MESOPOTAMIA:

DUYAN NG KASAYSAYAN

MATRIX
Civilization

Capital Ur

Famous Leader Mesanepada

Contributions

Known for First Civilization

Primary God Enlil

Sumer

Cuneiform

Akkad

Agade

Sargon I

First Empire

Cultural

Babylonia

Babylon

Hammurabi

Code of Hammurabi Library in Nineveh

Lawful

Marduk

Assyria

Nineveh

Ashurbanipal

Warlike

Ashur

Chaldea

Babylon

Nebuchadnezzar II

Hanging Gardens

Powerful

Marduk

MESOPOTAMIA: DUYAN NG KASAYSAYAN

Ang Mesopotamia (ngayon ay Iraq) ay nangangahulugang Lupain sa Pagitan ng Dalawang Ilog.
Ito ay malawak na lambak ng kambal na Ilog Tigris at Euphrates na dumadaloy mula sa Armenian Highlands patungo sa Persian Gulf.

HEOGRAPIYA

HEOGRAPIYA
FERTILE CRESCENT
-

FERTILE CRESCENT

-Ang ilog ay Isang malawak umaapaw atlupa at matabang nagbabaha ng na hugis isang beses sa kalahating isang taon. Ito buwan (crescent), din ay nagiiwan mula sa Persia ng makapal na (ngayo'y Iran) putik na hanggang tinatawag na Mediterranean silt. Coat.

Ang mga Sumerian ang unang nagtatag ng sibilisasyon.

MGA PROBLEMA at SOLUSYON

Walang ideya sa eksaktong araw ng pagbaha.

Irigasyon

Ang mga lugar ay kulang sa proteksyon.

Pagpapatayo ng mga moog sa bawat lungsod
Kulang sa likas na yaman.

Pakikipagkalakan

Pamahalaan

Soberanya

LUNGSOD ESTADO

Tao

Teritoryo

LUNGSOD ESTADO
ika 19 at ika 20 siglo natuklasan ng mga arkeologo ang labi ng lungsod ng Ur at Uruk Ur kanluran ng Euphrates Uruk sa kasalukuyang Warka

RELIHIYON AT PANINIWALA
Teokrasya uri ng pamahalaan kung saan ang Diyos ang pinakamataas na pinuno. Paring hari ang namumuno sa bawat lungsod estado. walang limitasyon ang kapangyarihan

 ang Sumerian ay maraming Diyos.

Enlil ang pinakamakapangyarihang Diyos ng Sumer. *Diyos ng hangin at ulap.

Bawat distrito ay may lokal na diyos at isang templo na tinatawag na Ziggurat.

ZIGGURAT
Ziggurat sentrong gawaing panlipunan at pangkabuhayan. matataas ang mga ito upang magsilbing hagdan patungong langit. itinuturing na tulay sa pagitan ng tao at mga diyos.
Ziggurat ng Elamite sa Choga Zanbilna itinayonoong 1300 B.K. ang pinakamataas

SISTEMANG PANLIPUNAN
1/3 ng kabuuang sakahan ng Sumerian ay pag-aari ng templo na maaring bilhin o ipagbili. nahahati ito sa tatlong parte :
lupain ng panginoon na nakalaan sa pagkain ng pari at tauhan ng templo. Lupang para sa magsasaka at iba pang opisyales na naglilingkod sa lupain ng panginoon. at araruhing lupa para sa mga magsasaka na nag-aalay ng 1/7 o 1/8 ng ani sa templo.

SISTEMA NG PAGSUSULAT
Naimbento ng mga Sumerian ang sistemang Cuneiform o pagsulat sa tabletang putik gamit ang tambo na pinutol paparisukat sa dulo. Ang orihinal ay gumagamit ng pictographic sa paglalarawan ng tao at ideya.

GOLDEN AGE
Subalit nag alsa ang mga lungsod estado laban sa mga Akkadian. - nabawi ng Ur ang kapangyarihan mula sa mga Akkad noong 2100 B.K. at pinamahalaan ang Sumer at Akkad. - Ang Ginintuang Panahon ay nakamit sa panahon ng lungsod estadong Ur.

PAGBAGSAK NG SUMER
Hindi matatag at kulang sa pagkakaisa ang pamahalaang Sumer. - noong 2350 B.K sinakop ni Sargon the Great , pinuno ng Akkad ang lungsod estado ng mga Sumerian. - sinakop at ginawa niyang bahagi ng kanyang nasasakupan ang Sumer.

Lumawig ito hanggang Mediteraneo, Persia , at Dagat Itim. - Pinamunuan ni Sargon ito sa loob ng 160 taon atsa panahong ito lumaganap ang sibilisasyong Sumer.

Maraming nagtangkang lusubin ang kapatagan ng Tigris at Euphrates.

- naglaban ang mga Elamite mula sa Persia at Amorite o Babylonian ng dalawang taon , nagtagumpay ang mga Amorite sa pamumuno ni Hammurabi.

ANG AKKADIAN EMPIRE

o Naitatag ang Akkadian Empire noong 2334-2154 B.C. (circa 2700-2230 B.C.E.). o Tinatawag itong Unang Imperyo ng Daigdig. o Pinamunuan ni Haring Sargon

 Noong 3000 B.C. , ang mga nomadic na mga Akkadian ay nandayuhan sa Mesopotamia at itinatag ang lungsod-estado ng Akkad sa hilagang rehiyon ng Sumer. Noong 2334 B.C., nilupig ni Haring Sargon ng Akkad ang mga lungsod- estado ng Sumer. Pinalawig ni Sargon ang kanyang pananakop sa labas ng hangganan ng Sumer , pasilangan sa Persian Gulf at pakanluran sa Mediterranean Coast.

PAMAHALAAN
Ang Imperyong Akkadian ay pinamunuan ng hari o emperador. Magkahiwalay ang pamumuno sa estado at relihiyon. Nagtalaga sa Haring Sargon ng mga opisyal na mamumuno sa malalayo nitong teritoryo. Upang panatilihin ang seguridad ng mga opisyal, karaniwang suportado sila ng garison ng militar.

 Polytheism o sumasamba sa maraming diyos ang mga Akkadian Gumagawa rin ang mga Akkadian ng Cuneiform ngunit sa sarili naman nilang wika. Hiniram din ng mga Akkadian ang ibang mga gawaing relihiyon, mga batas, at kultura ng Kabihasnang Sumer.

 Organisado ang sistema ng kalakalan. Nakikipagkalakalan na rin sila sa iba pang lungsod-estado kaya natututo na rin sila ng ibang wika maliban sa kanilang sariling wika. Nagpatuloy ang pagdating ng buwis mula sa mga nasakop na probinsya patungo sa sentro ng imperyo. Dahil sa pananakop, nagawang kontrolin ng mga Akkadian ang mga pinagkukunan ng hilaw na materyales o sangkap na lubusang kailangan ng lungsod.

PAGBAGSAK
Lantad ang kanilang lokasyon sa mapa. Walang natural na depensa ang imperyo kaya madali itong naaatake ng mga kalaban. Ito rin ang pangunahing dahilan ng kanilang pagbagsak. Sumalakay ang mga Gutian mula sa hilagang bahagi ngTigris River at inatake ang Agade. Mahihinang hari ang pumalit kay Haring Sargon.

MATAPOS ANG PAGBAGSAK

Lalo pang dumami ang mga grupong-etniko na lumikas nang maramihan patungo sa Mesopotamia . Kabilang dito ang mga Elamite mula sa Elam sa gawing silangan at ang mga Amorite mula naman sa kanluran.

Ilang mga larawan ng Imperyong Akkadian

ANG BABYLONIAN EMPIRE

Nilupig at tuluyang pinabagsak ng mga Semitikong tagaBabylonia ang Imperyo ng Akkadia noong 1300 B.K.

SUMUABUM
(1894-1880 BC)

Ang naging unang hari ng Kaharian ng Babylonia, ipinangalan ang Babylon, ang kabisera ng lungsod.

SUMUABUM
(1894-1880 BC)

Siya ang nagtatag ng Babylonia bilang isang imperyo(Babylonian Empire).

HAMMURABI
Apo ni Sumuabum, nagtatag at gumuwa ng Hammurabi Code.

Tinangkilik ang Sining at Panitikan.

Lawgiver of Babylonia

HAMMURABI CODE

Inukit sa isang itim na bato na may taas na anim na talampakan.

Binubuo ito ng 285 na batas.

oPampamilya oKarapatan sa ari-arian oPag-aasawa oDiborsyo oPag-ampon ng mga bata oPaggawa oKomersyo at oMga Krimen

HAMMURABI CODE

Kinokontrol ng batas na ito ang gawain at takbo sa pamumuhay sa mga lungsod estado. mata sa mata , buhay ang inutang, buhay din ang kabayaran, atbp .

LIPUNAN AT SOCIAL CLASSES

Mga hari, aristokrata, pari, mayayamang mayari ng lupa Magbubukid, Mangangalakal, Sundalo at Artisans

Ang mga kababaihan ay humawak ng mataas na posisyon sa lipunang Babylonian.

EKONOMIYA
Pagsasaka ang pangunahing industriya ng sinaunang Babylonia.

Mayroon ding mga mangangalakal na tumungo sa ibat-ibang bahagi ng Fertile Crescent, Egypt, India at China upang makipagpalitan ng produkto
.

RELIHIYONdiyusSumasamba sa may 65,000 na mga

diyusan. Ang pangunahin ay sina:

Shamash: Marduk: Ishtar: Bel: Ea: Tiamat:

Diyos ng araw Diyos ng Digmaan Diyos ng Pag-ibig Diyos ng Lupa Diyos ng Tubig Diyosa ng Kaguluhan

Nergal: - Ang pinakakinatatakutang diyus-diyosan ng sinaunang Babylonia. Diyos ng Kamatayan

Naniniwala sa buhay pagkatapos mamatay.

Salamangka at mga pamahiin. Naniniwala sa kapangyarihan ng Magic.

SISTEMA NG PAGSUSULAT

Cuneiform (hiniram mula sa mga Sumerian)

Nagsulat sa mga piraso ng putik sa pamamagitan ng matutulis na panulat. Ang mga putik ay niluluto sa pugon upang

KONTRIBUSYON
Sumerian Epic of Gilgamesh pinakabantog na klasikang panulat . Great Flood sa Lumang Tipan Astronomiya at Astrolohiya Gumawa ng 12 na zodiac sign.

PAGBAGSAK NG IMPERYO
Sinalakay ng Assyrian ang Babylonia. Mabagsik at propesyunal na sundalo ang mga Assyrian. Pinaparusahan at pinapatay nila ang sinumang tumangging kilalanin ang kanilang kapangyarihan.

PAGSIKAT NG ASSYRIA
Noong 2900 B.C., isang Semitikong grupo ang nanirahan sa hilagang Babylonia. Itinatatag nila ang kabiserang lungsod sa pampang ng Tigris River at pinalanganang Assur. (mula sa pangalan ng kanilang Diyos ng digmaan, Ashur) Sila ay malulupit at mahilig na makipagdigma.

ASSYRIAN EMPIRE
Itinatag ni Tiglath-Pileser I pagkatapos na malupig ang Babylonia, Phoenicia at Syria. - Dahil sa kanyang tagumpay, inutusan niya ang kanyang punong mamamana na itubog ang kanyang palasyo sa Mediterranean Sea bilang simbolo na ang karagatan ay pagmamay-ari ng Assyria.

TIGLATH-PILESER III
Pinakadakilang emperador ng Assyria.

Isang henyo sa pakikibaka, na hindi kailanman natalo, sinakop niya ang Armenia, Syria, Egypt at iba pang lupain.

SENNACHERIB
Isa sa pumalit kay Tiglath-Pileser III Naglipat ng kabisera ng Assyria sa Nineveh (ipingalan kay Nina, diyosa ng pag-ibig ng Assyria)

ASHURBANIPAL
Ayaw na ayaw sa giyera at gusto nitoy kapayapaan. Sinanay siya sa pakikipagdigma ngunit mas gusto niya ang magbasa ng aklat.

Nineveh ang kabisera ng Assyria- ay natalo sa pinagsanib na sandatahang Chaldean-Medes. Sa pagkalupig ng lungsod, bumagsak ang Imperyo.

CHALDEAN EMPIRE
Ang imperyong Chaldea ay kilala bilang Ikalawang Babylonia. Itinatag ni Nabopolassar noong 612 B.C.

NEBUCHADNEZZAR
Anak ni Nabopolassar. Ang pangarap niyay ibangon ang kaningningan ng unang Babylonian Empire. Sa kanyang paghahari, nilupig niya ang karatig na mga kaharian kasama ang Phoenicia, Syria, at Egypt. Noong 586 B.C., sinakop nila ang Jerusalem at binihag ang mga Hudyo papuntang Babylonia.

NEBUCHADNEZZAR
Nagpatayo ng Tower of Babel
- Kahanga-hangang Ziggurat na may pitong palapag. -Ayon sa Lumang Tipan, hindi ito natapos ng mga manggagawa dahil nilito ng Diyos ang kanilang mga wika upang huwag silang magmayabang. Hanging Gardens -Itinayo ni Nebuchadnezzar para sa kanyang asawa.

NABONIDUS (555-539B.C.)
Pinakahuling hari ng Chaldean. Mas interesado sa pag-aaral ng pang arkeolohikal. Noong 539 B.C. ay walang laban na sumuko paglusob ng Persia, at ikinabagsak ng Imperyong Chaldea.

KONTRIBUSYON NG MESOPOTAMIA
Naimbento ang pagsusulat noon pang 3500 B.C. kaya nagkaroon ng histortic period. - Ang pagsusulat na ito ay tinatawag na cuneiform at nakasulat sa mga putik.

KONTRIBUSYON NG MESOPOTAMIA
Gumawa ito ng mga kauna-unahang nakasulat na panitikan ng daigdig na binubuo ng mga epiko, tula, patuluyang kwento, pabula, at mga kawikaan. -Pinakabantog ang Epic of Gilgamesh

KONTRIBUSYON NG MESOPOTAMIA
Inimbento nito ang araro na nagpaunlad sa pagsasaka, at ang gulong na naging pasimula ng pagpapalayok at nagpasulong sa panlupang transportasyon.

KONTRIBUSYON NG MESOPOTAMIA
Binigyan nito ang sangkatauhan ng pinakaunang nakasulat na kodigo ng batas, kasama na ang Ur-Nammu Code, at ang Hammurabi Code. Pinakilala nito ang sexagesimal system sa matematika. Sa sistemang ito, ang isang minuto ay may 60 segundo, ang isang oras ay may 60 minuto, at ang bilog ay nahahati sa 360 digri o anim na tig-60

KONTRIBUSYON NG MESOPOTAMIA
Nilinang nito ang astrolohiya na may 12 simbolo ng zodiac, sa paniniwalang ang mga planeta at mga bituin ay nakakaapekto sa kinabukasan ng tao. Binigyan nito ang sangkatauhan ng kaunaunahang mga paaralan, silid-aklatan, mga templo (zigurrat), Hanging Gardens, mga palasyo at mga gamit sa iskultura.