Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Unang Markahan: Tula

Aralin 4: A. Mga Elemento ng Tula B. Pang-uring Pamilang Antas 1

Bilang ng araw/sesyon: 8

Pamantayang Pangnilalaman Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa tula bilang isa sa uri ng akdang pampanitikan sa tulong ng angkop na gramatika/ retorika A. Panitikan: 1. Kaligirang Pangkasaysayan ng Tula 2. Uri ng Taludturan a. Tradisyonal b. Blangko-berso c. Malaya 3. Apat na Uri ng Tula a. Pandamdamin/Liriko (oda, elehiya, soneto, awit/himno) b. Tulang Pasalaysay (epiko, awit, korido, balada, pasyon) c. Tulang Dula (Moro-moro/Komedya, Tibag, Panuluyan, Sarsuwela...) d. Tulang Patnigan (Karagatan, Duplo, Balagtasan, Batutian) 4. Mga Elemento ng Tula a. sukat b. tugma c. aliw-iw o indayog d. talinghaga 5. kariktan B.Gramatika/ Retorika 1. Mga Pananda a. Pantukoy na ng b. Pang-ukol sa anyong sa; at c. ay bilang pananda ng ayos ng pangungusap 2. Mga Ponemang Suprasegmental a. diin b. tono,intonasyon c. hinto/antala 3. Mga Pangungusap na Walang Paksa a. Eksistensyal b. Pahanga c. Maiikling Sambitla d Pamanahon e. Pormulasyong Panlipunan

Pamantayan sa Pagganap Ang mag-aaral ay nakabibigkas ng tula na sariling likha

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

4. Pang-uring Pamilang a. patakaran b. panunuran Mga Kakailanganing Pag-unawa para Buong Markahan; Ang tula ay isang paraan ng panggagagad at pagpapahayag ng masidhing damdamin sa pamamagitan ng matatayog na kaisipan at larawang-diwa na nakapaloob sa mga saknong, at karaniwang may sukat at tugma. Napakalaking bahagi ng kulturang Pilipino ang masasalamin sa ating mga tula, at itoy inilalarawan sa kakaiba at masining na paraan na nakatutulong sa mga tao na maging mapanuri at mapahalagahan ang kagandahan ng ating mga akdang pampanitikan, kabilang ang tula. Ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng gramatika at retorika ay daan tungo sa pagkakaroon ng kakayahan sa epektibong komunikasyon, pasulat man o pasalita. Kakailanganing Pag-unawa para sa Aralin Ang tula ay naiiba sa ibang sangay ng panitikan sapagkat ito ay nangangailangan ng masusing pagpili ng mga salita, pagbilang ng mga pantig at paghahanap ng magkakatugmang mga salita upang maipadama ang damdamin o kaisipang nais ipahayag ng isang manunulat/makata. Sa pamamagitan ng mga pang-uring pamilang, naihahanay nang maayos ang mga kaisipang nais bigyan ng diin sa tula. Nauunawaan ng mag-aaral ang: A. Panitikan 1. Mga Elemento ng Tula a. sukat b. tugma c. aliw-iw o indayog d. talinghaga e. kariktan B. Gramatika/ Retorika 1. Pang-uring Pamilang a. patakaran b. panunuran Mahahalagang Tanong parasa Buong Markahan: Paano naiiba ang tula sa akdang nasa anyong tuluyan?

Bakit mahalagang pag-aaralan at unawain ang tula bilang isang anyo ng akdang pampanitikan.?

Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman at kakayahan sa paggamit ng gramatika at retorika?

Mahalagang Tanong para sa Aralin Paano naiiba ang tula sa ibang sangay ng panitikan?

Paano makatutulong ang mga pang-uring pamilang sa pagsulat o pagbigkas ng tula? Ang mag-aaral ay: nakapagbibigay- kahulugan sa ilang talinghaga sa tula nakabubuo ng mga pangungusap gamit ang matatalinghagang salita sa ibat ibang pagkakataon o sitwasyon nakapagbabahagi ng kani-kanilang nalalaman tungkol sa ibat ibang elemento ng tula nakabubuo ng sintesis mula sa mga nakalap na impormasyon kaugnay ng aralin nakapaghahanay ng mga taludtod sa loob ng tula na di gaanong maunawaan at madaling maunawaan nakagagamit ng mga pang-uring pamilang sa pagbasa ng tula at kaugnay na babasahin

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Antas 2 Inaasahang Produkto/ Pagganap: Pagsulat ng tula kaugnay ng isang napapanahong isyu o paksa

nakapagbabasa ng isang kaugnay na tekstong nanghihikayat (persuasive) na makapagpapatibay sa tinalakay na kaalamang pangwika nakasusulat ng tula kaugnay ng isang napapanahong isyu o paksa

Pagpapatibay sa Antas ng Pag-unawa; Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pamamagitan ng: pagpapaliwanag sa kahalagahan ng pag-aaral ng mga elemento ng tula. Mga kraytirya: makatotohanan; may batayan; naglalahad ng sariling paglalahat/ kongklusyon pagbuo at pagbabahagi ng sariling pananaw kung dapat bang taglayin ng isang tula ang lahat ng elemento nito. Mga kraytirya: may batayan ang nabuong sariling pananaw; napaninindigan ang sariling pananaw pagdama at paglalarawan sa damdaming nangingibabaw sa alinmang tula at kung paanong ang mga elemento nito ay nakatulong upang mabisa itong maipahayag. Mga kraytirya: makatotohanan; matapat ; naglalahad ng sariling damdamin at damdamin ng ibang tao. pagbibigay-kahulugan sa matatayog na kaisipan o damdaming masasalamin sa bawat taludtod o saknong ng ilang tulang nabasa o napag-aralan. Mga kraytirya: malikhain; matapat; makatotohanan. pagbibigay ng mga halimbawang tula na nagtataglay ng sukat at tugma subalit hindi maituturing na tula dahil walang talinghaga. Mga kraytirya: nakapaglalahad ng mga halimbawa o sariling halimbawa; napapangatuwiranan ang ibinigay na halimbawa; may sapat na batayan ng inilahad. pagbabahagi ng mga kabutihang maidudulot kung ang isang magsisimulang sumulat ng tula ay may sapat na kaalaman sa mga elemento ng tula. Mga raytirya: batay sa sariling palagay; tapat; may kaugnayan sa tula.

Sa Antas ng Pagganap Pagtataya sa isinulat na tula batay sa mga kraytirya: A. Napapanahon B. May kaugnayan sa paksa C. Taglay ang mga elemento ng tula D. Hindi bababa sa limang saknong E. Wasto ang pagkakagamit ng mga pang-uring pamilang

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

Antas 3 A. Tuklasin :

Sa bahaging ito, lilinawin ng guro ang dating kaalaman/ karanasan ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng paglalahad ng matatalinghagang pahayag at pagbibigay-kahulugan sa mga ito. Ipababatid sa kanila ang mga paksang tatalakayin (Ang Ibat Ibang Elemento ng Tula at ang mga Pang-uring Pamilang), ang Inaasahang Produkto/ Pagganap. (Pagsulat ng tula kaugnay ng isang napanahong isyu o paksa ) at ang mga kraytirya kung paano ito tatayain. Bibigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na bumuo na sa palagay nila ay Mahahalagang Tanong (EQ) at Kakailanganing Pag-unawa (EU) kaugnay ng aralin. Iminumungkahing tanggapin ng guro ang lahat ng sagot ng mga mag-aaral upang mataya kung gaano na ang alam nila sa araling ito. Itanong ng guro ang Mahalagang Tanong para sa panitikan:Bakit mahalagang magkaroon ng sapat na kaalaman hinggil sa mga elemento sa pagsulat ng tula? Gayundin ang para sa gramatika: Paano makatutulong ang mga pang-uring pamilang sa pagsulat ng tula?

Ang mga mag-aaral ay : nakapagbibigay-kahulugan sa sumusunod na matatalinghagang pahayag na nakasulat ng pahilig. (Pagkatapos mabigyang kahulugan ang mga talinghaga, subukin ang mga mag-aaral na makapagbigay ng kani-kanilang nalalamang talinghaga at ipagamit ang mga ito sa pangungusap.)

Huling taon ko na sa hayskul, waring napunding anghang sa aking pag-aaral

Nakayuko ang bulaklak sa bintana, Nakadungaw sa bubuyog na may gitara

Ngayon niya naalala, walang kasama, katabi, napaglipasan ng panahon

nakapagbabahagi ng kanilang nalalaman tungkol sa mga elemento ng tula sa tulong ng tsart sa ibaba (Iminumungkahing hatiin sa limang pangkat ang klase at ipasulat sa manila paper ang mga napag-usapan hinggil sa mga elemento ng tula.)

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

P1
SUKAT

MGA ELEMENTO NG TULA P2

TUGMA

P5
KARIKTAN

P3
ALIW-IW/ INDAYOG

P4
TALINGHAGA

nakapagmumungkahi ng Mahahalagang Tanong (EQ) sa paraang patula (Ipasulat sa kapat (1/4) na bahagi ng papel ang naisulat na tanong sa paraang patula. Pagkatapos, ipabigkas ito sa harap ng klase.) nakapagmumungkahi ng Inaasahang Produkto/Pagganap sa pagtatapos ng aralin (Iminumungkahing gabayan ng guro ang mga mag-aaral sa pagpili ng inaasahang produkto/ pagganap. Kung hindi naimungkahi ang inaasahang produkto/ pagganap, ibigay na ito ng guro) nakapagbibigay ng mga mungkahing kraytirya kung paano tatayain ang Inaasahang Produkto/ Pagganap (Iminumungkahi na isulat sa manila paper at ipaskil sa dingding ng silid ang nabuong kraytirya) nakabubuo ng hinuha sa Mahahalagang Tanong: Bakit mahalagang magkaroon ng sapat na kaalaman tungkol sa mga elemento sa pagsulat ng tula? Patunayan. Paano makatutulong ang mga pang-uring pamilang sa pagsulat o pagbigkas ng tula? nakapag-uugnay ng mga salitang malapit sa salitang GURYON bilang paghahanda sa bahaging Linangin

Guryon

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

B. Linangin:

Sa bahaging ito ipababasa / ipanonood / iparirinig at tatalakayin ang tulang Ang Guryon ni Ildefonso Santos. Ipasusuri ang bilang ng sukat at ang tugmaan sa tula. Ipatutukoy ang kasingkahulugan ng ilang malalalim na salitang ginamit sa tula. Kinakailangang masuri/ mataya kung ang mga nabuong Kakailanganing Pag-unawa ng mga mag-aaral sa bahaging Pagtuklas ay tama/ katanggap-tanggap. Iminumungkahi na maging maingat ang guro sa di-pagtanggap sa mga maling Kakailanganing Pag-unawa. Sa bahaging ito, inaasahang naitama na (kung mayroon mang mali/ di-katanggap-tanggap) na Kakailanganing Pag-unawa na dapat matutuhan ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga makahulugan at mapanghamong gawain.
Ang mga mag-aaral ay: (Iminumungkahing ibigay na ng guro sa bawat pangkat ang gawaing ito bilang takdang aralin bago ang pagtalakay.) nakapagbabasa/nakapakikinig/nakapapanonood ng tulang Ang Guryon ni Ildefonso Santos (maaaring i-teyp o i-video ang tula) (kalakip ang babasahin) nakapagbibigay-kahulugan sa ilang malalalim na salita sa bawat saknong ng tula tulad ng mga halimbawa: 1. mag-ikit 2. mapapabuyong 3. marupok nakatatalakay ng tula sa pamamagitan ng sumusunod na tanong: (Itoy mungkahi lamang, maaari pang dagadagan.) Sino ang nagsasalita sa tula? Pangatuwiranan ang sagot Sa iyong palagay, kanino kumakatawan ang guryon? Bakit? Ipaliwanag? Ano ang mensaheng hatid ng tula? Pansinin ang sukat ng tula, mayroon ba itong sukat at tugma? Ilahad Matalinghaga ba ang tula? Ipaliwanag ang sagot. Ilahad ang iyong naramdaman matapos mabasa ang tula.

nakapagbibigay ng sariling palagay o opinyon hinggil sa pagkakatulad ng guryon at ng buhay ng isang tao

guryon

tao

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

nakabubuo ng sintesis sa pamamagitan ng pagbuo ng saknong ng tula batay sa paksang tinalakay Halimbawa: Tulad ng sang guryon, may sukat at tugma Matibay kailangan ang talinghaga Musikay ilapat, kariktan makita Upang itong tula, kahali-halina (Iugnay ang tula sa paksa ng araling ito: Ang Mga Elemento ng Tula. Talakayin ang bawat elemento ng tula, at bigyan ng pagkakaton ang mga mag-aaral na suriin ang mga lemento ang ilang tulang napag-aralan o nabasa nila.) nakapanonood ng halimbawa ng bumibigkas ng tula mula sa youtube. (Iminumungkahing sangguniin ang mga upload video ng mga pagbigkas ni Tata Raul Funilas mula sa lalawigan ng Rizal. Maaari din na ang guro ang magpakita ng halimbawa ng pagbigkas ng tula sa mga mag-aaral) Itanong ng guro: 1. Ilahad ang iyong naramdaman matapos mapakinggan ang binigkas na tula. 2. Taglay ba ng tulang ating napakinggan ang mga elemento na ating napag-aralan? Isa-isahin ang mga elementong nakapaloob sa tula. 3. Ihambing ang paraan ng pagbigkas ng tula ni Tata Raul sa iba pang mambibigkas ng tula na iyong narinig/napanood. nakapaglalagom ng paksang tinalakay sa pamamagitan ng pagdurugtong sa sumusunod: Sa TULA Ang sukat ay _____________________________________ ang tugma _______________________________________ ang ali-iw o indayog ay _______________________________ ang talinghaga ay ___________________________________ at ang kariktan ay ___________________________________. C. Palalimin:

Sa bahaging ito pagtitibayin ang nabuong wastong Kakailanganing Pag-unawa ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga mapanghamong tanong/ gawain upang silay magnilay, muling balikan ang mga natutuhan na, muling mag-isip at baguhin ito kung kinakailangan. Dito isasagawa ang pananaliksik at pagsasanib ng angkop na gramatika/ retorika, sa tulong ng angkop na teksto (alinman sa pagsasalaysay, paglalarawan, paglalahad, pagpapaliwanag at pangangatuwiran at iba pa). Ihahanda ng guro ang mga mag-aaral upang mailapat ang kanilang natutuhan sa pagsasagawa ng inaasahang produkto/ pagganap sa bahaging Paglalapat. Inaasahang tutugunan ng guro ang pagiging kakaiba ng bawat mag-aaral, ang kanilang kalakasan at kahinaan sa pamamagitan ng pagtuturong kailangan/ angkop sa kanila. Bigyan din ng pagkakataon ang mga mag-aaral na matasa nila ang kanilang natutuhan at kakayahan.
Ang mga mag-aaral ay: nasusuri ang kaugnay na tekstong pahakbang na ibibigay ng guro. Mula dito, ipasusuri ang mga Pang-uring Pamilang na ginamit sa teksto (Ipasuri ang kaugnay na tekstong naglalaman ng araling pangwikang tatalakayin; Mga Pang-uring Pamilang)

Kurikulum ng Edukasyong Sekundarya ng 2010 Filipino II

nakapaglalahad ng nasaliksik na mga a impormasyon tungkol sa tatalakaying kaalamang pangwika Pang-uring Pamilang (Iminumungkahing ibigay na sa mga mag-aaral ang gawaing ito sa unang araw pa lamang ng aralin. Ibigay na sa bahaging ito ang input sa araling pangwika.) nakababasa ng isang kaugnay na babasahin: Uling na Papel ni Jayson Alvar Cruz (kalakip) nakapagbibigay ng mga pangungusap gamit ang mga Pang-uring Pamilang (Tiyakin ng guro na ang mga pangungusap ay may kaugnayan sa aralin Elemento ng Tula) nakalalagom at nakabubuo ng mahalagang kaisipan mula sa naging talakayan sa tulong ng estratehiyang ANA (Alam Ko Na, Nalaman Ko na, Aalamin Ko pa) Alam ko na ___________________________________________ Nalaman ko na ________________________________________ Aalamin ko pa ________________________________________ D. Ilapat:

Sa bahaging ito, aktuwal na isasagawa ng mga mag-aaral ang Inaasahang Produkto/pagganap(Pagsulat ng tula kaugnay ng isang napapanahong isyu o paksa) bilang patunay na naunawaan nila ang aralin. Muli, balikan ang mga kratirya sa pagtataya ng nasabing gawain. Ipadama/ Ipakita sa mga mag-aaral ang kahalagahan at kaugnayan ng inaasahang produkto/ pagganap sa kanilang sarili at sa pagpapayaman ng kulturang Pilipino.
Ang mga mag-aaral ay: (kolaboratibong gawain) (Magbigay ng input tungkol sa pagsulat ng tula. Iminumungkahing bumuo mun ang tula ang buong klase bago ang inaasahang produkto/pagganap.) nakapagbabalik-aral sa mga kraytirya sa pagtataya ng isasagawang produkto ng pagganap sa patnubay ng guro nakasusulat ng tula kaugnay ng isang napapanahong isyu o paksa (Iminumungkahing ipabigkas ang mga tulang naisulat sa mga mag-aaral.) nakapagbibigay ng feedback ang bawat isa hinggil sa isinagawang produkto/pagganap at nakapagmamarka ang bawat lider ng pangkat batay sa kraytiryang inilahad sa klase. (Iminumungkahing itanong muli ang Mahalagang Tanong (E.Q) para sa aralin upang matiyak na tama ang Kinakailangang Pag-unawa (E.U) ng mga mag-aaral.) Mga Kakailanganing Kagamitan Sipi ng mga tula: Ang Guryonni Ildefonso Santos Mga babasahin na may kaugnayan sa Kasaysayan ng Panulaan sa Pilipinas (Mungkahing aklat na babasahin: PALIHAN: Hikayat sa Panitikan at Malikhaing Pagsulat nina Eugene Evasco et al.; Pag-unawa sa Ating Pagtula ni Virgilio S. Almario Mga kraytirya sa pagtataya ng isasagawang produkto ng pagganap Internet, (Youtube) Mga Tula ni Tata Raul