isang pagkakamali ng baguhang manunulat ang isiping

bunga lamang ng sagimsim, guniguni o kathang isip ang lathalain.`

Sanaysay itong batay sa tunay na pangyayari na

masusing pinag-aralan, nagtataglay ng pagpapaliwanag, pananaliksik, bunga ng panayam maliban sa sariling impresyon at karanasan ng sumusulat

 May layunin itong magpabatid, mang-aliw, magturo, magpayo,

mangaral at ginagamitan ng makabagong pamatnubay.

Maaari itong Makita sa ibat ibang panig ng pahayagan bilang

lathalaing pabalita, lathalaing pang-agham, lathalaing pangisports maliban sa iba pang tanging uri ng lathalain.

 Ang mga sanaysay sa ilalim ng pangkaunlarang komunikasyon

at lathalaing pang-agham ay dapat maihiwalay na pahina sa ibang kaurian ng mga lathalain

Madalas ang mga lathalain ay isinusulat sa paraang pataas ang

kawilihan upang lalo itong kapana-panabik.

 Pagpapalawak ang uring ito ng balita sa

pamamagitan ng pagdaragdag ng impormasyon at pagpapalalim sa anggulong di-karaniwan, kababalaghan upang makuha ang simpatiya o kawilihan sa iba.

HALIMBAWA: Ang Pagliligtas ng Batang Babae sa

Watawat sa Gitna ng Malakas na ulan

Tuon nito ay upang magbigay ng kapakipakinabang na kaalaman at may layuning magturo o magpayo.

HALIMBAWA: Nakaahon sa Kahirapan

Dahil sa Dahon ng Saging

Hindi ito talambuhay. Ang pokus ng

artikulong ito ay upang ilarawan ang buhay , karanasan, pilisopiya, dahilan ng kabiguan at tagumpay ng isang tao.

HALIMBAWA: Cory Aquino Dangal ng

Lahing Pilipino

 Bagamat itoy nagpapabatid din, ang

pinakapaksa nito ay hinggil sa kasaysayan ng isang tao, lugar, bagay o samahan.

HALIMBAWA: SAMAFIL: Kabalikat ng Magaaral sa Pagpapaunlad ng Wikang Filipino

 Nahihinggil ito sa mga kakaibang karanasan

ng tao na maaaring kapulutan ng aral o kawilihan.

HALIMBAWA: Ang Pakikipagpatintero kay

Kamatayan(kuwento ito ng isang car racer)

Ang pananaw, damdamin at impresyon

ng tao hinggil sa paksa ay nakukuha sa pamamagitan ng panayam. maaaring porlrmal o impormal ang pagkuha ng tala subalit naihanda na ang mga tanong bago pa ang aktwal na

pakikipanayam.

Ang layunin nito ay aliwin at

makapagpagaan sa pakiramdam ng mambabasa kayat pili ang mga paksa

Sa uring ito, itinuturo ang mga tips o

proseso sa pagluluto, pagpapaganda, mga proyekto at serbisyo.

HALIMBAWA: Tips kapag Naligaw sa

Gubat; Paraan ng Pagpapaputi

Naglalahad ito ng mga lugar na

napasyalan at impormasyon sa mga ito.

HALIMBAWA: Kota Kinabalu Isang

Sulyap sa kanyang Kagandahan

Tumatalakay ang uring ito ng mga

paksang may kinalaman sa engkanto, multo, duwende at bahaging

supernatural.

HALIMBAWA: Ang Puting Duwende

Tumatalakay ito sa mga paksang

pang-agham at karaniwang may

isang pahina sa pahayagan.

Nahihinggil ito sa mga

paksang pampalakasan.

Tulad ng isang sanaysay binubuo ito ng

tatlong bahagi at sumusunod sa

simulain ng wastong pagsulat- may

kaisahan, may kaugnayan ang mga

talata, may diin at kagandahan.

Gumamit ng makabagong
pamatnubay

Salaysay ng mga pangyayari o

pagpapaliwanag;maaaring dalawa o higit pang talata.

Dapat may tie-in o kaugnayan sa simula. Maaaring wakasan ang lathalain sa pamamagitan ng buod ng buong artikulo,

paghayag ng pinakamahalagang puntosa unang

pagkakataon, isang tanong, mungkahi sa kahihinatnan, pag-uulit sa simula, pag-uulit ng mga salitasa pamagat at isang angkop na sipi.

Gawing maayos at malinaw ang

sulatin. Ang mga pangungusap ay dapat umiinog sa paksang

tinatalakay.

Iwasang magsulat ng
mahahabang pangungusap sa talata.

Gawing kapana-panabik ang

bawat talata upang makapukaw ng interes.

Gumamit ng mga magagaang salita

Dapat malinaw na
magkakahanay at magkakaugnay ang mga

kaisipan

Ipundasyon ang sulatin sa

pamamagitan ng paglalagay ng mga impormasyon, datos at

matalinong pananaliksik.

Magkaroon ng pag-uugnay
(tie-in) sa unang talata at pangwakas na talata.

Gumamit ng hindi gasgas na

pamagat na di nagbubunyag ng wakas

 Pumatok sa Litsong Manok (success story) Kahit Saan, kaahit kaailan Dilaw ang Kulay ng kanyang Puso Pangako ng kaluluwa

Hiniram na Ganda

a. Nakakaakit ba ito? b. Hindi ba ito nagbubunyag ng wakas? c. Orihinal ba ito? d. Maikli ba at nakakapukaw ng interes e. Kawili-wili ba?

a. May kaisahan ba?

b. Ugnay-ugnay ba ang mga talata?

c. Tungkol lamang bas a isang paksa? d. Maayosba o sabog ang magkakaayos ng mga
ideya

 SIMULA nakapupukaw ba ang simula para

magpatuloy magbasa? Baakit? Kung hindi, anong puwedeng ipalit sa simula? (panretorikang tanong, panggulantang na pahayag, pasalaysay, siniping sabi,kasabihan,talinghaga, ssuliranin)

 SA WAKAS Anong uri ng pagwawakas ang

ginamit?Buod ban g artiulo? Pahayag ng pinakamahalagang bahagi sa kauna-unahang pagkakataon? Isang katanungan? Mungkahi? Porkast o hula? Sipi? Pag-uulit ng panimula? Pag-uulit ng salita o pamaga?

 Maligoy at masalita ba? Gumamit ba ng malalim na salita? Sobra ba ang haba ng mga pangungusap na
nagpalabo sa kaissipan ng pangungusap/talata?

Pormal o impormal bang wika ang ginamit?

nakatulong ba ito?

Kaninong akda ang dapat maging

una, ikalawa at ikatlong ranggo? Bakit?

Pak!Bog! ito ang maririnig na mga

tunog habang walang sawang

sinasaktan ng isang lalaki ang

kanyang asawa sa San Jose Del

monte dahil daw sa selos.

Puso pagmamahal malasakit

katapangan determinassyon ang

mga nakita ko sa mga mobile teacher

sa Alternative learning System(ALS).

Nang mapanood ko sa ABS-CBN ang kuwento ni Teacher Allan Abasolo ng San Andres, Quezon, nanliit ako sa aking sarili. Ako rin ay guro ng 13 taon subaalit hindi ko matatapatan ang kabayanihan niya.

An gating planeta ay puno ng mga bayani, matanda at bata, mayamn at mahirap, lalaki at babae sa ibat ibang kulay, laki at may anyo na pinag-uugnay-ugnay tulad sa malaking habi ng mantel. Ito ang pahayag ni G. Efren Penaflorida.

1. lathalaaing may makataong kawilihan

2. pormal 3. pamatnubaay na dikumbenssyunal

4. hindi bababa sa limang talata