ARALING PANLIPUNAN I

A.

KASAYSAYAN AT PAMAHALAAN NG PILIPINAS

MGA PANLAHAT AT TIYAK NA KASANAYANG PAMPAGKATUTO

Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas na ito ng mataas na paaralan, ang bawat mag-aaral ay inaasahang makapagpapamalas ng sumusunod na kakayahan. I. Ang Pag-aaral ng Kasaysayan 1. Napahahalagahan ang pag-aaral ng kasaysayan sa pagbuo at pag-unlad ng bansa A. Ang Kasaysayan Bilang Isang Disiplina ng Agham Panlipunan 1.1 1.2 Nasusuri ang kahulugan ng kasaysayan Naiuugnay ang kasaysayan sa iba pang disiplinang panlipunan

B. Kahalagahan ng Kasaysayan 1.3 II. Naiuugnay ang kasaysayan bilang gamit (tool) sa pagaaral ng lipunang Pilipino

Ang Simula ng Bansa 2. Napahahalagahan ang kaugnayan ng heograpiya sa paglinang ng kabihasnang Pilipino A. Heograpiya at Kasaysayan 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Nabibigyang halaga ang pagtiyak sa mapa ng mga hangganan ng Pambansang Teritoryo ng Pilipinas ayon sa Saligang Batas ng 1987 Nasusuri ang mga implikasyon ng mga probisyon ng Doktrinang Pangkapuluan (Archipelagic Doctrine) at ng Exclusive Economic Zone Nasusuri ang mga layunin at dahilan ng rehiyonalisasyon ng Pilipinas Napahahalagahan ang pagkilala sa karapatan sa mga lupaing ninuno (ancestral domain) Nakapagbabalangkas ng mabisang paraan ng wastong paggamit at pangangalaga ng mga likas na yaman ng bansa

2.6 2.7

Nasusuri ang implikasyon ng kasalukuyang balangkas ng populasyon sa bansa Nasusuri ang epekto ng heograpiya sa mga pag-uugali at kamalayang pangkapaligiran

B. Sinaunang Kabihasnan 2.8 2.9 Nasusuri ang mga paliwanag tungkol sa pinagmulan ng mga unang tao sa Pilipinas Nabibigyang-halaga ang baranggay at sultanato batay sa katatagan ng pamamahala, kaayusan ng lipunan at kapayapaang naipatupad nito Nasusuri ang kultura at pamumuhay ng mga sinaunang pamayanan at ang naging pag-unlad nito ugnayan at

2.10

2.11 Napahahalagahan ang mga naging impluwensya mula sa mga Asyano 2.12 III.

Naipagmamalaki ang pagkakaroon ng kultura ng mga sinaunang pamayanan

Paglinang sa Kamalayang Pilipino 3. Napahahalagahan ang mga pagsisikap ng mga Pilipino na malinang ang kamalayang Pilipino A. Kolonisasyon at Kristiyanisasyon 3.1 3.2 3.3 Nabibigyang-puna ang paggamit ng krus at espada sa pananakop ng mga Espaol sa mga Pilipino Nasusuri ang mga katutubong kultura bilang kasangkapan sa kristiyanisasyon at pananakop Nasisiyasat ng mapanuri ang ibat ibang patakarang pampulitika, pang-ekonomiya, panlipunan at pangkultural ng mga Espaol at ang mga epekto nito sa pamumuhay ng mga Pilipino Nasisiyasat ang mga reaksyon ng mga Pilipino sa mga mananakop Naipahahayag ang damdamin sa kagitingan ng mga Muslim at Igorot sa pakikipaglaban sa mga Espaol

3.4 3.5

B. Pilipino Laban sa Ibang Dayuhan 3.6 Nabibigyang-puna ang reaksyon ng mga Pilipino sa iba pang dayuhang nagtangkang manakop dito
2

IV.

Pagsibol at Pag-unlad ng Nasyonalismong Pilipino 4. Napahahalagahan ang pagsibol at pag-unlad ng nasyonalismong Pilipino A. Pagsilang ng Nasyonalismo 4.1 Nasusuri ang mga pagbabago sa ekonomiya at lipunan ng Pilipinas noong ika-19 na siglo dulot ng pagbubukas ng Pilipinas sa pandaigdigang kalakalan Nasusuri ang kahulugan at kahalagahan ng nasyonalismong Pilipino

4.2

B. Mga Kilusan Tungo sa Pagbabago 4.3 4.4 4.5 Nasusuri ang kilusang propaganda at ang papel ng ilustrado Napahahalagahan ang pagsisikap at paninindigan ng mga katipunero sa pagtatamo ng kalayaan Naipahahayag ang saloobin tungkol sa pamamaraang ginamit ng mga ng propagandista at katipunero upang makamit ang mithiin

C. Himagsikang Pilipino 4.6 Napag-uugnay-ugnay ang mahahalagang pangyayaring naganap sa Unang Yugto ng Himagsikan: Ang Digmaang Pilipino-Espanol (Aug 1896- Dec 1897) sa pagbuo ng Pilipinas bilang isang nasyon Nahihinuha ang implikasyon ng kawalan ng pagkakaisa sa himagsikan Nasusuri ang epekto ng Kasunduan ng Biak-na-Bato sa pagpupunyagi tungo sa kalayaan Naipahahayag ang damdamin hinggil sa proklamasyon ng kasarinlan ng Pilipinas Nabibigyang-puna ang pagtatatag ng pamahalaan ng mga Pilipino noong 1898

4.7 4.8

4.9 4.10

4.11 4.12

Napahahalagahan ang Unang Republlika na itinatag sa Malolos Napag-uugnay-ugnay ang mahahalagang pangyayaring naganap sa Ikalawang Yugto ng Himagsikan: Ang Digmaang Pilipino-Amerikano [Unang Putok ng Digmaang Pilipino-Amerikano hanggang Battle of Bud Bagsak (1899-1913)]

4.13 Nasusuri ang mga epekto ng Digmaang PilipinoAmerikano 4.14 Nabibigyang-halaga ang pagtatatag Independiente ng Pilipinas V. Paghadlang sa Nasyonalismong Pilipino 5. Napahahalagahan ang pagsisikap ng mga Pilipino na makapagsarili sa kabila ng pagkakatatag ng pamahalaang Amerikano A. Mga Patakaran ng Pagsupil 5.1 5.2 5.3 Nasusuri ang mga layunin ng pananakop ng United States sa Pilipinas Nasusuri sa mga pangyayaring sumupil sa nasyonalismong Pilipino Nasusuri ang mga patakarang pampulitika, pangekonomiya, panlipunan at pangkultura na pinairal ng mga Amerikano at ang epekto nito sa pamumuhay ng Pilipino ng Iglesia

B. Pagpupunyagi sa Kabila ng Pagsupil 5.4 5.5 5.6 Nasusuri ang mga patakaran at batas na may kinalaman sa pagsasarili ng mga Pilipino Napahahalagahan ang pagsisikap ng mga Pilipino na matutunan ang pamamahala sa sarili (self-rule) Nasusuri ang mga pangyayari na nagbigay daan sa pagkakatatag ng Commonwealth Nabibigyang-halaga ang pagkakatatag ng Philippine Commonwealth bilang paghahanda sa pagsasarili

5.7

C. Pagkabalam ng Kalayaan 5.8 5.9 Nasisiyasat ang layunin ng Japan sa pananakop sa Pilipinas Nasusuri ang lipunan at pamumuhay ng mga Pilipino sa panahon ng mga Hapones ng mga

5.10 Naipagmamalaki ang ipinakitang kagitingan Pilipino upang mapalayang muli ang Pilipinas 5.11

Nasusuri ang naging bunga ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Pilipinas

VI.

Pagtataguyod ng Kalayaan 6. Napahahalagahan ang mabuting nagawa ng ibat ibang pangasiwaan mula nang makalaya ang bansa A. Mga Hamon sa Kalayaan 6.1 6.2 Nasusuri ang mga suliraning kinaharap ng malayang Pilipinas matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig Nasusuri ang mga patakaran at pangangasiwa sa pamamahala mula kay Pangulong Roxas hanggang sa unang yugto ng administrasyon ni Pangulong Marcos

B. Ang Pilipinas sa Ilalim ng Batas-Militar 6.3 Nasusuri ang epekto ng Batas-Militar sa buhay at pananaw ng mga Pilipino

C. Panunumbalik ng Demokrasya 6.4 6.5 6.6 Natatalakay ang kahulugan, elemento at kahalagahan ng People Power Nasusuri ang epekto ng People Power I at II sa buhay at pananaw ng mga Pilipino at ng daigdig Nasusuri ang mga patakaran at pangangasiwa ng pamamahala mula kay Pangulong Aquino hanggang sa kasalukuyan

D.

Kultura sa Pagtataguyod ng Demokrasya

5

6.7

Napahahalagahan ang bahaging ginampanan ng sining, literatura at media sa lipunan sa pagtataguyod ng demokrasya

VII.

Ang Pamahalaaan at ang Mamamayan 7. Napahahalagahan na ang pamamahala ay magkabalikat na pananagutan ng pamahalaan at mamamayan A. Ang Estado 7.1 7.2 B. Naipaliliwanag ang mga elemento ng isang Estado Napaghahambing ang Nasyon sa Estado

Saligang-Batas 7.3 Nasusuri ang uri, mga bahagi, mga katangian at kahalagahan ng Saligang-Batas Nailalahad ang proseso ng pagbabalangkas ng SaligangBatas ng Pilipinas

7.4

C. Pagkamamamayan 7.5 Naipaliliwanag ang mga proseso sa pagtatamo at pagsasawalang-bisa ng pagkamamamayang Pilipino Nasusuri ang mga karapatan at tungkulin ng isang mamamayan Napahahalagahan ang ibat ibang karapatan tulad ng kalusugang pangreproduktibo ng mga bata, kababaihan at manggagawa Nabibigyang-proteksyon ang mga bata, kababaihan at manggagawa laban sa mga pang-aabuso sa kanilang
6

7.6

7.7

7. 8

karapatan tulad ng child, women and drug trafficking, child abuse, at iba pa 7.9 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pakikilahok ng mamamayan sa ibat ibang prosesong pampulitika Nasisiyasat ng mapanuri ang mga kakayahan at katangian ng isang lider

7.10

D. Ang Pamahalaang Nasyonal 7.11 7.12 Nasusuri ang tungkulin at gawain ng pamahalaan Naipahahayag ang kahalagahan ng pagkakaroon ng isang matatag at mabuting pamahalaan na nasyonal tungo sa pag-unlad ng bansa Nasusuri ang mga kwalipikasyon, tungkulin at kapangyarihan ng mga sumusunod: 7.14 Pangulo Pangalawang Pangulo Gabinete

7.13

Nasusuri ang mga kwalipikasyon, tungkulin at pagganap ng mga kasapi ng Kongreso Naipaliliwanag ang mga hakbang kung paano nagiging batas ang isang panukalang batas Naipahahayag ang kahalagahan ng paggawa ng kinakailangan at nararapat na batas para sa katatagan ng bansa Nasusuri ang organisasyon, tungkulin at saklaw na kapangyarihan ng mga hukuman sa bansa Naipaliliwanag ang kahulugan at sakop ng bawat haligi ng katarungan ( 5 Pillars of the Philippine Justice System) sa pagsasawata ng kriminalidad sa bansa Naipahahayag ang kahalagahan ng isang malaya, makatarungan at matatag na sistema ng paghuhukom

7.15

7.16

7.17

7.18

7.19

7.20

Nasusuri ang organisayon, tungkulin at saklaw na kapangyarihan ng mga Komisyong Konstitusyonal (COMELEC, Civil Service, COA) sa pagkakaroon ng mabuti at malinis na pamahalaan

E.

Pamahalaang Lokal 7.21 Nasusuri ang balangkas, tungkulin at kapangyarihan ng pamahalaang lokal batay sa Local Government Code tungo sa pagkakamit ng isang maunlad na bansa Napahahalagahan ang bahaging ginagampanan ng pamahalaang lokal sa katatagan ng bansa

7.22

Pambansang Badyet 7.23 7.24 7.25 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pambansang badyet Nasusuri ang pinanggagalingan ng pondo at pinagkakagastusan ng pamahalaan (Line Item Budget) Napahahalagahan ang pangangalaga sa pananalapi ng bayan sa pamamagitan ng maayos na paggugol

Pakikipag-ugnayang Panlabas 7.26 7.27 7.28 Nasusuri ang mga patakarang panlabas ng bansa Nasusuri ang mga suliraning panlabas na kasalukuyang hinaharap ng bansa Nabibigyang-halaga ang mga paraang ginagamit sa pagharap sa mga suliraning panlabas

IKALAWANG TAON PAG-AARAL NG MGA BANSANG ASYANO

Mga Pangkalahatan at Tiyak na Kakayahan Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas na ito sa mataas na paaralan, ang bawat mag-aaral ay inaasahang makapagpapamalas ng sumusunod na kakayahan: I. Heograpiya ng Asya 1. Naipamamalas ang pang-unawa at pagpapahalaga sa kaugnayan ng heograpiya sa kultura at kasaysayan ng mga tao sa mga bansang Asyano B. Katangiang Pisikal ng Asya 1.1. Naipaliliwanag ang konsepto ng Asya tungo sa paghahating-heograpiko ng Asya: Silangang Asya, Timog-Silangang Asya, Timog-Asya, Kanlurang Asya, Hilagang Asya, Hilaga/Sentral Asya 1.2. Nailalarawan ang mga katangian ng kapaligirang pisikal sa mga rehiyon ng Asya katulad ng kinaroroonan, hugis, sukat, anyo,klima at vegetation cover (tundra, taiga, grasslands, desert, tropical forest, mountain lands) Natataya ang mga yamang-likas ng mga rehiyon sa Asya Natataya ang mga implikasyon ng kapaligirang pisikal at yamang likas ng mga rehiyon sa pamumuhay ng mga Asyano noon at ngayon sa larangan ng: agrikultura ekonomiya panahanan kultura

Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng mga suliraning pangkapaligiran sa pamumuhay ng mga Asyano C. Yamang-Tao sa Asya Nailalarawan ang komposisyong etniko ng mga rehiyon sa Asya Nasusuri ang kaugnayan ng paglinang ng wika sa paghubog Asyano ng kultura ng mga

Nasusuri ang antas ng kabuhayan ng mga bansang Asyano batay sa lebel ng teknolohiya, uri ng paglilingkod na panlipunan at pangkabuhayan Nahihinuha (infer) ang mga implikasyon ng antas ng kabuhayan, level ng teknolohiya at paglilingkod sa kabuuang pamumuhay ng mga Asyano

Nasusuri ang kaugnayan ng yamang-tao ng mga bansa ng Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa kasalukuyang panahon batay sa: dami ng tao komposisyon ayon sa gulang inaasahang haba ng buhay kasarian bilis ng paglaki uri ng hanapbuhay bilang ng may hanapbuhay kita ng bawat tao bahagdan ng marunong bumasa at sumulat migrasyon II. Sinaunang Kabihasnan sa Asya (bago ang ika-16 na siglo hanggang ika-16 na siglo)

1. Nasusuri ang paghubog (formation), pag-unlad/pagsulong (development) at kalikasan (nature) ng mga pamayanan at estado (communities and state) Mga Batayan sa Paghubog ng Sinaunang Kabihasnan sa Asya

Nasusuri ang mga proseso at yugto ng ebolusyong bayolohikal ng mga sinaunang tao sa Asya (primates, Ramapithecus, Australopithecus, Homo Erectus, Homo Habilis, Homo Sapiens, Homo Sapiens Sapiens) Nasusuri ang kabuhayan, teknolohiya at pamumuhay ng mga sinaunang tao sa Asya sa panahon ng paleolitiko, neolitiko at metal Napaghahambing ang mga sinaunang kabihasnan sa Asya (Sumer, Indus, Tsina) Nabubuo ang implikasyon ng pag-unlad ng kabihasnan at pagtatatag ng mga imperyo sa Asya Napahahalagahan ang mga bagay at isipang pinagbatayan (sinocentrism, divine origin, devaraja) sa pagkilala sa sinaunang kabihasnan Sinaunang Pamumuhay ng mga Asyano

Nasusuri ang mga mahahalagang pangyayaring naganap sa Asya mula sa pagkakatatag ng sinaunang kabihasnan hanggang ika-16 na siglo: Pamahalaan Kabuhayan Teknolohiya Lipunan

10

 Edukasyon Paniniwala Pagpapahalaga Sining at Kultura Nasusuri ang impluwesya ng Budismo, Hinduismo, Confucianismo Kristyanismo, Islam, Shintoismo, Judaismo, Zoroastrianismo, Jainism, Sikhism, Arianismo sa kalagayang panlipunan, sining at kultura ng mga Asyano Nasusuri ang bahaging ginampanan ng mga pananaw, paniniwalang relihiyonpilosopiya at tradisyon sa paghubog ng kasaysayan ng mga Asyano Nasusuri ang epekto (impact) ng sinaunang kabihasnan ng India at Tsina sa pagbuo ng kabihasnan sa Timog-Silangang Asya Nasusuri ang mga kalagayang ligal at tradisyon ng mga kababaihan sa ibat ibang antas ng lipunan sa ibat ibang uri ng pamumuhay Nasusuri ang bahaging ginampanan ng kababaihan sa pagtataguyod at pagpapanatili ng mga Asyanong pagpapahalaga Naipahahayag ang paghanga at pagmamalaki sa mga kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnang Asyano sa sangkatauhan III. Ang Asya sa Ibat-Ibang Panahon: Transisyonal at Makabagong Asya (mula ika-16 na siglo hanggang ika-20 siglo) 2. Nabibigyang-halaga ang transpormasyon ng mga pamayanan at estado ng mula sa sistemang tradisyunal tungo sa makabagong panahon Asya

i. Ang Asya at ang Kanluranin Nasusuri ang mga dahilan at pamaraan ng imperyalismo at kolonyalismo ng mga Kanluran sa unang yugto (ika-16 at ika-17 siglo) ng pagdating nila sa Asya Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa unang yugto ng imperyalismo sa Asya Naihahambing ang ikalawang yugto (ika-18 at 19 siglo) ng imperyalismo at kolonyalismo ng mga Kanluranin sa Asya sa unang yugto ayon sa dahilan at pamamaraan Natataya ang mga epekto ng kolonyalismo sa rehiyong Asya Nasusuri ang transpormasyon ng mga pamayanan at estado ng Asya sa pagpasok ng mga isipang kanluranin sa larangan ng:
11

 pamamahala kabuhayan teknolohiya lipunan paniniwala pagpapahalaga sining at kultura Nasusuri ang kakayahan ng ilang bansang Asyano na mapanatili ang kalagayang pulitikal laban sa mga bansang kanluranin at Asyano man (Korea, Thailand) Nasusuri ang makabagong anyo ng imperyalismo ng Kanluranin sa kasalukuyang Asya ii. Nasyonalismo sa Asya Nasusuri ang mga salik (factors) at pangyayaring nagbigay-daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo sa iba-t-ibang rehiyon sa Asya Naipaliliwanag ang ibat ibang manispestasyon ng nasyonalismo Nasusuri ang mga pamamaraang ginamit ng mga Asyano sa pagtatamo ng kalayaan mula sa kolonyalismong kanluranin Nasusuri ang matinding epekto ng Una at Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa pagangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista sa Asya (hal.: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya; Epekto ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa pagbuo ng mga kilusan at hukbo sa Timog Silangang Asya na magsusulong sa kalayaan ng mga bansa dito) Nasusuri ang kaugnayan ng ibat-ibang idyolohiya sa mga malawakang kilusang nasyonalista sa Asya (idyolohiya ng malayang demokrasya o liberal democracy, sosyalismo at komunismo) Nasusuri and epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng mga kababaihang Asyano tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong ekonomikal at karapatang pulitikal Naipahahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Asya tungo sa paglaya ng mga bansa Nasusuri ang epekto (impact) ng nasyonalismo sa sigalot etniko partisyon/paghahati ng India at Pakistan Nasusuri ang epekto (impact) ng nasyonalismo sa sigalot etniko partisyon/paghahati ng India at Pakistan sa Asya katulad ng sa Asya katulad ng

12

Nabubuod ang mga pangunahing katangian ng nasyonalismo sa Asya Naipagmamalaki ang pagka-Pilipino at ang pagka-Asyano Ang Asya sa Pangkasalukuyang Panahon 3. Naipamamalas ang pang-unawa at pagpapahalaga sa mga pundasyong idyolohikal sa pamumuhay sa Asya sa pangkasalukuyang panahon a. Pamahalaan, Kultura at Lipunang Asyano

Nasusuri ang balangkas ng pamahalaan ng mga bansang Asyano Napaninindigan ang karapatang magkaroon ng mabuting pamahalaan Napaninindigan ang katatagan ng pamilyang Asyano bilang batayang yunit ng lipunan Naihahambing ang kalagayan ng kababaihan sa ibat-ibang bahagi ng Asya Nasusuri ang mga naiambag ng mga kababaihang Asyano sa kalagayang pulitikal, sosyal at kultural Nasusuri ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano Natataya ang bahaging ginampanan ng relihiyon sa ibat ibang aspeto ng pamumuhay ng mga Asyano Naiuugnay ang mga pangkasalukuyang pagbabagong naganap/nagaganap sa kalagayan ng mga bansa sa Asya pang-ekonomiya na

Nasusuri ang pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad sa Asya Nasusuri ang mga anyo at tugon ng mga Asyano sa neokolonyalismo Nasusuri kung paano nakatulong ang kalakalan sa pagbabagong ekonomikal at kultural ng mga bansang Asyano Nasusuri ang pagpapahalagang Asyano at mga pamaraang ginamit ng ilang bansang Asyano (Timog Korea at Singapore) tungo sa pagtatamo ng pangkabuhayang pagunlad Naipagmamalaki sa daigdig ang mga kontribusyon ng mga Asyano sa larangan ng humanidades (humanities), panitikan at palakasan

13

Nasusuri ang kinalaman ng kultura sa asal at gawi ng mga Asyano Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga aspeto nito Napahahalagahan ang mga isipan at gawaing Asyano na kapupulutan ng mga aral tungo sa tagumpay ng sambayanan B. Mga Napapanahong Isyu at Pagmamalasakit (Issues & Concerns)

Naipaliliwanag ang mga pangunahing isyu at pagmamalasakit (concerns) na kinakaharap ng Pilipinas dala ng kasalukuyang pagbabagong pulitika at sosyoekonomiko sa Asya (terorismo, kahirapan, pagkasira ng kapaligiran, pang-aabuso sa karapatang pantao, paglaki ng populasyon at iba pa) Nasusuri ang pananatili ng kahirapan at paglaganap ng mga salot na sakit sa Asya sa gitna ng mataas na antas ng pag-aaral siyentipiko, teknolohikal at medikal Nasusuri ang pakikilahok sa pandaigdigang kalakalan at industriyalisasyon ng mga Asyano Nasusuri ang ugnayan sa pagitan ng pandaigdigang kalakaran (globalizing trends) sa ekonomiya, talento at kultura sa pagkakakilanlang tradisyonal at kultural ng Asya Naipaliliwanag ang kaugnayan ng paglaki ng populasyon sa pangkabuhayan at panlipunang pag-unlad ang mga rehiyong Asya Nasusuri ang epekto (impact) ng urbanisasyon sa pamilya, antas ng pamumuhay, ugnayang panlipunan at pagkakakilanlang etniko Nasusuri ang dahilan at epekto ng migrasyon sa buhay ng mga Asyano sa loob at labas ng rehiyon Nasusuri ang epekto/kaugnayan ng mga transnational crimes sa kalagayang pulitikal, sosyal at ekonomikal sa Asya Nasusuri ang bahaging ginampanan ng konsepto ng kalayaan (freedom), pagkakapantay-pantay, katarungan at mabuting pagkamamayan sa buhay ng mga Asyano Napapangatwiranan ang kaangkupan ng isang natatanging hakbang sa paglutas ng sigalot panrelihiyon at etniko tulad ng sa Burma, Indonesia, Sri Lanka, atbp Napahahalagahan ang bahaging ginagampanan ng ASEAN, APEC at iba pang mga samahang pangrehiyon sa Asya Naitataguyod ang pagtutulungang panrehiyon ng mga Asyano
14

Napahahalagahan ang pagkakaisa sa gitna ng pagkakaiba-iba ng mga pangunahing katangian ng mga Asyano.

15