You are on page 1of 8

PPI

Community
Press Awards

•Best Edited
Weekly
2003 and 2007
•Best in Photojournalism
1998 and 2005
Mabuhay
LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980
ISSN–1655-3853 • OKTUBRE 24 – 30, 2008 • VOL. 29, NO. 43 • 8 PAHINA • P10.00
art
angel printshop
Printing is our profession
Service is our passion
67 P. Burgos St., Proj. 4, QC 1109, Philippines
(0632) 912-4852 (0632) 912-5706

Tuloy ang pagkalbo sa Angat


dam at Ipo dam watershed
Napangiwi si GMA sa nakitang larawan ng kalbong kabundukan
 Basahin ang ulat ni Dino Balabo sa Pahina 6

NAKAKALBONG WATERSHED — Malinaw na makikita sa larawang ito Multi-sectoral Council (SSMMSC) sa internet kung saan ito ay pansaman-
na kuha mula sa himpapawid ang bahagi ng Ipo Dam sa Norzagaray, Bulacan talang inilagay ng mga kagawad ng Department of Evironment and Natural
na patuloy na nakakalbo. Ang larawang ito ay hinango ng Sagip Sierra Madre Resources (DENR). — PHOTO COURTESY OF SSMMSC

ITINUTURO ng isang sundalo (kaliwa) ang dambuhalang trosong inabutan nilang MAKIKITA sa larawan si Bro. Martin Francisco (kanan) at mga kasapi ng SSMMSC
nakabuwal sa kabundukan ng Ipo Watershed noong Agosto. Ang lawarang ito ay habang ini-inspeksyon ang inabutan nilang pinagputulan ng mga troso at ang mga
kuha ng mga kasapi ng SSMMSC na nagsagawa ng dokumentasyon sa pagkasira tablang tinistis mula sa trosong pinutol sa loob ng kabundukan ng Ipo watershed
ng kabundukan sa pamamagitan ng pag-akyat sa bundok. — Kuha ng SSMMSC sa Norzagaraya, Bulacan. — Kuha ng SSMMSC
2 OKTUBRE 24 – 30, 2008

EDITORYAL Buntot Pagé PERFECTO V. RAYMUNDO

Lahok ng mamamayan Ilegal na pagawaan ng paputok


BAGAMAT may kalayuan pa ang taan ng legal, bakit kaya sa ilegal ipinamamasadang kolorum, ma-
NAMUMUKOD tangi ang pagsisikap ng pamahalaang Pasko at Bagong Taon, marami pa nais na pumasok ang iba na- rahil ay tumigil na lamang kayo
lungsod ng Malolos sa pagsisinop ng basura bilang nang pagawaan ng paputok sa ting mga kababayan? sa pamamasada at humanap ng
isang hakbang sa pangangalaga ng kalikasan at lalawigan ng Bulacan, lalong-lalo Nagtatanong po lamang kami! ibang mapagkakakitaan.
na sa bayan ng Bocaue, ang kasa- Mahirap mamasada na kolo-
paghahanda para sa isang malinis na pamayanan ng lukuyang gumagawa ng paputok. Kolorum na ipinamamasada rum ang iyong dinadalang sasak-
malulusog at produktibong mamamayan. Halos kalahati ng mga paga- SA kasalukuyan ay may ilang yan. Lagi ka na lamang nag-
Ang pagsisikap ng Malolos ay nagbunga ng pag- waan ng paputok sa nasabing ba- kolorum na sasakyan ang puma- aagam-agam.
yan ay ilegal. Sa madaling salita, pasada mula sa Meycauayan
tatayo sa Barangay Mambog ng isang Material Recovery hindi rehistrado o hindi lisensya- hanggang sa Malolos. Ang tanong Todos Los Santos
Facility (MRF) kung saan ang halos 100 metrong tonelada dong gumawa ng paputok. ay bakit kaya hindi nila gawing SA DARATING na Sabado, unang
ng basurang nakukulekta bawat araw ay pinaghihiwalay. Kalimitan sa mga ilegal na ito legal ang mga sasakyang kani- araw ng Nobyembre ang Todos
nagmumula ang aksidente na lang ipinanghahanap-buhay? Los Santos o Araw ng mga Patay.
Ang nabubulok ay ginigiling at ipinamamahagi sa nagiging sanhi ng pagsabog ng Karamihan sa namamasada Bawat isa sa atin ay magsisi-
mga magsasaka na siyang nagpapahinog nito upang pagawaan, na kadalasan ay pinag- ng kolorum ay mga FX na walang tungo sa puntod ng ating mga
maging abono sa mga halaman; at ang di-nabubulok tulad bubuwisan ng buhay. prangkisa mula sa Land Trans- yumaong mahal sa buhay. Tutu-
Nito lamang nakaraang araw portation Franchising and Regu- lusan ng kandila at pag-uukulan
ng mga plastic ay hinuhugasan, pinatutuyo, kinukulekta ay naaresto ng pulisya ang isang latory Board o LTFRB. ng mga piping dalangin para sa
at ginagamit na alternatibong panggatong ng Holcim Ce- negosyante at dalawang tauhan Multang P6,000 ang ipapataw kanilang kaluluwa.
ment Corporation sa produksyon ng semento. nito sa isang ilegal na pagawaan sa mahuhuling kolorum na sasak- Huwag sanang samantalahin
ng paputok sa Barangay Batya, yang ipinamamasada. ng mga masasamang loob ang
Tunay na malayo na ang narating ng Malolos sa anim Bocaue. May karagdagang P1,000 ka- pagsisiksikan sa mga semen-
na taong programa sa pagsisinop ng basura at mapa- Dahil sa pagkakahuli sa negos- da araw sa unang paglabag hang- teryo.
natiling malinis ang kapaligiran na isang mabisang hak- yante at mga tauhan nito, sa- gang sa hindi natutubos ang Sana sa araw na ito ay mapag-
sampahan ng kasong paglabag sa lisensya. Sa ikalawang paglabag, ukulan natin ng pag-aalaala ang
bang sa pangangalaga sa kalikasan at natural na yaman R.A. 7183 o ang Illegal Manufac- P1,500 bawat araw at sa ikatlong ating mga yumaong mahal sa
tulad ng katubigan na bahagi ng patuloy na kaunlaran turing of Pyrotechnic Products paglabag ay P2,000 bawat araw. buhay. Sa aking mga magulang
ng lungsod. ang mga ito. Sa mga driver na nakiki- na nagsiyao na, sana’y nasa ka-
Marami namang pagkakaki- boundary lamang ng kanilang linga kayo ng ating Panginoon.
Ngunit ang patuloy na tagumpay sa pagsisikap na
ito ay nakasalalay sa pakikiisa ng bawat mamamayan ng
makasaysayang lungsod na magagawa sa pamamagitan
ng personal na paglilinis ng kanilang mga bakuran at
Kastigo BIENVENIDO A. RAMOS
pagsisinop ng sariling basura.
Ito ay isang natural na bunga ng bawat polisiyang

Kung kailan bumabagyo na


ipinatutupad ng bawat pamahalaan, pangnasyunal man
o lokal — ang makumbinsi at mahubog ang bawat mama-
mayan na makiisa dahil ang layunin nito ay ang kabutihan
ANGKOP na angkop sa nagsisi- ng Sulpicio Lines ang Philippine at kanilang mga crony na dapat
at kaunlaran di lamang ng mamamayan sa kasalukuyang pormang umano’y mga lider, lalo Atmospheric, Geophysical and sanang mapunta sa Comprehen-
panahon kungdi pati ng susunod na henerasyon. na sa mga kagawad ng camara de Astronomical Services Adminis- sive Land Reform Program ay
Totoo ang aral na ulit-ulit na ipinaaalala ng mata- representantes, ang palasak na tration (PAG-ASA). Atrasado na naukol sa “farm to pocket road”.
kasabihang, “Kung kailan buma- raw ang senyal ng bagyo na ipi- Ang mga lupang sakahan na dat-
tanda: ang kalikasang ating pinagkukunan ng yaman bagyo na ay saka lamang mag- nalabas nito. ing malalakas pag-anihan ng
ngayon ay hiram natin sa susunod na henerasyon, at susuhay.” Atrasado man o hindi ang palay at iba pang pananim ay
kailangang pangalagaan upang iyon ay kanilang mapaki- Taun-taon ay palaki nang pala- ipinalabas na senyal ng PAG-ASA, biglang naging malalaking sub-
ki ang pinagtitibay na pamban- ang nalantad dito ay ang kaku- dibisyon o golf course. At ang
nabangan at masustinihan ang kanilang pangangailangan sang budget at kung saan-saan langan ng makabagong gamit sa P728 milyon para sa abono ay
bilang isang lahi. lang ito napapaukol. pagtunton sa namumuong sama ipinamudmod pero hindi sa mga
Walang dapat pagtalunan sa pangaral na ito ng Alam ng lahat na ang Pilipinas ng panahon. Maging ang PHIL- magsasaka!
(na ipinagmamalaki nating Per- VOCS ay luma na ang mga gamit Hindi baleng kapusin tayo sa
matatanda dahil malinaw na ang kinabukasan ng bawat las ng Silangan) ay niloob ng sa pagmomonitor sa mga nag- bigas, umangkat tayo ng sibuyas
pamayanan ay nakasalalay sa pagiging responsable ng tadhana na mapalagay sa landas aalborotong bulkan. at bawang — maganyak lamang
bawat isa sa kasalukuyan. ng lindol, at maging pugad na Sa maraming malalayong lala- natin ang mga dayuhang kapi-
namimisa ng mga bagyo na kada- wigan o tiwalag na mga bayan, ni talista at turista upang sila ang
Kaibigan, pagsisinop ng basura’y ating tungkulin. lasan ay lumilikha ng malalaking walang trak ng bumbero. Mara- magpasasa sa mga likas na yaman
Huwag natin itong ipagpabukas dahil ang kinabukasan pagbaha, pagguho ng lupa at iba ming tulay at lansangang naubos ng Pilipinas, at wasakin nila ang
ay hindi atin, sa halip ay hiram lamang natin sa ating pang kaakibat na sakuna. ang pondo ay naiwang nakati- kalikasan at kapaligiran, gawing
Totoo, hindi natin mapipigil wangwang. tambakan tayo ng mga pagkaing
mga anak. ang paghampas ng ano mang li- Mula’t sapul, ang ekonomya may Melamine at iba pang lason.
kas na kalamidad, pero maiiwa- ng Pilipinas ay nakabatay na sa Kulang sa mga tauhan at
san natin o mapaghahandaan pagsasaka. May isang panahong eksperto ang Bureau of Food and
natin ang pagdating, mapaliliit na sa halip na umaangkat ay Drugs (BFAD) dahil kapiranggot
ang lilikhaing pinsala at mapa- nagluluwas tayo ng bigas sa ibang ang pondo, habang nagpapasasa
kokonti ang mabubuwis na buhay. bansa. ang mga taga-Customs at Bureau
Ilang pangyayari lamang ang Ngayong nakangisi ang tag- of Immigration sa mga produk-
babanggitin ko na nagpapatotoo gutom sa daigdig, saka lamang tong may lason at mga taong
sa kasabihang, “Kung kailan naalaala ng magagaling na lider ipinupuslit papasok o papalabas
bumabagyo na ay saka nagkuku- natin na bigyan ng pansin ang sa bansa sa pamamagitan ng
EDITORIAL mahog na magsuhay tayo.” napabayaang industriya ng pag- milyong suhol.
Jose L. Pavia Alfredo M. Roxas, Jose Romulo Q. Pavia, Jose Sa nakaraang paghampas ng sasaka. Ang nakakatawa, panahon pa
Publisher/Editor Gerardo Q. Pavia, Joey N. Pavia , Jose Visitacion Q. bagyong Frank na ikinalubog ng Ang mga nababawing mga ni Presidente Fidel Ramos ay
Pavia, Carminia L. Pavia, Perfecto Raymundo Jr., MV Princess of the Stars, sinisisi nakaw na yaman ng mga Marcos  sundan sa pahina 4
Perfecto V. Raymundo Dino Balabo
Associate Editor
PRODUCTION
Anthony L. Pavia
Managing Editor
Jose Antonio Q. Pavia, Jose Ricardo Q. Pavia,
Mark F. Mata, Maricel P. Dayag
Promdi DINO BALABO
PHOTOGRAPHY / ART
e-mail Eden Uy, Allan Peñaredondo, Joseph Ryan S.
mabuhaynews25@yahoo.com Pavia
PPI-KAF
Community Press
Awards
BUSINESS / ADMINISTRATION
Loreto Q. Pavia, Marilyn L. Ramirez, Peñaflor Crystal,
J. Victorina P. Vergara, Cecile S. Pavia, Luis
Citizens’ Press Council
Francisco, Domingo Ungria, Harold T. Raymundo, PATULOY ang pagsusulong ng Ayon kay Professor Luis Teo- sabing batas, ani Vergel Santos,
Jennifer T. Raymundo, Rhoderick T. Raymundo Center for Media Freedom and doro, ang deputy director ng ang chairman ng CMFR dahil
Best Responsibility (CMFR) sa pagta- CMFR, ang mga CPC ay magsi- labag ito sa isinasaad ng Kons-
CIRCULATION
Edited Weekly Robert T. Raymundo, Armando M. Arellano, tayo ng mga Citizen’s Press Coun- silbi ring “self-regulatory body” titusyon na nagsasabing “No law
2003 + 2008 Jess Camaro, Fred Lopez cil (CPC) sa iba’t ibang bahagi ng ng mga mamamahayag o ang shall be passed abridging the free-
bansa. pagkakaroon ng pagtutuwid sa dom of speech, of expression, or of
The Mabuhay is published weekly by the Pangunahing layunin ng pag- mga pagkakamali, pagkukulang the press ...” (Article III, Section 4)
Best MABUHAY COMMUNICATIONS SERVICES — tatayo ng mga CPC katulad sa at maging pag-abuso. ***
in Photojournalism DTI Permit No. 00075266, March 6, 2006 to March Cebu, Palawan, Baguio at Gitnang Ito ay nangangahulugan ng Batay sa paglalarawan ng mga
1998 + 2005 6, 2011, Malolos, Bulacan. Luzon ang ipagtanggol ang ma- pagdisiplina sa sarili sa pama- beteranong mamamahayag tulad
The Mabuhay is entered as Second Class Mail layang pamamahayag sa pama- magitan ng responsable o mataas ni Juan Mercado, isa sa mga ko-
A proud member of Matter at the San Fernando, Pampanga Post Office magitan ng responsableng pama- na antas ng pamamahayag. lumnista ng Mabuhay, kapag
PHILIPPINE PRESS INSTITUTE on April 30, 1987 under Permit No. 490; and as mahayag. *** natuloy ang isinusulong na batas
Third Class Mail Matter at the Manila Central Post *** Ayon pa kay Teodoro, kung hin- na Right of Reply ni Puentevella,
Office under permit No. 1281-99-NCR dated Nov. Sa simpleng pananalita, ang di didisiplinahin ng mga mama- lalabas na ang gobyerno na ang
15, 1999. ISSN 1655-3853 mga CPC ay magsisilbi ring sum- mahayag ang sarili, ang gobyerno magdidikta kung ano ang puwede
Principal Office: 626 San Pascual, Obando, bungan ng mamamayan sa pag- ang didisiplina sa mga mamama- at hindi puwedeng ilathala.
Bulacan  294-8122 abuso ng ilang mamamahayag. hayag sa pamamagitan ng batas Ito ay nangangahulugan na ang
Sabi naman ng ilang mama- na Right of Reply na isinusulong gobyerno na ang magsisilbing edi-
WEBSITE mahayag sa Gitnang Luzon,” Para sa Kongreso ni Kint. Monico tor ng mga pahayagan dahil ang
http://mabuhaynews.com pala itong batong ipupukpok na- Puentevella ng Bacolod, na ang responsibilidad ng pagdedesisyon
tin sa ating mga ulo.” katapat na batas ay isinulong sa kung aling artikulo ang maaari at
Subscription Rates (postage included): P520 for one year or 52 Tanong ng Promdi sa mga Senado nina Senador Nene di maaaring ilathala ay nakaatang
issues in Metro Manila; P750 outside Metro Manila. Advertising base nasabing mamamahayag,” Bakit, Pimentel, Ramon Revilla Jr., at sa balikat ng mga editor.
rate is P100 per column centimeter for legal notices. umaabuso ba kayo?” Chiz Escudero. ***
*** “Stupid and wrong” ang na-  sundan sa pahina 7
OKTUBRE 24 – 30, 2008 3
Depthnews JUAN L. MERCADO Regarding Henry

‘A love story-kuno’ HENRYLITO D. TACIO


(A UN economist-friend forwarded day? Do you come here open?” trial and error and was com-
the feature below. Tongue-in cheek,
he explained: “This simple love story
is told in Taglish.” He did not, how-
tanong nya.
“Bihira lang, Dodong. I’m just
droppings by. Ethnic ang sched-
pleted,” dagdag pa niya. “It also
has healthy vegetables with salad
feeling fully”
So you enjoy traveling?
ever, send the author’s name. A pity. ule ko eh,” sabi ko. “And you, maam?” sabi niya at YOU never know what happen you have traveled,” Mohammed
How do you thank someone for “How can I forget to remem- tingin naman sa akin. Hmmm… when you attend a workshop. I was urged. “I should like to spend the
laughter? Read this howler and en- ber Dodong? Siya na may mata ni mukhang masarap yung pork- attending a workshop for agricul- whole of my in life traveling
joy— JLM ) ‘ Piolo, dimple ni Aga, at bigote ni shop. Pero I’m cutting down on tural reporting in Los Baños, La- abroad, if I could anywhere bor-
Rex Cortez. He’s every woman’s my carbon. Kaya pinigilan ko. “I’ll guna when I met veteran Juan row another life to spend after-
IT was jazz an ordinary day. The dreamboat. I was just starting my just have water. Thanks. Liqui- Mercado (who would later on be- wards at home,” William Hazlitt
skies were clear and birds were tour of duty kay ate noon nang date diet ako ngayon eh,” sagot come one of my mentors as a jour- pointed out.
chirping ... Nasa SM ako noon at unang makilala ko si Dodong. ko. nalist). But the most surprising Anything happens when you
katatapos ko lang mamili ng gro- Contraction worker siya sa gina- Pagkatapos kumain, nagyaya si event (at least to me) was when travel abroad. You may lose your
ceries sa food core. Si Angel gawang bahay sa tapat namin. Dodong manood ng sine. “Teka, organizer Vicente Tirol of Press luggage or lost your way. You have
Locsin, nagpro-provoke ng movie Naging kami for a while. Then teka, this is going too far. Besides, Foundation of Asia asked me if I a hard time having a conversation
niya. Pull-packed talaga! Nakipila after that we were not an item it’s a long, long, way to run.” had already a passport. with the locals (especially if they
na rin ako. anymore. “Reality chess, Dodong. May I answered him affirmatively don’t know how to speak English).
Then suddenly, out of the loo, “Tanghali na, Inday. What did asawa na ako. Si Jay. As a mother (although I had not traveled out- You may be rip-offed or get
may bumulong sa akin ng: you say we have lunch together?” of fact, I’m happily married,” side of the country yet, I thought mugged.
“Indaaayyyyy ...” Huh? It sounded tanong ni Dodong. “I don’t mine,” pagmamalaki ko. of getting a passport because I was There are moments of excite-
like a familiar sound. Who can it sagot ko. “Di na pwede yung tulad ng hoping that one day someone ments and thrills. If you planning
be now? “Dodong!” sigaw ko. Sa restaurant, sabi ng waiter: dati. Sorry. Pero I didn’t expect would invite me). I asked him to go to China for a vacation, be
Napalakas yata ang voice ko. “What’s your odor sir?” “Do you you still have more feelings than why. “Would you like to attend sure to read the signs posted in
Kasi, the other fans turned their have porkshop?” tanong ni Do- I expected. I don’t want you get- another workshop for Asian jour- hotels or malls. For instance,
backs to their behind. At napa- dong. ting the way. Past is fast. There- nalists in Bangkok?” don’t laugh if you read in an el-
tingin sa amin. Sabi ko: “Sorry: I “Yes, sir” sabi nito. “Our pork- fore, cause and defect,” dagdag ko It was my first travel abroad. I evator with this information:
didn’t mean to be loud and shop with a resistance to the teeth pa. was excited not knowing what to “Press up to go up and press down
proud.” of boast of our chef. Domestic care- Tumahimik sya. Parang may do when I get there. How differ- to go down.”
Hinawakan na lang ni Dodong ful selection of pork with little language barrel na namagitan sa ent is another country? What kind In some malls, you may read
ang kamay ko. At lumayo kami fat of female liking is used. The amin. The seconds that passed of people are Thais and what kind this sign: “Having fun prohib-
from the crowd. “Kamusta na In- exquisite cooking, which repeated  continued on page 7 of food do they eat? How will I ited.” When riding an escalator,
communicate with them? you may come across this warn-
I did learn so many things from ing: “Bump the head carefully.”
Cebu Calling FR. ROY CIMAGALA
that trip. My idea of what the
world is broadens. My perspective
Or when you get to a restaurant,
don’t mess the table and chairs.
about Asia and its culture was One sign urges: “Keep chair on
widened. I was able to understand position and keep table cleaned
why people do and what make after dying. Thanks for your cor-
them do those weird things to us poration.” No, I am not making

Why don’t they get it? but normal to them.


I also had the pleasure of meet-
ing Patrick Durst, a forestry of-
this up.
Traveling is also boring – es-
pecially when you are confined in
IT’S a question whose answer I and women could be seriously mind, our conscience is supreme ficer who used to work in Bohol as an airplane for more than 12
really do not know. I guess one compromised. and infallible. Peace Corps volunteer, for the first hours (like when you are flying
has to plumb deep into the hearts In many published papers and Thus, they tend to flaunt the time. Years later, we would work from Tokyo, Japan to Detroit,
of the people concerned to get a commentaries, posted even in the reasoning that in spite of how together as editors of one of most United States). “There are only
glimpse of the reason. Internet, they affirm that con- wrong their action is if judged ac- successful books to come out from two emotions in a plane: boredom
I’m referring to why, in spite science is our ultimate arbiter to cording to Church-taught moral the regional office of UN Food and and terror,” Orson Welles said.
of all the explanations on the sub- know what is right and wrong in principles, they still would feel it Agriculture Organization entitled But air travel can be exciting –
ject given by the Church magis- our actions. was right, since it’s their con- In Search of Excellence: Exem- especially if you hear those cabin
terium, even highly placed priest- They can go so far as to admit science that said so. No question plary Forest Management in Asia announcements. All too rarely, air-
professors in seminaries and other that we can consider and make can be asked, period. You have and the Pacific Region. line attendants make an effort to
ecclesiastical centers of learning inputs from other sources, even reached the end of the line! “I travel not to go anywhere, make the in flight “safety lecture”
do not understand the true na- from the Church teaching, but in This is really strange, because but to go,” Robert Louis and announcements a bit more
ture and role of conscience in our the end, it’s our conscience that ever since I became aware of the Stevenson once said. “I travel for entertaining. Here are some real
life. makes our actions moral or im- existence of conscience, I always travel’s sake. The great affair is examples that have been heard
It would be very easy to brand moral. understood it as a judgment I to move.” Saint Augustine com- or reported:
them as incorrigible modernists They understand conscience make about the morality of my pared the world to a book. “And On a Continental Flight with
and relativists whose congenital not only as the ultimate judge of actions according to a law that is those who do not travel read only a very “senior” flight attendant
defect is their overpowering self- the moral quality of our actions. not mine. It’s a law written in my a page,” he said. crew, the pilot said, “Ladies and
confidence that they hold the ul- It is also an independent and su- heart, definitely not by me, but Travel lengthens the conver- gentlemen, we’ve reached cruis
timate key to the answers of our preme judge who makes its judg- by someone else. sation. “Don’t tell me how edu-  continued on page 7
faith’s mysteries and moral ques- ments alone and no authority can Later, I was convinced that this cated you are, tell me how much ing altitude and will be turning
tions. But that, I’m afraid, would question it. That’s how they un- law must have come from my cre-
still be off the mark. derstand the freedom of con- ator, God. I understood conscience
By the way, wonder of wonders, science. as a judgment I make always with
there are quite a number of them
dangerously lodged in these for-
In this setup, it would seem
that even God has to defer to the
God, no matter how poorly I per-
ceive him.
Ka Iking Reports
mation centers, giving rise to fears judgment of one’s conscience. As Even if I read him wrongly, it
that the training of our future to the Church authority over it, can never be a judgment arrived
priests and other religious men one better has to forget it. In their  continued on page 7

IKE SEÑERES
Forward to Basics FR. FRANCIS B. ONGKINGCO
A war on four fronts
IT does not make us happy to live problems that are confronting us,

The dash of life in an underdeveloped country, but


if we try to look at the good side
of our predicament, we could be
but going down to the bottom line
the four problems of this SHIP
are perhaps the most pervasive,
EVERY time November comes best bets.” *** happy with the thought that in a and are the most pressing, to say
around, I would recall the story “There’s one who lived only Indeed, what matters after we country with many needs and the least. Not that the other prob-
about two intelligent adorable for a year, another for one month die isn’t so much how long we problems, there are many oppor- lems can wait, it is just a matter
and outgoing little boys who and here’s my winner: one who have lived, but how well we have tunities for the “not so needy” of relative importance.
would visit the cemetery with lived only for a day! Now beat lived out of love for God and our people like us to help and serve I do not propose anything new,
their parents. After praying over that!” neighbor. A long life is certainly the many people around us who except for the idea of convergence
the graves of their grandparents, “That’s nothing,” the other always a blessing because it im- are more needy than we are. and concentration, meaning to
they both spend the rest of the replied to his older brother’s plies that one had the chance to How would you like to take a say that we should converge and
day exploring the park. surprise. “I also found one who invest a lot of time to do a lot of journey with me, on board a SHIP concentrate our resources and en-
The older boy challenged his lived for a year, another a little good loving God and serving one’s that will take us to a better coun- ergies on these four problems, so
younger brother, “Let’s see who longer than a month ’coz one neighbor, but it can also mean try? No, we are not going to leave that we get these out of the way,
can find the people who lived the lived for three, but here’s my having spent it sadly for oneself. the Philippines, we are just going in such a way that we could begin
shortest!” winner: one whose tombstone Thus, we know that living long to set sail on this SHIP, so that to face our other problems.
The other boy eagerly took the has no dates!” lives isn’t enough to gain the Life our country will become a better As a matter of policy and strat-
challenge and dashed off to the “Hey, that’s not fair. I don’t be- promised us by God. But whether place to live in, where the needy egy, the Inter-Charity Network
nearest tombstone. “I’ll comb lieve you unless you show it to one has lived long or not, isn’t will have more access to the basic (ICN) will now focus on address-
this half of the park and you me!” my main concern for now. Rather, services that could improve the ing these four problems head on.
comb the other,” he tells his older The younger one ran off to the it is the lesson that the dash be- quality of their life. With new possibilities of receiv-
brother. spot where the unique grave was. tween our birth and the day we Sickness, Hunger, Illiteracy ing donations for charitable pur-
After an hour or so they both They arrived and saw a gardener are called before God’s presence and Poverty (or SHIP for short) poses, ICN will now invest in so-
returned to the same spot they cleaning off the weeds from the has for us. have always been with mankind cial enterprises that would hope-
started and excitedly began edges of the marble slab. First, it illustrates the brev- since the beginning of civiliza- fully help us win the war against
boasting about what they found. “Why doesn’t this one have a ity of life — tempus breve est, as tion. As a matter of fact, even the these four social enemies.
“I bet you’re not going to beat date?” the older boy asked. St. Paul would put it — and that developed countries still suffer As I have written in my previ-
my find.” “Oh, I think from what I we can never naively think that from the collective effects of SHIP, ous articles, we need to build spe-
“Oh, yeah?” the older younger heard,” wiping the sweat from his we have all the time in the world except that they are probably do- cific infrastructure to address our
one said confidently. “You’re not forehead, the gardener said, “the to live. Second, all men will be ing a better job in keeping it at social needs, within a framework
going to win over the figures I’ve owner believed that dates aren’t “holding” the same dash before bay. of development that is both do-
seen!” as important as the dash of life God. This means there will be no I understand that in the Phil- able and sustainable. Without
“Okay, then. What are your that one has lived.”  continued on page 4 ippines there are many other  continued on page 7
4 OKTUBRE 24 – 30, 2008

Buhay Pinoy Kakampi mo ang Batas ATTY. BATAS MAURICIO

MANDY CENTENO Anim na buwang pagtira para makaboto


Na-upset si Red TANONG: Atty. Batas, good morn- all government authority emanates umaga.
ing. Pakibasa po ito sa inyong prog- from them.” Sa ilalim ng batas, hindi po valid
rama sa tanghali (sa DYMS Cat- Batay dito, binibigyang kapangya- at hindi legal ang dokumentong

sa pasiyang reset balogan City). Isa ako sa nagpa- rihan ang mga mamamayan na mag- pinirmahan ng clerk o asawa ng isang
rehistro sa Municipality ng Daram sa patalsik ng mga opisyales ng pama- notaryo publiko o abogado.
Samar pero dalawang eleksiyon na halaan, mula sa presidente hanggang Kung magkakaroon ng katibayan
akong hindi nakakaboto. Ngayon, sa sa isang hamak na janitor, sa pama- na hindi ang notaryo o abogado ang
Kabataang si Red ay mayroong bista Daram ako nagparehistro dahil ang magitan ng kanilang sama-samang pumirma sa dokumento, maaaring
Regional Trial Court itinakda nila asawa ko ay doon pinanganak sa isang pagkilos, kasama na ng kanilang mga matanggal ang lisensiya ng abogado,
October seventeen alas nueve medya barangay sa Daram. Tapos isa ako sa people’s organizations. hindi lamang bilang notaryo, kundi
Alas nueve dose ako’y nandoon na. isinali sa exclusion ng kapitan ng Kaya lamang, kailangang maging pati na bilang abogado mismo.
Sa courtroom si Red ay aking dinatnan barangay dahil ako daw ay non-resi- matagumpay ang pagkilos na ito. Isang uri kasi ng krimen o ilegal
Nakaposas siya sa ’sang kasamahan dent. Dapat ba niya ako isali sa ex- Ang problema ay kung hindi ma- na gawain ang pagpirma sa isang
Ibang detinido tagal naghihintay clusion? Hindi ba ako puwede mag- giging matagumpay ang nasabing dokumento gayong hindi naman
Ako ay nainip nagsulat na lamang. parehistro doon kasi lugar naman pagkilos — maaari kasing mademan- yung nakapangalan mismo doon ang
’yon ng asawa ko? (09069206357) da ng rebelyon, insureksiyon o kudeta pumirma.
Sa seal ng Supreme Court nakalagay dito SAGOT: Maraming salamat po sa ang sinumang magtatangka at hindi Ito ay paglabag sa Art. 171 at Art.
Batas at ang Bayan RTC-Branch 16 ito text message na ito. magtatagumpay na kumilos laban sa 172 ng Revised Penal Code of the
Kalapating puti sa ibabaw nito Sa ilalim ng Omnibus Election mga autoridad. Philippines, na maaari pang maging
Ang kapayapaan ay sinisimbulo. Code at ng iba pang mga batas may Sa kasalukuyan, wala pang pagli- batayan upang makulong ang clerk,
Itaas ng pinto doo’y nakalagay kinalaman sa eleksiyon, ang isang linaw ang Korte Suprema ukol dito, asawa at maging ang abogado mismo.
Tanging Krusipiho Kristo ating mahal taong nakatira sa isang lugar sa loob bagamat kailangan ng paglilinaw. Dapat malaman ng lahat na hi-
Ibabaw ng mesa may munting timbangan ng anim na buwan ay maaari nang Mahalaga ang paglilinaw dahil kaila- nihigpitan na ngayon ng Korte Sup-
Simbulo ng batas alang kinikilingan. magparehistro sa lugar na ’yon upang ngang sabihin ng Kataas-taasang rema ang pagnonotaryo ng mga do-
makaboto. Hukuman kung alin ang dapat masu- kumento, sapagkat sa ilalim ng
Ang kapansin-pansin at kita ng tao Kung maipapakita ng nais mag- nod — ang Saligang Batas ba (na bagong alituntunin ng pagnonotaryo
Tabi ng bandila court calendar ito parehistro na talagang nakatira na nagsasabing maaaring kumilos ang na nailabas noong 2004, binibigyan
Na lubhang malaki Setyembre pa dito siya sa isang lugar sa loob ng anim na tao upang palitan ang kanilang mga na ng malaking pagpapahalaga ang
Pagtingin sa petsa ay adilintado. buwan, ke lugar ng asawa niya ito o opisyales pati na ang kanilang pa- mga dokumentong notaryado at
Yaong wall clock naman wari’y mabantot na hindi, hindi na siya maaaring pigilan ngulo), o ang mga batas sa rebelyon maaari nang tanggapin ang katoto-
Dahil mukhang bangkay at patay na pala sa pagpaparehistro doon, at sa pag- na nakapaloob sa Revised Penal hanan ng mga ito basta’t may notaryo
’Sang baterya lamang kailangan nila boto pagdating ng halalan. Code? ito.
Walang bumibili baka walang pera. Dahil diyan, kahit isinama ng Sa isang abogado at nag-aaaral ng Dahil diyan, masusing binabanta-
isang kapitan sa petition for exclu- batas, maliwanag na ang Saligang yan ngayon ng Korte Suprema ang
Ang clerk of court dito kanyang tinawagan sion (o kaso upang maalis sa listahan Batas ang dapat sundin, sapagkat ito sistema ng pagnonotaryo, at kung
Mga detinado isa-isa lamang ng mga botante ang isang tao) ang ang pinakamataas na batas sa bansa, may makikitang pagkakamali dito,
Pinapasok niya sa kwarto may bantay pangalan ng botante, maaari namang pero, hindi ganito ang nangyayari sa maaaring maparusahan ang lahat ng
Kung anong ginawa, hindi namin alam. lumaban ang botanteng ito sa kasalukuyan. sangkot doon.
Ang mga bilanggo nang nagsilabas na pamamagitan nga ng katibayang Pagnonotaryo, dapat abogado ***
Nabakas sa mukha ang lungkot talaga doon siya sa lugar na yun nakatira PAALALA: Maaari po kayong tuma-
Itong kaso niya ay 2005 pa for the last six months. lamang ang pumipirma wag sa aming mga landline, (02) 994-
Walang nag-akusa reset ang resulta. ‘People power provisions’ sa Saligang TANONG: Atty. Batas, mayroon dito 68-05, (02) 433-75-49 at (02) 433-
sa Catbalogan na pinahihintulutan 75-53, o di kaya ay sa aming mga cell-
Si Red nang pumasok ay sandali lamang Batas, dapat linawin ng SC naman ng mga concerned lawyers ang phone, 0917-984-24-68 at 0919-609-
Wala daw ang saksi sa krimeng binintang TANONG: Batas, good afternoon. kanyang clerk o asawa na pumirma 64-89. O sumulat sa aming address:
Kaya itong bista ay reset na naman Kayo bilang abogado, nasa konsti- para sa kanyang pagno-notaryo. Valid 18 D Mahiyain cor Mapagkawang-
Ang Tanglaw Pag-asa kanyang binalikan. tusyon ba na basta na lang papalitaan o legal ba ito? Parehas na parehas kasi gawa, Teachers Village, Diliman,
Muling matitikman ang pagkain doon ang sinuman maliban sa bise pre- ang signature ng clerk o asawa sa Quezon City. O mag-email sa website
Trenta’y singko pesos sa buong maghapon sidente? (639156063467) pirma ng lawyer o notary public. na ito: www.batasnews.com, o sa
Ang isang pagkain dose pesos iyon SAGOT: Salamat po. Sa ilalim ng (09198283425) batasmauricio@yahoo.com.
Tunay kakarampot magmula pa noon. Saligang Batas ng 1987, may tinata- SAGOT: Maraming salamat po sa ***
Ngayo’y itinakda itong bista niya wag tayong “people power provisions” text question na ito. Salamat din sa PARTY LIST: Maaari na po kayong
Disyembre kwatro daw ang sabi sa kanya na nagtatakda ng kapangyarihan ng inyong pakikinig o pagsubaybay sa maging kasapi ng BATAS Party List,
Apatnapu’t walong araw hintay nila mga mamamayan na makiaalam sa aming daily broadcast diyan sa Cat- o ang Bagong Alyansang Tagapag-
Si Red ay na-upset sa reset talaga. lahat ng antas ng lipunan at pama- balogan City, sa pamamagitan ng taguyod ng Adhikaing Sambayanan.
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
halaan sa Pilipinas. palatuntunang Kakampi Mo Ang Ipadala po ang inyong mga pangalan
Ayon sa mga probisyong ito, “sov- Batas sa DYMS, Manila Broadcast- at kumpletong address sa parehong
Kastigo  mula sa pahina 2 ereignty resides in the people, and ing Company, sa ganap na alas 11 ng mga address at telepono sa itaas.

ipinrograma na ang modernisasyon ng Sandatahang


Lakas ng Pilipinas (AFP) at ibinenta ang Fort Bonifacio
at Camp John Hay para umano sa layuning ito. Murmurings ARIEL HANS C. SEVELLINO
Pagkaraan ng halos 15 taon, ang AFP ay kailangan
pang ayudahan ng mga sundalong Kano sa pamamagitan
ng Visiting Forces Agreement (VFA) para raw sa
modernong armas, helikopter at taktika sa pakiki-
paglaban. Kaya ang Abu Sayyaf Group, na pupulbusin
daw ni Aling Gloria hanggang ngayon ay patuloy sa
paghahasik ng lagim, hindi lamang sa Mindanao kundi
No kidding!
sa buong bansa! KIDS are a sight to behold. What more was past seven, I would not be able to activity. I could sense, without asking
Maraming pulis ang walang baril kahit paltik, heto a throng of them in a heat-soaked cov- snag either a jeepney or a tricycle to her, that it must be way expensive, at
ngayon ang mga “Euro generals” na naglamyerda lang sa ered court — listening fixedly, eyes of get there the same evening. least for the fares of the delegation —
Russia ay P6.9 milyon ang baong salapi. wonderment while flashing smiles of It was humid; the heat was unbear- and probably, if I may speculate, the
Pangako ni Aling Gloria, bago siya bumaba sa 2010 blissful receptiveness. able during the day. The drizzle in the school did not find any significance to
(kung bababa nga siya?), na iiwan niya ang isang Malakas Last Monday and Tuesday, primary evening would lend coolness to a it at all. Or if there was a school bud-
na Republika. Mukhang ang iiwan niya ay isang lahing and secondary schools, both public small, muddled but decent office that get, it probably did not include such
watak-watak, na may mga likas na yamang ginagahasa and private from various towns and served as my sleeping quarters that an item. I suppose the effort of per-
ng mga dayuhan, baon sa utang na panlabas at ang municipalities of the Province of Ba- was apparently tidied up a day before suading the school authorities to fi-
inuutong mga “bagong bayani” umano ay nakatakdang tangas, attended the two-day meet of for a guest like me from Manila. nally permit them was more daunt-
bitayin ang marami, marami ang nangakabilanggo sa campus writers to hone their journal- As in any public school in any prov- ing than the travel itself.
iba’t ibang bansa at ang mga kabataang babae ay nasa istic skills, widen their knowledge on ince in the country, the Dacanlao My heart goes to the countless
lubluban ng dangal sa Brunei, Japan, Malaysia, atbp. Kaya issues related to child-participation, (Dacan-la-o) does not have the desired teachers and students who find them-
tuloy tinudyo ng British Broadcasting Corporation (BBC) and prepare themselves for the big- “physical splendor” compared to their selves less fortunate to get access to
ang mga Pinay sa isang kakatawang palabas. ger challenge as agents of change in counterparts in the city. But what is training and other opportunities that
Sa pagtutuos, huli na ang lahat bago kumilos ang their respective communities. amiss is overcome by a homey warmth can broaden their horizon. There are
gobyerno: bumabagyo na o nakaraan na ang bagyo at giba When I was invited by Daisy and rustic appeal of a countryside many gifted children who have been
na ang bahay bago magsuhay. Atienza of the National Council for dwelling. constantly praying and waiting for
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Children’s Television (NCCTV) to be The school boasts of highly-com- their chances. And I find it strange
on board her team, I didn’t think petitive students who win in co-cur- that to this day that Philippine edu-
Forward to Basics twice about reaching out to the stu-
dents for two reasons.
ricular and extra-curricular contests.
The teachers as well, as I talked to
cation is still unable to respond to the
overly-tired problems of insufficient
 from page 3 First, I must give my support to them, took it upon themselves to de- books (or none at all) and shortage of
distinction based on their previous earthly status; every- NCCTV, being a UNICEF partner like vice means and develop strategies for classrooms.
one will stand equally judged by God. The third implies PPI which shares the same advocacy better academic pursuits. Empowerment cannot be taught.
a sense of urgency when living our life. We have to make of “bringing children to the fore”. Sec- As far as Lobo and Mataas na Kids simply take their cue from adults
a dash for Heaven, putting all the possible means to use ond, I want to see kids empower them- kahoy in Matabungkay, the stu- who are expected to look into their
in order to claim this promised reward by our Lord. selves in many more ways than one. dent-participants and their advisers welfare and best interests. During the
But there still remains, and this is the fourth lesson, a (Both Daisy and I attend UNICEF crossed the sea in a bangka, and open forum, I mentioned the impor-
rather hidden but important distinction. Although each partner’s meeting every end of the hurdled the otherwise exhausting trip tance of reading books and the sad
person may carry the same “dash of life” when he or she year.) to reach the municipality of Calaca. state of declining newspaper reader-
is judged by God, that dash can be written, engraved, or I have to admit, a town like Calaca I was told that Calaca is home of ship in the country.
carved in varying intensities. Those who have sincerely is unfamiliar to me; reclusive as the the Calacachara Festival that cel- When it was over and the kids had
chosen to live their lives out of love for God and fellow- name sounded to me. The trip was ebrates the goodness of its atchara on gone to bed, their delicate physique
men have a deep dash. Those who have indulged in self longer than I expected. A bus from the last week of this month. Balayan, on the mattresses packed in the class-
and been enslaved by worldly things only manage to leave Buendia took me more than three for its part, boasts of its bagoong. room, I could almost hear some happy
a shallow dash. hours to Lemery where I got my 30- Bulalo is also renowned as a specialty tune to the effect: “Wow, I got this
Moreover, those who have lived holy lives, have not minute tricycle ride to the Dacanlao in some areas in Batangas. far!”
only engraved or sculptured a dash for themselves, but G. Agoncillo Elementary and High One adviser told me that it was On my way back to Manila, half-
they have in turn guided and inspired many other souls School, the venue of the event. her first time to attend a seminar and way through my bus trip at past eight
to rectify and carve out their own deep dash of love for On the organizers’ warning, I had that it took much prodding for her in the evening of Tuesday, it hit me:
God and others. These engravers of the deeper dash are to leave Manila early afternoon of superiors to allow her and her stu- “Are there books to read in the
called saints. Sunday for me to catch my ride. If it dents to attend this kind of academic first place?”
OKTUBRE 24 – 30, 2008 5
Greater Project 4 Public Library 2 taon na
NI MARK F. MATA aaral, na ugaliing magbasa. Narito ang ilang pagbati mula sa

LUNGSOD NG QUEZON — Pagbasa


Bukod kay Mayor Belmonte, ang
mga lumagda sa Memorandum of
mga mag-aaral sa elementarya ng
nasabing barangay.
Messages
ng libro, pagparada sa kalye at pag- Agreement (MOA) noong Peb. 4 ng  Maraming salamat po sa mga
papalaro sa mga kabataan sa barangay taong kasalukuyan ay sina Emelita L. namamahala ng Greater Project 4 Greetings!
ang naging pamamaraan ng pagdaraos Villanueva, puno ng aklatang pang- Public Library. Marami po akong Congratulations to the staff and the people behind the
ng ika-2 anibersaryo ng Greater lunsod; at Jose Visitacion “Plock-lick” natutunan. Happy Anniversary! — success of Greater Project 4 Reading Center on its 2nd
Project 4 Public Library (GP4PL) Q. Pavia, pangulo ng Progresibong Chino C. Marjolino, Grade V, Escopa Year Anniversary on August 16, 2008.
noong Agosto 16. Edukasyon tungo sa Kapayapaan at IV; Another year of Project, for promoting the impor-
Matatandaan na ang GP4PL, na Kaunlaran (PEKK).  Happy Anniversary! Thank you tance of books and reading habits to our students and
ngayo’y isang sangay na ng aklatang Sumaksi sa MOA na naglalayong very much for the tutorials. — Davelyn younger ones. For we all know books are tools in educa-
panglungsod, ay nagsimula noong tag- matamo ang makabuluhang serbis- J. Corañes, Grade VI; tion. We draw information from them which we need
araw ng taong 2006 nang tinipon ni yong bayan sa pagsulong ng pagbabasa  Happy 2nd Anniversary! Thank in order to enrich our knowledge.
Plock-lick Pavia ang mga kabataan sa sa mga pamayanan sina Cynthia DJ you very much for inviting me to at-
ilalim ng puno sa panulukan ng mga Tolado, pangalawang puno ng Quezon tend tutorials. — Ma. Remy Ann H. Through this initiative, the Greater Project 4 Read-
kalsada ng Aguinaldo, Cabezas at City Public Library (QCPL); Janet B. Bondoc, Grade V; ing Center as an instrument, we can secure a better
Unrubia sa Project 4 dito sa Quezon Alday, assistant city librarian at coor-  Happy 2nd Anniversary! Thank opportunity for our students to excel and to be globally
City at isinagawa ang Summer En- dinator ng QCPL sa District III at IV; you very much. — Jessa M. Saycon, competitive.
richment Program na tinaguriang at si Konsehal Jorge “Bolet” Banal Jr., Grade IV; May the celebration of your 2nd anniversary serve
“Street Library”. ng Ika-3 Distrito, Lungsod ng Quezon.  Salamat sa pagkuwento sa amin. as a venue to better promote reading through widen-
ANG GP4PL ay ang dating Baran- Ang GP4PL na matatagpuan sa — Mark Andre B. Lopez, Grade I; ing the access of our students have to books and infor-
gay Marilag Reading Center na itina- Multi-Purpose Hall ng SB Building,  Dear Library, Gusto ko pong mation in general.
tag ni Plock-lick Pavia at ganap na na- Plaza Magat Salamat, P. Tuazon Blvd., matutong magbasa. Gusto ko rin pong Again, Congratulations.
buo at nabuksan sa tulong at suporta Barangay Marilag, Project 4, ay itina- makita ang mga kuya ko na nasa li- — Emelita L. Villanueva
ni Andy Abundo, ang dating punong taguyod nina Arturo A. Lagrimas, li- brary po sila. — Mary Rose L. Rocio, Quezon City Librarian
barangay, noong Agosto 16, 2006 sa brarian-in-charge at Carla Mendoza, Grade IV;
Barangay Marilag ng Project 4. assistant librarian.  Dear Library, Sana lagi naman
Ganap na sumailalim ang GP4PL Sa paggunita ng ika-2 anibersaryo, ganito kasi ang ganda nito at sana
sa pamahalaang lokal ng Lungsod ang GP4PL kasama ang mga estud- pupunta ako diyan. — Miles Beng- We celebrate once again our 2nd anniversary of
Quezon matapos lagdaan ni Mayor yante ng National Service Training nguyo, Grade III;
Greater Project 4 Public Library. We have moved on so
Feliciano “Sonny” Belmonte Jr. ang Program (NSTP) mula sa Ateneo de  Sana may isang party pang fast. We accomplished many programs and projects in
isang kasunduang nagpatibay sa Manila University ay nagdaos ng pa- ibibigay mo sa amin. Thank you po! different barangays and public schools in Greater
proyektong humihikayat sa mga rada, palaro at pagbabasa ng libro sa — Sidney Miguel C. Alfonso, Grade
Project 4. Our newest program is “I Love 2 Read” coor-
mamamayan, lalo na sa mga mag- Barangay Escopa IV ng Project 4. III.
dinated with Councilor Jorge “Bolet” Banal Jr., Quezon
City Public Library, Progresibong Edukasyon tungo sa
Kapayapaan at Kaunlaran, Taumbahay Foundation and
Rose Ann Belmonte. All these we owe to our donors,
supporters, student volunteers, readers and the con-
stituents of Greater Project 4.
As we go on this journey, we hope to reach our point
of destination with once again, your all-out support.
All the success we had for the past two years is being
shared with you all.
My special thanks to Mabuhay Newsweekly and
MICA Security Agency: Ric Alcantara, Aldie Tabios,
and Oscar Andrade for all the support you extended.
— Arturo A. Lagrimas
Librarian-in-charge, GP4PL

Happy anniversary and thanks for continuing to ex-


tend support the needs of our pupils and students,
specially in my barangay.
Thanks and Good Luck!
PARADA — Hawak ng mga mag-aaral ng Ateneo De PALARO — Buong gilas na nagpakita ng kakisigan ang
Manila University ang karatula ng “ILove2Read’ habang mga kabataang ito na pumoporma upang sumali sa — Capt. Ronald T aguba
Taguba
Barangay Escopa IV
nagpaparada sa Barangay Escopa, Q.C. dance contest.

Ang Barangay Council ng Barangay Escopa IV ay lubos


na nagpapasalamat una sa ating Panginoon, pangalawa
sa mga taong nagtatag ng ganitong proyekto. Nawa’y
lumawak pa ito ng sa gayon ay marami pa kayong
matutulungan na mga batang nagsisipag-aral.
— Kgd. Erlinda F F.. Gonzales
Barangay Escopa IV

Binabati ko ang samahan ng Ateneo at Greater Project


4 Public Library sa kanilang masigasig na paghubog
ng magandang kaugalian sa kabataan.
— Ex-O Mario Atienza
Barangay Escopa IV

KWENTO SA LIBRO — Nagkukuwento si Arturo A. IBA’T IBANG NGITI — Buong kagalakang nagpakuha I salute the people behind the Greater Project 4 Public
Lagrimas, librarian-in-charge ng GP4PL, sa mga bata ng larawan ang mga kabataan sa Barangay Escopa IV Library project and the I love2read Program. May you
mula sa hawak niyang libro. kasama ang mga estudyante ng Ateneo de Manila. continue your loving and dedicated efforts to provide
access to knowledge and promote love for learning.
Happy 2nd year Anniversary!
— Anni Vi BOOTS Tinol
NSTP Formator,
Ateneo de Manila University

Happy Anniversary to all the staff of Greater Project 4


Public Library. As a parent, thank you very much for
extending your support to our children, giving books
and helping their minds explore many things.
More blessing and good luck!
— Ofelia C. Marjalino
Parent

At first, we were overwhelmed with the number of


children who were waiting for us. We did not really
anticipate that we were to entertain a great number of
children. However, we did not let this fact intimidate
us, and so, we just had fun and wanted to share this
joy with them.
We are really happy that we were able to success-
fully pull off the “Action Song”, the games, and basi-
cally your “mini-program”.
We lectured the kids that violence is not the key to
solving their problems.We are thankful to have experi-
NGITI NG PASASALAMAT — Matapos ang pagdiriwang Konsehal Jimmy Borres, 3rd Dist. Q.C., kasama ang enced such a wonderful day with the kids. We already
ng ika-2 anibersaryo ng GP4PL na ginanap sa Barangay kanyang staff na si Janet; Punong Barangay Ronald feel that we belong, At least, we made the kids laugh
Escopa IV, Lungsod ng Quezon, masayang nagpakuha Taguba, Escopa IV, Q.C.; Arturo A. Lagrimas, GP4PL li- and cheerful.
ng larawan sina (mula kaliwa) Kagawad Erlinda Gonzales; brarian-in-charge, at Carla Mendoza, assistant librarian. — NSTP Students
Ateneo de Manila University
6 OKTUBRE 24 – 30, 2008

Tulong sa kabuhayan ang pagsisinop ng basura


L UNGSOD NG M ALOLOS bigyan pa sila ni Mayor
— Ang pagsisinop ng basura Domingo ng P1,000 na
ay di lamang upang mapa- pambili ng ipot ng manok
natiling malinis ang ka- na inihahalo sa giniling na
paligiran, sa halip ay isang basura.
pagpapaunlad sa pagsasaka Tulad ng ipa at kusot o
at pangisdaan. pinaglagarian ng kahoy, ang
Ito ang buod ng magka- ipot ng manok ay organi-
hiwalay na pahayag ng mga kong sangkap na ipinang-
magsasaka at mangingisda hahalo sa nabubulok na
sa lungsod na ito nang sila basura upang iyon ay du-
ay makapanayam ng Mabu- mami at higit na maging
hay noong nakaraang lingo. epektibo bilang abono.
Ayon kay Melencio Do- “Bawat isang mini-
mingo, pangulo ng City Ag- dumptruck ng compost fer-
riculture and Fisheries tilizer ay may kasunod na
Council (CAFC) ng Malolos, P1,000 na panghalo upang
mula nang maitayo ang maging epektibo yung
material recovery facility abono,”ani Melencio Do-
(MRF) ng lungsod ay ipina- mingo.
mimigay ng libre ng pama- Iginiit nina Pagtalunan
halaang lungsod ang com- at Cruz na malaking kaba-
post fertilizer o binulok na wasan sa kanilang gastos sa
basurang ginawang abono pagsasaka ang paggawa ng
sa mga magsasaka. compost fertilizer, bukod
“Malaking tulong iyan pa sa mas namumulat ang
sa mga magsasaka dahil kanilang pamilya at mga
napakataas ng presyo ng kapitbahay sa pasisinop ng
abono ngayon,” ani Do- basura.
mingo patungkol sa nabi- Una rito, nagkaisa na-
biling komersyal na abono man ang mga mangingisda
na umaabot sa P2,000 ang sa baybaying bahagi ng
halaga ng bawat sako. Malolos at maging sa mga
Nakapanayam ng Ma- bayan ng Bulakan, Paom-
buhay si Domingo noong bong at Hagonoy sa pagsa-
Oktubre 24. sagawa ng malawakang
Ang pamamahagi ng paglilinis ng basura sa LINIS KAILUGAN — Maingat na hinahango mula sa bre 21 ang basurang doon ay naaanod. Ang pagsasaga-
compost fertilizer sa mga kailugan noong Oktubre
magsasaka ay pinalawak 21. tubig ng Ilog ng Atlag sa Malolos ng isang lumahok sa wa ng paglilinis ay isang bahagi ng programa ng lungsod
nitong Mayo kung kailan ay Ayon kina Jaime Mag- malawakang paglilinis ng kailugan noong Martes, Oktu- para sa proteksyon ng kalikasan. — DINO BALABO
agad ipinagkakaloob iyon sa payo, kasalukuyang taga-
mga magsasaka matapos pangulo ng Fisheries and
gilingin sa MRF ang basu- Aquatic Resources Manage-
rang nabubulok. ment Council (FARMC) ng
Ayon kay Mayor Danilo lungsod at Godofredo Cla-
Domingo, minabuti ng pa- vio, dating pangulo ng na-
mahalaang panglungsod na sabing samahan, ang isang
ibigay agad sa mga magsa- hamon sa bawat mama-
saka ang nagiling na basura mayan ngayon ay kung “pa-
upang mas lumawak ang ano huhubugin at imu-
partisipasyon ng mga ma- mulat ang kamalayan na
mamayan ng Malolos sa sinupin ang kani-kanilang
pagsisinop ng basura. basura.”
Sa mga nagdaang taon, Sinabi ni Magpayo sa
ang compost fertilizer ay Mabuhay na dahil sa po-
ipinamamahagi lamang sa lusyon sa katubigan ng
mga magsasaka kapag iyon lalawigan ay lumiit ang JAIME MAGPAYO
ay “luto” na o kumpleto na kinikita ng mga mangi- GLORIA CARILLO GODOFREDO CLAVIO MELENCIO DOMINGO
sa panahon ng pagbubulok. ngisda.
Ngunit mula noong Ma- “Dati kumikita kami ng laking isda ay napapatay ng laisdaan. pa ni Clavio. ng bawat mamamayan na
yo, pagkagiling pa lamang P500 hanggang P1,000 kemikal na dala ng aqua Ang aqua feeds ay ang Para naman kay Gloria ang pagsisinop ng basura ay
sa basura sa MRF ay ipina- bawat araw, pero ngayon feeds,” ani ng dating pangu- pinrosesong pagkain ng isda Carillo, hepe ng Provincial nangangahulugan ng panga-
mamahagi na iyon sa mga masuwerte na ’yung P250 lo ng FARMC. na may halong kemikal, at Agriculture Office (PAO), ngalaga sa katubigan at
magsasaka at sila naman hanggang P300 bawat araw “Dati kahit sandali la- ang sobrang paggamit nito ang malawakang paglilinis mga isdang nabubuhay
ang “nagluluto” o kumu- dahil walang mahuling mang kaming mamalakaya ay nakamamatay ng ma- sa mga kailugan ng Malolos, doon.
kumpleto sa panahon ng isda,” ani Magpayo. ay puno agad ang bangka liliit na isda sapagkat ang Hagonoy, Paombong at ba- Inamin ni Carillo na sa
pagbubulok sa giniling na Pinuntusan naman ni namin ng isda, ngayon ha- kemikal na halo nito ay yan ng Bulakan ay bahagi nagdaang mga taon ay su-
basura upang maging Clavio ang sobrang pag- los wala na kaming ma- hindi organiko kaya’t na- ng programa sa pagpapa- nod-sunod ang naging rek-
abono. gamit ng aqua feeds sa mga huli,” ani Clavio. hihirapang huminga ang unlad ng pangisdaan sa lamo ng mga mangingisda
Ayon sa magsasakang palaisdaan sa mga nagdaang Gayunpaman, sinabi ni isda sa ilalim ng tubig. lalawigan. sa mga bayan ng Bulakan,
sina Melencio Domingo, taon. Clavio na matapos ang “Namulat na rin ang “Hindi ito isang clean- Paombong at Hagonoy at
Reynaldo Pagtalunan at “Malaki ang naging pin- mahabang panahong kam- mga namamalaisdaan nga- up drive lamang,” ani Ca- maging sa Lungsod ng Ma-
Antonio Cruz, bukod sa sala ng aqua feeds sa mga panya nila laban sa aqua yon dahil nakita na nila ang rillo at iginiit na bahagi rin lolos dahil sa patuloy na
giniling na basura na gina- isda natin dahil mula sa feeds, unti-unti na ring pinsala ng aqua feeds sa iyon ng kanilang adbokasiya polusyon sa tubig sanhi ng
gawa nilang abono, bini- similya hanggang sa mala- nagbago ang mga namama- kailugan at mga isda,” sabi upang pukawin ang pansin basura. — Dino Balabo

Patuloy ang pagkalbo sa watershed ng Angat at Ipo Dam


NI DINO BALABO paglalarawan sa pagkasira ng Sierra Madre watershed ng Angat at Ipo ay nangunguna ang nagsasagawa ng pamumutol ng kahoy
sa bahagi ng Bulacan. sa 17 “highly critical priority conservation sa Sierra Madre.
NORZAGARAY, Bulacan — Patuloy ang Si Martin ay isang misyonero ng Pil- areas” sa bansa. “Paninindigan ko iyan, hindi sakop ng
pagkasira ng Sierra Madre sa bahagi ng grims of Jesus na isa sa mga tumutulong sa Sinabi ni Bro. Martin sa Mabuhay na Bulacan ang nakakalbo dahil maging sa
Bulacan partikular na sa watershed ng mga katutubo sa kabundukan mula pa ang sanhi ng pagkasira ng kabundukan sa Regional Peace and Order Council (RPOC)
Angat Dam at Ipo Dam sa bayang ito, noong 1997. Bulacan ay ang paggawa ng uling, ang ilegal ay tinukoy na ang nakakalbong bahagi ng
kaya’t nang makita noong Oktubre 9 ni “Tatlong litrato pa lamang ang nakita ng pagpuputol ng mga punong kahoy, Sierra Madre ay sakop ng Nueva Ecija,”
Pangulong Gloria Macapagal Arroyo ang ni GMA ay napangiwi na siya at sinabing, pagkakaingin at pagmimina. ani Mendoza.
mga larawan ng kalbong kabundukan ay ‘Ngiii, watershed ba iyan?’” ang kuwento Ito, ay bunsod na rin, aniya, ng patuloy Iginiit din ng gobernador na sa Bulacan
napangiwi siya. ni Brother Martin sa Mabuhay nang siya na pagtaas ng presyo ng krudo at kawalan lamang ibinababa at idinadaan ang mga
Ngunit sinabi ni Gob. Joselito “Jon-jon” ay makapanayam noong Oktubre 11. ng pagkakakitaan ng mga tao. pinutol na punong kahoy sa kabundukan.
Mendoza sa Mabuhay noong Oktubre 16 Dahil dito, aniya, inatasan noon din ng Sinabi rin niya na batay sa mga ulat na Gayunpaman, sinabi ni Mendoza na
na hindi bahagi ng Bulacan ang nasisirang Pangulo si Environment Secretary Lito kanilang naipon, umabot sa 70 porsiyento bubuo siya ng isang grupo upang mag-
kabundukan, sa halip ay bahagi ng Nueva Atienza na tutukan ang pangangalaga sa ng 6,600-ektrayang Ipo Watershed ang sagawa ng imbestigasyon upang matukoy
Ecija at mga Novo Ecijano ang nagsasagawa watershed ng Angat Dam at Ipo Dam. kalbo, at 20 porsiyento ng 63,000-ektar- ang ilan pang bahagi ng kabundukan na
ng pagputol ng kahoy sa kabundukan. Bilang tugon, nangako si Kalihim Atien- yang Angat Watershed ang nasira. nakakalbo.
Kinumpirma naman ito ng nakausap ng za na babalasahin ang mga opisyal ng De- “Hindi ganyan kalaki ang sira ng Kinumpirma ng isang napagtanungan
Mabuhay sa Nueva Ecija na nagsabing ang partment of Environment and Natural Re- kabundukan noong 1997 nang una kaming ng Mabuhay sa Nueva Ecija na mga kaba-
nagpuputol ng punong kahoy sa Sierra sources (DENR) sa Bulacan dahil sa pagbi- umakyat doon,” ani Martin. bayan nga nila ang nagpuputol ng punong
Madre ay mga kababayan nila, ngunit “ang bigay sa kanya ng di tamang impormasyon. Idinagdag niya na isa sa pangunahing kahoy sa Sierra Madre, ngunit binigyang
financier ay taga-Bulacan.” Ipinangako rin ni Atienza, sabi pa ni sanhi ng problema sa pagkasira ng ka- diin na mga Bulakenyo ang nagpopondo.
Ayon kay Bro. Martin Francisco ng Sagip Martin, na gagawin niyang kabalikat ang bundukan ay ang pagkakaroon ng mga Para naman kay Bise Gob. Sy-Alvardo
Sierra Madre Multi-Sectoral Council mga kasapi ng SSMMSC sa pangangalaga taong nakatira sa loob ng watershed na nakalulunos ang kalagayan ng Sierra Madre
(SSMMSC), hindi pa rin napipigil ang sa kabundukan sa pamamagitan ng pag- ipinagbabawal sa batas. sa Bulacan. Binigyang diin niya na ang
patuloy na pagkasira ng Sierra Madre gawa sa kanilang diputado ng DENR. “Maraming illegal occupants sa Angat patuloy na pagkakalbo ng kabundukan ay
partikular na ang kabundukang nasasakop Ayon sa lider ng SSMMSC, napabayaan at Ipo watershed at hanggang ngayon ay nagiging sanhi ng pagbaha at pagkasira ng
ng dalawang tinggalan ng tubig na pinag- ng mga opisyal ng DENR ang pangangalaga patuloy ang pagdami nila,” aniya at mga pananim, ari-arian at pangunahing
kukunan ng inumin ng Kalakhang Maynila. sa kabundukan dahil noon pang 2004 ay sinabing nagsisilbing banta sa kabundukan imprastraktura.
Ayon kay Brother Martin, kasama niya nagpalabas na ng joint audit report sa ang pagdami ng tao doon dahil sa kawalan Inihalimbawa niya ang bayan ng Ha-
ang mag-asawang Kint. Marivic at Bise kalagayan ng kalikasan ng bansa ang ng hanapbuhay doon maliban sa pag- gonoy na palaging lumulubog kahit bahag-
Gob. Wilhelmino “Willy” Sy-Alvarado sa pinagsamang grupo ng DENR at United uuling, pagkakaingin at pagpuputol ng yang pag-ulan lamang ang dumaan sa
Malakanyang noong Oktubre 9 at ipinakita Nations Education, Scientific Culture Or- punong kahoy. Bulacan dahil na rin sa kalbo ang kabun-
kay Pangulong Arroyo ang resulta ng kani- ganization (UNESCO). Samantala, iginiit naman ni Gob. Men- dukan at madalang ang punong kahoy na
lang walong buwang pagsasadokumento at Tinukoy sa nasabing report na ang mga doza sa Mabuhay na mga Novo Ecijano sumisipsip sa tubig ulan.
OKTUBRE 24 – 30, 2008 7
Alvarado: MOA ng Bulacan Bulk ‘null and void’
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Regarding Henry  from page 3


down the cabin lights. This is for your comfort and to
enhance the appearance of your flight attendants.”
After a particularly rough landing during thunder-  mula sa pahina 8 Bulacan Bulk. rights na katumbas ng 230 milyon
storms in Memphis, a flight attendant on a Northwest ang nasabing proyekto, ayon kay Para kay Bise Gob. Sy-Alvarado, litro bawat araw na ipinagkaloob ng
flight announced, “Please take care when opening the over- Bokal Vicente Cruz. anumang panukalang iskema sa MWSS sa Bulacan dahil ang Angat
head compartments because, after a landing like that, Ilang napagtanungan ng Mabu- nasabing proyekto ay dapat isulat at Dam na sakop ng lalawigan ang nag-
sure as hell everything has shifted.” hay ang nagsabi na pinag-aaralan isumite sa pamahalaang panglala- iiwi sa tubig na pinadadaloy sa
Japan Air Lines: “In the event of a sudden loss of cabin ngayon ang iskemang joint venture wigan upang masuri at mapag-aralan. Kalakhang Maynila.
pressure, masks will descend from the ceiling. Stop scream- agreement (JVA) para sa water sup- “They have to do it in black and Ang constitutional right naman ng
ing, grab the mask, and pull it over your face. If you have ply project, ngunit wala silang sinabi white, pati yung sinasabi nilang mga Bulakenyo ay nakasaad sa 1987
a small child traveling with you, secure your mask before kung may interesadong mamuhunan murang tubig,” ani Alvarado. Constitution na dapat magkaroon ng
assisting with theirs. If you are traveling with more than sa nasabing proyekto, maliban sa Ma- Iginiit niya na dapat lamang ma- kabahagi ng isang porsiyento sa kinita
one small child, pick your favorite.” nila Water Corporation Inc., (Manila ging mura ang tubig sa Bulacan dahil ng MWSS ang mga Bulakenyo sa pag-
British Airways: “As you exit the plane, make sure to Water). sa may water rights at constitutional gamit nito sa tubig ng Angat Dam na
gather all of your belongings. Anything left behind will be Ang Manila Water ang dapat sa- right sa tubig ng Angat ang lalawigan. matatagpuan sa Norzagaray at DRT.
distributed evenly among the flight attendants. Please nang mamumuhuhan sa P11-bilyon Ito ay batay na rin, aniya, sa water — Dino Balabo
do not leave children or spouses.” ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Finally, here’s one from the Philippine Air Lines: “We’re
now preparing to land at San Francisco International Air-
port. Kindly straighten up your seats, turn off all elec-
Promdi  mula sa pahina 2
tronic gadgets, pull up your window shades and buckle up Kung ang gobyerno ang magsi- organization. responsableng pamamahayag.
for safety. We hope you enjoyed flying with us as much as silbing editor ng mga pahayagan, Gayundin ang mga CPC sa mga Dahil dito, nilinaw ni Teodoro na
we did.” mawawalan ng transparency sa pama- lalawigan ng Tarlac, Zambales at isa sa mga layunin ng mga CPC ka-
When it should be translated to Philippine language, mahala, at ang mga tao ay parang Pampanga, dahil ang mga mamama- tulad ng itinatayo sa Bulacan ay ang
the flight attendant must have said these words: “Tayo pinagkaitan ng pagkakataon na hayag sa mga nasabing lalawigan ay mapataas ang antas ng pamamahayag
po ay papalapag na sa paliparang pangkalawakang makita ang liwanag, katototohan o hindi rin pabor sa pakikialam ng sa pamamagitan ng responsableng
internasyonal ng San Francisco. Paalala po lamang sa tunay na mga kaganapan. gobyerno sa karapatang magpahayag pamamahayag.
ating mga kababayan - ang mga unan, kumot, headset at Ito ay nangangahulugan din na ang ng malaya. ***
iba pang kagamitan sa eroplano ay di po kasama sa magiging editor-in-chief ng mga *** Bukod dito, binigyan din niya ng
pasalubong. Huwag po lamang baklasin ang LCD-TV na pahayagan ay walang iba kungdi ang Bukod sa panukalang batas na diin ang pagbabalik ng mga mamama-
nakadikit sa silya. Maraming salamat po.” namumuno sa bansa. Gusto mo bang right of reply, isa ring banta sa hayag ng kanilang hiram na kapang-
To end this piece, allow me to quote the words of Ben- si Ate Glue ang maging editor in chief larangan ng pamamahayag ang patu- yarihan sa mamamayan.
jamin Disraeli: “Like all great travellers, I have seen more ng paborito mong pahayagan? loy na kaunlaran sa Gitnang Luzon, Payo ni Teodoro, “Kailangang ang
than I remember, and remember more than I have seen.” *** at ito ay nararamdaman na sa Pam- taong bayan ay maging bahagi sa
— For comments, write me at henrytacio@gmail.com Dahil dito, minabuti ng CMFR na panga kung saan ay sinasabing may paghubog sa mga mamamahayag sa
magtayo ng mga CPC sa iba’t ibang “media boom” o ang pagsulpot ng pamamagitan ng pagbibigay pansin
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
lugar kabilang na sa Bulacan upang iba’t ibang pahayagang pang-araw- sa mga pagkakamali, pagkukulang at
ang mga ito ay magsilbing self-regu- araw bukod pa sa mga istasyon ng mga pag-abuso.”
Ka Iking Reports  from page 3 latory body.
Ito ay dahil na rin sa paniniwalang
telebisyon.
Ang epekto ng “media boom” na
***
Ito ay dahil na rin sa anumang
this, we would still be running around in circles with no ang pakikialam ng gobyerno sa la- ito ay ang kakulangan sa mga mama- kapangyarihang nasa kamay ng mga
direction in sight. rangan ng pamamahayag ay isang mahayag na may sapat na kakayahan, mamamahayag ngayon, iyon ay hiram
To be able to address the problem of sickness, we need banta sa malayang pamamahayag na responsable at disiplinado. lamang sa mga mamamayan na kani-
to build or rebuild our health infra at the community ginagarantiyahan ng Konstitusyon. *** lang pinagkukunan ng balita at pinag-
level. To be able to address the problem of hunger, we *** Ayon kay Professor Teodoro, kaa- lilingkuran sa pamamagitan ng pag-
need to build or rebuild our distribution infra, also at the Sa Bulacan, nasimulan na ang linsabay ng kaunlaran ay ang pagdami hahatid ng makatotohanang balita.
community level. All the infra we need to build or rebuild pagtatayo ng CPC na binubuo ng mga ng mga pahayagan at mamamahayag. Simulan natin ngayon ang paghu-
has to be at the community level, and the same goes for mamamahayag at mga kinatawan Habang dumadami ang mamamaha- bog sa ating mga lokal na mamama-
the schools infra that we need to build or rebuild to ad- mula sa pribadong sektor, akademya, yag, dumadami rin ang problema lalo hayag.
dress the problem of illiteracy, and the farms infra that simbahan at mga non-governmental na’t natatangay sila ng tukso ng di
we need to build or rebuild to address the problem of ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
poverty.
I say that we need to build or rebuild, because there is
really no need to build a completely new infra if there is
Depthnews  from page 3
already an existing infra to start with, no matter what seemed like fraternity. Di naglaon, “Saan po ba ang exit?” tanong ko. minute, I am out of arms way.
condition it is in. nagsalita na rin sya. “I don’t care “I got lost in my eyes.” “Diretso “Thanks, Jay, my love. But how did
Putting up food stores or grocery stores is the most less!” sigaw ni Dodong. lang,”sabi niya. “Then turn right any- you … ?” Bago pa man ako matapos,
logical step in building our distribution infra to address Shocks, give me a brake! The nerd time with care.” “Thanks for your cor- sabi niya: “I was in the neighborhood.
the problem of hunger. Rather than give away food, we are ng taong ito para sigawan ako! To poration,” sabi ko. Fans din ako ni Angel Locsin, eh. I
going to experiment with the social enterprise of selling think it’s his other woman that caused Buti na lang nandun si kuya. Pero heard you shout. But at first I didn’t
food at the lowest possible prices, backed up by our own our separation to part. saglit lang, I smell something peachy. give it a thought. Pero nang makita
production. Of course, we shall always be ready to give Kinabahan na ako. I felt speed As I turned, nakita ko na namang ko kayong magkahawak ng holding
away food to the extremely needy who could not afford to bumps all over my body and was hav- nakasunod si Dodong! Delaying static hands, then I give it a thought. I know
buy food. ing panic. Tinalikuran ko siya at nag- lang pala kanina ang pag-disappear something is a missed.”
Creation of livelihood is the most practical solution to madali akong lumakad palayo. Pero niya. From then on, Dodong did not
the problem of poverty, and there is no question that go- sumunod pa rin siya like a it’s all over. “Nyahahaha! You can run but you brother me again. In fact, he didn’t
ing into agriculture or food production is the easiest and He’s like a monkey on my butt. Hang- can hide, Inday. No matter where you even sister me. As in platonic at wala
the quickest way to create livelihood. Besides, food pro- gang sa makakita ako ng security go, there you are!” pananakot nya. na talaga. Pero kami ni Jay, heto, shoot
duction gives us the extra bonus of being able to address guard. Biglang nawala si Dodong. Oh no, is this the end? This is too sailing pa rin ang relationship. Lalo
the problem of hunger as well. “Excuse me kuya, pwedeng magta- much, I feel degradable. My world pa ngayon, open na kami sa isa’t-isa
The high price of medicines is actually one of the big- nong?” sabi ko sa mamang guard. “Of started falling afar. Then suddenly, at walang exhibitions. I feel I’m on
gest problems in the delivery of health services. As a way course, miss, I can help you with my Jay come from behind! Dodong was cloud line.
to address this problem, we are going to include high qual- pleasure,” sagot niya. caught to the act! In the matter of —juan_mercado@prime.net.ph
ity generic medicines in the offerings of our groceries. ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Again, I am issuing my call to well meaning people out
there to form their own Inter-Charity Circles. As soon as
two Circles are formed in a locality, they could already There is but one road which Cebu Calling  from page 3
organize their own local Inter-Charity Club. at by my lonesome self. *1795 – “Conscience is
*** reaches God and that is Prayer. Everything tells me I do man’s most secret core, and
Email iseneres@yahoo.com or text me at not and cannot live alone, his sanctuary. There he is
+639293605140. Watch my TV show Ka Iking Live ev- If anyone shows you another, by myself, though I can fool- alone with God whose voice
ery Friday from 9:30 to 10:30 PM on Destiny Cable Chan- ishly think that I am alone, echoes in his depths.”
nel 3. Form your own Inter Charity Circle and build our you are being deceived. which sadly happens from (Gaudium et spes 16)
nation. time to time. I’m always I suppose with this un-
Tune in to Kapit-Bahayan on DWIZ 882 KHZ 5:00 to – ST. THERESA OF AVILA into some relationship. derstanding of conscience,
6:00 PM Mondays through Fridays. That’s how I understand what we have to do is to
my life or anybody’s life to improve our sensitivity to
SHOWING ON be. discern God’s presence,
OCTOBER 22, 2008 Thus, I was happy to praying, developing the vir-
ONWARDS learn years later on that the tues, mastering Christian
subject to change without prior notice
Catechism, for example, up- doctrine taught by the
holds this childhood insight Church, etc.
MIRRORS of mine just as it does the These will improve our
insight of many others. most important, basic and
Some relevant points could pattern-forming relation-
be the following: ship with God and our skill
*1776 – “Deep within to apply his law to our ac-
KULAM his conscience man discov- tions. We have to do every-
ers a law which he has not thing to insure that we al-
laid upon himself but which ways pursue this ideal.
he must obey. Its voice … We have to be wary with
sounds in his heart at the our tendency to just intel-
BODY OF LIES right moment … For man lectualize our understand-
has in his heart a law in- ing of conscience, which can
scribed by God.” give us impressive but not
*1779 – “Return to your life-transforming lights,
conscience, question it … since it is detached from the
MAX PAYNE Turn inward, brethren, and true and ultimate Light.
in everything you do, see This is the usual Achil-
God as your witness.” (St. les’ heel of our bright boys.
Augustine) — roycimagala@hotmail.com

Ang tubig ay buhay.


Pag-ingatan natin ito.
8 OKTUBRE 24 – 30, 2008

Isda sa Angat Dam ligtas kainin


Fish kill tuloy pa rin,
ayon sa mga katutubo
NI DINO BALABO
LUNGSOD NG MALOLOS — Ligtas kainin ang mga huling isda
sa watershed o kagubatan ng Angat Dam, ayon sa ulat ng Bu-
reau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR), ngunit tuloy
pa rin ang “fish kill” o pagkamatay ng mga isda doon, ayon sa
mga katutubong Dumagat.
Pinabulaanan ni Mendel Gar- gitan ng Manila Water Corporation
cia ng Angat Watershed Area Team Inc., (Manila Water) at Maynilad
(AWAT) ang pahayag ng mga ka- Water Services Inc., (Maynilad).
tutubo nang sabihin niya noong Binanggit din ni Garcia na
Oktubre 24 sa Mabuhay na batay sa naunang ulat ng BFAR,
humupa na ang fish kill . ang sanhi ng fish kill sa Angat Dam
Ngunit noong araw ding iyon ay low dissolved oxygen na maa-
ay ipinakita sa Mabuhay ni Bro. aring bunsod ng nabubulok na
Martin Francisco ng Sagip Sierra punong kahoy sa tubig.
Madre Multisectoral Council Ngunit sa kabila ng pahayag ni
(SSMMSC) ang mga nabubulok at Garcia na tigil na ang fish kill sa
kamamatay lamang na mga isda dam, inulat naman ng mga katu-
na nakunan ng mga larawan at tubo kay Brother Martin na ma-
MABAHONG ISDA — Ito ay video footage noong Oktubre 22. rami pa ring isda sa dam ang
ilan lamang sa mga isdang Batay sa dalawang pahinang namamatay.
ulat na ipinalabas ng BFAR noong Si Martin ay isang misyonero
namatay sa fish kill sa Angat Oktubre 20, sinabi ni Dr. Reme- ng Pilgrims of Jesus na isa sa mga
Dam na nakunan ng larawan dios Ongtangco, direktor ng BFAR tumutulong sa mga katutubo sa
ng Sagip Sierra Madre Multi- sa Gitnang Luzon, na walang bahid kabundukan mula pa noong 1997.
sectoral Council (SSMMSC) ng mga heavy metal o nakakala- Sinabi niya sa Mabuhay na
song kemikal tulad ng mercury, maging ang mga katutubo ay na-
noong Miyerkoles, Oktubre lead, cadmium at arsenic ang “fish hihiwagaan sa fish kill dahil luma-
22. Mapapansing lumilinab tissue samples” o laman ng isdang lawak ang apektadong lugar niyon.
ang tubig o parang may la- sinuri ng CRL Environmental “Noong una sa Sitio Matulid
ngis ang ibabaw ng tubig sa Corporation Laboratory na naka- lang hanggang sa Sitio Makina,
tabi ng isdang may ilang araw base sa Clark Freeport sa Pam- pero ngayon mayroon din pala sa
panga. Sitio Maputi at hanggang ngayon
nang patay (itaas), samanta- Gayunpaman, sinabi ni Dr. ay may namamatay pang isda,” ani
lang ipinagtaka ng mga katu- Ongtangco na ang laman ng isda ng misyonero.
tubong Dumagat kung bakit na sinuri ay natuklasang may Ipinakita rin niya sa Mabuhay
malalaking isda lamang ang bahid ng chromium. ang mga larawan at video footage
Batay sa ulat ng BFAR, walang ng mga isdang nabubulok at kama-
namatay (kaliwa, ihambing dapat ipangamba sa pagkaka- matay lamang na nakunan noong
ang sukat ng isda sa kamay tuklas ng bahid ng chromium sa Oktubre 22 sa Sitio Pinag-anakan
ng tao). Ayon pa sa mga katu- laman ng isda dahil umabot la- na di kalayuan sa Sitio Matulid ,
tubo, matapos magsimula ang mang iyon ng 0.79 part per mil- Barangay Kabayunan sa bayan ng
fish kill noong Setyembre 27, lion (ppm) samantalang ang allow- Donya Remedios Trinidad.
able limit nito ay 2.0 ppm. Ang nasabing lugar ay nasa loob
ay patuloy pa rin ito (pansi- “We therefore conclude that ng 63,000 ektaryang Angat water-
nin ang mga isang kama- based on results of the analysis, the shed.
matay lamang kasama ang fish in the Angat watershed reser- Ayon kay Brother Martin, iki-
dati nang patay sa larawan sa voir is safe for human consump- nagalak pa ng mga katutubo ang
tion,” ani Ongtangco sa dalawang fish kill sa mga unang araw ng
ibaba). Ang mga larawang ito pahinang ulat. insidente.
ay mula SSMMSC. Humupa na ang fish kill, sabi “Natuwa pa sila nang magsilu-
naman ni Garcia, ang hepe ng tang ang mga tilapia dahil hindi
AWAT o ng mga tauhan ng Na- na raw sila maninisid, pero nung
tional Power Corporation (Napo- kinain nila ay sumakit ang ka-
cor) na siyang namamahala sa nilang tiyan,” aniya.
Angat Dam at 63,000 ektaryang Hindi nagtagal, aniya, umali-
Angat watershed. ngasaw ang kahabaan ng Kaba-
Sinabi niya sa mga dumalo sa yunan River mula sa Sitio Matu-
pulong na ipinatawag ng Lupon ng lid hanggang sa Sitio Makina dahil
Kalikasan sa Sangguniang Pang- nabubulok na ang namatay na
lalawigan noong Oktubre 24 na naglalakihang isda.
halos taon-taon ay nagkakaroon ng Ayon kay Brother Martin, ku-
fish kill sa kailugan ng Angat Dam milos ang Napocor at inupahan ang
kaya’t iyon ay masasabing isang may 70 katutubo upang ipunin at
“natural phenomenon.” ibaon ang mga namatay na isda sa
Ayon sa hepe ng AWAT, mata- 10 hukay sa gilid ng Kabayunan
pos nilang matanggap mula sa mga River.
mangingisda sa Angat Dam ang “Palaisipan pa rin sa mga katu-
ulat hinggil sa fish kill ay agad tubo ngayon at maging sa mga
silang nakipag-ugnayan sa BFAR opisyal kung bakit ang namamatay
at sa Metrotpolitan Waterworks lamang na isda ay ’yung malalaki
and Sewerage System (MWSS). pero ’yung maliliit ay hindi,” ani
Ang MWSS ang nagpapadaloy ng Bro. Martin at ipinayo niya ang
tubig mula sa Angat Dam patungo pagsasagawa ng isa pang masusing
sa Kalakhang Maynila sa pamama- pagsusuri.

Alvarado: MOA ng Bulacan Bulk ‘null and void’


L UNGSOD NG M ALOLOS — Ayon kay Bise Gob. Sy-Alva- ity” sinasabi ng batas na katulad desisyon ng Regional Trial Court Mendoza na tuloy pa rin ang pro-
“Null and void”, patay na at rado, dalawang pangunahing ng lalawigan, ang dalawang (RTC) Malolos na nagsasabi na yekto sa kabila ng naunang
walang bisa. Ito ang buod ng probisyon sa nasabing MOA ang nabanggit na bayan o local gov- dapat magbayad ang MWSS sa pahayag ng mga kaalyado niya sa
pahayag ni Bise Gob. Wilhelmino hindi natupad. ernment units ay may kara- Bulacan sa paggamit ng tubig S.P. na ang nasabing MOA ay
“Willy” Sy-Alvarado hinggil sa Ito ay ang probisyon na iuu- patang makatanggap ng isang mula sa Angat Dam. “technically dead” o patay na.
Memorandum of Agreement rong ang kaso ng Bulacan laban porsiyentong kabahagi sa kinita Ang desisyon ng C.A. ay na- Kinatigan naman ni Provin-
(MOA) na nilagdaan noong naka- sa MWSS, na noo’y nakabinbin ng MWSS sa pagpapadaloy ng ngangahulugan na hindi natupad cial Administrator Pearly Men-
raang Disyembre nina Gob. Jose- sa Court of Appeals (C.A.) at ang tubig sa Kalakhang Maynila. ang probisyon sa MOA ng Bula- doza ang pahayag ng gobernador
lito “Jon-jon” Mendoza at Loren- pagbibigay ng waiver o pagsusu- “Sila ang nagpilit na ilagay can Bulk na nilagdaan nina at iginiit na kailangan ng lala-
zo Jamora, dating administrador ko ng karapatan ng mga pamaha- ang mga probisyong iyan,” ani Mendoza at Jamora. wigan ang Bulacan Bulk dahil sa
ng Metropolitan Waterworks and laang bayan ng Norzagaray at Sy-Alvarado patungkol sa mga Hinggil naman sa waiver o natutuyo na ang ground water o
Sewerage System (MWSS), para Donya Remedios Trinidad kaalyado ni Gob. Mendoza sa pagsusuko ng karapatan ng Nor- mga balon ng tubig na pinag-
sa P11-bilyong Bulacan Bulk Wa- (DRT) na kapwa nakakasakop sa Sangguniang Panglalawigan zagaray at DRT, sinabi ni Mayor kukunan ng pinadadaloy na tubig
ter Supply Project (Bulacan 63,000 Angat Dam Watershed. (S.P.) na nagpilit noong nakara- Feliciano Legazpi ng Norzagaray ng mga water district sa may
Bulk). Ang Angat Dam ang pinagku- ang taon na iuurong ang kaso na hindi nila naibigay iyon dahil isang milyong tahanan ng mga
Ngunit para naman kina Gob. kunan ng tubig ng MWSS na laban sa MWSS. sa kuwestiyong legal. Bulakenyo.
Mendoza at Provincial Adminis- pinadadaloy sa Kalakhang May- Ang nasabing kaso ay dinesis- “Baka mademanda kami,” Kailangan na ang bagong
trator Pearly Mendoza, tuloy pa nila. yunan ng C.A. noong Mayo 30 aniya sa Mabuhay. kasunduan o MOA para matuloy
rin ang proyekto. Bilang mga “host municipal- kung kailan kinatigan nito ang Kaugnay nito, sinabi ni Gob.  sundan sa pahina 7

You might also like