TALAMBUHAY NI ANDRES BONIFACIO

Isinilang: Nobyembre 30, 1863 Namatay: Mayo 10, 1897

Si Andres Bonifacio ay ipinanganak noong ika-30 ng Nobyembre, 1863 sa Tondo, Maynila. Ang kanyang mga magulang ay sina Santiago Bonifacio at Catalina de Castro. Siyas nakatapos s kanyang pag-aaral sa isang primaryang paaralan sa ilalim ng pagtuturo ni Guillermo Osmena. Ngunit sa kadahilanang di-inaasahang pagkamatay ng kanyang mga magulang siyas huminto sa pag-aaral upang suportahan ang kanyang sarili at kanyang mga nakababatang kapatid. Sa sapat na pinag-aralan at kaalaman sa pagsulat at pagbasa, sa gulang n labing-apat na taon siyay naging isang mensahero ng kumpanya ng Fleming and Company, isang negosyo sa paggawa ng mga rattan at iba pang pambenta. Hindi sa kasapatan ang mga salaping naipon kayat siyay inilipat sa kompanya ng Freshell and Company ay siyay nakakuha ng malaking sahod bilang ahente. Bagamat ang sariling kakayahan ay hindi pa kasapatan, siyay nagbasa ng ilang mga aklat ni Rizal, mga nobela nito, mga talambuhay ng president at iba pa. Sa ibat ibang opinion na nalathala sa kanyang isipan, siyay nagtatag at nagtaguyod ng Katipunan. Kasama niya sina Ladislao Diwa, Teodoro Plata at Deodato Arellano na nagtatag din ng Katipunan, isang organisasyon ng masa na nagpasimula ng Rebolusyon ng Pilipinas. Hindi lingid sa isipan ni Bonifacio na siyay handa na upang pamunuan ang isang organisasyon, Mayo 1896. Siyay nagpadala ng isang tauhan ni Rizal upang ipamungkahi na sumapi siya sa isang Rebolusyon ni Bonifacio. Si Bonifacio ay nagsimulang pamunuan ang samahan ng buong talinot lakas upang lumaban bilang siang kampeon. Higit sa isang libong katao ang nakilahok at nagkaroon ng pagpupulong sa Pugad Lawin, Kalookan noong ika-23 ng Agosto. Si Bonifacio, kasama ang mga tauhan ay buong hirap na nakipaglaban sa mga Kastilla. Silay nagwagi ngunit dumating ang mga Amerikano na humantong muli sa isang pagtutunggali. Nagkaroon ng pagkatalo sa pagitan ng Magdalo at Magdiwang. Isang Asembliya sa Tejeros, Cavite ang naganap kung saan nagkaroon ng pagpapasya ang Republika ng Pilipinas. Nang dumating ang eleksyon, nahalal bilang pangulo si Aguinaldo, pangalawang pangulo si Mariano Trias, at kalihim ng samahan si Bonifacio. Isang pag-aalitan ang naganap sa nasabing

pagtitipon hinggil sa kakayahan ni Bonifacio na humawak sa nasabing posisyon. Nainsulto si Bonifacio at siyay lumipat sa Naic, Cavite at nagpasimulang bumuo ng sariling gobyerno. Kasama ang kanyang asawang si Gregoria de Jesus, silay lumisan sa Naic at planong bumalik patungong Montalban. Nagpadala ng ibang mga tauhan si Aguinaldo upang arestuhin si Bonifacio. Sa naganap na pangyayari, sugatan si Bonifacio at sa di inaasahan namatay ang tatlong kasamahan. Humarap siya sa isang pagsubok laban sa isang bagong gobyerno at nagawaran ng parusang kamatayan. Ngunit, huli na ang lahat, ang mga taong inaakalang tapat sa kanyay naging hamak na kaaway at dahilan ng kanyang kamatayan. Siyay namatay noong ika-10 ng Mayo, 1897 sa Maragondon, Cavite. Isa siyang pambansang bayani ng Pilipinas na nagmula sa angkan ng karaniwang tao, ngunit matapat at walang takot, matigas at matatag sa paninindigan. Umanib siya sa Liga Filipina na itinatag ni Dr. Jose Rizal noong 1892. Sinimulan niya ang himagsikan noong Agosto 1896. Nang si Rizal ay ipatapon sa Dapitan, itinatag ni Bonifacio ang Katipunan na naging batis ng diwang Malaya ng mga Pilipino. Siya ang namuno sa Unang Sigaw sa Balintawak noong 1897. Si Bonifacio ay lalong dakilang mangdirigma kaysa manunulat, ngunit mayroon siyang iniwang mga akdang pampanitikan nagpaalab sa himagsikan. Naririto ang ilan: (1) (2) (3) (4) (5) Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog Pag-ibig sa Tinubuang Lupa Huling Paalam Katungkulan Gagawin ng mga Anak ng Bayan (ito ang kartilya ng katipunan) Katapusang Hibik ng Pilipinas

Tinagurian siyang Ang Dakilang Dukha, Ama ng Demokrasyang Pilipino, Tagapagtatag ng Katipunan at Bayani ng Maynila. Sa mata ng katotohanan at masa, ang alaala ni Bonifacio ay mananatiling inspirasyon at mananatili pa rin siyang Kampeon ng Masa.