay

nasa SENTRO ng pagkukuwentuhan

Pagbubukas-loob at pag-uugnay ng kalooban sa kuwentuhan

Sa kuwentuhan, ISINASALAYSAY ang KARANASAN sa BUHAY

PAGBUBUKAS-LOOB

nangyayari pa na SA KUWENTUHAN NABUBUO ang mga DESISYON, PAGPAPLANO at PROYEKTO; nakakakuha ng IDEYA sa maaaring maging DISKARTE PAG-ALALA sa mga nakaraang relasyon atbp.

Nagkakaroon ng PAGKAKATAON PARA MAKAPAG-ISIP

NAGBUBUNYAG NG LIHIM dipende sa lalim ng pag-uugnayan

nagiging DAAN para mabuo o MAPAGTIBAY ANG PAGKAKAIBIGAN

Ang kalikasan ng kuwentuhan: pagbubukas at pagsasara

Kapuna-puna ang BIRO, LAMBING, PIKON, AT TAMPO sa kuwentuhan

NAGIGING MALAPIT ANG GRUPO dahil sa proseso ng PAGPAPALAGAYANG-LOOB

Mula pagkuksang-loob hanggang sa pakikiisang-loob sa kapwa

NAGSISIMULA ang proseso ng kuwentuhan sa PAGKUKUSANG-LOOB NA

MAGSALAYSAY ng karanasan NATUTULOY ito HANGGANG sa PAGBUBUKAS-LOOB ng mga kasali at umaabot pa sa

malalim na pakikiisang-loob dipende sa daloy, paksa, at pagtutunguhan sa kuwentuhan

antas ng PAKIKPAG-UGNAYAN NG MGA KASAMA SA KUWENTUHAN

Ang pagbubuo ng kuwentuhan: mula pakapa-kapa hanggang pagsasanga ng paksa

Nagsisimula ang PAKSA sa KUNG ANUMANG KAPANSIN-PANSIN

ang NAGDADALA ay ang mga AKTIBONG kasali kapag nagtuloy-tuloy ay NAUUWI NA SA KUWENTUHAN

NAGSISIMULA sa PAKAPA-KAPA sa kung ano ang mapag-uusapan

PINAKIKIRAMDAMAN kung ALING mga PAKSA ang KINAGIGILIWAN ng lahat o

nakararami

dahan-dahan itong PINAGYAYAMAN NG MGA AKTIBO at NAGIGING PAKSA ng kuwentuhan

ang PAGPAPALIT ng PAKSA ay PINAPAHIWATIG ng SANDALING KATAHIMIKAN madalas MULA PANGKALAHATAN PATUNGONG ISPESIPIKO ang daloy ng mga paksa

DAHAN-DAHANG NABUBUO ANG KUWENTUHAN habang NAGIGING MALAPIT ang mga

pangkat sa isa't isa

ang kuwentuhan kung ganon ay: 1. bunga ng isang dinamiko sa loob ng grupo 1. may kamustahan 2. kilalanan 3. pakapa-kapa sa paksa 4. pakikiramdam sa kapwa 5. pagpapalitan ng kuro-kuro at kaalaman 2. ang pagpapalitan sa kuwentuhan ay may mga proseso ng: 1. pasa-pasa

pagpapamahagi ng impormasyon sa grupo pagkalap ng impormasyon mula sa pasa-pasa upang mailapat sa sariling karanasan, at maipamahagi ito sa grupo o kuwentuhan iba sa paglihis pagkakataon para magkaroon ng ibang sanga o dumami mula sa isang paksa magkaroon ng maraming maliliit na paksa ang resulta ng pakikibahagi ng mga kasapi sa grupo

2. pagsasalin

3. pagsasanga

4. pagbubuo ng kuwento

kaalamang nabubuo ng grupo

pangkomunidad dahil ang bawat kasapi ay may pag-aari sa ibinahaging

kuwento Ilan pang Katibayan at Katunayan mula sa Karanasan at Kultura

kaangkupan at pagka-nababagay ng pamamaraang SP

tulad din ng ibang metodo (i.e. pagtatanong-tanong) ang pakikipagkuwentuhan ay HANGO SA SARILING KARANASAN AT KULTURA ng mga Pilipino

pakikipagkuwentuhan sa pananaliksik sa SP

inilahad ni Enriquez (1988) na IBA ANG KANYANG NAKUHANG DATOS sa kanyang pakikipagkuwentuhan dahil HINDI NIYA LUBUSANG INASAM NA MAKAPASOK SA
ANTAS NG DI IBANG TAO sa kanyang pananaliksik gamit ang paglublob (immersion)

na metodo

maaaring may MIX AND MATCH sa antas ng pakikipag-ugnayan at antas ng mga metodo sa SP EX:

pakikipagpalagayang-loob at pakikipagkuwentuhan pagmamasid at pakikisangkot

ang lapit ng pakikpanuluyan

sinasabi bilang IDEYAL NA LAPIT SA METODO NG PAKIKIPAGKUWENTUHAN pansamantalang PANINIRAHAN/NAKIKIPAMUHAY sa isang komunidad o bahay

kadalasang GINAGAWA sa isang PAMILYA

iba sa hangaring makibagay lamang

MAY INTENSIYONG PALALIMIN ang pakikipag-ugnayan

kinakailangan ang GATE KEEPER o tulay EX: mga ginagalang sa komunidad

ang TULAY ang NAGBIBIGAY DAAN patungo sa KOMUNIDAD ang PAKIKISAMA ang NAGBIBIGAY DAAN patungo sa KALOOBAN ng mga kasambahay

mahalagang elemento ang HABA NG PANAHON NA NANUNULUYAN

nagsasabi ng ANTAS NA MAAARING MAABOT ng isang mananaliksik sinasabi kung GAANO NAGKAKAKILANLAN ang mananaliksik at mga kalahok

kadalasang GINAGAMITAN NG PAGDALAW-DALAW sa simula

MAGING PAMILYAR sa LUGAR at mga TAO ang mananaliksik MAGING PAMILYAR ang mga TAO SA MANANALIKSIK

nakikitang KASAMA LAGI NG TULAY nakikilala na din

maaaring ang PAKIKIPAGKUWENTUHAN ang maging DAAN tungo sa

PAKIKIPANULUYAN

GINAGAMIT KASABAY ang PAGDALAW-DALAW, PAKIKISAMA, PAKIKIBAGAY,

atbp

PAKIKIPAGKUWENTUHAN bilang PARAAN ng PAG-AKYAT sa antas ng PAKIKIPAG-UGNAYAN

PINADADALI ng PAKIKIPANULUYAN ang PAGPAPALOOB ng mananaliksik sa KOMUNIDAD

PINABIBILIS ng PAKIKIPAGKUWENTUHAN ang PAGTUTUNGUHAN sa lipunan at PINASISIGLA ang UGNAYAN ng mga tao

likas ang pagiging PANTAY NG KATAYUAN sa mga metodong ito

BASE SA PAKIKIPAGKAPWA

Ang Ginabayang Talakayan: katutubong pamamaraan ng sama-samang pananaliksik

Talakayin: PAG-USAPAN NANG MALALIM

hindi sapat ang pag-uusap ukol sa mga paimbabaw na katangian ng bagay, pangyayari o penomena

para MAINTINDIHAN NG HUSTO ang isang penomena o paksa

sinasagot kung sino, saan, kailan, bakit at paano

talakayan: HINDI LAMANG ISANG TAO ang kasangkot

may KATALAKAY nagkakaroon ng PALITAN ng palagay at kuro-kuro walang dominante o mapang-aping relasyon sa kanyang ginagabayan

gabay: isang patnubay, isang taga-akay tungo sa isang layunin

sa INTERVIEW, LIMITADO ang maaaring mapag-usapan sa kung ano ang itinatanong[?]

HINDI NAGKAKAROON NG PAGPAPALITAN ng kuro-kuro

nais tumulong ng gabay

ginagabayang talakayan: isang palitan ng karanasan, kuro-kuro o paliwanag na may IISANG

TUNGUHIN

ginagamit kapag NAIS NG MANANALIKSIK NA MAGKAROON NG PANG-UNAWA sa isang konsepto, karanasan o pangyayari ayon sa pananaw ng mga kalahok mas NAPAPALALIM NG HUSTO ANG TALAKAYAN kaysa kung tatanungin ang mga kalahok ng isa-isa

IBA SA

FGD dahil nakapaloob ang oryentasyon ng SAMA-SAMANG PANANALIKSIK

sa pagitan ng mananaliksik at kalahok

ang KALAHOK ay nananaliksik rin tungkol sa paksa at NAGHAHANAP NG

KASAGUTAN AT PAGLILINAW

hindi iba ang talakayan sa konteksto ng pilipinas EX: mga kuwentuhan sa barberya, mga hotel, sa tv, atbp

talakayan: isang KATUTUBONG PAMAMARAAN ng pagsisikap na MAUNAWAAN ang isang pangyayari o isyu

pinagkaiba sa FGD: may papel ang kalahok sa pagpili ng paksa, at walang pumipigil sa taga-gabay na makipagtalakayan rin

Pormat ng istruktura ng ginabayang talakayan

Talakayan: sinasagawa ng isang pangkat o grupo

5 7 kalahok tatlong mananaliksik 1. taga-gabay

tumitiyak na MAAYOS ang magiging DALOY ng talakayan sinisikap PANATILIHIN ang talakayan sa LOOB ng NAPAGKAISAHANG
PAKSANG tatalakayin

tumitiyak na SISTEMATIKO ang PAG-USAD ng talakayan sinisigurong ang LAHAT ng KALAHOK ay nasa lugar sinisigurong ang mga kalahok ay HINDI NAHIHIYANG MAGSALITA dahil sa takot na magkamali
NAGLILINAW ang mga nakalagay sa gabay na PALATANUNGAN at SINASAGOT

ang mga iba pang TANONG tungkol dito

gumagamit ng SISTEMATIKONG PARAAN para gawan ng diagram o IVISUALIZE ang talakayan gamit ang visual aids (e.g. Manila paper, whiteboard,

etc...) 2. taga-tala

nagtatala ng mga MAHAHALAGA o PANGUNAHING IDEYANG manggagaling mula sa mga KALAHOK

ITINATALA rin ang mga KATANUNGANG lumalabas mula sa mga kalahok NAGBIBIGAY ng PAGLALAGOM (recap) sa mga natalakay matapos ang talakayin

ang bawat pangkalahatang paksa sa gabay sa talakayan

siya na ring GUMAGAWA ng PINAKABUOD ng talakayan nabibigay rin ng pangunahing ulat tungkol sa naging proseso ng talakayan

3. tagamasid

nagsasabi sa taga-gabay kung:

NALALAYO NA ANG USAPAN sa paksang dapat talakayin

kung MASYADONG NAGTATAGAL sa isang paksa kung may mga kalahok na HINDI masyadong NAGSASALITA o
NAKAKAPAGMONOPOLISA ng talakayan

maaaring ding pagmasdan ang mga BEHAVIORAL GESTURES ng mga kalahok at ilapat ito sa kanilang mga mungkahi

ang gabay sa talakayan

Ang gabay ay ang LISTAHAN ng mga TANONG na PAGSISIKAPANG SAGUTIN o talakayin ng mga kalahok ang dami ng tanong:

mula LIMANG MALALAWAK na tanong (general questions) hanggang TATLUMPUNG medyo PARTIKULAR na mga tanong

HINDI LAYUNIN NG GABAY NA ITALI ANG TALAKAYAN sa mga tanong na nakalista

lamang

maaaring humiling na MAGDAGDAG ANG MGA KALAHOK NG MGA KATANUNGANG sa palagay nila ay makabuluhan

dapat IBIGAY SA SIMULA PA LAMANG o bago magsimula ang bawat sesyon o parte ng talakayan

inihahanda ang gabay ng mga kinatawan ng mananaliksik at mga kalahok kung ang mga KALAHOK ang humiling na talakayin ang paksa, maaaring silang MAGBIGAY
NG MGA SARILING TANONG

ang mga MANANALIKSIK lamang ang MAGSASAAYOS ng mga tanong

kung ang mga tanong ay galing sa mananaliksik:

maaaring BAWASAN ng kinatawan ng mga kalahok ang mga ito, humingi ng DAGDAG na paliwanag kung bakit kasama ang mga ibang tanong o hilinging BAGUHIN ang balangkas ng mga tanong (e.g. Di wastong haka-haka o palagay)

Ang proseso ng ginabayang talakayan 5. pagpili ng kalahok

homogenous EX: isang grupo ng mga manggagawa; mag-aaral sa KC; isang basketball team

maaaring pagsabay-sabayin

kailangan lang magkaroon ng kontak sa grupo

heterogenous EX: halu-halong estudyante sa kalayaan college o iba't ibang unibersidad sa maynila; lahat ng kasapi sa SABAK

kailangan hatiin upang magsama-sama ang mga magkakamiyembro EX: 10 lalaki/20 babae

mahalaga upang hindi magsama-sama ang mga magkakaiba ang paniniwala o opinyon

reresulta lamang sa pagtatalo o debate kung hindi ito gagawin

hindi makakarating sa isang konsensus ang talakayan ng grupo at mauuwi lamang sa pagtatalo

pangingilag kapag mayroong hirarkiya EX: kung magkasama sa isang grupo ang boss at mga empleyado; talakayan sa KC tungkol sa mga isyu (kasama ang faculty at admin)

maaaring tipunin muli/pagsamahin ang buong grupo upang magkaroon ng pangkalahatang talakayan

pagpapahayag o paglalahad ng mga naging resulta ng talakayan sa bawat sub-group paghahanap ng pagkakatulad at pagkakaiba sa mga pananaw

6. pagpili ng panahon

mahalagang pumili rin ng oras kung kailan isasagawa ang talakayan

MAGINHAWA o MAGAAN para sa mga kalahok

EX: sa labas ng oras ng pagtatrabaho

ibatay ang KAKAILANGANING ORAS para sa talakayan sa DAMI ng mga KALAHOK at haba ng pag-uusapan

pagtantiya kung gaano katagal inaabot ang pagsagot sa palatanungan (guide) kasama rin ang:

pagpapaliwanag sa sagot karagdagang katanungan ng mga mananaliksik, atbp

7. pagpili ng lugar

madaling puntahan ng mga kalahok kasya at hindi magiging masikip o di komportable para sa mga kalahok

habang dumadami ang kalahok, mas malaki ang kailangang lugar

kung sabay-sabay ang iba't ibang grupo, dapat may hati sa kanilang mga pagitan paikot

8. posisyon ng mga kalahok

mas nahihikayat na magsalita at magtanong ang mga kalahok nababawasan ang impresyon sa pagkakaroon ng hirarkiya

Pagsulong ng Talakayan 1. Pagsisimula pagkakaroon ng isang ICE BREAKER

pagbibigay ng pagkakataon para MAKAPAGPALAGAYANG-LOOB ANG MGA

KALAHOK sa isa't isa

LINAWIN sa mga kalahok ang LAYUNIN ng pananaliksik

KAILANGAN MAINTINDIHAN ng kalahok ang mga ito at maging layunin din nila

upang MAGING MAKABULUHAN ang talakayan at resultang makukuha

ipaliwanag ang prosesong pagdadaanan sa pananaliksik EX: ano muna ang unang tatalakayin, papaano mahahati ang grupo, atbp

NABIBIGYAN NG SAPAT NA PANAHON ang mga kalahok upang ihanda ang

kanilang mga sagot at pag-iisip

ibigay ang gabay sa talakayan at tanungin kung mayroong gustong linawin

2. Pagpapatuloy paggamit ng mga visual aids upang malinaw ang mga tinatalakay pagbibigay ng KONKRETONG ISTRUKTURA sa talakayan maya't mayang pagtatanong kung mayroon bang karagdagang katanungan o gustong linawin 3. Pagtatapos kailangan LAGUMIN ng tagatala ang mga natalakay

tingnan kung mayroon pang GUSTONG LINAWIN ang mga kalahok dapat maglaan rin ng oras para dito maaaring KUNIN ANG PAHAYAG NG MGA KALAHOK tungkol sa naging proseso ng talakayan makita ang mga KAHINAAN AT KALAKASAN ng nangyaring talakayan

mailabas ang KASIYAHAN O HINDI, ng mga kalahok tungkol sa talakayan

hindi lamang PINAGMUMULAN NG DATOS ang kalahok - ISA RIN SA

MANANALIKSIK

pagsusuri at paglalahad ng resulta kung nag-iisa lamang ang pangkat, maaaring na ring ibigay ang rough result ng talakayan kung marami ang mga pangkat na nagtalakay, dapat kumuha ng isang kinatawan para sa bawat grupo upang tumulong sa paglalagom ng resulta malilinaw kung mayroon bang maling pagkakaintindi o naitala ang taga-tala

Antas ng Pagsusuri at Interpretasyon 1. Kasangkot ang kalahok

KASAMA ang mga KALAHOK sa PAGSUSURI at INTERPRETASYON ng mga datos

dahil sa pagiging SAMA-SAMA NG KALIKASAN sa ginabayang talakayan

layunin:

MAIPAMAHAGI sa mga KALAHOK ang kaalaman ng mga mananaliksik

sa mga naunang pag-aaral sa proseso ng pagsusuri

NATITIYAK ang PAGIGING TAMA ng pagsusuri at interpretasyon

hindi lihis sa totoong sinasabi at sinasaloob o gustong ipahayag ng mga kalahok

mahalaga dahil:

NAKIKITA o NAUUNAWAAN ng mga KALAHOK ang kanilang sariling KARANASAN

mula sa pananaw ng isang mas malawak na TEORYANG SILA RIN ANG

NAGPATIBAY

mula sa isang mas malawak na TEORETIKAL NA FRAMEWORK

2. paggamit ng mga visual aids

nakatutulong sa pagpapakita at pag-uulat sa mga datos paglalahad ng mga katanungan upang maistimulo ang kritikal na pag-iisip EX: maaaring ILAHAD ang mga HYPOTHESIS sa SIMULA upang maging basehan sa pagiisip ng mga kalahok

3. tungo sa kritikal na pag-iisip

makikita ang MAAARING PAGSIMULAN o MAGING GABAY sa PAG-IISIP tungkol sa paksa

4. pagbubuo ng konsensus

mahalagang magkaroon ng KONSENSUS sa talakayan

dapat LINAWIN at PAGTUUNAN ng PANSIN ang mga puntong di masyadong pinagsasang-ayunan

piliting makahanap ng MIDDLE-GROUND

nakakapanghikayat ang makita ng mga kalahok ang kanilang pananaw at palapalagay bilang buod sa pag-uulat maaaring ang paglalahad ng interpretasyon ay maging sanhi ng antagonistikong relasyon sa pagitan ng mga kasapi sa talakayan (mananaliksik at kalahok)

5. pag-iwas sa pagkakaroon ng antagonismo

antas ng pagmumungkahi ng mga hakbang sa pagkilos

dahil sa KASAMA ang mga KALAHOK sa ginabayang talakayan, nakakasigurong

MAKIKINABANG ang KOMUNIDAD sa ISINAGAWANG PANANALIKSIK

tumataas ang posibilidad na MAKIKIISA sila sa mga PAGKILOS na isasagawa bunga ng nagawang pag-aaral

sila mismo ang naghanap ng solusyon sa kanilang problema bunga ito ng sarili nilang talakayan tungkol sa sarili nilang mga problema

binibigyan sila ng kapangyarihang makagawa ng sariling desisyong makabubuti para sa kanila

Activity: simyulasyon ng ginabayang talakayan: 3 volunteers (taga-gabay; taga-tala; tagamasid) pipili ng topic ang mga mananaliksik at magsasagawa ng GB sa mga natira sa klase