Kuwento ng Sundalong Patpat ni Virgilio Almario

(Setyembre 11, 1979, Muli, sa Kandungan)

"Saan ka pupunta, o Sundalong Patpat," tanong ng sampalok. "Saan ka dadalhin ng kabayong payat?" "Hahanapin ko ang nawawalang ulan," sagot ng Sundalong Patpat habang inaayos ang papel na sombrero. "Pero hindi hinahanap ang ulan," nagtatakang nagkamot ng tuktok ang sampalok. "Dumarating ito kung kailan gusto." "Kung gayon, aalamin ko kung bakit matagal nang ayaw dumalaw ng ulan," sagot ng Sundalong Patpat at pinatakbo ang kanyang kabayong payat. "Saan ka pupunta, o Sundalong Patpat," tanong ng manok. "Saan ka dadalhin ng kabayong payat?" "Hahanapin ko ang nakalimot na ulan," sagot ng Sundalong Patpat habang nagpupunas ng pawis na tumatagaktak. "Pero hindi hinahanap ang ulan," nagtatakang nagkamot ng tuktok ang sampalok. "Dumarating ito kung kailan tinatawagan at dinadasalan." "Kung gayon, aalamin ko kung bakit matagal nang hindi makarinig ang ulan," sagot ng Sundalong Patpat at pinatakbo ang kanyang kabayong payat. "Saan ka pupunta, o Sundalong Patpat," tanong ng bundok. "Saan ka dadalhin ng kabayong payat?" "Hinahanap ko ang nawawalang ulan," sagot ng Sundalong Patpat at iwinasiwas ang espadang patpat. "Pero hindi nagtatago ang ulan," paliwanag ng nanginginig na dagat. "Ibinilanggo ni Pugita sa kaniyang mutyang perlas." "Kung gayon, papatayin ko si Pugita," sabi ng matapang na Sundalong Patpat. "Palalayain ko ang ulan." At sinugod ng Sundalong Patpat sakay ng kaniyang kabayong payat ang yungib ni Pugita. Nagulat si Pugita sa biglang

pagpasok ng Sundalong Patpat na iwinawasiwas ang espadang patpat. Nagulat si Pugita sa liksi at lakas ng maliit na Sundalong Patpat. Nagulat si Pugita sa talim at talas ng kumikislap na espadang patpat. Mabilis at isa-isang tinigpas ng Sundalong Patpat ang maraming mahahabang galamay ng mabagal at matabang dambuhala. Isa, dalawa, tatlo. Apat. Lima. Anim. Pito. Walo! Huli na nang magbuga ng maitim na tinta si Pugita. Nasungkit na ng Sundalong Patpat ang mutyang perlas na nakapalawit sa kuwintas ng nalumpong reyna ng dagat! Hawak ang perlas, dali-daling sumibad patungong pampang ang Sundalong Patpat sakay ng mabilis na kabayong payat. Pagkaahon ay agad niyang ipinukol ang mutyang perlas paitaas, mataas, mataas na mataas, hanggang umabot sa tiyan ng langit at sumabog ang masaganang ulan. Nagbunyi ang buong daigdig. Sumupling muli't naglaro ang damo't dahon. Nagbihis ng luntian ang mga bukid at bundok. Muling umawit ang mga ibon at ilog... "Saan ka pupunta, o Sundalong Patpat," tanong ng sampalok. "Saan ka naman dadalhin ng kabayong payat?" "Hahanapin ko ang gusi ng ginto sa puno ng bahaghari," sagot ng makisig na Sundalong Patpat at pinatakbo ang makisig na kabayong payat.

Isang Daang Damit ni Fanny Garcia

1. May isang batang babaing mahirap. Nagaaral siya. Sa paaralan ay kapansin-pansin ang kanyang pagiging walang imik. Madalas ay nag - iisa siya. Lagi siyang nasa isang sulok. Kapag nakaupo nay tila ipinagkit. Lagi siyang nakayuko, mailap ang mga mata, sasagot lamang kapag tinatawag ng guro, halos paanas pa kung magsalita. 2. Naging mahiyain siya sapagkat maaga niyang nalaman na kaiba ang kanyang kalagayan kung ihahambing sa mga kaklase. Ipinakita at ipinabatid nila iyon sa kanya. Mayayaman sila. Magaganda at iba-iba ang kanilang damit na pamasok sa paaralan. Madalas ay tinutukso siya dahil sa kanyang damit. Ang kanyang damit, kahit malinis ay halatang luma na, palibahasa ay kupas na at punung-puno pa ng sulsi. 3. Kapag oras ng kainan at labasan nag kanikaniyang pagkain, halos ay ayaw niyang ipakita ang kanyang baon. Itatago niya sa kanyang kandungan ang pagkain, pipiraso nang kaunti, tuloy subo sa bibig, mabilis upang hindi malaman ng mga kaklase kung ano ang dalang pagkain. Sa sulok ng kanyang matay masusulyapan niya ang mga pagkaing dala ng kanyang mga kaklase gaya ng mansanas, sandwiches, mga imported at mamahaling tsokolate . 4. Ang panunukso ng mga kaklase ay hindi nagtatapos sa kanyang mga damit. Tatangkain nilang silipin kung ano ang kanyang pagkain at silay magtatawanan kapag nakita nila na ang kanyang baon ay isa lamang pirasong tinapay na karaniway walang palaman. 5. Kaya lumayo siya sa kanila. Siya ay naging walang kibo at mapag -isa. 6. Ang nangyayaring ito ay batid ng kanyang ina. Pag uwi sa bahay, madalas siyang umiiyak dahil sa panunukso ng mga kaklase

at siyay nagsusumbong sa ina. Mapapakagat - labi ang kanyang ina, matagal itong hindi makakibo, at sabay haplos nito sa kanyang buhok at may pagmamahal na sasabihin sa kanya, Bayaan mo sila, anak, huwag mo silang pansinin. Hayaan mo, kapag nagkaroon ng trabaho ang iyong ama, makapagbabaon ka na rin ng masasarap na pagkain. Maibibili rin kita ng maraming damit. 7. At lumipas pa ang maraming araw. Ngunit ang ama ay hindi pa rin nakakuha ng trabaho kaya ganoon pa rin ang kanilang buhay. Ang bata naman ay unti-unting nakauunawa sa kanilang kalagayan. Natutuhan niyang makibahagi sa malaking suliranin ng kanilang pamilya. Natutuhan niyang sarilinin ang pagdaramdam sa panunukso ng mga kaklase. Hindi na siya nagsusumbong sa kanyang ina. 8. Sa kanyang pagiging tahimik ay ipinalagay ng kanyang mga kaklase na siya ay kanilang talu-talunan kaya lalongsumidhi ang kanilang pang-aasar. Lumang damit. Di-masarap na pagkain. Mahirap. Pilit na ipinasok nila sa kanyang isip. 9. Hanggang nang isang araw ay natuto siyang lumaban. 10. Sa buong pagtataka nilay bigla na lamang natutong sumagot ang mahirap na batang babae na laging luma, kupas at puno ng sulsi ang damit. Ang batang babae na ang laging baon ay tinapay na walang palaman. Isa na naman iyong pagkakataong walang magawa ang kanyang mga kaklase kung hindi ang tuksuhin siya. 11. Alam ninyo, sabi niya sa malakas at nagmamalaking tinig, akoy may sandaang damit sa bahay. 12. Nagkatinginan ang kanyang mga kaklase. Hindi sila makapaniwala. Kung totoo iyan ay bakit lagi na lang luma ang isinusuot mo?

13. Mabilis ang sagot niya, dahil iniingatan ko ang aking sandaang damit. Ayokong maluma agad. 14. Sinungaling ka! Ipakita mo muna sa amin para kami maniwala! iisang sabi nila sa batang mahirap. 15. Hindi ko madadala rito. Baka makagalitan ako ni Nanay. Kung gusto ninyo ay sasabihin ko na lang kung ano ang tabas, kung ano ang tela, kung ano ang kulay, kung may ribbon o may bulaklak. 16. At nagsimula na nga siya sa kanyang pagkukwento. Paano ay inilalarawan niya hanggang kaliit-liitang detalye ang bawat isa sa kanyang sandaang damit. Tulad halimbawa ng isang damit na pamparti. Makintab na rosas ang tela na maraming mumunting bulaklak, bolga ang manggas, may tig-isang ribbon sa magkabilang balikat. Hanggang sakong ang haba ng damit. O kaya ay ang kanyang dilaw na pantulog na may burda. O ang kanyang puting pansimba na may malapad na sinturon at malaking bulsa. 17. Mula noon ay naging kaibigan na niya ang mga kaklase. Ngayon, siya na ang laging nagsasalita at sila ang nakikinig. Lahat sila ay natutuwa sa kanyang kwento tungkol sa sandaang damit. Nawala ang kanyang pagiging mahiyain. Naging masayahin siya bagaman patuloy pa rin ang kanyang pamamayat kahit na ngayoy nabibigyan nila siya ng kapiraso ng kanilang baong mansanas o sandwich. 18. Isang araw, hindi pumasok sa klase ang mahirap na batang babaing may sandaang damit. Saka ng sumunod na araw at ng sumunod pang araw. Pagkaraan ng isang linggong hindi pagpasok ay nag-alala ang kanyang mga kaklase at guro. 19. Isang araw ay nagpasya silang dalawin ang batang matagal ng absent sa klase. Ang

natagpuan nilang bahay ay sira-sira at nakagiray na sa kalumaan. 20. Lumabas ang isang babaing payat, iyon ang ina ng batang mahirap. Sila ay pinatuloy at nakita nila ang maliit na kabuuan ng kabahayan na salat na salat sa marangyang kasangkapan. Sa isang sulok ay isang lumang papag at doon nakaratay ang batang babaing may sakit pala. Ngunit sa mga dumalaw ay di agad ang maysakit ang napagtuunan ng pansin kundi ang mga papel na maayos na nakadikit sa dingding sa may tabi ng papag. Lumapit sila sa sulok at nakita nilang ang mga papel na nakadikit sa dingding ay yaong mga drowing ng bawat isa sa sandaang papel. Magaganda, makukulay. Naroong lahat ang kanyang naikuwento. Totoo at naroroon ang sinasabi niyang rosas na damit na pamparti. Naroroon din ang drowing ng kanyang damit pantulog, ang kanyang pansimba, ang mga sinasabi niyang pamasok sa paaralan na kailanmay hindi nasilayan ng mga kaklase dahil ayon sa kanyay nakatago at iniingatan sa bahay. 21. Sandaang damit na pawang drowing lamang.