PPI
Community
Press Awards
•Best Edited
Weekly
2003 and 2007
•Best in Photojournalism
1998 and 2005
Lakan at Lakambini ng Bulacan 2008
PAOMBONG, Bulacan — Labing-
siyam na makikisig na binata at
20 na naggagandahang dalaga
mula sa 17 bayan at tatlong
lungsod sa lalawigan ang kalahok
sa ika-11 taunang timpalak ng
Lakan at Lakambini ng Bulacan
kaugnay ng pagdiriwang ng Sing-
kaban Fiesta.
Ayon kay Jo Clemente, ang
pangalawang pangulo ng Bulacan
Tourism Council (BTC) at may ari
ng Ciudad Clemente Resort sa
bayang ito, bukod sa ganda at
kisig ng mga kasali, pagababase-
han din ng mga hurado ang talino
at iba’t ibang kakayahan ng mga
kalahok sa pagpili ng 2008 Lakan
at Lakambini ang Bulacan.
“Buong-buo ang suporta ni Gob
Jon-jon (Gob. Joselito Mendoza)
sa Lakan at Lakambini pageant
dahil gusto niyang maging hamon
ito sa mga kabataan na higit na
maging mahuhusay sa iba’t ibang
larangan,” ani Clemente.
Ilan sa mga dating kalahok sa
taunang timpalak ay tuluyang
nag-ani ng mga tagumpay.
Si Racel Anderson ng Malolos
ay nagwagi rin sa Ms. Body Shots
at ngayon ay isa nang commercial
art
angel
printshop
Printing is our profession
Service is our passion
67 P. Burgos St., Proj. 4, QC 1109, Philippines
(0632) 912-4852 (0632) 912-5706
NAGSASAYAW NA BULATE — Natutuwang pinagma-
masdan ng dalawang batang ito ang dancing worm, isa sa
40 exhibit sa Sci-Fun Caravan na matatagpuan sa Korea-
Philippines IT Training Center sa loob ng bakuran ng Tech-
nical Education and Skills Development Authority (TESDA)
sa Barangay Tabang, Guiguinto, Bulacan. Ang exhibition
ay bukas mula Lunes hanggang Sabado at tatagal
hanggang ika-30 ng Setyembre. — DINO BALABO
model.
Ang dating Lakan naman na si
Cris Acosta ng Hagonoy ay isa
nang aktor ngayon na ang gamit
na pangalan ay Crus Martinez at
model na rin ng isang tooth paste
company.
Si Jolas Paguia naman ng
Guiguinto na tinanghal ng Lakan
ng Bulacan noong nakaraang taon
ay nakasali sa Pinoy Big Brother
at isa nang contract star ng Star
Cinema bukod pa sa pagiging
isang commercial model.
Makikita ang lahat ng kalahok LAKAN NG BULACAN 2007 Lakambini ng Bulacan 2007
sa taong ito sa pahina 5. Jolas Paguia ng Guiguinto Katrina Moraga ng Meycauayan
2 Mabuhay
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 SETYEMBRE 5 - 11, 2008

EDITORYAL Buntot Pagé PERFECTO V. RAYMUNDO

Iisang mundo, Kahirapan, kaya nagpapakamatay

iisang tahanan MARAMI nang nagpapakamatay
sa ating bansa ang napapalathala
sa mga pahayagan at nababalita
HINDI isang aksidente ang pagkaputol ng kuryente, sa mga radyo at telebisyon.
pagbabawas ng alokasyong tubig sa Maynila at pag- Karamihan sa kanila ay kara-
litaan ang dahilan kaya winaka-
kamatay ng mga isda at pagkakasakit ng mga baboy sa san ang sariling buhay.
lalawigan ng Bulacan nitong mga nagdaang araw. Sa Lungsod ng Angeles, Pam-
Sa halip, ang lahat ng ito ay palatandaan ng hagupit panga, isang Noel Dizon, hiwalay
sa asawa, ang nagpatiwakal dahil
ng kalikasan bunsod ng pag-abuso ng tao. Ang sa karalitaan at kawalan ng pag-
masakit, simula pa lamang ito at may mas higit pang asa sa buhay.
Bago ito nagpakamatay, nag-
paparating, lalo na kung hindi tayo kikilos ngayon.
sabi pa ito sa ilang kaibigan na
Ayon sa Philippine Atmospheric, Geophysical and nais na nitong wakasan ang
Astronomical Services Administration (Pagasa), malaki sariling buhay. Hindi akalain ng
ang posibilidad na sanhi ng global warming o patuloy kanyang mga kaibigan na pag-
sunog sa sarili ang gagawin nito
na pag-init ng klima ng mundo ang nararanasan para mamatay.
ngayong tagtuyot sa panahon ng tag-ulan na bukod sa Samantala, isang 34 na taong
mga pananim na nasalanta, mga baboy at biik sa Bulacan gulang na ama ng tahanan ang
naulat na nagbigti sa loob ng
ang mga unang biktima. kanilang inuupahang bahay dahil
Natutuyo ang Angat Dam dahil sa kulang sa pag- sa kawalan ng mapagkakakitaan
ulan kaya’t kapos sa tubig ang mga magsasaka sa para buhayin ang kanyang pa-
milya.
Bulacan at Pampanga, maging ang may 10 milyong Paghihikahos ang sanhi kung
residente ng Kalakhang Maynila, bukod pa sa kinakapos bakit pinagtataga ng isang ina ang
na rin ang serbisyo ng kuryente dahil maraming power
plant ang umaasa sa tubig ulan na naipon sa mga dam,
partikular na sa Luzon. Kastigo
Sa pananaw ng marami, ang global warming ay
sanhi ng natural na proseso ng kalikasan. Ngunit para
sa mga dalubhasa at mga simpleng taumbayan, ang
bawat isa sa atin ay may kontribusyon sa patuloy na
pag-init ng klima ng mundo.
Walang habas ang pagputol ng mga punong kahoy SA 12 buwan ng taon, ang Agosto,
sa mga kabundukan at maging sa ating mga bakuran, batay sa kasaysayan, ang buwang
may mahalagang papel na gina-
ngunit hindi naman tayo nagtatanim ng kapalit. gampanan sa pagtatampok ng
Gayundin, walang humpay ang paggamit natin sa kaisipang makabayan at pag-
serbisyo ng tubig at kuryente, bukod pa sa walang pa- mamahal at pakikipaglaban para
sa kalayaan ng Pilipinas.
tumanggang pagtatapon natin ng basura na lumalason Agosto 10, 1898 — Sa araw
sa ating mga katubigan. na ito isinilang sa lalawigan ng
Mga kaibigan, kapwa Bulakenyo at Pilipino, iisa Tayabas (ngayon ay Quezon) si
Lorenzo Tañada, kinikilalang
lamang ang ating mundo. Ito ang ating nag-iisang “Grand Old Man of the Opposi-
tahanan; wala nang iba. Ingatan natin ito. Tanggapin tion.” Isang abugado at may
natin ang ating pananagutan at kumilos ng akma. paninindigang makabayang sin-
tigas ng mulawin, maihahanay si
Tayo ay maging responsable, makatarungan, maka- Ka Tanny kina Claro M. Recto at
kalikasan at, higit sa lahat, maka-Diyos. Jose P. Laurel sa pakikipaglaban
para sa kalayaan at demokrasya.
Sa kabila ng katandaan, siya ay
lumahok pa rin sa mga protesta
Alagaan mo ang kalikasan laban sa pananatili ng mga base
militar ng Estados Unidos sa Pili-
at pangangalagaan ka nito! pinas. Si Tañada ang ipinagbunyi
ng lahat ng nasa bulwagan ng
Senado nang ibasura ng Senado,
sa pangunguna ni Pangulo ng
kanyang dalawang anak sa Umin-
gan, Pangasinan noon lamang
Agosto 22. Pagkatapos pagta-
tagain ang dalawang anak ay nag-
saksak din sa sarili ang nasabing
ina.
Halos araw-araw ay may nala-
lathalang nagpapatiwakal at
kahirapan ang dahilan ng pagpa-
pakamatay.
Kayo, ano sa palagay ninyo?
Nakagapos na kalansay
ILANG mangingisda sa ilog Angat
ang nakakita ng isang drum na
halos isang taon na nilang hindi
pinag-uukulan ng pansin.
Ngunit noong ika-24 ng Agosto
mapagpasiyahan nilang iahon ang
nasabing drum upang ipagbili
para maging pera.
Sementado ang ibabaw ng
drum, kaya tinungkab nila ito,
ngunit halos bumaligtad ang
kanilang sikmura nang ito ay
kanilang mabuksan dahil sa
masangsang at pagkabaho-bahong
amoy na nagmula sa drum.
Agosto ng kagitingan
sa araw na ito.
Noong 1878 isinilang sa Baler,
Tayabas si Manuel L. Quezon, ang
unang Pangulo ng Malasariling
Pamahalaan ng Pilipinas, at
kinikilalang “Ama ng Wikang
Pambansa.”
Noon namang 1896, natukla-
san ng mga Kastila, sa pamama-
gitan ni Padre Mariano Gil, ang
lihim ng Katipunan. Sa sumunod
na mga araw ay gumawa ng
malawakang pagdakip ang mga
Kastila, at dahil diyan, kahit wala
sa panahon ay napilitang luman-
tad na sina Andres Bonifacio at
magpahayag ng pag-aalsa laban
sa pamahalaang Kastila noong
Agosto 23, 1896.
Agosto 21, 1983 — Pataksil
na binaril si Sen. Ninoy Aquino
sa tarmac ng Manila Interna-
tional Airport, isang pangyaya-
ring gumimbal sa buong bansa,
nagpayanig sa rehimeng Marcos
na tuluyang ibinagsak ng EDSA
Isa palang kalansay ang laman
ng drum.
Kalunos-lunos ang sinapit ng
nasabing kalansay, dahil naka-
gapos ang dalawang kamay at
dalawang paa nito. Marahil ay
pinahirapan daw muna bago
pinatay at sinilid sa drum ang
biktima at saka sinemento ang
takip. Walang damit ang kalansay
maliban sa suot nitong brief.
Matinding pagkaawa ang na-
ramdaman ni Bulacan PNP Po-
lice Director C/Supt. Allan Ban-
tolo. Kaagad na inatasan niya si
Supt. David Poklay, Deputy Police
Director for Intelligence, na
gawin ang lahat ng paraan para
makilala ang biktima at maipali-
bing ito ng maayos.
May teorya ang kapulisan sa
lalawigan na taga ibang pro-
binsiya ang biktima at dito la-
mang itinapon para ilayo ang mga
nag-iimbistiga kapag dumating
ang panahon na ito ay madis-
kubre.
Kayo, ano sa palagay ninyo?
BIENVENIDO A. RAMOS
nadarakip hanggang ngayon.
Agosto 26 — Pinag-isang
Araw ng Pambansang mga Ba-
yani. Ngunit bunga ng materya-
listikong kautusang tagapagpa-
ganap, na tinawag na economic
holiday, nawalan ng alab ng
makabayang paggunita ang maka-
saysayang mga araw.
Agosto 30, 1850 — Ito ang
araw na iniluwal sa Bulacan ang
bayaning kapantay kung di man
nakahihigit kina Dr. Rizal, Boni-
facio at iba pang kinikilalang
pambansang bayani. Si Marcelo
H. Del Pilar, na kinikilalang
“Ama ng Pamamahayag sa Pili-
pinas”, ang unang aktibistang
nagtaguyod ng propaganda sa Pili-
pinas laban sa kalupitan ng
nakasasakop na Kastila. Dapat
malaman ng lahat ng mga Pili-
pino, na si Plaridel ang nakalaban
ni Rizal nang piliin na ng pama-
halaang Amerikano kung sino ang
magiging Pambansang Bayani.

Mabuhay
Senado Jovito Salonga, ang tra-
tado sa base militar ng Estados
Unidos noong 1991.
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 Agosto 19 — Dalawang maha-
lagang pangyayari ang naganap
People Power Revolt noong 1986.
Bagamat may mga sundalong
kinasuhan at napiit, ang utak o
mga utak ng pagpatay kay Ninoy
ay nanatiling lihim at hindi
Na hanggang ngayon ay sa
Bulacan lamang ginagawang
pista opisyal ang Araw ni Del Pi-
lar ang isa sa mga kabalintunaan
ng ating pagkabansa!

EDITORIAL
Jose L. Pavia
Publisher/Editor
Alfredo M. Roxas, Jose Romulo Q. Pavia, Jose
Gerardo Q. Pavia, Joey N. Pavia , Jose Visitacion Q. Promdi DINO BALABO
Pavia, Carminia L. Pavia, Perfecto Raymundo Jr.,
Perfecto V. Raymundo Dino Balabo
Associate Editor
PRODUCTION

Tawad Plaridel
Anthony L. Pavia Jose Antonio Q. Pavia, Jose Ricardo Q. Pavia,
Managing Editor Mark F. Mata, Maricel P. Dayag
PHOTOGRAPHY / ART
e-mail Eden Uy, Allan Peñaredondo, Joseph Ryan S. KATULAD noong nakaraang ta- Agosto 30 hanggang Setyembre 1. Wala sa edad iyan, mga kai-
mabuhaynews25@yahoo.com Pavia on, maraming usap-usapan sa Ito ay upang ang mga mama- bigan; nasa panulat iyan. Kaya,
PPI-KAF BUSINESS / ADMINISTRATION hanay ng mga mamamahayag sa mahayag ngayon ay hindi maging ngayon pa lamang ay pagbutihin
Community Press Loreto Q. Pavia, Marilyn L. Ramirez, Peñaflor Crystal, Bulacan matapos ang taunang mga huwad na Plaridel. na natin ang pagsusulat para
Awards J. Victorina P. Vergara, Cecile S. Pavia, Luis Gawad Plaridel. *** makasabay sa mga nagwagi.
Francisco, Domingo Ungria, Harold T. Raymundo, Kesyo dapat daw ibaba ang Ipinaalala naman ni Prof. Luis Kung hindi natin patataasin
Jennifer T. Raymundo, Rhoderick T. Raymundo pamantayan para sa pangunahing Teodoro, deputy director ng ang antas ng ating pamamahayag,
Best parangal na Gawad Plaridel dahil CMFR, sa mga dumalong mama- baka sa “Tawad Plaridel” tayo
CIRCULATION
Edited Weekly Robert T. Raymundo, Armando M. Arellano, sa ikatlong sunod na taon ay wala mahayag na laging sundin ang makasali.
2003 + 2008 Jess Camaro, Fred Lopez pa ring nagkakamit niyon, sa Journalism Ethics. ***
halip ay mga gawad sa sub-cat- Ito ay upang ang mga mama- Totoo ’yan. Kailangang araw-
The Mabuhay is published weekly by the egory lamang ang naiuwi ng mga mahayag ngayon ay hindi maging araw ay pataasin natin ang antas
Best MABUHAY COMMUNICATIONS SERVICES — mamamahayag. Kung ibababa hubad na Plaridel. ng pamamahayag dahil ang la-
in Photojournalism DTI Permit No. 00075266, March 6, 2006 to March ang pamantayan, hindi na Gawad rangang ating kinabibilangan ay
***
1998 + 2005 6, 2011, Malolos, Bulacan. Plaridel iyan, sa halip ay “Tawad Agad namang nabura ng 17- “very competitive.”
The Mabuhay is entered as Second Class Mail Plaridel.” taong gulang na si Jose Mari Kailangang araw-araw ay pa-
A proud member of Matter at the San Fernando, Pampanga Post Office *** Garcia ng Punla and rekord ni tuloy nating paunlarin ang ating
PHILIPPINE PRESS INSTITUTE on April 30, 1987 under Permit No. 490; and as Ang totoo, mababa pa ang pa- Jeeno Arellano noong nakaraang kaisipan sa pamamagitan ng
Third Class Mail Matter at the Manila Central Post mantayan ng taunang parangal na taon bilang pinakabatang mama- pagbabasa, sapagkat kung hindi,
Office under permit No. 1281-99-NCR dated Nov. tatawaging Gawad Marcelo H. Del mahayag na nagwagi sa taunang dapat na tayong magdasal ng
15, 1999. ISSN 1655-3853 Pilar sa susunod na taon dahil parangal nang masungkit niya “Patawad, Plaridel …”
Principal Office: 626 San Pascual, Obando, nakapangalan ito ng parangal sa ang Best in Culture Reporting. ***
Bulacan  294-8122 University of the Philippines. Ngunit sa halip na hangaan ng Oooops, hindi rin nakalusot sa
“You have to raise the bar of iba si Garcia ay pinuna pa ang mga dumalong mamamahayag
WEBSITE reporting,” payo ni Melinda Quin- edad nito at sinabing masyado ang pagkakamali ni Bokal En-
http://mabuhaynews.com tos De Jesus, executive director raw bata para manalo. Teka, ano rique “Jonjon” Delos Santos sa
ng Center for Media Freedom and ba ang edad ni Ninoy Aquino nang gabi ng parangal nang tawagin
Subscription Rates (postage included): P520 for one year or 52 Responsibility (CMFR) na nangu- mag-kober sa Korean War noong niya ang pangalan ni Mariz Jau-
issues in Metro Manila; P750 outside Metro Manila. Advertising base na sa tatlong araw na workshop dekada ’50. Hindi ba’t 17-anyos cian bilang nagwagi sa Best in
rate is P100 per column centimeter for legal notices. on Journalism Ethics sa Holiday din lang siya. Inspirational Reporting, ngunit
Inn sa Clark Freeport noong ***  sundan sa pahina 7
SETYEMBRE 5 - 11, 2008
Depthnews
“THE nail that sticks out gets
hammered,” the old proverb says.
And a corrupt oligarchy, in this
country, pounds down to sleaze-
level any official of integrity. They
stick out.
Cagayan Governor Grace Pa-
daca and Naga City Mayor Jesse
Robredo, for example, had to run
gauntlets of smears and harass-
ment to serve — and win, much
later, recognition like the Mag-
saysay Award for public service.
Today, this pounding is most
relentless in President Gloria
Macapagal Arroyo’s home turf. In
Pampanga, officials wage what
the Inquirer aptly calls a “shame-
ful and shameless” 3-R campaign.
“Recount, Recall and Re-
quiem” is the template for a furi-
ous drive to oust their 26th pro-
vincial governor: Eddie Panlilio.
Why?
Cebu Calling
What’s good journalism?
BY now we should all be con-
vinced that journalism plays an
increasingly pivotal role in soci-
ety. That’s because whether we
like it or not, whether we are
aware of it or not, we grow in our
reliance on data and information,
and our thirst for truth has actu-
ally gone worse.
Needless to say, the world is
getting more dependent on pieces
of information, not only in terms
of quantity, in itself already for-
midable, but also in quality. We
want to be sure that what we are
getting from media truly serve
our multiplying needs and ulti-
mately the common good.
For example, journalism has
to give due attention and space
to a growing number of players
who contribute in the world of
public opinion. It has to foster
dialogue, promoting legitimate
differences while building a sense
of unity amid varied tastes and
mentalities and changing cul-
tural milieux, etc.
There’s that disturbing sensa-
tion, felt by many, that we are drift-
ing on an ocean of bits and pieces
of info, not without our share of
thrill and a varying degree of satis-
faction, but not knowing where we
are actually heading.
Even with impressive strides
in information technology that
make for that most welcome
rapid response environment,
there’s still that frustrating and
disappointing feeling that what
we want in our heart, in itself also
hard to articulate, remains elu-
sive, and even more so nowadays.
This is the challenge facing
Forward to Basics
“GOOD morning, children!” Sis-
ter Bernadette greeted the stu-
dents of her Grade 3 religion class.
“Good morning, Sister Berna-
dette!” the chorus of children re-
plied.
“I can see that you’re all ready
for our show-and-tell this morn-
ing! Who wants to be the first one
to tell us about the things that
help him to pray to Jesus and to
think of Heaven more?”
“Me, me, me!” Julian eagerly
waved his hand in the air.
“Alright, Julian. Why don’t you
come to the front and tell your
classmates about what helps you
most to pray to Jesus and think
more about Heaven?”
Julian skips to the front of the
class and starts to dig for some-
Sleaze level
Because this priest-turned-re-
luctant-candidate dented Mala-
canang’s patina of political invin-
cibility. With citizen backing and
a shoe-string budget, he trashed,
in the last elections, provincial
board member Lilia Pineda and
Governor Mark Lapid. Both preen
as the President’s moneyed allies.
“Among Ed” fractured an un-
written rule: “Never touch the
politicians’ wallet.”
Chief Justice Hilario Davide,
for example, led the Supreme
Court to rule on the notorious co-
conut levy. That saw Eduardo
Cojuangco unleash the congres-
sional “Brat Pack” in a bitter at-
tempt to impeach Davide. Only
furious protests, by citizens and
church groups, beat back Cojuang-
co’s legislative gunslingers.
Through efficient collection,
Panlilio boosted government in-
those in the field today. Let’s
hope and pray that we in this
business are up to it, able to deal
with its complicated and mush-
rooming demands.
One basic issue though has to
be resolved. We have to under-
stand that this business of infor-
mation and truth is not just
about telling and reporting what
happened where and when and
also who were involved and how
it happened.
Data and information, facts
and truths are living things, with
origins and ends, with laws and
purposes that need to be re-
spected and handled properly.
They have their own reasons and
motives, even a certain spirit,
good or bad, that animates them.
We have to learn to develop
them from their raw, seminal
state to their full-grown, more ac-
ceptable human forms. This
should be the abiding concern
those in journalism should have
toward facts and data that they
handle.
It’s like we are in a journey
with them, a journey that should
take us from one stage to another.
It should not stop until we get to
our final end which is a matter of
faith or at least an ideology.
To stop somewhere along the
way is to get stuck. For example,
we can not remain in the techni-
cal level alone, or in the eco-
nomic or political aspects.
We have to try, no matter how
hard, mysterious and thwarting,
to continue developing the data
toward a higher plane, a bigger
picture. By its nature, journalism
FR. FRANCIS B. ONGKINGCO
‘Headless Mary’
thing under his shirt. He strains a
little with the chain around his
neck to show everyone a shining
gold medal. “This is my scapular.
My mom and dad gave it to me. It
has a picture of mama Mary and of
Jesus with His heart sticking out.”
“That’s very nice, Julian. You
mean Jesus’ Sacred Heart?” Sis-
ter Bernadette smiled. “How does
it help you to pray?”
“Yup, the Sacred Heart!” he
added. “In the morning, I kiss
mama Mary and in the evening
before I sleep I kiss Jesus’ heart.”
Everyone applauded as he proudly
went back to his seat with the
medal still dangling outside of his
shirt.
Sister Bernadette helps Julian
slip in the medal and asked, “Well,
Mabuhay
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980
JUAN L. MERCADO
come from Pampanga’s number
two political feeding trough:
quarry taxes. (Jueteng is number
one.) A month in office, Panlilio
surpassed the P29.1 million col-
lected by Mark Lapid in 2006.
One can follow “smell of
money” in the Provincial Trea-
surer’s report on the collection
track record: Governor Bren
Guiao (1993-1994) P 3.82 million.
The Mount Pinatubo eruption
increased lahar in quarries.
Govenors Lito and son Mark Lapid
collected P121.02 million, over
the next 12 years. In contrast,
Panlilio doubled Lapids’ collec-
tion to P230 million — in just
three years.
This record stood a corrupt
elite on its head. More significant,
it gave startled citizens a glimpse
of the massive amounts that
 continued on page 7
FR. ROY CIMAGALA
is always a work in progress.
We then have to understand
that we need a North Star in this
life-long travel. It should not just
a short-range guide, but one ca-
pable of shedding light on a
lengthening range and widening
scope of things, one that can ef-
fectively inspire prudence.
We cannot escape this matter.
Or we can, but at the expense of
enclosing ourselves in our own
world instead of opening up to
more and endless possibilities.
This is what we have to be very
careful about. I think good jour-
nalism should reflect this dynam-
ics. Its coverage, its judgments and
selection of topics, etc., should be a
result of this understanding of
journalism’s true nature.
While journalism may set
some limits and boundaries to be
able to identify and cater to its
particular market, it should do
this without prejudice to being
open to higher and bigger sources
of light.
In other words, journalism
should not be detached from
other branches of knowledge that
certainly will complement and
enrich whatever by itself it can
discover or is good at. For a Chris-
tian journalist, his work involves
nothing less than his personal liv-
ing relationship with God and
with others.
The problem we often encoun-
ter is a journalism straitjacketed
by a certain bias or interest, po-
litical, economic, social, ideologi-
cal. While it cannot avoid these,
it should have some mechanism
to overcome and transcend them.
who’s next?”
Kathy then showed her picture
of the Crucified Lord that she has
by her bed side. Anthony dis-
played his Rosary with beads
made from different stones. Su-
san proudly showed her Rosary
bracelet inherited from her
grandmother. David came with an
iron crucifix that he had bought
on his family pilgrimage to
Jerusalem the other summer.
And so went the class with each
student explaining how these sa-
cred objects and pictures helped
them to pray. Sister Bernadette,
however, noticed that Thirdy was
just sitting in his chair staring at
a small dull worn-out box on top
of his desk. “Thirdy? What about
 continued on page 7
Regarding Henry
Never, never quit!
I CONSIDERED this friend as
one of those that will most likely
to succeed. He was a good televi-
sion reporter and his reports were
engaging, newsworthy, and novel.
Every time I watched his live tele-
cast, I concluded that he could be
one of the most valuable TV jour-
nalists to be discovered.
But his TV network didn’t
think so. After three years, he was
tired of not getting anywhere. He
pictured himself as just one of
those guys who can never be suc-
cessful in front of the camera. “I
have decided,” he wrote in a text
message. “I will quit my job.”
He did resign from his job and
I don’t know where he is now. He
has never communicated with
me anymore. I have forgotten to
tell him the words of Robert
Strauss. “Success,” he said, “is a
little like wrestling a gorilla. You
don’t quit when you’re tired —
you quit when the gorilla is
tired.”
Most successful people do that.
When conditions become diffi-
cult, they keep working. They
know that trying times are no
time to quit trying. For the thou-
sands of people who give up, there
is always someone like Thomas
Alva Edison, who said, “I start
where the last man left off.”
Charles F. Kettering advices,
“Keep on going, and the chances
are that you will stumble on
something, perhaps when you are
least expecting it. I never heard
of anyone ever stumbling on
something sitting down.”
That’s what we call persever-
ance. Just because you think you
are not a person with high cali-
ber talent does not mean you can
never be famous. “People of me-
diocre ability sometimes achieve
outstanding success because they
don’t know when to quit. Most
men succeed because they are de-
termined to,” reminds George
Allen.
We remember William Cullen
Bryant, who rewrote Thanatopsis
Ka Iking Reports
Livelihood and environment
IT is really just a matter of per-
spective. Restoring the environ-
ment is a distinct goal by itself,
but looking at it another way,
environmental restoration
could open up a lot of livelihood
opportunities for the poor and
the unemployed. As to which
one is more important or more
beneficial is perhaps an aca-
demic question only, because
the bottom line is the same.
These two goals both serve the
public interest, and everyone
benefits from the attainment of
these goals.
It is also perhaps a matter of
semantics, because it is not that
important whether the main
benefit in environmental resto-
ration is public health or a safer
environment, because these two
benefits could just practically
be considered as by-products of
livelihood generation.
For example, on the question
of cleaning our rivers, we have
the potential of not just having
a clean environment, but more
important than that, it gives us
the chance to have sources of
clean water to irrigate our
farms, and to have fresh water
areas where we could commer-
cially grow fish again.
Is it really possible to restore
an urban area into a natural wa-
3
HENRYLITO D. TACIO
a hundred times. Edward Gib-
bon rewrote his Autobiography
nine times. Plato wrote the first
sentence of his Republic nine
times. Virgil spent 12 years writ-
ing his Aeneid.
“Nothing in the world can
take the place of persistence,”
Calvin Coolidge pointed out.
“Talent will not; nothing is more
common than unsuccessful men
with talent. Genius will not;
unrewarded genius is almost a
proverb. Education will not; the
world is full of educated derelicts.
Persistence and determination
alone are omnipotent.”
Success knows no handicap
through physical ills. Lord Byron
had a club foot. Manuel L. Que-
zon, Robert Louis Stevenson and
John Keats had tuberculosis.
Charles Steinmetz and Alexander
Pope were hunchbacks. Rex Har-
rison and Horatio Nelson had
only one eye. Edgar Allan Poe was
a mental case. Charles Darwin
was an invalid. Julius Caesar was
an epileptic. Thomas Edison and
Ludwig Beethoven were deaf.
Peter Stuyvesant had a wooden
leg.
Some successful businesses
started as failures. In its first
year, Coca-Cola sold only 400
Cokes. Also in his first year in the
automobile business, Henry Ford
went bankrupt. Two years later,
his second company also failed.
“If you want to get somewhere
you have to know where you want
to go and how to get there. Then
never, never, never give up,”
American inspirational speaker
Norman Vincent Peale urged.
Don’t picture yourself a fail-
ure if in the beginning you don’t
go too far. Basketball superstar
Michael Jordan was cut from his
high school basketball team.
Sometimes, life is a series of
failures before success arrives.
Richard Bach completed only one
year of college, then trained to
become an Air Force jet-fighter
 continued on page 4
IKE SEÑERES
tershed, back to the original
form it was in before urban de-
velopment brought in its harm-
ful effects? This is the challenge
that the La Salle Institute of
Governance (LSIG), the La Salle
Institute for the Environment
(LIFE) and the Sama Kabuha-
yan Association (SKA) has taken
on, as it plans to return the La
Salle Taft campus to the “sta-
tus” of a watershed.
I hope that this experiment
will succeed, because the idea
could inspire a new environmen-
tal consciousness that could re-
store urban villages and urban
centers into watersheds. This
idea also holds the promise of
cleaning the land in order to
clean the rivers, the latter be-
ing a requisite to cleaning our
bays and oceans. Truth to tell,
water is the ultimate resource
that could ensure not just good
health, but also the sustenance
of life itsef.
Email iseneres@yahoo.com or
text me at +639293605140.
Watch my TV show “Ka Iking
Live” every Friday from 9:30 to
10:30 PM on Destiny Cable Chan-
nel 3. Form your own Inter Char-
ity Circle and build our Nation.
Tune in to “Kapit-Bayan”
on DWIZ 882 KHZ 5:00 to 6:00
PM, Mon to Fri.
4 Mabuhay
Buhay Pinoy
MANDY CENTENO
Si Lolo at Lola
Una ay “Mother’s Day”, ipinagdiriwang
Tapos ang “Father’s Day”, ito ay sinundan
Dahil sa “Grandparents”, sila’y isinilang
Pagpapahalaga ay marapat lamang.
Setyembre asiete, pagdiriwang ito
Tanging “Grandparents’ Day” ng lola at lolo
Sila ang dahilan, tayo’y nandirito
Salamat sa Diyos, buhay na handog n’yo.
Setyembre aotso ay pinasimulan
Linggo ng Bulacan, ito ay Singkaban
Sa mahal na Birhen, kanyang kaarawan
Mga lolo’t lola, wari’y nalimutan.
Mga apo namin, nalimutan ako
Ni walang bumati, ’di ako nagtampo
Ang aking ginawa, sumama sa grupo
Bahay Pinagpala, pinuntahan ito.
Ito ay ampunan nitong matatanda
Wari’y nalimutan ng kaanak yata
Walang dumadalaw, malungkot na lubha
Mabait na madre ang nag-aalaga.
Ka Francing Gonzales, butihing maybahay
Mga mang-aawit kanyang kasamahan
Lahat ng matanda aming inawitan
Habang iba naman ay nakipagsayaw.
May isang matanda tumula pa dito
Ayos ang pagbigkas, katha’y kabisado
Sa aming palagay siya’y matalino
Bagama’t ang edad ay otsenta’y singko.
Kahit papaano ay napaligaya
Mga kawawa na lolo at lola
Nang nagpasalamat Sister Direktora
Tanging kay Ka Francing pagpapahalaga.
Sinabi pa niya ito’y buwan-buwan
Hatid ni Ka Francing bigas isang kaban
Bukod pa sa gamot galing sa halaman
At konting salaping pinaghahatian.
Pinuntahan namin ang kasunod nito
Doon sa Emmaus ang lola at lolo
Hinarana namin bawat dormitoryo
Iba’y nakiawit, masayang totoo.
Muling sinariwa awiting kundiman
Mga matatanda nagpapalakpakan
Mayro’ng isang lolo medyo tinamaan
Napaiyak siya, may pinagdaanan.
Mga matatanda kabuuang bilang
Walumpo’t dalawa, isa ay dayuhan
Wari’y Amerikano at may karamdaman
Nabakas sa mukha itong kalungkutan.
Abuloy na bigas at paghaharana
Ito’y buwan-buwan pag-aruga niya
Dahil sa pagtulong sa lolo at lola
Buhay ni Ka Francing lubhang maligaya.
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Regarding Henry
 continued from page 3
pilot. Twenty months after earning his wings, he resigned.
Then he became an editor of an aviation magazine that
went bankrupt. Life became one failure after another.
Even when he wrote Jonathan Livingston Seagull, he
couldn’t think of an ending. The manuscript lay dor-
mant for eight years before he decided to finish it — only
to have 18 publishers reject it. However, once it was pub-
lished, the book went on to sell seven million copies in
numerous languages and made Bach an internationally
known and respected author.
Rejections are nothing new to successful authors. In
1902, the poetry editor of the Atlantic Monthly returned
the poems of a 28-year-old poet with the following note:
“Our magazine has no room for your vigorous verse.” The
poet was Robert Frost.
Three years earlier, Rudyard Kipling received the fol-
lowing rejection letter from the San Francisco Exam-
iner: “I’m sorry, Mr. Kipling, but you just don’t know how
to use the English language.”
“Failure doesn’t mean you are a failure,” commented
Robert Schuller, “it just means you haven’t succeeded
yet.” And Kenneth Boudling reminded, “Nothing fails
like success because we don’t learn from it. We learn only
from failure.”
Failure is one of the two hardest things to handle in
life. The other is success. Look at what happened to Judy
Garland and Elvis Presley, two of the most successful
singers the world has ever known but they ended their
lives in a tragic manner. Which is why Elbert Hubbard
urged: “Pray that success will not come any faster than
you are able to endure it.”
Finally, here’s a timely thought from Robert Louis
Stevenson: “That man is successful who has lived well,
laughed often, and loved much, who has gained the re-
spect of the intelligent men and the love of children; who
has filled his niche and accomplished his task; who leaves
the world better than he found it, whether by an im-
proved poppy, a perfect poem, or a rescued soul; who
never lacked appreciation of earth’s beauty or failed to
express it; who looked for the best in others and gave the
best he had.”
— For comments, write me at henrytacio@gmail.com
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980
Napapanahon
Proyekto ng Soroptimist International
MGA proyektong pang-tao ang mga
inihanda at isinakatuparan ng mga
miyembro ng Sorptimist sa Pilipinas,
partikular na ang mga Soroptimist ng
San Rafael, Bulacan, Region 3.
Ayon kay Marivic Vergel De Dios,
bagong pangulo sa taong 2008-2009,
tinanghal ang Soroptimist Week no-
ong ika-25 hanggang ika-31 ng Agosto.
Ang kanilang mga nakalinyang pro-
yekto ay tuloy-tuloy na isinagawa gaya
ng mga sumusunod:
Misa ni Msgr. Flint Capiral at bless-
ing ng mobile library sa pakikipag-
tulungan ng Department of Educa-
tion (DepEd) sa programang Alterna-
tive Learning System (ALS). Ang mga
Soroptimist ang nagbigay ng sasakyan.
Ang pagpapalakad ng proyekto ay
isinasagawa ng DepEd.
Binibisita ng mga Soroptimist ang
Bahay Pangarap sa Guiginto, Bulacan
kung saan tinutulungan ang mga
babaing inaabuso at pinabayaan ng
kanilang pamilya.
Sila ay nagbibigay ng bigas sa 160
pamilya, tatlong kilo bawat isang
pamilya.
Nag-ampon ng barangay ang mga
Soroptimist kamakailan. Ito ang Sitio
Kurukan sa Barangay Pantubig, San
Rafael, Bulacan, isang depressed area
na may 60 pamilya. Pinirmahan ni
Kakampi mo ang Batas
Hatian sa ari-ariang naipundar
TANONG: Batas, magandang hapon
po. Gusto ko lang po itanong kung ano
ang karapatan ko bilang nag-iisang
anak sa una ng aking ama, kasal ang
aking ama sa aking ina, namatay ang
aking ina at nag-asawa ulit ang aking
ama (639163295553 Ruperto Avena).
Sagot: Ruperto Avena, maraming
salamat sa tanong na ito.
Sa ilalim ng Civil Code of the Phil-
ippines, kung ang isa sa mga mag-
asawa ay namatay na, ang lahat ng
kanilang mga ari-arian ay itinuturing
na nahahati sa dalawa.
Ang kalahati ng mga ari-ariang ito
ay ibibigay sa nabubuhay pang asawa
bilang kanyang bahagi sa mga nai-
pundar na ari-arian.
Ang kalahati naman ay ibibigay
bilang bahagi ng namatay na asawa,
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
pero ang bahaging ito ay hahati-hatiin
naman sa pagitan ng nabubuhay pang
asawa at ng kanilang mga anak.
Ang hatian ng nabubuhay na asawa
at ng mga anak ay pantay-pantay —
ibig sabihin, kung ano ang share ng
ama, ganundin ang share ng bawat
anak.
Sa kabilang dako, kung ang nabu-
buhay na asawa ay nag-asawang muli,
at makakapagpundar siya ng mga
bagong ari-arian, ang kanyang mga
anak sa unang asawang namatay na
ay may karapatan pa ding makibahagi
sa mga ari-ariang ito. Pero ang
karapatang ito ng mga anak sa una ay
matatamasa lamang nila kung ang
kanilang sariling magulang na nag-
pakasal sa iba ay namayapa na din.
Sa sandaling malagutan ng hininga
ang nasabing magulang, nagkakaroon
na ng karapatan ang kanyang mga
anak sa una na makibahagi.
Mga Cable TV operator di puwedeng
basta na lang magtataas ng singilin
TANONG: Batas, good afternoon po!
Puwede po ba talagang magtaas ng
subscription rates ang isang cable tv
operator kahit gaano kadalas o mag-
kanong percentage of increase na
gusto nila? (639174577838).
Sagot: Maraming salamat po sa
tanong na ito.
Ang isang cable tv operator at ang
kanyang mga subscribers ay itinu-
turing na pumasok sa isang kasun-
duan sa sandali na sila ay nagpirma-
han upang mabigyan ng cable service
ang subscribers. At ayon sa Civil Code
of the Philippines, ang kasunduang
ito ang siyang magiging batas na
dapat nilang sundin.
Kung ano ang nakasaad sa kasun-
duan, iyon ang dapat gawin at sundin
ng magkabilang panig. Kung nakala-
gay doon na maaaring magtaas ng
rates ang cable operator kahit anu-
Punong Barangay Ceferino De Guz-
man at ng Soroptimist ang memoran-
dum of agreement hinggil dito.
Sumunod ang pagtatanim ng 140
puno ng mahogany para sa panga-
ngalaga at pagpapaganda ng kapa-
ligiran.
Sumali din ang mga miyembro ng
Soroptimist sa bowling, tennis at bad-
minton tournament na idinaos sa E-
Lane Greenhills, sa San Juan. Naging
kampiyon ang San Rafael nang na-
nalo ito laban sa mga koponan ng Ma-
nila, Valenzuela, Meycauayan at
Cabanatuan.
Nagsagawa din ng feeding pro-
gram sa 66 na malnourished na bata
na nagsimula noong ika-25 ng Hulyo.
Noong ika-29 ng Agosto, naglagay
naman ng Adopt a Women and
Children’s Desk sa istasyon ng pulisya
sa San Rafael kasabay ng MOA sign-
ing sa munisipyo.
Sa linggong ito ng Soroptimist,
nagkaisa ang lahat ng miyembro na
mapabuti ang kondisyon ng kapwa
nila nilalang lalo na ang mga babae
at bata.
Si Marivic, ang kasalukuyang pa-
ngulo, ay taga Poblacion, San Rafael.
Siya at kanyang asawa na si Henry
Vergel De Dios ay may dalawang anak,
sina Cecilia, 19, at Paolo, 18.
mang sandaling maibigan nito, maa-
ari nga nitong itaas ang kanyang rates.
Hindi ito pupuwedeng tutulan ng
subscribers, dahil ito ay sinang-
ayunan na niya sa pamamagitan ng
kanyang paglagda sa kontrata.
Sa kabilang dako, kung ang kon-
trata ay hindi naman naglalaman ng
probisyon na magbibigay sa cable op-
erator ng karapatang magtaas ng
rates basta’t ito ay kanyang naibigan,
hindi pupuwedeng basta na lamang
magtataas ng rates ang nasabing op-
erator.
Sa anumang pagtataas ng bayarin,
kailangang ito ay pagkasunduan ng
dalawang panig. Kung basta na la-
mang magpapatupad ng pagtaas ng
bayarin ang cable operator kahit hindi
ito pinapayagan ng subscribers,
maaaring magdemanda ang subscrib-
ers upang patigilin ang pagsingil ng
mas mataas na rates.
Magulang na nasa labas ng bansa,
maaaring idemanda sa Pilipinas
TANONG: Batas, paano po ang gaga-
win ko para makahingi ng sustento
para sa isa kong anak. Legal po akong
asawa. Nasa Saudi po mister ko.
Please help me. (639262045630).
Sagot: Salamat po sa tanong na
ito. Ayon sa Family Code of the Philip-
pines, ang isang magulang ay may
tungkuling magbigay ng suporta sa
kanyang mga anak, lalo na kung ang
mga ito ay menor de edad pa lamang.
Ganundin, may karapatan ang bata
na humingi ng suporta mula sa
kanyang magulang, para sa kanyang
pang-araw-araw na ikabubuhay o
gastusin, at para sa kanyang pag-aaral
o sa iba pang pangangailangan.
Kung hindi gagampanan ng magu-
lang ang kanyang tungkuling mag-
bigay ng suporta sa bata, maaari
http://mabuhaynews.com
SETYEMBRE 5 - 11, 2008
LINDA R. PACIS
Nagtapos si Marivic ng kursong
BSC Accounting sa University of Sto.
Tomas, Manila; nagsekondarya sa St.
Paul College, San Rafael, Bulacan at
nag-elementarya sa St. Mary’s Acad-
emy, Baliwag, Bulacan.
Siya ay isang Agency Manager sa
Philam Plans Inc. Nagturo din siya
ng Accounting sa St. Paul College at
naging teller sa ManilaBank, Makati
at United Coconut Planters Bank, Ma-
nila.
Bise Presidente siya ng Catholic
Women’s League (CWL) at treasurer
ng San Rafael Cultural Heritage Inc.
Ang iba pang officer ng Sorptimist
International ng San Rafael ay ang
mga sumusunod: Rosa Villarama at
Myrla Cruz, Vice President; Julieta
Alvarez at Josefina Andaya, Secre-
tary; Emelita Vasallo, Lolita Melissas
at Ma. Aida Valondo, Treasurer;
Annabel Lopez, Aurea Ingusan at
Leonida De Ocampo, Auditor; Tarsila
Dela Fuente at Julie De Guzman,
PRO.
Ang mga Board Member ay sina:
Gloria Veneracion, Celerina Saba-
riaga, Carmelita Yulo, Emelita
Vasallo, Socorro Valdecantos at Car-
mencita Martinez.
Ang Charter President at founder
ay si Congressman Lorna Silverio.
ATTY. BATAS MAURICIO
siyang idemanda ng paglabag sa Anti-
Child Abuse Law, o ang Republic Act
7610, na maaaring maging dahilan
upang siya ay makulong ng hindi
bababa ng 10 taon.
Papaano magdedemanda ang isang
bata laban sa kanyang magulang na
hindi nagbibigay ng suporta?
Kailangang padalhan muna ang
nasabing magulang ng isang demand
letter, na humihingi na gampanan ang
kanyang tungkuling magbigay ng
suporta. Kung hindi ito tatalima sa
kabila ng pagkakatanggap niya ng
nasabing demand letter, maaari na
siyang sampahan ng kaso sa piskalya
o sa hukuman, kahit na siya ay nasa
ibang bansa sa kasalukuyan.
Ang mahalaga lamang sa kaso,
maipadala ang subpoena sa address
ng magulang na ayaw magbigay ng
suporta dito sa Pilipinas. Kung mata-
tanggap ang subpoena sa tirahan dito
ng magulang, sapat na itong batayan
upang matuloy ang kaso laban sa
kanya.
***
PAALALA: Maaari po kayong tuma-
wag sa aming mga landline, (02) 994-
68-05, (02) 433-75-49 at (02) 433-75-
53, o di kaya ay sa aming mga cell-
phone, 0917-984-24-68 at 0919-609-
64-89. O sumulat sa aming address:
18 D Mahiyain cor Mapagkawanggawa,
Teachers Village, Diliman, Quezon City.
O mag-email sa website na ito:
www.batasnews.com, o sa batas-
mauricio@yahoo.com.
***
PARTY LIST: Maaari na po kayong
maging kasapi ng BATAS Party List, o
ang Bagong Alyansang Tagapag-
taguyod ng Adhikaing Sambayanan.
Ipadala po ang inyong mga pangalan
at kumpletong address sa parehong
mga address at telepono sa itaas.
SETYEMBRE 5 - 11, 2008
Mabuhay
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 5
Sino ang magiging
Lakan & Lakambini
ng Bulacan sa 2008?
Panoorin ang Gabi ng Koronasyon
BALAGTAS sa Guiguinto Gym, Setyembre 13 BALIUAG
Ma. Theresa DC Tamon Jaquiline Dave Maniego &
Jovell Rey Bautista

BOCAUE BOCAUE BUSTOS CALUMPIT GUIGUINTO HAGONOY

Bran Valero Angelica Agapito Laica Joy Dizon Jimenez & Jenn Roe Gubat & Karen Uaje & Joana Marie Tolentino &
Robie Pineda Cruz Searle Ranier Paway Albert Alzo Jr. Ian Christopher Cabantog

MEYCAUAYAN MALOLOS MALOLOS MARILAO OBANDO

Arvin Barazon & Dustin Lawrence Joaquin Lachme Posadas Crissan Alyana Barizo & Paul Anthony Dela Cruz &
Janelle Kristin Narciso Demetrio Reyes Aravel Lleva

PLARIDEL PANDI PAOMBONG PULILAN PULILAN

Luveena Mendoza Santiago & Mary Grace Eugenio & Kashelyn Mabuti Manlangit & Karla Michelle Pilapil RJ Tibayan
Edgardo Avendano Lester Aaron Garcia Alfred Dionisio

SAN JOSE DEL MONTE SAN ILDEFONSO SAN MIGUEL SAN RAFAEL SANTA MARIA
Jerby Dela Cruz & Aldrin Lopez John Mark Aguilar & Venice Michelle Acuña Mark Bryan Alonzo &
Lady Laarnie Lavarias & Sherlyn Amistad Sherry May Dela Paz Bernadette May Aguirre
6 Mabuhay
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 SETYEMBRE 5 - 11, 2008

Prakash and Mandakini Amte

The Amte couple: Mandakini and Prakash
... enhancing the capacity of the Madia Gonds
to adapt positively in today’s India, through healing
and teaching and other compassionate interventions.
— RMAF
Magsaysay Awardees for Community Leadership
HIDDEN amid the dazzling human
mosaic of India are millions of tribal
people. For centuries they have lived
apart in remote highlands and forests.
The Madia Gonds, for example, oc-
cupy a 150 square-kilometer swath
of eastern Maharashtra, bordering
Andhra Pradesh and Chattisgarh
States. In a thousand isolated villages,
they survive by hunting and gather-
ing and shifting cultivation. When
Prakash Amte and Mandakini Amte
arrived in their midst 34 years ago,
the region had no modern services.
Government officials considered it
wild and served there only reluctantly.
By contrast, the Amtes, medical doc-
tors, came by choice.
Prakash Amte grew up in Anand-
wan, an ashram and rehabilitation
center for lepers in Maharashtra
founded by his father, the renowned
Gandhian humanitarian Murlidhar
Devidas Amte, or Baba Amte.
Prakash was busy with post-gradu-
ate surgical studies in Nagpur when
Baba Amte called him, in 1974, to
take over a new project among the
Madia Gonds. In a leap of faith, he
and his wife Mandakini abandoned
their urban practices and moved to
remote Hemalkasa.
The young couple settled in a door-
learned their language and patiently
gained their trust. The miraculous
cures of an epileptic boy with terrible
burns and a man near death from
acute malaria turned the tide.
“Once a patient is cured,” says
Prakash, “he comes back and brings
four new patients.”
Beginning in 1975, SWISSAID pro-
vided funds to build and equip a small
hospital in Hemalkasa. There Prakash
and Mandakini performed surgery and
treated malaria, tuberculosis, and dys-
entery, burns and animal bites. To con-
form to tribal sensibilities, they placed
most of the hospital’s facilities out-of-
doors, beneath the trees. They charged
nothing.
Illiteracy had made the Madia
Gonds easy prey for corrupt forest of-
ficers and other greedy outsiders. The
Amtes helped them assert their rights
and intervened to mediate disputes
and rid the area of abusive officials.
In 1976, they opened a school. The
Madia Gonds were reluctant to send
their children but, in time, the school
prospered and became a center for
both academic and vocational educa-
tion. Prakash and Mandakini’s own
children were educated there.
The Amtes have used the school at
Hemalkasa to introduce the Madia
motes the survival of animals as part
of nature’s balance.
Simplicity and respect guide the
Amte’s work with the Madia Gonds.
Prakash wears only a singlet and
white shorts as he goes about his
work, so as not to identify himself
with “well-dressed” outsiders. Where
applicable, the couple incorporates
tribal cures in their medical practice.
In school, children perform tribal
songs and dances.
Today, the Amte’s hospital has 50
beds, a staff of five doctors, and treats
40,000 patients a year free-of-charge.
It is a regional center for mother-child
welfare and health education. Its
“barefoot doctors” bring first aid to
outlying villages.
The Amte’s school, meanwhile, has
grown to 500 students and is compre-
hensive. Among its graduates are the
Madia Gonds’ first doctors and law-
yers and teachers as well as officials,
office workers, and policemen.
“More than 90 percent of the stu-
dents have come back to serve in the
community, including my sons,” says
Prakash, reflecting on his and Man-
dakini’s legacy. “Maybe it’s the way
we have led our lives.”
In electing Prakash Amte and
Mandakini Amte to receive the 2008

Kaso ng dengue
less hut without a telephone or elec-
tricity or privacy. They practiced medi-
cine beside the road and warmed
themselves by a wood fire at night.
Gonds to settled agriculture — grow- Ramon Magsaysay Award for Commu-
ing vegetables, fruits, and irrigated nity Leadership, the board of trust-
grains organically — and to encour- ees recognizes their enhancing the ca-
age them to conserve forest resources. pacity of the Madia Gonds to adapt

sa Bulacan abot
The Madia Gonds, shy people and sus- This includes wild animals, a tribal positively in today’s India, through
picious of outsiders, spurned their dietary staple. The Amte’s popular healing and teaching and other com-
help at first. Prakash and Mandakini animal sanctuary at Hemalkasa pro- passionate interventions. — RMAF

na sa alert level Mga katubigan sa Gitnang Luzon

PULILAN, Bulacan — Nag-
sagawa ng malawakang
paglilinis laban sa dengue
ang lalawigan ng Bulacan
noong Setyembre 6 ma-
tapos umabot sa nakaka-
bahalang bilang ang mga
biktima nito mula noong
Enero hanggang sa kasalu-
kuyan. Labimpito na ang
namatay sa mga dinapuan
ng dengue.
Ang sabayang paglilinis
ay isinagawa sa 569 na
barangay sa buong lala-
wigan. Ang Barangay Tibag
sa bayang ito ang napiling
bisitahin ni Gob. Joselito
“Jon-jon” Mendoza dahil sa
naitalang 31 kaso ng den-
gue dito kung saan isa ang
namatay.
Ayon kay Gob. Mendoza,
kalinisan ang susi laban sa
dengue.
Sinabi niya na maha-
lagang ugaliin ang paglilinis
ng kapaligiran sa loob at
labas ng bakuran upang
walang pamahayan ang
mga lamok na may dala-
dalang dengue.
Ipinayo rin ng gober-
nador na agad na mag-
pakonsulta sa pinakama-
lapit na health center sa
sandaling makaranas ang
provincial health officer for
public health, may tatlong
kaso pa ng dengue ang
naitala sa Bulacan sa pag-
pasok ng Setyembre kaya’t
nagsagawa na ang kanyang
tanggapan ng pamamaraan
upang hindi na umabot pa
sa “outbreak” ang kaso ng
dengue sa lalawigan.
Batay sa tala ng Provin-
cial Health Office (PHO),
umabot na sa 1,424 kaso ng
dengue sa 569 na barangay
sa lalawigan ang naitala
mula Enero hanggang sa u-
nang Linggo ng Setyembre.
Ang nasabing bilang ay
katumbas ng 75 porsiyento
ng kaso ng dengue na nai-
tala noong nakaraang taon,
ani Dr. Gomez, ngunit ang
pagtaas ng bilang ng mga
biktima ay hindi pa rin
maituturing na isang out-
break.
Ipinaalala ni Gomez na
kinakailangang palakasin
ang kaalaman ng mga ma-
mamayan upang masugpo
ang dengue kaya’t ang PHO
ay nagsagawa ng sabayang
paglilinis upang hindi na
tumaas pa ang bilang ng
mga biktima.
Ipinaliwanag pa niya na
wala nang pinipiling pana-
nanganganib sa banta ng polusyon
NI DINO BALABO
L UNGSOD NG M ALOLOS
— Halos lahat ng uri ng
katubigan sa Gitnang Lu-
zon ay nanganganib sa
banta ng polusyon na hatid
ng mabilis na paglobo ng
populasyon at kawalan ng
implementasyon ng batas
sa pagsisinop ng basura.
Ito ang buod ng mga ni-
lalaman ng mga dokumen-
tong naipon ng Mabuhay
at mga pahayag ng mga
opisyal na nangangalaga sa
pangisdaan, mga aquacul-
turist, environmentalist at
iba pang Bulakenyo na
nakapanayam ng Mabu-
hay dalawang linggo ma-
tapos ang insidente ng
“fishkill” sa bayan ng Ba-
lagtas kung saan apektado
ang mahigit sa 10 ektar-
yang palaisdan at tinata-
yang hindi bababa sa P5
milyon ang nalugi.
Batay sa tala ng Bureau
of Fisheries and Aquatic
Resources (BFAR) sa Git-
nang Luzon, umaabot sa 18
insidente ng fishkill ang
naitala mula 2000.
Karaniwan sa mga insi-
dente ay naganap noong
2005 kung kailan may nai-
talang pitong fishkill. No-
ong 2004 ay limang insi-
dente ang naitala.
Ang mga lalawigan ng
Bataan at Pampanga ang
may naitalang tig-anim at
siyang pinaka-maraming
insidente ng fishkill sa
rehiyon kasunod ang Bu-
lacan (3), Zambales (2) at
Nueva Ecija (1).
Ayon pa rin sa BFAR,
nakapagtala ito ng fishkill
o pagkalason ng mga isda
sa halos lahat ng uri ng
naghahalo ang tubig tabang
at tubig alat (brackish wa-
ter), at maging sa mga bay-
baying dagat ng Zambales at
Bataan kung saan ay alat ang
tubig (marine waters).
Ayon kay Soledad Cruz,
isang aquaculturist, ang en-
vironmental hypoxia o “low
dissolved oxygen” sa tubig
ay sanhi ng polusyong hatid
ng maruming tubig mula sa
mga bahay at pabrika na iti-
napon ngunit hindi muna
pinadaan sa treatment.
Sinabi ni Cruz na ma-
ging ang aqua feeds na ga-
mit sa mga palaisdaan ay
isa ring dahilan dahil sa
mataas ang protina noon at
kapag kinain ito, aniya, ng
isda at iniihi ay naghahatid
ng mataas na ammonium
sa tubig, na nagiging sanhi
rin ng fishkill.
Inayunan ito nina Ju-
dith Sanggalang, ang nanu-
nuparang Fishery Officer
ng Bulacan, at Marietta
Bernardo, Environment
and Natural Resources Of-
ficer ng Malolos.
Ayon kina Cruz at Ber-
nardo, isa ring dahilan ng
polusyon sa katubigan ay
ang patuloy na paglobo ng
populasyon partikular na
ang mga nakatira sa mga
gilid ng mga ilog at sapa.
Malaki ang kontribus-
yon sa polusyon ng mga ta-
hanang nasa gilid ng ilog o
sapa, anila, dahil na rin sa
kakulangan ng pagpapa-
tupad ng pamahalaan sa
batas hinggil sa pagsisinop
ng basura.
Sinabi rin nila na kai-
langan ang political will
upang mailipat sa ibang
lugar ang mga naninirahan
sa mga gilid ng ilog at sapa.
nicipal Administrator ng
bulubunduking Bayan ng
Donya Remedios Trinidad,
ay nagsabi rin na habang
lumolobo ang populasyon,
mas maraming basura ang
naitatapon.
Idinagdag pa niya na
bukod sa mga nakatira sa
gilid ng ilog, ang paggamit
ng pestisidyo ng mga mag-
sasaka at pagtatapon ng
dumi ng hayop katulad ng
duming galing sa mga ba-
buyan sa bayan ng Sta.
Maria ay malaki ang epekto
sa kalidad ng katubigan.
Ayon naman kina Gloria
Carillo at Cristina Gero-
nimo ng panglalawigang
tanggapan ng pagsasaka,
ang paggamit ng pestisidyo
ay matagal nang ginagawa
ng mga magsasaka dahil
naniniwala sila na mas
maraming pestisidyo, mas
masagana ang ani.
Gayunpaman patuloy
ang krusada ng tanggapan
nina Carillo at Geronimo
para sa “integrated pest
management” kung saan
ay itinuturo ang pagta-
tanim ng halaman na hindi
gumagamit ng pestisidyo.
Una rito, sinabi ni Cruz
na nakaka-apekto rin sa
kalidad ng katubigan ang
Treated unfairly
by newspapers that
refuse to publish
your response?
pamamaraang mono-crop-
ping o pag-aalaga ng iisang
uri ng isda sa mga pala-
isdaan.
“Simple lang iyan, ma-
bilis ang paglobo ng popu-
lasyon kaya mas pinipili ng
mga namamalaisdaan ang
mono-cropping upang mas
higit na marami ang anihin
at maging kita nila,” ani ng
aquaculturist.
Ngunit ang pamama-
raang ito ay nagiging sanhi
ng hindi pagiging balans-
yado ng ekolohiya at ma-
ging ng kalidad ng tubig
dahil sa bago gamitin ang
palaisdaan ay nilalason
muna upang hindi ma-
kaagaw ng isda ang iba
pang organismo doon sa
kanilang pagkain.
Isa sa mga resulta nito,
ani Cruz ay ang pagiging
mahina ng resistensya ng
isda kaya mas madaling
magkasakit o kaya ay ma-
stress.
Inayunan ito ng mga na-
mamalaisdaan sa Hagonoy
at Paombong dahil sa kani-
lang karanasan ay nakita
nila kung paano mamatay
ang isda dahil sa biglang
pag-ulan matapos ang ilang
oras na matingkad na sikat
ng araw.

sino man ng lagnat na tuma-
tagal ng tatlo hanggang
limang araw.
Sinabi pa niya na hindi
na nagsasagawa ang pama-
halaan ng “fogging” o pag-
papausok na karaniwang
ginagamit laban sa dengue
dahil hindi iyon epektibo.
Ayon kay Dr. Joy Gomez,
hon ang pag-atake ng sakit
na dengue hindi tulad noon
na ito ay umaatake lamang
sa panahon ng tag-ulan.
Sporadic o panaka-naka
ang pag-atake ng dengue sa
Bulacan ngayong taon at 17
na ang namatay sa dengue
mula Enero hanggang Set-
yembre. — Dino Balabo
katubigan sa rehiyon sanhi
ng “environmental hypoxia
and alkalosis”.
Ilan sa mga halimbawa
ay ang tubig na tabang sa
Pantabangan Dam sa Nueva
Ecija, maging sa Calumpit
at Balagtas, Bulacan; sa mga
palaisdaan sa Masantol,
Pampanga kung saan ay
Write us.
Binigyang diin naman
ni Bernardo na hindi na-
man nagpabaya ang pama-
halaang lungsod ng Malolos
dahil nailipat na ang mga
residente nito na nakatira Philippine Press Council
sa gilid ng ilog sa isang re- c/o PHILIPPINE PRESS INSTITUTE
location site sa Barangay Rm. 312 B.F. Condominium Building
Caniogan. A. Soriano Ave., Intramuros, Manila
Si Andres Abando, mu-
SETYEMBRE 5 - 11, 2008
Mabuhay
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Forward to Basics Depthnews
leached into politicians’ wallets.
 continued from page 3 “Few things are harder to put up
you? Would you like to show and tell the class anything?” with than the annoyance of a good
The usually quiet boy gave Sister Bernadette a rather example,” Mark Twain notes. With a
reluctant look. She smiled and returned him an encour- robust P143-million development
aging nod. fund, Panlilio helped nine under-
The boy slowly slid off his chair, gently picked up the staffed and poorly equipped district
strange box and started to gingerly walk in front of the hospitals – including, alas, the
class. Diosdado Macapagal Provincial Hos-
He slowly opened it and carefully lifted out some- pital. He shared with towns the
thing wrapped in a very crude old cloth. Capitol’s P37-million special educa-
Everyone started to laugh as Thirdy unveiled the mys- tion fund. He periodically split quarry
terious object. revenues with towns and barangays.
He became nervous and his hands and arms shook as Candor can turn the “annoyance
he held a headless statue for the class to see. factor” ballistic. In October 2007, the
Sister Bernadette didn’t know how to react. At first President met with 200 officials of
she felt worried about how anyone could even think of the Union of Local Authorities in Ma-
keeping such a horrible statue. But she rectified, “Chil- lacañang. Brown envelopes were
dren, children! Please keep quiet and let’s listen to what handed out. Panlilio confirmed he
Thirday has to say.” found P500,000 stuffed into his en-
“Ah …, huh …,” Thirdy stammered. velope received from a Palace staffer.
He found it hard to begin especially when his English He deposited the shekels with the
wasn’t so good and he mumbled eating his words. provincial treasurer.
“Y’guys, y’knew I d’nt huv m’mama. Coz I wuz small A furious controversy erupted.
when sh’ died. M’pappy wuz mad at d’stat-u, an smatch’it. Ironically, it swirled, not around
E-sed dat preyin t’stat-u d’nt wirk. An e-it d’hed f Mary.” “bribery” but on Panlilio’s alleged
“But why did he blame the statue for your mom’s indiscretion. “No one blushed,” noted
death?” Anthony asked. Cebu Daily News. “Even more tell-
“E-sed, idols don’t ’ear, an dat dey’r just su- ing, no one returned an envelope” —
perstations.” except Panlilio.
“You mean, superstition?” Sally, who had a crush on Instead of hailing Panlilio, Pam-
him, kindly corrected him.
“Ya’ dat one. Thanks…,” Thirdy smiled back at her.
panga officials clipped his powers.
The provincial board granted may-
“So why keep it, dude? Just buy another one!” David
suggested.
ors greater police powers over the
quarry. It stripped P45 million from
“Nah, coz et wuz mine mamas,” Thirdy became teary-
eyed as he hugged the statue closer to his chest.
the quarry reform fund in his bud-
get.
“Well, settle down everyone,” Sister Bernadette in- “Who will rid me of this meddle-
terrupted the curious class. “Let’s hear from Thirdy. Okay,
Thirdy, how does this headless statue of Mother Mary ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
help you to pray?”
The boy looked at the statue and without taking his Promdi
eyes off it said, “Ne’er saw me mama. Ne’er knew how
sh’luked. Ahn…, also ne’er met mama Mary alive, but
 mula sa pahina 2
y’all knew she’s n’Heaven. Sow, win I prey t’her, I knew
m’preyin t’dem two … ahn dey both named Mary also … agad ding binawi at itinuwid. Si Ka
anh I knew deyr listin t’me ... ahn I knew n’Heaven, won Nene Bundoc Ocampo pala ang
day, I will see der faces smiling t’me.” nagwagi, at iyon ay ikatlong sunod
Sister Bernadette couldn’t believe what she just heard na panalo na loob ng tatlong taon.
and couldn’t contain herself from crying. The boy had Sabi ng ilang mamamahayag sa
just said the most wonderful prayer from the heart. radyo, ang tinanggap ni Jaucian ay
When Thirdy finished the class was overcome by si- “Awat Plaridel” dahil hindi pa nata-
lence. It was Sally who broke the sacred silence with her tapos ang silakbo ng kanyang dam-
gentle clapping hands to which the whole class gradually damin nang marinig ang pangalan
joined in. “Thirdy had the best show-and-tell!” they all ay inawat na siya sapagkat, “Wow,
cheered. mali pala!”
***
Excited rin ang mga nagwagi sa
EXTRA JUDICIAL SETTLEMENT taunang parangal dahil sa pangako
ni Gob. Joselito “Jon-jon”Mendoza
OF ESTATE OF BENITO DUNGCA na isasama sila sa China upang
NOTICE is hereby given the that estate of the deceased BENITO makita kung paano nakikipag-
DUNGCA who died intestate on September 26, 2004 in Quezon City negosasyon ang Kapitolyo para
left personal property consisting of sum of money deposited at makumbinse ang mga Tsino na
United Coconut Planters Bank (Baliwag Branch) under Savings Ac- mamuhunan at maglagak ng pro-
count Number 244-102428-6 in the sum of P53,053.84 as of July 1, yekto sa Bulacan.
2008 executed by his heirs Francisco Dungca, Honorata D. Villaroman, Mag-iingat kayo. Harinawang,
Luisa D. Palad, Leticia D. Mangalus, Ma. Remedios D. Reyes, Maribel hindi kayo mahawa ng bird flu at
D. Protacio, Valentina D. Uy, Lorina D. Rieza, Ediblerto Dungca waive Severe Acute Respiratory Syndrome
their rights, interest, and participation over the aforementioned per- (SARS) doon.
sonal property in favor of their sister ANGELITA R. DUNGCA before ***
Notary Public Nepomuceno Z. Caylao; Doc. No. 341; Page No. 70; Pagpalain nawa kayo ng May-
Book No. II; Series of 2008. kapal kung matutuloy ang inyong
Mabuhay: Sept. 5, 12 & 19, 2008
biyahe, at maging ligtas kayo.
Huwag ninyong kalilimutang mag-
uwi ng Ma-Ling at champoy!
Kasi, sa nagdaang buwan ng
NOTICE OF EXTRAJUDICIAL SETTLEMENT Agosto ay ilang eroplano ang bu-
magsak at sumabog. Parang hindi
NOTICE is hereby given that the estate of deceased DR. ANTONIO P. magandang pangitain iyon.
PEREZ who died intestate on January 16, 2008 at San Juan, Metro ***
Manila had been extrajudicially settled among his heirs, before Atty. Nagulat naman ang Promdi
Daniel Balanoba, a Notary Public for Quezon City as Doc. No. 82, nang makita ang sariling larawan
Page No. 19, Book No. 4, Series of 2008. sa Bagong Bulakenyo Photo Exhibit
Mabuhay: August 29, September 5 & 12, 2008 sa SM City Marilao.
Naisip ng Promdi na ang mas
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
some priest?” King Henry II fumed
against Thomas Becket. The arch-
bishop of Canterbury, in 1170, stood
firm against the monarch’s abuses.
Henry’s men cut Becket down at the
altar. This became the theme of TS
Eliot’s work: Murder In The Cathe-
dral.
Today, a “3-R” campaign would
rid Pampanga of this “meddlesome
priest . The third “R” stands for the
first word in Requiem aeternam dona
eis Domini (Eternal rest give unto
him,O Lord). Panlilio says little of
this threat. But he dons a flak-jacket
in more exposed situations. Men have
killed for less, he knows.
The other two “Rs” stand for “re-
count” and “recall”. The Supreme
Court stopped the recount until it
resolves an issue of abuse. Officials
seek to gather 100,000 signatures —
10 percent of the province’s voting
population, to force a recall election
before January 2009. Of Pampanga’s
137 priests, only 15 signed up.
“This petition has partisanship
written all over it,” the Inquirer
said. “But the brazenness is still
There is but one road which reaches
God and that is Prayer. If anyone shows
you another, you are being deceived.
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
karapat-dapat na makita sa exhibit
ay ang mga larawan ng mga nagsi-
pagwagi sa tatlong nagdaang pa-
rangal na Gawad Plaridel.
***
Bilib naman ang Promdi sa Dal-
macio’s Restaurant na matatag-
puan sa likod ng gusali ng Land
Bank of the Philippines sa kaha-
baan ng MacArthur Highway sa
Barangay Sumapang Matanda sa
Lungsod ng Malolos.
Masarap na ang lutong pagkain,
maganda ang serbisyo, at mayroon
pang libreng wi-fi internet kung
mayroon kang wi-fi ready laptop o
SHOWING ON
SEPTEMBER 5, 2008
ONWARDS
subject to change without prior notice
STAR WARS:
THE CLONE WARS
DOBOL TROBOL
FOR THE FIRST TIME
DEATH RACE
7
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
 continued from page 3
breathtaking. Simply put, their
“campaign” is both shameful and
shameless. In Filipino, “nakakahiya,
walang hiya!”
“Instead of recall, people should call
for reform,” said Pampanga’s Bishop
Pablo David. Majority of the province’s
clergy support Panlilio. “This is not
about a person. It’s about a whole
moral crusade for good governance.”
This is a country starved for offi-
cials of integrity “who stick out.”
Alongside Cagayan’s Governor Grace
Padaca and Naga City Mayor Jesse
Robredo, stands Panlilio. They pro-
vide proof to a dispirited people that
integrity still exists. “Example is the
school of mankind,” Edmund Burke
wrote. “And men will learn at no
other.”
Malacañang meticulously dis-
tances itself from the “3-R” cam-
paign. But would Pampanga officials
pound “Among Ed” down to their
sleaze level, if the kabalen in Mala-
cañang didn’t wink? “The voice may
be that of Jacob. But the hand is that
of Esau.”
— juan_mercado@prime.net.ph
— ST. TERESA OF AVILA
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
 mula sa pahina 2
cellular phone.
***
Ito ay kabaligtaran sa karanasan
ng Promdi at iba pang mamama-
hayag sa Park & Dine Restaurant
sa kahabaan ng Paseo Del Congreso
sa Barangay Catmon, Malolos.
Isipin n’yo, mas malaki pa ang
binayaran namin sa table charge
doon sa Park & Dine kaysa nakain
namin dahil P50 ang table charge
nila bawat oras. Paano kung umi-
nom kami ng San Mig Light doon
at naging mahaba-haba ang inu-
man? Tiyak na malaki ang table
charge doon.
AFFIDAVIT OF SELF-ADJUDICATION
NOTICE is hereby given that the estate of the deceased ERNESTO B.
CRUZ who died intestate on August 11, 2006 at Salalilla St., Project
4, Quezon City, left a Peso Savings Account No. 0161-187981-201 at
the Security Bank with an outstanding balance of Php 46,859.72
(Philippine Currency) thereby adjudicating unto themselves – NENITA
ARABES Vda. CRUZ, surviving spouse and MIRASOL ARABES CRUZ,
sole minor daughter being his only forced and compulsory heirs to the
aforesaid Account and hereby request the Register of Deeds to
register the same effective as per Doc. No. 28-C, Page No. 05, Book
01 Series of 2007 in Notary Public H. Fabre Luna.
Mabuhay: August 29, September 5 & 12, 2008
SELF-ADJUDICATION WITH SALE OF PARCEL OF LAND
NOTICE is hereby given that the estate of the deceased GASPAR
PANTALEON VILLANUEVA who died intestate on February 4, 1995 at
Balagtas, Bulacan, left one (1) parcel of land particularly described
as Transfer Certificate of Title No. TC-3247 hereby adjudicate with
sale of parcel of land to RODRIGO RAMOS PARAISO as per Doc. No.
253, Page No. 052, Book 079; Series of 2008 in Notary Public of ATTY.
ANTONIO R. ROQUE.
Mabuhay: August 29, September 5 & 12, 2008
Ang tubig ay buhay. Pag-ingatan natin ito.
8 Mabuhay
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980 SETYEMBRE 5 - 11, 2008

Science Show: Bulateng nagsasayaw

NI DINO BALABO
GUIGUINTO, Bulacan — Naka-
kita ka na ba ng nagsasayaw na
bulate at mga higanteng bula?
Eh, yung tao na ang replek-
syon sa salamin ay nakalutang,
at aninong naiiwan sa dingding?
Ito ay ilan lamang sa mga
kagulat-gulat na tanawing iyong
makikita, mahahawakan at ma-
gagawa sa Philippine Science
Centrum Sci-Fun caravan o ang
science show na binuksan noong
Setyembre 8 sa gusali ng Korea-
Philippines IT Training Center
sa loob ng bakuran ng Technical
Education and Skills Develop-
ment Authority (TESDA) sa
Barangay Tabang sa bayang ito
bilang bahagi ng isang linggong
taunang Singkaban Fiesta.
Ang may 40 “interactive ex-
hibits” ng Philippine Foundation
for Science and Technology
(PFST) na dinala sa lalawigan ng
Dangal ng Bulacan Foundation
(DBF) ay makikita hanggang ika-
30 Setyembre.
Ayon kay Fortunato Dela Peña,
pangulo ng DBF, isang pagka-
kataon para sa mga estudyante,
guro at maging mga magulang ang
science show upang higit nilang
maunawaan ang mga panguna-
hing prinsipyo ng agham tulad ng
gravity, magnetism, optics at elec-
tricity.
Ayon kay Dela Peña, simple
lamang ang prinsipyo ng interac-
tive science show.
“Kapag nagbasa tayo, naka-
kalimutan natin, kapag nakita
natin ay natatandaan natin, pero
kapag ginagawa natin, natututo
tayo,” aniya.
Ilan sa mga interactive exhibit
na makikita sa nasabing science
show ay ang “dancing worm” kung
saan ay parang mga bulateng
nagsisitayo at gumagalaw ang mga
buhangin at pulbos na bakal sa loob
ng isang salamin na may magnet
sa ilalim, at may buton na pinipihit
upang gumalaw iyon.
Ang higanteng bula naman ay
mga "ring bubbles" kung saan
ipinakikita na ang tubig ay ma-
aaring maging bula at lumapot
kapag hinaluan ng sabon o iba
pang kemikal.
“Umaasa kaming magiging
interesado ang mga kabataan at
magiging hamon sa kanila ang
mga makikita nila sa exhibit,”
ani Dela Peña na isa ring under-
secretary ng Department of Sci-
ence and Technology (DOST).
Bukod, dito, sinabi niya na
malaking tulong ito sa mga guro
na nagtuturo ng agham lalo na
kung kasama sila ng kanilang
mga estudyante.
Ayon kay Dela Peña, mas ma-
bisa ang interactive learning
kaysa mga lecture sa loob ng klase.
Ang nasabing science show na
may 40 iba’t ibang interactive
exhibit ay bukas Lunes hanggang
Sabado, mula ika-8:00 ng umaga
hanggang ika-5:00 ng hapon. Ang
bayad sa tiket ay P40 bawat isa.
Sinabi naman ni Engr. File-
mon Berba, ang pangulo ng PFST
na itinatag noong 1984 na uma-
bot na sa 2.7 milyon katao ang
bumisita mula noong 1990 sa
kanilang science centrum na
ngayon ay matatagpuan sa River
Banks Mall sa Lungsod ng Mari-
kina, Metro Manila.
Umabot naman sa mahigit 3
milyon katao ang bumisita sa
kanilang tatlong mobile sci-fun
caravan na nakalibot na sa 85
lungsod at bayan sa buong bansa.
Ayon kay Berba, dadagdagan
pa nila ng isa ang kanilang mo-
bile exhibit upang mas maraming
tao ang makakita nito, mahi-
kayat at mapukaw ang interes sa
agham at teknolohiya.
Sinabi pa niya na napag-
iiwanan ng mga kalapit na bansa
ang Pilipinas sa larangan ng ag-
ham at teknolohiya at kailangang
makasabay ang mga Pilipino.
“Hindi tayo maaaring umasa
sa mga remittances ng mga over-
seas Filipino workers habang
panahon,” ani Berba. “Kailangang
makasabay tayo sa ibang bansa at
iyan ay sisimulan natin sa pagpu-
kaw ng isipan ng mga kabataan
sa science and technology.”

INTERACTIVE SCIENCE SHOW —
Sinusubukan paglaruan ng dalawang
batang ito (kaliwa) ang higanteng bula
sa “ring bubbles” exhibit na isa sa 40
exhibit sa Sci-Fun Caravan na mata-
tagpuan sa Korea-Philippines IT Train-
ing Center sa loob ng bakuran ng Tech-
nical Education and Skills Develop-
ment Authority (TESDA) sa Barangay
Tabang, Guiguinto, Bulacan. Layunin
ng nasabing exhibit na maipakita sa
mga Bulakenyo ang iba’t ibang prin-
sipyo ng agham tulad ng tubig at sabon
sa "ring bubbles" interactive exhibit.
Ang nasabing interactive exhibition ay
bukas mula Lunes hanggang Sabado
at tatagal hanggang ika-30 ng Setyem-
bre. Makikita ang mga mag-aral na
pumipila (kanan) sa nasabing exhibit
kahit malakas ang ulan. — DINO BALABO

Pagdiriwang ng Singkaban Fiesta, nabahiran ng karahasan

SAN RAFAEL, Bulacan — Muling naba-
hiran ng karahasan ang taunang Singkaban
Fiesta na dating tinatawag na “Linggo ng
Bulacan” nang paslangin sa Baliuag ang
isang konsehal ng bayang ito noong Martes
ng gabi, Setyembre 9.
Kinilala ni Senior Supt. Allen Bantolo,
acting director ng pulisya sa Bulacan ang
biktima na si Inhinyero Fidel Nacion, 38,
ng Barangay Poblacion, San Rafael na nasa
unang termino pa lamang bilang konsehal
ng bayan.
Ayon sa pulisya, si Nacion ay pinagba-
baril ng mga hinihinalang gun-for-hire
habang siya ay nakaupo sa driver’s seat ng
kanyang Honda CRV na may plakang ZDT-
766 na nakaparada sa kahabaan ng Ca-
gayan Valley Road sa Barangay Tibag,
Baliuag bandang ika-11:00 ng gabi noong
Martes.
Namatay noon din si Nacion, at naka-
rekober ang pulisya ng anim na basyo ng
bala mula sa M-16 assault rifle sa pinangya-
rihan ng pamamaslang.
Ayon kay Lito Yulo, municipal admin-
istrator ng San Rafael, katatapos lamang
mag-praktis ni Nacion ng bowling kasama
ang mga kasapi ng Sangguniang Bayan sa
pamumuno ni Vice Mayor Rino Castro
noong gabing iyon.
Sila ay nakatakdang sumali sa isang
bowling tournament para sa mga kasapi
ng Sangguniang Bayan sa lalawigan.
Ipinangamba naman ng ilang halal na
opisyal sa lalawigan tulad ni Konsehal
Allan Aguilar ng Marilao ang pama-
maslang.
Ani Aguilar, “Dati ay sa ibang lalawigan
may napapabalitang ganyan, ngayon ay
dito na sa Bulacan.”
Si Nacion ay ang ikatlong pulitikong
pinatay sa Bulacan mula noong Mayo kung
kailan pinaslang si dating Calumpit Mayor
Ramon Pagdanganan na sinundan ng pama-
maslang kay dating Apalit Mayor Tirso
Lacanilao sa bayan ng Calumpit noong
Hulyo 31.
Ang pamamaslang kay Nacion ay ikatlo
namang insidente ng karahasan at tra-
hedya sa panahon ng pagdiriwang ng Sing-
kaban Fiesta mula noong 2004 kung kailan
ang mga manggagawa ng Oxford Garmet
sa Marilao ay puwersahang inaresto ng mga
pulis at ang ilan sa kanila ay nasaktan.
Ilang araw bago maganap ang nasabing
insidente, apat kataong nagpipiknik at
naligo sa Biak na Bato River sa San Mi-
guel, Bulacan ang namatay sanhi ng
flashflood o biglaang pagbaha. — Dino
Balabo