IKALAWANG TAON MGA KASANAYAN

I. Naipamamalasang pang-unawa at pagpapahalaga sa kaugnayan ng mga tao sa bansang Asyano

* Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit mg mapa at globo Katagngiang Pisikal 1.1 Naipaliliwanag ang konsepto ng Asya tungkol sa paghahating heograpiko ng Asya, Silangang Asya, Kanlurang Asya Asya, Silangang Asya at Hilaga/Sentral na Asya. 1.2 Nailalarawan ang mga katangiang kapaligirang pisikal sa mga rehiyon ng Asya katulad ng kinaroroonan, hugis, sukat, anyo, klima at vegetation cover/tundra, tuiga, grassland, dessert, tropika forest, mountain lands. 1.3 Natataya ang yamang likas ng mga rehiyon sa Asya. 1.4 Natataya ang mga implikasyon ng kapaligirang pisikal at likas ng mga rehiyon sa pamumuhay ng mga Asyano noon at ngayon sa larangan ng

Agrikultura Ekonomiks Panahanan Kultura

1.5 Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng mga suliraning pangkapaligiran sa pamumuhay ng mga Asyano. 1.6 Naihahatag ang kahalagahan ng pangangalaga sa timbang na kalagayang ekolohikal ng rehiyon. Yamang-tao sa Asyano 1.7 Nailalarawan ang komposisyong etniko ng mga rehiyon sa Asya. 1.8 Nasusuri ang kaugnayan ng paglinang ng wika at paghiubog ng kultura ng mga Asyao. 1.9 Nasusuri ang antas ng kabuhayan ng mga bansang Asyanobatay s level ng teknolohiya, uri ng paglilingkod na panlipunan at pangkabuhayan. 1.10 Nahihinuha ang (infer) ang implikasyon ng antas ng kabuhayan, level ng teknolohiya at paglilingkod sa kabuuang pamumuhay ng mga Asyano. 1.11 Nasusuri ang kaugnayan ng yamaa tao ng mga bansa ng Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa kasalukuyang panahon batay s ass:

Damit ng tao Komposisyon ayon sa gulang Inaasahang haba ng buhay Kasarian Bilis ng paglaki Migrasyon Uri ng hanapbuhay Bilang ng hanapbuhay Kita ng bawat tao Bahagdan ng marunong bumasa at sumulat

II. Sinaunang Kabihasnang sa Asya (bago ang ika-16 na siglo hanggang 16 na siglo)

Nasusuri ang paghubog (formation) at globo A. Mga Batayan sa Paghubog (formation), pag-unlad/pagsuri (devt) at kalikasan (nature) ng mga pamayanan at estado (communities & state)

2.1 Nasusuri ang mga proseso at yugto ng ebolusyong bayolohikal ng mga sinaunang tao sa Asya (Primates, Ramaphitheues, Homo Habillia, Homo Sapiens). 2.2 Nasusur amg kabuhayan, teknolohiya at pamumuhay ng mga sinaunang tao sa Asya. 2.3 Naipaghahambing ang mga sinaunang kabihasnan sa Asya (Summer, Indus, Tsina). 2.4 Nabubuo ang imlikasyon ng pag-unlad ng kabihasnan at pagtatag ng mga Imperyo sa Asya. 2.5 Napahahalagahan ang mga bagay at isipang pinagbatayan (Sinocentrism, Divine Origin, Theravada) sa pagkilala sa sinaunang kabihasnan. B. Sinaunang Pamumuhay ng mga Asyano 2.6 Nasusuri ang mga mahahalagang pangyayaring naganap saasya mula sa pagkakatatag ng sinaunang kabihasnan hamggang ika-19 na siglo (pmahalaan, kabuhayan, teknolohiya, pagpapahalaga, lipunan, edukasyon, paniniwala, sining at kultura). 2.7 Nasusuri ang impluwensya ng Budismo, Hinduismo, Confucianismo, Kristiyanismo, Islam, Shintoismo, Judaism, Zoroastrianismo, Jainism, Sikhism, Arianismo) sa kalagayang panlipunan, sining at kultura ng mga Asyano. 2.8 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng mga pananaw at paniniwalang relihiyon-pilosopiya at tradisyon sa paghubog ng kasaysayan ng mga Asyano. 2.9 Nasusuri ang epekto (impact) ng sinaunang kabihasnan ng India. 2.10 Nasusuri ang kalagayan, level at tradisyon ng mga kababaihan sa ibat ibang uri ng pamumuhay. 2.11 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng mga kababaihan pagtataguyod at pagpapanatili ng mga Asyanong pagpapahalaga. 2.12 Naihahayag ang paghanga at pagmamalaki sa kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnang Asyano sa sangkatauhan.

A. Ang Asya at Kanluranin 3.1 Nasusuri ang mga dahilan at pamamaraan ng Imperyalismo at Kolonyalismo ng mga kanluranin sa unang yugto(ika-16 at ika-17 siglo) ng pagdating nila sa Asya. 3.2 Nasusuri ang mga oangyayaring nagbigay daan sa unang yugto ng Imperyalismo sa Asya. 3.3 Naihahambing ang ikalawang yugto (ika-18 at 19 siglo) ng Imperyalismon at Kolonyalismo ng mga kanluranin sa Asya sa unang yugto ayon sa dahilan at pamamaraan. 3.4 Natataya ang mga epekto ng Kolonyalismo sa rehiyong Asya. 3.5 Nasusuri ang transpormasyon ng mg pamayanan at estado ng Asya sa pagpasok ng mga kanluranin sa larangan ng: Pamamahala Teknolohiya Paniniwala Sining Kabuhayan LIpunan Pagpapahalaga Kultura 3.6 Nasusuri ang kakayahan ng ilang bansang Asyano na manatili ang kalagayang pulitikal laban sa mga bansang kanluranin at Asyano (Korea at Thailand). 3.7 Nasusuri ang makabagong anyo ng Imperyalismo ng kanluranin sa kasalukuyang Asya. B. Nasyonalismo sa Asya 3.8 Nasusuri ang ma salik (factors) at pangyayaring nagbigay daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo sa ibat ibang rehiyon sa Asya. 3.9 Naipaliliwanag ang ibatibang manipestasyon ng nasyonalismo. 3.10 Nasusuri ang mga pamamaraang ginamit ng mga Asyano sa pagtamo ng kalayaan mula sa kolonyalismong kanluranin. 3.11 Nasusuri ang matinding epekto ng Una at Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato s kanlurang Asya; epekto ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa pagbuo ng mga kilusan at hukbo sa Timog Silangang Asya na magsusulok sa kalayaan ng mga bansa dito.

3.12 Nasusuri ang kaugnayan ng ibatibang ideolohiya sa mga malawakang kilusang nasyonalismo sa Asya (ideolohiya ng malayang demokrasya o liberal democracy, sosyalismo at komonismo) 3.13 Nausuri ang epekto ng samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng mga kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng mga kababaihang Asyano tungo sa pagkakapantay-pantay pagkakataong ekonomikal at karapatang pulitikal. 3.14 Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahagong ginampanan ng nasyonalismo sa Asya tungo sa paglaya ng bansa. 3.15 Nasusuri ang epekto (Impact) ng nasyonalismo at sigalot etniko sa Asya katulad ng partisipasyon/paghahati ng India at Pakistan. 3.16 Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas ng imperyalismo. 3.17 Nabubuod ang mga pangunahing katagian ng nasyonalisnmo sa Asya. 3.18 Naipagmamalaki ang pagka-Pilipino at pagka-Asyano. V. ANG ASYA SA PANGKASALUKUYANG LIPUNANG ASYANO A. Pamahalaan, Kultura at Lipunang Asyano 4.1 Nasusuri ang balangkas ng pamahalaan ng mga bansang Asyano. 4.2 Napaninindigan ang karapatang magkaroon ng mabuting pamahalaan. 4.3 Napapanindigan ang katatagan ng pamilyang Asyano bilang batayang yunit ng lipunan. 4.4 Nasusuri ang palatuntunan na nagtataguyod sa karapatan ng mga bata, kababaihan at manggagawa. 4.5 Naihahambing ang kalagayan ng kababaihan ibat ibang bahagi ng Asya 4.6 Nasusuri ang mga nalabag ng mga kababaihang Asyano, kalagayang pulitikal, sosyal at kultural. 4.7 Nasusuri ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano

KASANYAN A. Ang Asya sa pangkasalukuyang Panahon 4 Naipapamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga pondong ideolohikal sa pamumuhay Asya sa kasalukuyang panahon. 4.8 Natataya ang bahaging ginampanan ng rehiyon sa ibat ibang aspeto ng pamumuhay ng Asyano. 4.8.1 Natatalakay ang ginampanan ng mga rehiyon sa mga Asyano. 4.8.2 Nasasabi ang kahalagahan ng relihiyon sa pamumuhay ng mga Asyano. 4.9 Naiuugnay ang mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap sa kalagayan ng mga bansa sa Asya. 4.9.1 Natatalakay ang ilang mga suliranin pang-ekonomiya sa Asya. 4.9.2 Naihahambing ang ekonomiya ng ibang bansa sa Asya noon at sa kasalukuyan. Nasusuri ang pagkakaiba ng antas ng pagsulong sa pag-unlad sa Asya. 4.10.1 Naiisa-isa ang mga bansang kabilang sa Newly Industrialized Country. 4.10.2 Natatalakay ang mga pamamaraan ginagamit upang sumulong at umunlad ang mga bansa sa Asya. 4.10.3 Naihahambing ang pagkakaiba-iba ng pag-unlad sa Asya. Nasusuri ang anyo at tugon san g mga Asyano sa neokolonyalismo. 4.11 Naibibigay ang kahulugan ng neokolonyalismo. Nasusuri kung paano nakatulong ang kalakalan sa pagbabagong ekonomikal at kultural ng mga bansang Asyano. 4.12.1 Naibibigay ang kahulugan ng kalakalan. 4.12.2 Naipaliliwanag ang kahalagahan at peligro ng kalakalan. Nasusuri ang pagpapahalagang asyano at mga pamaraang ginamit ng ilang bansang Asyano (Timog Korea at Singapore) tungo sa pangkabuhayang pag-unlad. 4.13.1 Natatalakay ang mga pamaraang ginagamit ng South Korea at Singapore upang matamo ang kabuhayang pag-unlad.

4.13.2 Nakikilala ang mga namumuno sa mga bansang ito (South Kore at Singapore) nanagsulong ng kaumlaran. Naipagmamalaki sa daigdig ang mga kontribusyon ng mga Asyano sa larangan ng humanidades (humanities, panitikan at palakasan). 4.14.1 Nakikilala ang ilan sa mga Asyano sa nakatanggap ng parangal para sa panitikan at pampalakasan. 4.14.2 naiisa-isa ang mga kontribusyon ng mga Asyano na maipagmalaki sa buong daigdig.. Naasusuri ang kinalaman ng kultura sa asal at gawi ng mga Asyano. 4.15.1 Naipaliliwanag ang kinalaman ng kultura sa asal at gawi ng mga Asyano. Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng kultura sa asa at gawi ng mga Asyano. 4.16.1 Natutukoy ang pagkakakilanlan ng kultura sa asal at gawi ng mga Asyano. 4.16.2 Napapahalagahan ang mga asal at gawi ng mga Asyano. Napapahalagahan ang mga isipan at mga gawaing Asyano na kapupulutan ng aral tungo sa tagumpay ng sambayanan. 4.17.1 Naisasagawa amg mga kaisipan at aral sa pagiging matagumpay ng bansa.

B. Mga Napapanahong isyu at pamamalasakit (Issues and Concerns) Naipililiwanag ang mga pangunahing isyu at pagmamalasakit (concerns) na kinakaharap ng Pilipinas dala ng kasalukuyang pagbabagong pulitika at sosyo ekonomiko sa Asya (terorismo, kahiraan, pagkasira ng kapaligiran, pang-aabuso sa karapatang pang-tao, paglaki ng populasyon at iba pa). 4.18.1 Naiisa-isa ang mga isyu na kinakaharap ng Pilipinas. 4.18.2 Nailalarawan ang kairapan at pagkasira ng kapaligiran sa Pilipinas. 4.18.3 Natutukoy ang mga karapatang pantao na naabuso. Nasusuri ang pananatili ng kahirapan at paglaganap ng mga salot na sakit sa Asya sa gitna ng mataas na antas ng pag-aaral siyentipiko, teknolohikal at medicinal. 4.19.1 Naiisa-isa ang klasipikasyon ng sakit na laganap sa Asya. 4.19.2 Naipaliliwanag ang dahian ng kahirapan ng iang bansa sa Asya. Nasusuri ang pakikilahok sa pandaigdigang kalakalan at industrialisasyon. 4.20.1 Natatalakay ang paglahok ng ilang bansangasyano sa pandaigdigang kalakalan. 4.20.2 Nailalarawan ang mga pagbabago sa pandaigdigang kalakalan. Nasusuri ang ugnayang pansaigsigang kalakalan (globalizing trends) sa ekonomiya at kultura at tradisyonal sa Asya. 4.21.1 Natatalakay ang paglahok ng ilang bansang Asyano sa pandaigdigang kalakalan. 4.21.2 Natatalakay ang pag-unlad ng Japan matapos amg Ikalawamg Digmaang Pandaigdig. 4.21.3 Naipaliliwanag ang globalisasyion Naipaliliwanag ang kaugnayan ng paglaki ng popilasyon sa pangkabuhayan at panlipunang pag-unlad ng mga rehiyong Asya. 4.22.1 Naiisa-isa ang epekto ng paglaki mg populasyon sa pag-unlad ng bansa. 4.22.2 Nailalarawan ang mga programang iniliunsad upang maiwasan ang paglaki ng populasyon. Nasusuri ang epekto impak ng organisasyon sa pamilya, antas ng pamumuhay, kaugnayang panlipunan. 4.23.1 Natatalakay ang epekto ng urbanisasyon sa pamilya at antas ng pamumuhay. 4.23.2 Naiisa-isa angepekto ng urbanisasyon sa lipunan at rehiyong etniko. Nasusuri amg dahilan at epekto migrasyon sa buhay Asyano sa loob at labas ng rehiyon. 4.24.1 Naiisa-isa anag mga dahilan at epekto ng migrasyon sa mga Asyano Nasusuri ang epekto, kaugnayng ng transnational crimes sa Asya. 4.25.1 Natatalakay ang mga transnational crimes na nangyari sa Asya. 4.25.2 Naiisa-isa at naipapaliwanag ang mga halimbawa ng mga transnational crimes. Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng konsepto ng kalayaan (freedom) pagkapantay-pantay, katarungan at mabuting pagkamamamayan sa buhay ng asyano 4.26.1 Naipagmamalaki amg ginagampanan ng konsepto ng kalayaan at katarungan sa mga Asyano. 4.26.2 Naipagmamalaki ang pagiging mabuting mamayanan ng mga Asyano.

Napapangatwiranan ang kaankupan ng isang natatanging hakbang sa paglutas ng saga lot, panrelihiyon at etniko at tulad ng sa Burma, Indonesia, Sri lanka at iba pa. 4.27.1 Natutukoy ang mga sigalot panrelihiton at etnikong ilang bansa sa Asya 4.27.2 Nabibigyang kalutasan amg mga sigalot panrelihiyon at etniko Naoaoahakagahan ang bahaging ginagampanan ng ASEAN, APEC, at iba pang mga samahang panrelihiyon sa Asya. 4.28.1 Natutukoy ang mga organisasyon na tumutulong uoang mapaunlad ang ekonomiya ng mga bansa sa Asya. 4.28.2 Natatalakay ang layunin ng APEC at ASEAN 4.28.3 Napahahalagahan ang tulng na ginaea ng ASEAN at APECsa mga Asyano Naitataguyod ang pagtutulungang panrelihiyon ng mga Asyano 4.29.1 Naipagmamalaki ang pagtutulungan ng mga Asyano Napapahalagahan ang pagkakaisa sa gitna ng pagkakaiba-iba ng mga pangunahing katangian ng mga Asya. 4.30.1 Naipagmamalaki ang ipinakitang pagkakaisa ng mga Asyano